Përmbajtja

• Koment
  • Qëllimi

    1. Qëllimi kryesor i kësaj norme është të garantojë, nga njëra anë, përgjegjshmërinë në ushtrimin e funksionit të gjyqtarit të GjK-së, në respekt të Kushtetutës dhe ligjit dhe, nga ana tjetër, të krijojë besimin se asnjë organ kushtetues, pavarësisht vendit që zë në organizimin hierarkik, nuk mund t’i shmanget përgjegjësisë përpara ligjit. Për shkak të rëndësisë që ka ruajtja e pavarësisë dhe rritja e përgjegjshmërisë në ushtrimin e detyrës për funksionarët e këtij institucioni të rëndësishëm, norma sanksionon në trungun e Kushtetutës rregullat bazë që kërkohen për përgjegjësinë disiplinore të tyre.

    2. Norma synon të shmangë rrezikun që mbarte formulimi i mëparshëm se për shkak të vendosjes të “sanksionit të shkarkimit nga detyra nga i njëjti organ që emëron gjyqtarin kushtetues (Kuvendi)” jo vetëm që nuk garantohet pavarësia e GjK-së, por krijohet përshtypja “se midis Kuvendit dhe GjK-së ekziston një marrëdhënie varësie e llojit administrativ.”^[1] Mosparashikimi i një organi të pavarur “që të vlerësojë dhe të vendosë për sanksionet disiplinore të ndryshme nga shkarkimi nuk garanton përgjegjshmërinë e gjyqtarëve kushtetues”.^[2]

    3. Nëpërmjet këtij amendimi që i është bërë normës synohet përfshirja e “gjyqtarëve kushtetues në sistemin e llogaridhënies dhe përgjegjshmërisë përmes rregullimit të qartë material dhe procedural të përgjegjësisë disiplinore të tyre, duke parashikuar që sistemi i përgjegjësisë disiplinore të tyre të jetë nën autoritetin e ... vetë Gjykatës Kushtetuese.”^[3]

    4. Njëkohësisht, dispozita synon të shmangë edhe paqartësitë e konstatuara ndërmjet neneve 127 dhe 128 të Kushtetutës, që “për të njëjtin fakt (kryerjen e një krimi) zbatohen dy institute të ndryshme (mbarimi i mandatit dhe shkarkimi nga detyra)”^[4]. Për rrjedhojë, përcaktimi në mënyrë më të qartë në Kushtetutë i shkaqeve të shkarkimit të gjyqtarit kushtetues, procedurës që duhet ndjekur në raste të tilla, si dhe organit të pavarur që do të duhej të vendoste për fillimin dhe nxjerrjen e përgjegjësisë disiplinore ndaj tij, evidenton edhe qëllimin e amendimit të nenit 128 për moskonfondimin e tij me çdo dispozitë tjetër të Kushtetutës (shih komentin e nenit 127 dhe të nenit 139).

     

    [1] Shih “Analizë e sistemit të drejtësisë në Shqipëri”, qershor 2015, f. 26, www.reformanedrejtesi.al.

    [2] Po aty, f. 26.

    [3] “Strategjia e reformës në sistemin e drejtësisë”, objektivi 3 “Garantimi i pavarësisë dhe i efektivitetit të Gjykatës Kushtetuese në këndvështrimin kushtetues”, f. 7.

    [4] Shih: “Analizë e sistemit të drejtësisë në Shqipëri”, qershor 2015, f. 26, www.reformanedrejtesi.al.

  • Objekti

    5. Një ndër gjetjet e evidentuara në Analizën e Reformës në Drejtësi se “përgjegjësia disiplinore e gjyqtarit kushtetues nuk ka rregullim të qartë kushtetues”,^[1] tashmë ka gjetur rregullimin e plotë në dispozitën konkrete të rishikuar. Kjo normë kushtetuese rregullon si procedurat për shkarkimin e gjyqtarit kushtetues, pas konstatimit të shkeljeve disiplinore, ashtu si edhe rastet e pezullimit të tij nga detyra.

    6. Pika 1 e dispozitës, që ka të njëjtin formulim si dhe për organet e tjera të qeverisjes së sistemit të drejtësisë, sanksionon parimin e përgjithshëm të përgjegjësisë disiplinore të gjyqtarit kushtetues. Duke qenë e pamundur për këtë normë kushtetuese parashikimi me hollësi i të gjithë procesit që ndiqet për përgjegjësinë disiplinore të gjyqtarit kushtetues, dispozita i ka deleguar ligjvënësit rregullimin e çështjeve të tjera.^[2] Sidoqoftë, norma konkrete parashikon disa rregulla të rëndësishme procedurale që lidhen me përcaktimin e organit që fillon hetimin dhe përfundon procedimin, listimin në mënyrë shteruese të rasteve të shkarkimit, si dhe parashikimin, për herë të parë, të institutit të pezullimit nga detyra të gjyqtarit kushtetues.

    7. Në pikën 2 të nenit 128, që parashikon se “procesi disiplinor ndaj gjyqtarit zhvillohet nga GjK-ja”, ka gjetur pasqyrim rekomandimi i Komisionit të Venecies “në lidhje me autoritetin që do të vendosë masa disiplinore kundër gjyqtarëve të GjK-së”,^[3] ashtu dhe objektivi i pasqyruar qartësisht në Strategjinë e Sistemit të Drejtësisë se “sistemi i përgjegjësisë disiplinore të gjyqtarëve kushtetues të jetë nën autoritetin e vetë Gjykatës Kushtetuese”^[4].

    8. Gjithashtu, në pikën 2 të kësaj dispozite është parashikuar shkarkimi i gjyqtarit të GjK-së për “shkelje të rënda profesionale ose etike që diskreditojnë pozitën dhe figurën e gjyqtarit gjatë ushtrimit të mandatit”, si dhe kur ai “dënohet me vendim gjyqësor të formës së prerë për kryerjen e një krimi”. Për evidentimin e shkeljeve që lidhen me shkakun e parë për shkarkim (shkronja “a”), i mbetet ligjvënësit të parashikojë me hollësi të gjitha rastet që mund të përfshihen në këtë koncept kushtetues^[5] dhe, në vijimësi, vetë GjK-së për të vlerësuar përfundimisht se cilat konsiderohen si shkelje të rënda. Lidhur me rastin e dytë (shkronja “b”), dispozita të referon te kuptimi që i bën legjislacioni penal “vendimit gjyqësor të formës së prerë”, si dhe “kryerjes së një krimi”.

    9. Në pikën 3 është parashikuar pezullimi nga detyra i gjyqtarit nga vetë GjK-ja. Për sa u përket dy rasteve të parashikuara në shkronjat “a” dhe “b” të pikës 3, të cilat janë të lidhura me një pozitë shumë të veçantë që merr gjyqtari kushtetues për shkak të procedimit penal të filluar ndaj tij, rregullimi i bërë nga dispozita konkrete e konsideron pezullimin e gjyqtarit nga detyra si një lloj pezullimi automatik, ndryshe nga pezullimi sipas shkronjës “c”, ku rezulton se mënyrën e rregullimit ia ka deleguar ligjit.

    10. Dispozita bën një rregullim kushtetues për çështjet e shkarkimit e të pezullimit, si dhe për organin kompetent që është ngarkuar për fillimin dhe përfundimin e procedimit disiplinor ndaj gjyqtarit kushtetues. Për ato çështje, të cilat nuk mund të parashikohen hollësisht me këtë dispozitë kushtetuese, ngarkohet ligjvënësi për të rregulluar me ligj aspekte të veçanta të tyre, pa cenuar përcaktimet dhe kufizimet kushtetuese.

     

    [1] Shih “Analizë e sistemit të drejtësisë në Shqipëri”, qershor 2015, f. 26; www.reformanedrejtesi.al.

    [2] Shih ligjin nr. 99/2016 “Për disa shtesa dhe ndryshime në ligjin nr. 8577, datë 10.2.2000 “Për organizimin dhe funksionimin e Gjykatës Kushtetuese të Republikës së Shqipërisë”, dhe në veçanti kreun II/1, me titull “Përgjegjësia disiplinore e gjyqtarit të Gjykatës Kushtetuese”.

    [3] “Opinion përfundimtar për projektamendamentet kushtetuese të rishikuara për gjyqësorin (datë 15 janar 2016) e Shqipërisë” nr. 824/2015, datë 14 mars 2016 (CDL-AD(2016)009)§ 46.

    [4] “Strategjia e reformës në sistemin e drejtësisë”, objektivi 3 “Garantimi i pavarësisë dhe i efektivitetit të Gjykatës Kushtetuese në këndvështrimin kushtetues”, f. 7.

    [5] Shih ligjin nr. 99/2016 “Për disa shtesa dhe ndryshime në ligjin nr. 8577, datë 10.2.2000 “Për organizimin dhe funksionimin e Gjykatës Kushtetuese të Republikës së Shqipërisë”, dhe në veçanti nenin 10.

  • Komente për çështje të ndryshme të dispozitës

    a) Shkarkimi nga detyra i gjyqtarit të Gjykatës Kushtetuese

    11. Procedura e fillimit të procedimit disiplinor ndaj gjyqtarit kushtetues, si edhe vendimmarrja përfundimtare janë rekomanduar si nga KV-ja, ashtu edhe nga gjetjet në Analizën e Sistemit të Drejtësisë të “jenë një funksion i vetë GjK-së”.^[1] “Në shumicën e vendeve vetëm gjykata kushtetuese mund ta shkarkojë nga detyra gjyqtarin e saj, siç parashikohet në Bullgari, Gjermani, Letoni, Portugali, Rumani, Zvicër, Turqi, etj., ndërsa në Kosovë mund të shkarkohen nga Presidenti i Republikës pas propozimit të 2/3 të gjyqtarëve të Gjykatës Kushtetuese.”^[2]

    12. Dispozita konkrete është rishikuar tërësisht, duke parashikuar “përfshirjen edhe të gjyqtarëve kushtetues në sistemin e llogaridhënies dhe përgjegjshmërisë, përmes rregullimit të qartë material dhe procedural të përgjegjësisë disiplinore të tyre.”^[3] Ajo që vlen të theksohet nëpërmjet amendimit të normës, është fakti se procesi i nxjerrjes së përgjegjësisë disiplinore të gjyqtarëve kushtetues, i konsideruar si i domosdoshëm edhe për autoritetin që zgjidh mosmarrëveshjet kushtetuese dhe bën interpretimin përfundimtar të Kushtetutës, nuk mund të kryhet “nga i njëjti organ që emëron gjyqtarin kushtetues (Kuvendi)”, për arsye se “nuk garanton pavarësi dhe të krijon përshtypjen se midis Kuvendit dhe GjK-së ekziston një marrëdhënie varësie e llojit administrativ”^[4].

    13. Në lidhje me shkarkimin nga detyra të gjyqtarëve të GjK-së për një shkelje disiplinore, nevojitet “të sqarohet se çfarë do të konsiderohet shkelje disiplinore mjaftueshëm e rëndë sa për të shërbyer si bazë për largimin nga detyra”^[5]. Shkarkimi i gjyqtarit është “një iniciativë që ndërmerret në kushtet kur ekziston përgjegjësia e gjyqtarit, pra vetë gjyqtari me veprimet apo mosveprimet e tij ka shkaktuar një situatë paligjshmërie gjatë ushtrimit të detyrës, p.sh. kryerja e një vepre penale ose akteve që diskreditojnë rëndë pozitën dhe figurën e gjyqtarit. Konkretisht, kjo nënkupton se veprimi i paligjshëm i atribuohet gjyqtarit, që në mënyrë të vullnetshme ka vepruar në një mënyrë të caktuar.”^[6] Është e kuptueshme se jo çdo shkelje disiplinore duhet të shkaktojë largim nga detyra të gjyqtarit kushtetues. Rishikimi i dispozitës kushtetuese në drejtim të qartësimit të shkaqeve që shërbejnë për shkarkimin nga detyra të gjyqtarit kushtetues, si edhe të organit që ngarkohet për të zhvilluar procedurën përkatëse për vlerësimin e çdo rasti konkret, është një normim i mjaftueshëm që ligjvënësi të parashikojë, nëpërmjet ligjit, të gjithë procedurën që do të ndiqet.

    14. Pika 2 e nenit 128 ka sanksionuar vetëm dy raste, të cilat konsiderohen si shkelje të rënda, mbi të cilat merret masa e shkarkimit nga detyra për gjyqtarin kushtetues. “Shkelje të rënda profesionale ose etike që diskreditojnë pozitën dhe figurën e gjyqtarit gjatë ushtrimit të mandatit” është një nga shkaqet që do të duhet të vlerësohet, rast pas rasti, nga vetë GjK-ja. Fillimisht ka qenë jurisprudenca kushtetuese që ka elaboruar në mënyrë parimore cilësimin “e rëndë”, si në shkeljet e ligjit, ashtu edhe në rastin e diskreditimit të figurës së gjyqtarit. GjK-ja ka arsyetuar se “kuptimi i saktë dhe i drejtë i saj i përdorur në këtë dispozitë kushtetuese, por edhe në të tjera, duhet të analizohet dhe vlerësohet në tërësi nga disa faktorë që kanë të bëjnë me rëndësinë e shkeljes së ligjit, pasojat e ardhura apo që mund të vinin nga kjo shkelje, kohëvazhdimin e këtyre pasojave dhe të vështirësive për riparimin e tyre, si dhe vetë qëndrimin subjektiv që mban personi konkret ndaj shkeljes së kryer dhe pasojës së ardhur. Gjithashtu, cilësimi “rëndë”, i përdorur si për rastin e diskreditimit të pozitës dhe figurës së gjyqtarit e të prokurorit, ashtu dhe të shkeljes së ligjit, i shërben njëkohësisht organit kompetent që fillon procedurat e shkarkimit për të dalluar këto veprime nga sjelljet e një kategorie më të lehtë, të cilat nuk mund të përdoren për të motivuar shkakun e shkarkimit”^[7].

    15. Megjithatë, nuk mjafton vetëm interpretimi kushtetues që organi i ngarkuar me fillimin e procedimit disiplinor të konstatojë dhe të konkludojë për shkeljet e rënda profesionale dhe etike, apo për veprime që diskreditojnë pozitën dhe figurën e gjyqtarit. Nëpërmjet delegimit që ka bërë Kushtetuta, është ligji që përcakton më hollësisht se çfarë konsiderohen shkelje të rënda, të cilat përbëjnë edhe shkak për shkarkimin nga detyra të gjyqtarit të Gjykatës Kushtetuese.^[8] Në vlerësimin dhe interpretimin e këtyre rasteve të përcaktuara nga ligji duhet mbajtur parasysh balanca që vendos norma kushtetuese ndërmjet përgjegjshmërisë ndaj kërkesave profesionale dhe etike, nga njëra anë, dhe ushtrimit të detyrës në mënyrë të pavarur jashtë ndikimeve të papërshtatshme, nga ana tjetër. Për këtë qëllim, duhet mbajtur parasysh edhe jurisprudenca kushtetuese.

    16. Në dallim nga rasti i parë që kërkon nga organi kryerjen e një verifikimi dhe vlerësimi të shkeljes së rëndë profesionale dhe etike, rasti i dytë, që shërben si shkak për shkarkim (dënimi me vendim gjyqësor të formës së prerë për kryerjen e një krimi), është vetëm një konfirmim për faktin e ndodhur. Për këtë rast, referimi do të bëhet në ligjin penal që përcakton natyrën e një vendimi gjyqësor të formës së prerë, si dhe dënimin për kryerjen e një krimi. Në këtë rast, shkarkimi vjen si rrjedhojë e një vendimi gjyqësor që e deklaron fajtor gjyqtarin kushtetues për kryerjen e një krimi, pa i lënë ndonjë hapësirë vlerësimi organit për marrjen e kësaj mase.

    17. Procedura që do të ndiqet, nga fillimi i procedimit disiplinor e deri në marrjen e vendimit përfundimtar ndaj gjyqtarit kushtetues, nuk gjendet e parashikuar në Kushtetutë. Mbi orientimin e dhënë nga KV-ja se “ndërkohë që nuk mund të pritet që një rregullim i hollësishëm të përfshihet në Kushtetutë” dhe se “do të ishte me vend një pohim i një parimi të përgjithshëm”,^[9] me rregullin e sanksionuar në pikën 1 të dispozitës se “gjyqtari i Gjykatës Kushtet1\uese mban përgjegjësi disiplinore sipas ligjit”, Kushtetuta ia ka deleguar qartësisht ligjit. Pikërisht, në mungesë të një parashikimi kushtetues do të veprojnë rregullat e përgjithshme të parashikuara në ligjin n 99/2016 “Për disa shtesa dhe ndryshime në ligjin nr. 8577, datë 10.2.2000 “Për organizimin dhe funksionimin e Gjykatës Kushtetuese të Republikës së Shqipërisë”. Ligji ka pasur në vëmendje rekomandimet e dhëna nga opinioni interim i Komisionit të Venecies e deri në atë përfundimtar se fillimi i hetimit dhe procedimi disiplinor “do të jenë një funksion i vetë Gjykatës Kushtetuese”,^[10] ku gjyqtari “që ka lidhje me procedurën nuk duhet të jetë pjesë e panelit që e merr këtë vendim”^[11].

     

    b) Pezullimi nga detyra i gjyqtarit të Gjykatës Kushtetuese 

    18. Pika 3 e dispozitës përfshin rastet e pezullimit nga detyra të një gjyqtari të Gjykatës Kushtetuese, në rast se ndaj tij merren masa ekstreme që lidhen me arrestimin për çdo vepër penale të kryer apo marrjen e cilësisë së të pandehurit për një krim të kryer me dashje. Ky rregullim kushtetues “vlen jo vetëm për gjyqtarët e Gjykatës Kushtetuese, por edhe për të gjithë post-mbajtësit që mund të jenë nën hetim”^[12].

    19. Nevoja për “përfshirjen edhe të gjyqtarëve kushtetues në sistemin e llogaridhënies dhe përgjegjshmërisë përmes rregullimit të qartë material dhe procedural të përgjegjësisë disiplinore të tyre”^[13], ka sanksionuar për herë të parë institutin e pezullimit nga detyra të gjyqtarit kushtetues në nivel kushtetues.

    20. GjK-ja vendos për pezullimin nga detyra të gjyqtarit kur plotësohen një nga tri rastet e parashikuara në pikën 3 të dispozitës. Për dy rastet e parashikuara në shkronjat “a” dhe “b”, të cilat janë të varura nga një procedim penal i nisur, kërkesa për pezullim duhet të paraqitet nga prokuroria. Qoftë për rastin kur ndaj gjyqtarit kushtetues caktohet masa e sigurimit personal “arrest në burg” ose “arrest në shtëpi” për kryerjen e një vepre penale, ashtu edhe kur ai merr cilësinë e të pandehurit për një krim të kryer me dashje, vlerësimi që bën GjK-ja është i një natyre konstatuese. Ajo veçse verifikon ekzistencën e faktit të marrjes së masës së sigurimit ndaj gjyqtarit kushtetues ose të marrjes së tij me cilësinë e të pandehurit, sipas specifikimeve të dispozitës kushtetuese, ndërkohë që aktet përkatëse i nënshtrohen një kontrolli paraprak nga gjyqësori i zakonshëm, në referim të Kodit të Procedurës Penale.

    21. Për rastin e pezullimit nga detyra të gjyqtarit kushtetues, kur ndaj tij fillon procedimi disiplinor, ka një tjetër procedurë vlerësimi, për të cilën ngarkohet vetë GjK-ja. Ligji parashikon procedurën që ndiqet nga fillimi e deri në përfundim të procedimit disiplinor. Natyrisht që pezullimi nga detyra i gjyqtarit kushtetues është një masë e rëndë që kërkon vendimmarrje të kujdesshme dhe që nuk është e lidhur domosdoshmërisht me çdo masë disiplinore që kërkohet të merret ndaj tij. Sipas ligjit, kur ndaj gjyqtarit kushtetues fillon procedimi disiplinor, mund të merren disa masa, si vërejtje me shkrim, vërejtje publike, ulje e përkohshme e pagës deri në 50 për qind për një periudhë jo më të gjatë se 1 vit, pezullim nga detyra për një periudhë nga 3 muaj deri në 6 muaj, si dhe shkarkim nga detyra. Pezullimi nga detyra si masë e parashikuar në Kushtetutë nuk është një masë që mund të aplikohet në çdo rast kur ndaj gjyqtarit kushtetues fillon procedimi disiplinor. Mbledhja e Gjyqtarëve është organ i ngarkuar për të vendosur pezullimin nga detyra të gjyqtarit kur ndaj tij/saj ka filluar procedimi disiplinor.

     

    [1] Draftopinioni përfundimtar lidhur me draftin e rishikuar të amendamenteve kushtetuese për sistemin gjyqësor shqiptar (më 15 janar 2016) i datës 26 shkurt 2016.

    [2] Sokol Sadushi, “Drejtësia kushtetuese në zhvillim”, Botimet Toena, Tiranë, 2012, faqe 134.

    [3] “Strategjia e reformës në sistemin e drejtësisë”, objektivi 3 “Garantimi i pavarësisë dhe i efektivitetit të Gjykatës Kushtetuese në këndvështrimin kushtetues”, f. 7.

    [4] Shih “Analizë e sistemit të drejtësisë në Shqipëri”, qershor 2015, f. 26; www.reformanedrejtesi.al.

    [5] CDL-AD(2015)027, “Opinion për amendamentet e propozuara për kushtetutën e Ukrainës në lidhje me gjyqësorin sipas miratimit të Komisionit Kushtetues më 4 shtator 2015”.

    [6] Shih “Analizë e sistemit të drejtësisë në Shqipëri”, Qershor 2015, f. 26; www.reformanedrejtesi.al.

    [7] Vendimi nr. 75, datë 19.04.2002 i Gjykatës Kushtetuese të Shqipërisë

    [8] Shih nenin 10 të ligjit nr. 99/2016 “Për disa shtesa dhe ndryshime në ligjin nr. 8577, datë 10.2.2000 “Për organizimin dhe funksionimin e Gjykatës Kushtetuese të Republikës së Shqipërisë”.

    [9] CDL-AD(2015)045  -  Public Interim Opinion on the Draft Constitutional Amendments on the Judiciary of Albania, adopted by the Venice Commission at its 105th Plenary Session (Venice, 18-19 December 2015); www.venice.coe.int;

    [10] Draftopinioni përfundimtar lidhur me draftin e rishikuar të amendamenteve kushtetuese për sistemin gjyqësor shqiptar (më 15 janar 2016) i datës 26 shkurt 2016.

    [11] Po aty. Për më tepër shih nenin 10/a të ligjit nr.8577/2000, të ndryshuar.

    [12] CDL-AD(2015)045  -  Public Interim Opinion on the Draft Constitutional Amendments on the Judiciary of Albania, adopted by the Venice Commission at its 105th Plenary Session (Venice, 18-19 December 2015); www.venice.coe.int;

    [13] “Strategjia e reformës në sistemin e drejtësisë”, objektivi 3 “Garantimi i pavarësisë dhe i efektivitetit të Gjykatës Kushtetuese në këndvështrimin kushtetues”, f. 6.

  • Konteksti historik

    22. Dispozitat kryesore kushtetuese me të cilat rregullohej mënyra e organizimit dhe e funksionimit të GjK-së nuk parashikonin ndonjë normë specifike për shkarkimin e gjyqtarit kushtetues. Me përjashtim të parashikimit të institutit të mbarimit të mandatit, në nenin 23 të ligjit nr. 7561, datë 29.04.1992 “Për disa ndryshime e plotësime në ligjin nr.7491, datë 29.04.1991 “Për dispozitat kryesore kushtetuese”,^[1] nuk gjendej ndonjë rregullim i hollësishëm që normonte shkarkimin e gjyqtarit kushtetues. E vetmja dispozitë kushtetuese që vendoste një standard pavarësie, por edhe paprekshmërie, ishte neni 22 i këtij ligji, sipas të cilit gjyqtari kushtetues “nuk mund të procedohet, të ndalohet, të arrestohet ose të dënohet pa autorizimin e Gjykatës Kushtetuese”^[2].

    23. Kushtetuta e vitit 1998 bëri një rregullim më të plotë, duke e lënë vendimmarrjen përfundimtare për shkarkimin e gjyqtarit në pushtetin e vetë GjK-së. “Procedura për shkarkimin e gjyqtarit kushtetues kërkon arritjen e një shumice të cilësuar prej dy të tretave të Kuvendit dhe vetëm për raste të shkeljes së Kushtetutës, të kryerjes së një krimi, të paaftësisë mendore ose fizike dhe të akteve e sjelljeve që diskreditojnë rëndë pozitën dhe figurën e tij. I përket GjK-së të vlerësojë kushtetutshmërinë e vendimit të Kuvendit dhe të vërtetojë ekzistencën ose jo të shkaqeve që kanë shërbyer për shkarkimin e gjyqtarit, nëpërmjet deklarimit të shkarkimit të gjyqtarit ose shfuqizimit të vendimit të Kuvendit.”^[3]

    24. Në një interpretim përfundimtar që GjK-ja i ka bërë në vendimin nr. 75, datë 19.04.2002 procedurës, e cila duhet të ndiqet nga Kuvendi për shkarkimin e gjyqtarëve të lartë e kushtetues, ka theksuar se “veprimet apo mosveprimet e këtyre funksionarëve të lartë të shtetit, të cilat mund të përfshihen në shkaqet kushtetuese që shërbejnë për shkarkimin e tyre, janë të tilla që mund të vlerësohen rast pas rasti nga vetë organi që kryen këtë procedurë shkarkimi”^[4]. Sidoqoftë, nënvizon GjK-ja, në çdo rast “ato janë të lidhura me sjelljet e parregullta e të padenja që këta funksionarë të lartë kryejnë jo vetëm gjatë ushtrimit të detyrës dhe për shkak të saj, por edhe jashtë detyrës, me abuzimin apo dhunimin që ata i bëjnë besimit publik dhe që lidhen kryesisht me dëmet që i sjellin shoqërisë dhe shtetit. Aktet dhe sjelljet e padenja që ata kryejnë duhet të jenë aq serioze, të kenë diskredituar aq rëndë figurën dhe pozitën e gjyqtarit apo prokurorit dhe të kenë ulur dinjitetin e organit që përfaqësojnë, sa të detyrojnë organin kompetent për të marrë masën e largimit nga detyra”^[5].

    25. Duke qenë se sipas nenit 128 “përgjegjësia disiplinore e gjyqtarit kushtetues nuk kishte një rregullim të qartë kushtetues”^[6], në veçanti, në kufizimin e delegimit të ligjvënësit për t’i dhënë një kuptim të plotë akteve dhe sjelljeve që diskreditojnë rëndë pozitën dhe figurën e gjyqtarit, si dhe në mosparashikimin e “një organi të pavarur që të vlerësojë dhe të vendosë për sanksione të ndryshme disiplinore, përveç shkarkimit”, që të garantojë “përgjegjshmërinë e gjyqtarëve kushtetues”,^[7] u pa i nevojshëm rishikimi i dispozitave konkrete të Kushtetutës.

    26. Ashtu siç rekomandohej edhe nga KV-ja neni 128 i Kushtetutës “duhet të sqarojë se largimi mund të vijë vetëm pas rasteve të shkeljes së rëndë nga një gjyqtar i Gjykatës Kushtetuese”^[8], se “zgjidhja më e mirë do të ishte të shprehej qartë se pushteti për vendosur për sanksionet disiplinore ndaj gjyqtarëve të GjK-së i përket vetë Gjykatës Kushtetuese” ^[9] dhe se “ky qartësim duhet mirëpritur”^[10], tashmë është amenduar në mënyrë tërësore kjo dispozitë kushtetuese.

     

    [1] Shih ligjin nr. 7561, datë 29.04.1992 “Për disa ndryshime e plotësime në ligjin nr.7491, datë 29.04.1991 “Për dispozitat kryesore kushtetuese”.

    [2] Shih nenin 22 të ligjit nr. 7561, datë 29.04.1992 “Për disa ndryshime e plotësime në ligjin nr.7491, datë 29.04.1991 “Për dispozitat kryesore kushtetuese”.

    [3] Sokol Sadushi, “Drejtësia kushtetuese në zhvillim”, Botimet Toena, Tiranë, 2012, faqe 134.

    [4] Vendimi nr. 75, datë 19.04.2002 i Gjykatës Kushtetuese të RSh-së.

    [5] Po aty. 

    [6] Shih “Analizë e sistemit të drejtësisë në Shqipëri”, qershor 2015, f. 26; www.reformanedrejtesi.al.

    [7] Po aty.

    [8] CDL-AD(2015)045  -  Public Interim Opinion on the Draft Constitutional Amendments on the Judiciary of Albania, adopted by the Venice Commission at its 105th Plenary Session (Venice, 18-19 December 2015);www.venice.coe.int/

    [9] CDL-AD(2015)045  -  Public Interim Opinion on the Draft Constitutional Amendments on the Judiciary of Albania, adopted by the Venice Commission at its 105th Plenary Session (Venice, 18-19 December 2015);www.venice.coe.int/

    [10] Draftopinioni përfundimtar lidhur me draftin e rishikuar të amendamenteve kushtetuese për sistemin gjyqësor shqiptar (më 15 janar 2016) i datës 26 shkurt 2016.

  • Legjislacioni ndërkombëtar
    Asnjë koment
• Standarde ndërkombëtare/ Referenca ndërkombëtare/ Shembuj nga praktikat më të mira

  27. Si standarde mund të përmenden dokumentet e Komisionit të Venecies dhe sidomos ato rekomandime që janë bërë konkretisht në lidhje me mandatin e gjyqtarit kushtetues. 

  i. Opinione të Komisionit të Venecies:

  a) “Opinion përfundimtar për projektmendamentet kushtetuese të rishikuara për gjyqësorin (datë 15 janar 2016) e Shqipërisë” nr. 824/2015, datë 14 mars 2016 (CDL-AD(2016)009).

  b) Draftopinioni përfundimtar lidhur me draftin e rishikuar të amendamenteve kushtetuese për sistemin gjyqësor shqiptar (më 15 janar 2016) i datës 26 shkurt 2016.

  c) Interim Opinion on the Draft Constitutional Amendments on the Judiciary in Albania.

  d) CDL-AD(2015)045 -  Public Interim Opinion on the Draft Constitutional Amendments on the Judiciary of Albania, adopted by the Venice Commission at its 105th Plenary Session (Venice, 18-19 December 2015);www.venice.coe.int/webforms/documents/default.aspx?pdffile=CDL-AD(2015)045-e.

  ii. “Analizë e sistemit të drejtësisë në Shqipëri”, qershor 2015. www.reformanedrejtesi.al

  iii. Strategjia e reformës në sistemin e drejtësisë.

• Materiale legjislative

  Materialet legjislative kryesore janë: (i) raporti që shoqëron projektligjin n 76/2016 “Për disa shtesa dhe ndryshime në ligjin nr. 8417, datë 21.10.1998 “Kushtetuta e Republikës së Shqipërisë”, të ndryshuar^[1], “Analizë e sistemit të drejtësisë në Shqipëri”, “Strategjia e reformës në sistemin e drejtësisë”.

   

  [1] Shih www.reformanedrejtesi.al.  

• Dispozita të lidhura
  Asnjë koment
• Akte nënligjore
  Asnjë koment
• Vendime

  Vendimi nr. 75, datë 19.04.2002 i Gjykatës Kushtetuese të R.Sh-së.

• Bibliografia
  Asnjë koment
• Arkiva
  Asnjë koment