Përmbajtja

• Koment
  • Qëllimi
    1. Qëllimi i nenit 62 është ofrimi i garancive shtesë për disa funksione të caktuara brenda sistemit të drejtësisë në shërbim të ruajtjes së integritetit të magjistratëve jo vetëm gjatë kohës që ata ushtrojnë atë funksion, por edhe pas përfundimit të tij. Gjithashtu, ai synon të mundësojë marrjen e përvojës së mbledhur nga këta magjistratë duke i caktuar ata në pozicione të ndryshme brenda sistemit të drejtësisë, ku kanë mundësi të kontribuojnë sipas përvojës, por edhe në përputhje me statusin e tyre. Kjo zgjidhje shërben si nxitje dhe motivim për magjistratët për të konkurruar për funksionet e caktuara. Në tërësi këto mekanizma janë në funksion të ruajtjes së pavarësisë dhe paanshmërisë në ushtrimin e funksionit të magjistratit.
    2. Gjithashtu, neni 62synon që edhe për këtë rast, pavarësisht se kemi të bëjmë me një trajtim të posaçëm të disa pozicioneve të ushtruara nga magjistratët, të gjejnë zbatim parimet e transparencës, profesionalizmit të mbështetur në meritë dhe arritje objektive. Ruajtja e statusit të magjistratit dhe vazhdimi i ushtrimit të tij edhe pas përfundimit të mandatit të kufizuar sipas ligjit i shërben si magjistratit ashtu edhe sistemit të drejtësisë në përgjithësi, i cili ka nevojë për magjistratë me përvojë dhe të kualifikuar në të gjitha nivelet e tij.

     

  • Objekti

         1. Subjektet  

    
    3. Neni 62 ka për subjekt magjistratët që zgjidhen/emërohen në pozicionin e gjyqtarit të Gjykatës së Lartë (GJL), Prokurorit të Përgjithshëm (PP) ose në raste të tjera kur ligji parashikon të drejtën për t’u caktuar në pozicion në nivel apeli. Neni 62 në fakt është një parashikim më i hollësishëm i nenit 61 pika 4, ku si subjekte parashikohen përveç atyre të nenit 62, edhe prokurorët e prokurorisë së posaçme për krimet e korrupsionit dhe krimit të organizuar (PKKKO) (shih komentin e nenit 61). Gjithsesi, te rrethi i subjekteve të nenit 62 përfshihen edhe prokurorët e PKKKO-së, duke qenë se ata parashikohen shprehimisht te neni 61, pika 4 e këtij ligji.
    4. Neni 62 duket se ka preferuar ta mbajë të zgjeruar rrethin e subjekteve që mund të caktohen në nivel apeli, duke iu referuar parashikimeve të tjera ligjore (përveç atyre të ligjit për statusin). Kështu p.sh.neni 203, pika 3 i ligjit nr.115/2016,“Për organet e qeverisjes së sistemit të drejtësisë” parashikon se Inspektori i Lartë i Drejtësisë (ILD), nëse është zgjedhur nga radhët e gjyqtarëve ose prokurorëve, ai kthehet në pozicionin e gjyqtarit ose prokurorit në nivel apeli. Ky parashikim është më i kufizuar se në rastin e gjyqtarëve të GJL-së dhe PP-së, pasi në këto të fundit nuk bëhet dallimi mes atyre që vijnë nga radhët e gjyqtarëve ose jogjyqtarëve, por e drejta e caktimit në nivel apeli lidhet me pozicionin. 
    5. Gjithashtu, neni 62 ka për subjekt edhe këshillat të cilët kanë detyrimin dhe përgjegjësinë të zbatojnë rregullimet përkatëse për caktimin e subjekteve të parashikuara në pozicion apeli, pas përfundimit të mandatit si gjyqtar i GJL-së, si PP, si prokuror i PKKKO-së apo si ILD, sipas ligjit.

    
          2. Struktura

    
    6. Neni 62 bën pjesë në kreun VII “Mandati i kufizuar”, të pjesës III “Zhvillimi i karrierës së magjistratëve”. Caktimi i magjistratit në një pozicion me mandat të kufizuar ose të përkohshëm sipas ligjit janë procese të cilave i nënshtrohet magjistrati gjatë karrierës. Ky proces shoqërohet edhe me kushte, kritere dhe garanci përkatëse. Për këtë arsye, ato janë parashikuar në një kre më vete, ku përfshijnë disa aspekte, si llojet dhe parimet e caktimit të përkohshëm (neni 59), e drejta e magjistratit për t’u kthyer në pozicionin e mëparshëm (neni 60), pozicionet me mandat të përcaktuar nga ligji (neni 61), e drejta për t’u caktuar në nivel apeli për disa kategori magjistratësh (neni 62), si dhe mbarimi i mandatit të kryetarit (neni 63). 
    7. Neni 62 përbëhet nga 3 pika, të cilat përmbledhtazi i kushtohen procedurës që ndjekin këshillat për caktimin e kategorive specifike të magjistratëve në një pozicion apeli.
    8. Konkretisht, pika 1 rishpreh edhe një herë të drejtën e gjyqtarit të GJL-së, tëPP-sëose në raste të tjera të parashikuara në ligj (kupto të paktën edhe: prokurorin ePKKKO-së dhe ILD-së nëse vjen nga radhët e magjistratëve) për t’u caktuar në nivel apeli (shih nenin 61, pika 4). Kjo e drejtë e njohur me ligj këtu shoqërohet edhe me kushte, të cilat janë: a) mandati duhet të ketë përfunduar, b) vendi në apel duhet të jetë shpallur i lirë dhe c) magjistrati duhet të plotësojë kriteret për atë pozicion.
    9. Pika 2 përcakton radhën që ndiqet nëse ka disa magjistratë që kanë të drejtën e pozicionit në nivel apeli. Kështu, në një rast të tillë, magjistrati që ka rezultatet më të mira në vlerësimin etik dhe profesional gëzon i pari të drejtën për të zgjedhur. Këtë të drejtë ai mund ta ushtrojë deri në tre herë. 
    10. Ndërsa pika 3përcakton se magjistrati pasi përfundon funksionin në pozicionin e mëparshëm, përfiton pagën e pozicionit ku është caktuar. Në pamje të parë duket si një parashikim i panevojshëm, pasi është e kuptueshme që magjistrati përfiton pagën sipas pozicionit ku është caktuar. Megjithatë, ligjvënësi mund të ketë dashur që edhe këtu të ritheksojë përjashtimin nga parimi se paga e magjistratit nuk mund të ulet, përveç rastit kur caktohet në një pozicion më të ulët. Ky parashikim gjendet në nenin 138 të Kushtetutës, i cili është detajuar dhe në nenin 22, pika 1 shkronja “b” të këtij ligji (shih nenin 22).

  • Komente për çështje të ndryshme të dispozitës

       a) Kushtet dhe kriteret për të përfituar nga e drejta e caktimit në apel   

    
    11. Pika 1 e nenit 62 u njeh të drejtën disa magjistratëve që kanë ushtruar pozicione të caktuara (gjyqtarit të GJL-së, PP-së dhe atyre që ligji parashikon shprehimisht) që pas përfundimit të mandatit të tyre të caktohen në nivel apeli. Nga kjo e drejtë këto subjekte përfitojnë sipas disa kritereve dhe rregullave të caktuara që parashikohen në këtë pikë. Konkretisht, ato mund të grupohen në këto kritere dhe kushte:I. Magjistrati duhet të ketë përfunduar mandatin;II. Vendi në apel duhet të jetë shpallur i lirë nga këshilli;III. Magjistrati duhet të plotësojë kriteret për atë pozicion;IV. Magjistrati ka të drejtë të zgjedhë 2 herë mes vendeve që i ofrohen.
    12. Kushti i parë që shpreh pika 1 e nenit 62 është përfundimi i mandatit të gjyqtarit të GJL-së, PP-së, prokurorit tëPKKKO-së, ILD-së etj. Me “fundin e mandatit” kuptohet mbarimi në kohë i afatit për të cilin magjistrati është caktuar në funksion. Pra, ushtrimi i mandatit për 9 ose 7 vjet, sipas rastit. Çdo mënyrë tjetër e përfundimit të mandatit, si p.sh.: dorëheqja, shkarkimi, mbushja e moshës së pensionit, pazgjedhshmëria dhe pamundësia për të ushtruar detyrën nuk passjell gëzimin e së drejtës për t’u caktuar në nivel apeli, pasi magjistrati në këto raste ka humbur dhe statusin e tij (shih nenin 64).  
    13. Lidhur me kriterin e nënpikës (II) është e kuptueshme që këshillat duhet të kenë shpallur më parë vendet e lira të përhershme në nivel apeli në kuptim të nenit 42 të ligjit. Sipas  pikës 2 të këtij neni, një pozicion i lirë i përhershëm konsiderohet i tillë nëse nuk ka magjistratë me të drejtën për t’u kthyer në atë pozicion. Si rrjedhim, këshilli në zbatim të pikës 2 të nenit 61 nuk duhet të shpallë të lira pozicionet ku pritet të kthehet në detyrë magjistrati i caktuar përkohësisht në një detyrë tjetër (shih nenin 60). Shpallja e vendit të lirë të përhershëm bëhet të paktën në faqen e këshillit dhe duhet të përmbajë afatin e kandidimit, informacionin dhe dokumentacionin që duhet t’i bashkëlidhet kandidimit, si dhe procedurën dhe vendin e dorëzimit të dokumentacionit (neni 43, pika 4) .
    14. Ndërsa sa i takon kriterit të nënpikës (III) magjistrati duhet të plotësojë kriteret për t’u caktuar në apel, me qëllim që të përfitojë nga kjo e drejtë. Kështu, magjistrati duhet:- të ketë të drejtën për t’u caktuar në nivel apeli (neni 42, pika 3 shkronja “a”);- të paraqesë preferencën e tij për jo më shumë se 3 vende të lira, nëse ka disa të tilla të shpallura (neni 43, pika 5);- Të ketë të paktën një vit përvojë brenda 5 viteve të fundit në fushën përkatëse të së drejtës për pozicionin e lirë (neni 43, pika 6);- Të mos ketë masë disiplinore në fuqi (neni 43, pika 6).
    15. Këto kritere të nenit 42 dhe 43 vlejnë për të gjitha rastet e lëvizjes paralele, prandaj nuk paraqesin ndonjë specifikë për kategorinë e magjistratëve që parashikon neni 61 dhe 62. Për sa i takon pasjes së përvojës prej një viti gjatë 5 viteve të fundit, duke pasur parasysh që këta magjistratë kanë ushtruar për 7 ose 9 vjet funksionin e gjyqtarit ose prokurorit (me përjashtim të ILD), ky kusht profesional nuk konsiderohet pengues ose përjashtues. 
    16. Së fundmi, kushti tjetër ligjor është që magjistrati duhet të pranojë vendin e ofruar nga këshilli. Magjistrati mund të refuzojë 2 herë, pas kësaj, këshilli e cakton atë në një pozicion pa pëlqimin e tij (neni 60, pika 5). Kjo për arsye, se pika 1 e nenit 62 referon te kushtet e parashikuara në nenin 60, pikat 3-7 për aq sa ato gjejnë zbatim. Një nga parashikimet e këtyre pikave lidhet dhe me të drejtën e magjistratit për të refuzuar vendin e propozuar nga këshilli deri në 2 herë. Çfarë ndodh nëse magjistrati nuk pranon të ushtrojë detyrën në pozicionin e caktuar nga këshilli pas 2 refuzimeve? Përgjigjja më e natyrshme do të ishte që magjistrati duke refuzuar të tria vendet e ofruara nga këshilli, nuk pranon të ushtrojë më detyrën e tij si i tillë, gjë e cila mund të klasifikohet si “dorëheqje” në kuptim të ligjit dhe si një nga format e mbarimit të statusit (shih nenet 64 dhe 65).

    
         b) Radha që ndiqet kur ka disa kandidatë

    
    17. Në rast të përfundimit të njëkohshëm të mandatit si gjyqtar i GJL-së, PP-së, prokuror i PKKKO-së apo ILD-së mund të ketë disa magjistratë që përfitojnë nga e drejta e caktimit të tyre në nivel apeli. Për këtë arsye, pika 2 e nenit 62 ka parashikuar se një rast të tillë këshilli duhet të rendisë kandidatët sipas rezultatit të vlerësimit etik dhe profesional. Magjistrati me rezultatet më të mira ka të drejtë të zgjedhë deri në tre herë. Edhe ky parashikim është i njëjtë si te rastet e zakonshme të lëvizjes paralele (shih nenin 43). Madje ka dhe parashikim specifik kur nga vlerësimi rezulton se ka më shumë se një magjistrat me pikë të barabarta (neni 43, pika 7, shkronja “b”). Për këtë qëllim, këshilli miraton rregulla të detajuara për kriteret e vlerësimit etik dhe profesional me pikë të barabarta vlerësimi (neni 43, pika 12). 

  • Konteksti historik

    I njëjtë si te neni 61 dhe neni 43.

  • Legjislacioni ndërkombëtar
    Asnjë koment
• Standarde ndërkombëtare/ Referenca ndërkombëtare/ Shembuj nga praktikat më të mira

  I njëjtë si te neni 61 dhe neni 43.

   

• Materiale legjislative

  I njëjtë si te neni 61 dhe neni 43.

   

• Dispozita të lidhura

  Kushtetuta:Neni 147/a, 149/a.

   Ligji për Statusin: nenet 42, 43, 60, 61

   

• Akte nënligjore

  Vendimi nr.320, datë 17.9.2020 i KLGJ-së,“Për kriteret dhe procedurat e lëvizjes paralele të gjyqtarëve” http://klgj.al/wp-content/uploads/2020/09/VENDIM-NR.-320-DAT%C3%8B-17.09.2020-P%C3%8BR-KRITERET-DHE-PROCEDURAT-E-L%C3%8BVIZJES-PARALELE-T%C3%8B-GJYQTAR%C3%8BVE.pdf

   Vendimi nr.264, datë 21.11.2019, “Për miratimin e metodologjisë së pikëzimit me qëllim përcaktimin e nivelit të vlerësimit të gjyqtarit”. http://klgj.al/wp-content/uploads/2019/12/Metodologjia-e-pikezimit-material-MB-Pl-referuar-Vendimit-Nr.-264.pdf

   

• Vendime
  Asnjë koment
• Bibliografia
  Asnjë koment
• Arkiva
  Asnjë koment