KUSHTETUTA E REPUBLIKËS SË SHQIPËRISË   |   8417

Neni 149-d:

1. Këshilli i Emërimeve në Drejtësi kryen verifikimin e kushteve ligjore dhe vlerësimin e kritereve profesionale e morale të kandidatëve për Inspektor të Lartë të Drejtësisë, si dhe të kandidatëve për anëtarë të Gjykatës Kushtetuese. Këshilli i Emërimeve në Drejtësi shqyrton dhe rendit kandidatët sipas meritës profesionale. Renditja e kandidatëve nuk është e detyrueshme, me përjashtim të rastit kur nuk arrihet të emërohet kandidati.

2. Këshilli i Emërimeve në Drejtësi mblidhet sa herë është e nevojshme.

3. Këshilli i Emërimeve në Drejtësi përbëhet nga 9 anëtarë të përzgjedhur me short, nga radhët e gjyqtarëve dhe prokurorëve, ndaj të cilëve nuk është dhënë masë disiplinore. Ata ushtrojnë detyrën me mandat njëvjeçar, që fillon në datën një janar të çdo viti kalendarik. Presidenti i Republikës përzgjedh me short, midis datave 1 dhe 5 dhjetor të çdo viti kalendarik, dy gjyqtarë nga Gjykata Kushtetuese, një gjyqtar nga Gjykata e Lartë, një prokuror nga Prokuroria e Përgjithshme, dy gjyqtarë dhe dy prokurorë nga gjykatat e apelit, si dhe një gjyqtar nga gjykatat administrative. Nëse Presidenti i Republikës nuk arrin të zgjedhë anëtarët deri në datën 5 dhjetor, Kryetari i Kuvendit i zgjedh ata me short brenda datës 10 dhjetor të atij viti kalendarik. Avokati i Popullit merr pjesë si vëzhgues në procedurën e hedhjes së shortit si dhe në mbledhjet dhe veprimtarinë e Këshillit të Emërimeve në Drejtësi.

4. Kryetar i Këshillit të Emërimeve në Drejtësi është anëtari i Gjykatës së Lartë. Gjykata e Lartë krijon kushtet e punës për ushtrimin e veprimtarisë së Këshillit të Emërimeve në Drejtësi.

5. Kritere të tjera për shkallën e kualifikimit të kandidatëve që marrin pjesë në short parashikohen me ligj. Organizimi dhe funksionimi i Këshillit të Emërimeve në Drejtësi rregullohet me ligj.

 

© Të gjitha të drejtat e botimit në gjuhën shqipe të këtij neni i takojnë Institutit për Studimet Publike & Ligjore (ISPL)
                                 Mbështetur nga Fondacioni Shoqëria e Hapur për Shqipërinë

Përmbajtja

    • 1. Qëllimi i nenit 149/d është krijimi i një organi kushtetues të posaçëm për të vlerësuar profesionalisht dhe moralisht kandidatët për gjyqtarë të GjK-së dhe ILD para emërimit të tyre nga organet përkatëse. Qëllimi final i kësaj norme është garantimi i kandidatëve më të mirë profesionalisht dhe moralisht për dy organe kushtetuese, GjK-në dhe ILD-në, si dhe kufizimi i vendimmarrjes së organeve politike, duke i orientuar ato drejt kandidatëve më të përshtatshëm për gjyqtarë të GjK-së apo Inspektor të Lartë të Drejtësisë, bazuar në një proces transparent dhe profesional.

      2. Kjo dispozitë, gjithashtu, synon të prezantojë edhe disa nga parimet bazë të ndërtimit dhe funksionimit të këtij organi, si pavarësinë, misionin, përbërjen, si dhe disa cilësi të anëtarëve të KED-së, të cilat evidentojnë natyrën e veçantë që ka në rrethin e organeve të sistemit të drejtësisë.

    • 2. Neni 149/d ka 5 pika, ku në pikën e parë jepet misioni i KED-së, i cili është verifikimi i kushteve ligjore dhe vlerësimi i kritereve profesionale e morale të kandidatëve për ILD, si dhe të kandidatëve për anëtarë të GjK-së, si dhe renditja e tyre sipas meritës.

      3. Më tej, në pikën 2 jepet koncepti i mbledhjeve periodike të këtij Këshilli, pra sa herë është e nevojshme, me qëllim plotësimin e ndonjë vakance të krijuar në GjK ose ILD. Pra, KED-ja nuk është organ që funksionon me kohë të plotë, por ad hoc dhe mblidhet sa herë që është e nevojshme.

      4. Në pikën 3 parashikohet përbërja e KED-së, e cila bazohet në përzgjedhjen rastësore (me short) midis radhëve të gjyqtarëve të GjK-së (2 anëtarë), GjL-së (1 anëtar), prokurorisë (3 anëtarë, Prokurorisë së Përgjithshme (1 anëtar), prokurorisë së apelit (2 anëtar)gjykatave të apelit administrativ (2 anëtarë) dhe të gjykatave administrative të shkallës së parë (1 anëtar). Kjo pikë parashikon edhe periudhën kohore kur zhvillohet përzgjedhja e anëtarëve të KED-së, organin përgjegjës të ngarkuar me këtë funksion, si dhe mundësinë e mbikëqyrjes së procesit të përzgjedhjes nga Avokati i Popullit.

      5. Sipas pikës 4 të këtij neni, kryetari i KED-së është anëtari i zgjedhur nga GjL-ja, i cili ka dhe përgjegjësinë për të marrë të gjitha masat, me qëllim organizimin dhe zhvillimin e mbledhjeve të KED-së. Administrata dhe mjediset e Gjykatës së Lartë janë në funksion të plotë të KED-së sa herë që kjo është e nevojshme.

      6. Së fundmi, në pikën 5 autorizohet ligjvënësi që të parashikojë kritere të tjera për shkallën e kualifikimit të kandidatëve që marrin pjesë në short, me qëllim zgjedhjen e tyre si anëtarë të KED-së, si dhe rregulla të detajuara për organizimin dhe funksionimin e Këshillit. Mbi këtë bazë është miratuar ligji nr.115/2016 “Për organet e qeverisjes së sistemit gjyqësor”.[1]

       

      [1] Shih për më shumë rregullimet e parashikuara në pjesën V të ligjit, nenet 217-242 që lidhen me ngritjen dhe funksionimin e KED-së.

    • 8. Vlen të theksohet se prezantimi i KED-së nuk bëhet rishtazi. Ky organ ka qenë parashikuar më parë në nivel ligjor, por neni 149/d sjell dy risi: (i) ngritjen e këtij organi në nivel kushtetues; (ii) përbërjen e tij, e cila nga e parashikueshme kalon në rastësore, duke ia lënë shortit prezencën e anëtarëve të tij. Megjithatë, është e nevojshme të jepet një pasqyrë e shkurtër e ecurisë nëpër të cilën kaloi formatimi i KED-së para se të arrinte te parashikimi aktual i nenit 149/d.

      a) Përbërja e KED-së

      9. KED-ja u prezantua nga GENL-ja që në fillim të hartimit të ndryshimeve kushtetuese si një organ me përbërje mikse, por të përcaktuar, duke synuar anëtarësinë nga radhët e organeve më të larta të gjyqësorit. Konkretisht, KED-ja u propozua të përbëhej nga: Kryetari i GjK-së, Kryetari i GjL-së, Kryetari i Gjykatës së Lartë Administrative,[1] kryetari i KLGj-së, PP-së, kryetari i KLP-së, ministri i Drejtësisë, kryetari i Dhomës Kombëtare të Avokatisë, gjyqtari më i vjetër në detyrë i KGj-së, gjyqtari më i vjetër në detyrë i GjL-së dhe gjyqtari më i vjetër në detyrë i Gjykatës së Lartë Administrative. Kryetari i KLGj-së do të drejtonte edhe KED-në, ndërsa zëvendësues i tij do të ishte kryetari i KLP-së. Ky propozim, pjesë e të gjithë paketës së amendamenteve kushtetuese të hartuar nga ekspertët vendas iu dërgua KV-së për mendim paraprak. Kjo e fundit, në Opinionin interim të saj theksoi se krijimi i një organi që do të rendisë kandidatët sipas meritave të tyre profesionale, synon të ngushtojë hapësirën vendimmarrëse të organeve të emërimit. Megjithëse në pamje të parë të krijohet ideja se prania e shumë gjyqtarëve mund të krijojë mundësi për korporatizëm, 5 anëtarët e tjerë që vijnë nga jashtë gjyqësorit duket se e balancojnë raportin. Gjithsesi, ky organ me këtë përbërje largon emërimet nga ndikimi politik.[2]

      10. Edhe pas ndryshimeve dhe riformulimeve që iu bënë amendamenteve kushtetuese pas Opinionit interim, bazuar në rekomandimet e KV-së, por edhe në propozimet e grupeve parlamentare të Kuvendit, KED-ja nuk pësoi ndonjë ndryshim thelbësor. Madje, KV-ja në Opinionin përfundimtar mbi amendamendet kushtetuese theksoi rëndësinë që merr KED-ja në përzgjedhjen dhe renditjen e kandidatëve për KLGj dhe KLP, si një nga çështjet më të nxehta që shqetësonte opozitën, duke pretenduar se përbërja e KED-së dhe zgjedhja e anëtarëve me 3/5 e votave nga Kuvendi nuk garantonte moskapjen partiake të këtyre dy organeve nga shumica qeverisëse.[3] Gjithashtu, sipas opozitës, kjo përbërje mund të krijonte lehtësisht konflikt interesi, pasi anëtarë të organeve që duhej të zgjidheshin ishin njëkohësisht pjesë e KED-së. Përveç kësaj, opozita ngrinte shqetësimin se anëtarët e KED-së, sipas propozimit, ishin njerëz të besuar të shumicës qeverisëse dhe kjo e kompromentonte procesin e emërimeve në organet e drejtësisë.[4] Me qëllim adresimin e këtyre shqetësimeve të opozitës dhe gjetjen e një zgjidhjeje konsensuale u arrit të hartohej një formulë, e cila bazohej në përzgjedhjen rastësore të anëtarëve të KED-së nga radhët e gjyqtarëve dhe prokurorëve. Gjithashtu, kjo përzgjedhje do të ishte periodike, me qëllim që të mos ishte e parashikueshme përbërja e tyre, duke mënjanuar konflikte të mundshme interesi.[5]

      b) Funksioni i KED-së

      11. Jo vetëm përbërja, por edhe misioni fillestar i KED-së, sipas propozimit të GENL-së, ishte i ndryshëm nga ajo që parashikon aktualisht neni 149/d i Kushtetutës. KED-ja do të bënte verifikimin e plotësimit të kritereve për kandidatët që do të konkurronin jo vetëm për anëtarë të GjK-së dhe ILD-së, por edhe për anëtarët jogjyqtarë të KLGj-së, anëtarët joprokurorë të KLP-së dhe ata për PP. Në Analizën e Sistemit të Drejtësisë ekspertët shqiptarë gjykuan se zgjerimi i rrethit të organeve kushtetuese që do të kalonin në filtrin e KED-së do të ndikonte pozitivisht në depolitizimin e procesit të emërimeve në pozicionet e larta në drejtësi, duke reduktuar diskrecionin e organeve politike të emërtesës, dhe do të rriste cilësinë në përbërjen e institucioneve përbërëse të sistemit të drejtësisë. Ky parashikim i KED-së u përkrah dhe u konsiderua si arritje në të dyja opinionet e KV-së, si një filtër paraprak për përzgjedhjen e kandidatëve në bazë të cilësive të tyre profesionale dhe morale, duke përjashtuar kështu çdo përpjekje për emërime të pastra politike.[6]

      12. Një arsye tjetër për zgjerimin e rrethit të organeve që do të kalonin nëpër filtrin e KED-së ishte dhe nevoja e pashmangshme për të gjetur një mekanizëm zhbllokues gjatë procesit të emërimeve, nëse organet e emërtesës nuk do të arrinin të zgjidhnin/emëronin anëtarët e organeve kushtetuese. Renditja e bërë nga KED-ja, që u konceptua si “organ ekspertësh”, do të mund të merrte karakter detyrues nëse procesi i zgjedhjes nuk realizohej, duke shpallur automatikisht kandidatin të renditur më lart si të emëruar. Në këtë mënyrë procesi i emërimit të këtyre organeve nuk do të gjendej përsëri para faktit të mosarritjes së shumicës ose të mosshprehjes së vullnetit të organit të emërtesës, duke sjell si pasojë në mënyrë të përsëritur tejkalimin e mandatit kushtetues për shkak të mungesës së mekanizmit zhbllokues në emërim/zgjedhje.[7]

      13. Siç u tha më lart, opozita kundërshtoi ekzistencën tërësore të KED-së, gjë e cila çoi më pas në marrëveshjen politike midis grupeve parlamentare dhe si rezultat kompetencat e KED-së u modifikuan, duke i hequr pjesën më të madhe të organeve që duhej të verifikonte dhe rendiste (KLGj, KLP, PP), si dhe duke e kufizuar rolin e saj vetëm në renditjen profesionale dhe morale të kandidatëve për gjyqtarë të GjK-së dhe për ILD-në. Gjithashtu, si rezultat i kësaj marrëveshje politike, përbërja e KED-së do të zgjidhej çdo vit me short dhe jo sipas formulës së prezantuar nga ekspertët dhe për të cilën ishte marrë dhe konfirmimi i KV-së. Megjithatë ishte pozitiv fakti që si GjK-ja ashtu edhe ILD-ja mbeten në veprimtarinë e KED-së, duke qenë se këto dy organe u konsideruan si të nevojshme për të qenë sa më larg vendimmarrjes thelbësore të Kuvendit (ose Presidentit). Ndërkohë që mënyra e përzgjedhjes paraprake dhe renditjes së anëtarëve jogjyqtarë dhe joprokurorë të KLGj-së dhe KLP-së u transformua në një formulë që përjashtonte vlerësimin profesional të një organi të ngjashëm me KED-në, duke ia lënë atë fillimisht forumeve profesionale nga ku propozoheshin (avokatisë, universiteteve, OJF-ve), Avokatit të Popullit, Sekretarit të Përgjithshëm të Kuvendit, e më pas 2 nënkomisioneve parlamentare. Vetëm pas kalimit të këtyre filtrave vendos seanca plenare e Kuvendit.[8] Një element i ri që u shtua në përmbajtjen e nenit 149/d ishte edhe prania e Avokatit të Popullit gjatë hedhjes së shortit për formimin e KED-së, si dhe gjatë zhvillimit të mbledhjeve të saj, të cilat janë të mbyllura për publikun. Një gjë e tillë bazohet tek parimi i transparencës dhe rritjes së besimit tek procesi, duke qenë se ai është me mjaft rëndësi jo vetëm për organet kushtetuese që dalin prej këtij procesi, por edhe për të gjithë sistemin e ngritur mbi bazën e meritës dhe profesionalizmit. Avokati i Popullit në këtë kontekst ka vetëm rol mbikëqyrës, por kjo nuk nënkupton që ai është i pakonsiderueshëm për suksesin e procesit.[9]

      14. Duke iu rikthyer funksionit aktual të KED-së, kjo e fundit është përgjegjëse, sipas nenit 125 të Kushtetutës, të vlerësojë profesionalisht dhe moralisht kandidatin për gjyqtar të GjK-së. Sipas këtij neni, në bashkëpunim edhe me dispozitat e ligjit organik të GjK-së, kandidati duhet të jetë jurist dhe të ketë përvojë jo më pak se 15 vjet si gjyqtar, prokuror, avokat, profesor ose lektor i së drejtës, nëpunës i nivelit të lartë në administratën publike, me një veprimtari të spikatur në fushën e së drejtës kushtetuese, të drejtave të njeriut ose në sfera të tjera të së drejtës. Ndërsa neni 147/d për kandidatin për ILD parashikon se ai duhet të jetë jurist prej jo më pak se 15 vjetësh dhe me integritet të lartë moral dhe profesional.

      15. Pikërisht për të vlerësuar nëse këto kritere janë apo jo të përmbushura dhe nëse po deri në çfarë shkalle, KED-ja duhet që mbi bazën e një metodologjie të caktuar të arrijë në përfundimin nëse këto kandidatura janë apo jo të përshtatshme për funksionin për të cilin kandidojnë. Për të kryer këtë vlerësim Këshillit i lind detyrimi që të hartojë rregulla për kualifikimin profesional të kandidatëve, sipas kritereve të parashikuara në nenet 125 dhe 147/d të Kushtetutës, të detajuara në ligjin organik të GjK-së[10] dhe në ligjin për organet e qeverisjes së sistemit të drejtësisë.[11]

      16. Një çështje që mund të ngrihet është ajo lidhur me efektin detyrues (ose jo) të renditjes së kandidatëve që bën KED-ja. Referuar pikës 1, fjalia e fundit, të nenit 149/d, renditja nuk është e detyrueshme, me përjashtim të rastit kur nuk arrihet të bëhet emërimi nga organi përgjegjës. Shtrohen pyetjet: Deri ku duhet të shkojë vlerësimi i KED-së dhe a ka forcë detyruese renditja e kandidatëve për organet e emërtesës? Cili është raporti që duhet të mbahet midis një organi kushtetues që bën vlerësim profesional e moral dhe organeve të tjera kushtetuese (Kuvendi, Presidenti dhe Gjykata e Lartë) që kanë kompetencë vendimmarrëse? Sa hapësirë vlerësimi mbetet në thelb për këto organe dhe a rrezikon kjo që duke larguar ndikimin politik zgjedhja/emërimi të kalojë në një organ tjetër në thelb?

      17. Këto çështje janë diskutuar gjatë procesit të hartimit të dispozitave kushtetuese dhe më tej edhe të ligjit nr. 96/2016. Çështja nëse renditja e bërë nga KED-ja është apo jo detyruese ka variuar në disa forma gjatë hartimit të dispozitave kushtetuese ose ligjore, por në të gjitha rastet është shprehur vullneti që të paktën renditja të jetë orientuese për organet e emërtesës kur nuk arrijnë të vendosin. Kështu, neni 149/d i Kushtetutës ka bërë një zgjidhje kompromisi, renditja e kandidatëve sipas vlerësimit të KED-së, si rregull nuk është detyruese, por nëse organi i emërtesës nuk arrin të bëjë emërimin, atëherë kandidati i renditur më lart konsiderohet i emëruar.[12] Në këtë frymë duhet parë edhe neni 125/1 i Kushtetutës, ku parashikohet se anëtari i ri përzgjidhet nga kandidatët e radhitur në 3 vendet e para dhe më tej në paragrafin 2 vendoset detyrimi që nëse Kuvendi nuk arrin të zgjedhë anëtarin e ri, atëherë kandidati i renditur i pari në listë konsiderohet i emëruar. E njëjta logjikë është ndjekur edhe për ILD-në.[13]

      18. Në këtë mënyrë organi i emërtesës në një farë mase është i detyruar të marrë në konsideratë vlerësimin paraprak ose renditjen e bërë nga KED-ja dhe të shprehë vullnetin e tij për pranimin ose jo të kandidaturës dhe jo ta lërë në heshtje, sikundër mund të ketë pasur raste në të shkuarën, praktikë e cila është bërë pengesë për mirëfunksionimin e organeve kushtetuese, duke mos i përtërirë ato jo vetëm në tejkalim të çdo afati kohor, por edhe duke ngritur mjaft pikëpyetje për sa i takon cilësisë dhe integritetit të kandidatëve.

      19. Gjithashtu, renditja e bërë nga KED-ja luan dhe rolin e mekanizmit zhbllokues, i cili, me përshtatjet e nevojshme, aty ku është parë e arsyeshme, është parashikuar për të gjitha rastet e emërimeve në organet e drejtësisë, me qëllim që t’i jepet fund bllokimit të procesit të emërimit për të mundësuar mirëfunksionimin e institucioneve të drejtësisë.[14]

       

       

      [1] GENL-ja kishte hedhur idenë për krijimin e një gjykate të lartë administrative, e cila nuk u përkrah nga opozita, pavarësisht se qëndrimi i Komisionit të Venecies ishte pajtues. Shih për më tepër komentin e nenit 135 të Kushtetutës.

      [2] Shih Opinion interim, § 69.

      [3] Shih Opinionin final të KV-së, § 16-17 (përfshirë edhe poshtëshënimin përkatës, ku jepen mënyrat alternative të votimit parlamentar).

      [4] Shih materialin e përgatitur nga Partia Demokratike pas Opinionit interim të Komisionit të Venecies, janar 2016. Gjithashtu, ky shqetësim u shpreh edhe më tej nga opozita gjatë mbledhjes së Komisionit të Posaçëm, konsultimeve dhe komenteve të datës 27 prill 2016. Në faqet 24 -25 të komenteve të opozitës kritikohet fakti që një grup i vogël elitar kishte shumë kompetenca/pushtet për të renditur kandidatët. Gjithashtu, shih edhe procesverbalin e datës 20.05.2016 të Komisionit për Reformën në Drejtësi, ku pasqyrohen debatet midis opozitës dhe shumicës parlamentare në lidhje me përbërjen e KED-së.

      [5] Shih variantin e amendamenteve kushtetuese të propozuar nga ekspertët e Euralius dhe OPDAT, datë 4 maj 2016, pas arritjes së marrëveshjes politike.

      [6] Shih Opinion interim, § 69.

      [7] Për të gjitha organet e sistemit të drejtësisë të krijuara rishtaz ose të riformatuara si pasojë e reformës së vitit 2016 është parashikuar në çdo rast një mekanizëm zhbllokues, me qëllim mospërsëritjen e situatave bllokuese të emërimeve, të cilat për një kohë të gjatë u kthyen në rregull në vend që të ishin përjashtim.

      [8] Shih për më tepër komentin e neneve 147 e në vijim për krijimin e KLGj-së e KLP-së.

      [9] Shih Opinionin final të Komisionit të Venecies § 82.

      [10] Neni 7 e në vijim i ligjit nr.8577/2000 për GjK-në, i ndryshuar.

      [11] Neni 282 e në vijim i ligjit nr.115/2016.

      [12] Neni 149/d, fjalia e fundit “Renditja e kandidatëve nuk është e detyrueshme, me përjashtim të rastit kur nuk arrihet të emërohet kandidati”.

      [13] Shih nenin 147/d, § 4, të Kushtetutës.

      [14] Shih nenin 125, pikat 1 dhe 2; neni 147, pika 7; neni 147/d, pika 4; neni 148/a, pika 4, të Kushtetutës.

    • 20. Konteksti historik në të cilin është miratuar jo vetëm dispozita, por, në fakt, të gjitha amendamentet kushtetuese lidhet me reformën e thellë kushtetuese e ligjore të sistemit të drejtësisë të vitit 2016. Vlen të përmendet se reforma në drejtësi u parapari nga dy dokumente të rëndësishme strategjike: (i) Dokumenti Analitik i Sistemit të Drejtësisë[1] dhe (ii) Strategjia e Reformës në Drejtësi, si dhe Plani i Veprimit.[2] Këto dokumente të rëndësishme, që u miratuan nga Komisioni i Posaçëm Ad Hoc për Reformën në Drejtësi përcaktuan problemet e sistemit dhe zgjidhjet përkatëse për adresimin e tyre.

      21. KED-ja, megjithëse u parashikua për herë të parë në dispozitat kushtetuese të miratuara në korrik të vitit 2016, nuk është një organ i ri, pavarësisht se nuk arriti të jetë funksional. Ajo u prezantua për herë të parë me anë të ndryshimeve ligjore që iu bënë ligjit për GjL-në, me qëllim për të vlerësuar paraprakisht nëse kandidatët për anëtarë të GjL-së plotësonin kriteret profesionale dhe sipas pikëzimit që do të merrnin, do të renditeshin duke shërbyer si orientim për Kuvendin gjatë procesit të zgjedhjes së tyre.[3] De facto, KED-ja e krijuar me këtë ligj nuk arriti të jepte ndonjë impakt, pasi procesi i emërimit të gjyqtarëve të rinj në GjL nuk arriti të kryhej.

      22. Në këto kushte, nisur nga mosfunksionimi si duhet i formulës së emërimit, por edhe nga mosparashikimi i kritereve të mjaftueshme profesionale dhe morale që duhet të mishërojë kandidati për anëtarë të GjL-së, GjK-së, KLGj-së dhe KLP-së, si dhe për PP, një nga synimet e reformës së vitit 2016 ishte edhe korrigjimi i këtyre mangësive dhe të metave. Për të garantuar respektimin e kritereve profesionale, si dhe për të mos lënë mundësi devijimi me anë të ligjeve organike, u pa e nevojshme, ashtu si edhe për organet e tjera kushtetuese, që kriteret dhe kushtet e domosdoshme, si dhe filtrat që do të përzgjidhnin kandidatët mbi këto kritere të parashikoheshin në Kushtetutë, duke autorizuar ligjvënësin e zakonshëm të rregullonte detajet e tjera, aty ku ishte e nevojshme.

      23. Nga analiza që i është bërë në dokumentin analitik veprimtarisë së GjK-së, ka rezultuar joefikas procesi i emërimit/zgjedhjes së kandidatëve për gjyqtarët e saj edhe për shkak të mosparashikimit të kritereve objektive për kandidatët, si dhe të mungesës së transparencës në përzgjedhje dhe në propozimin e tyre për (mos) pëlqimin nga Kuvendi. Mosparashikimi i afateve për procesin e emërimit, si dhe vonesa e tejzgjatur në plotësimin e vendeve vakante ka shkaktuar vështirësi reale në realizimin e funksionit që i ka ngarkuar Kushtetuta.[4]

       

      [1] Vendimi nr. 14, datë 30.07.2015 i Komisionit Parlamentar për Reformën në Drejtësi.

      [2] Vendimi nr. 15, datë 30.07.2015 i Komisionit Parlamentar për Reformën në Drejtësi.

      [3] Ligji nr.177/2014 “Për disa shtesa dhe ndryshime në ligjin nr.8588/2000 “Për organizimin dhe funksionimin e Gjykatës së Lartë”.

      [4] Shih për më shumë komentin e neneve 125 dhe 147/d të Kushtetutës.

    • Asnjë koment
  • 24. Si standarde për emërimin e gjyqtarëve dhe sidomos vlerësimin e tyre nga filtra profesionalë, edhe kur emërimin përfundimtar e bën një organ politik (Kuvendi ose Presidenti), mund të përmenden dokumentet e KV-së dhe sidomos ato rekomandime që janë bërë konkretisht në lidhje me gjyqtarët kushtetues. Kështu, në Opinionin e saj paraprak për projektdispozitat kushtetuese, në paragrafët 23, 54 dhe 69 të dokumentit, KV-ja u shpreh se përzgjedhja dhe renditja e kandidatëve për gjyqtarë të GjK-së, për anëtarë të KLGj-së e KLP-së nga KED-ja, si dhe emërimi i tyre nga Kuvendi, nga radhët e atyre të renditur më lart, është një ndryshim mjaft pozitiv. Gjithashtu, edhe emërimi automatikisht i kandidatit të renditur më lart, kur organet e emërimit nuk arrijnë të marrin vendim, i shërben zhbllokimit të vendimmarrjes dhe procesit të emërimit.[1]

    25. Parimi I.2 i Rekomandimit Nr.R(94)12 të Komitetit të Ministrave të Këshillit të Europës shpreh se të gjitha vendimet që lidhen me emërimin dhe karrierën e gjyqtarëve duhet të merren nga organe brenda sistemit të drejtësisë [...] megjithatë edhe në ato raste ku dispozitat kushtetuese lejojnë që gjyqtarët të emërohen nga qeveria, duhet të ekzistojnë garanci që të sigurojnë se procedurat e emërimit të gjyqtarëve janë transparente e të pavarura dhe vendimet nuk do të ndikohen nga shkaqe të tjera përveç atyre të lidhura me kritere objektive. Edhe në ato vende ku emërimi bëhet direkt nga kreu i shtetit, rekomandohet që të paktën roli kryesor në përzgjedhje t’i jepet një organi të pavarur.[2]

     

     

    [1] Shih http://www.venice.coe.int/webforms/documents/default.aspx?pdffile=CDL-AD(2015)045-e.

    [2] Shih raportin e Komisionit të Venecies për emërimet në gjyqësor, CDL-JD(2007)001, 28 shkurt 2007.

  • Asnjë koment
  • Asnjë koment
  • Asnjë koment
  • Asnjë koment
  • Asnjë koment
  • Asnjë koment
Arta Vorpsi
Arta Vorpsi, Gent Ibrahimi, Sokol Sadushi, Aurela Anastasi, Sokol Berberi