KOMENTARI ELEKTRONIK
KODI I PROCEDURËS PENALE I REPUBLIKËS SË SHQIPËRISË   |   7905

Neni 15: Papajtueshmëria për shkak të pjesëmarrjes në procedim

Miratuar me ligjin 7905, me datë 30/03/2017
Neni Para Neni Pas

1Gjyqtari që ka dhënë ose që ka marrë pjesë në seancën paraprake apo në dhënien e vendimit në një shkallë të procedimit nuk mund të ushtrojë funksionet e gjyqtarit në shkallët e tjera, as të marrë pjesë në rigjykim apo rishikim pas prishjes së vendimit.

2Nuk mund të marrë pjesë në gjykim gjyqtari që ka shqyrtuar kërkesat e palëve gjatë hetimeve paraprake ose në seancë paraprake për të njëjtin procedim. Gjyqtari që shqyrton kërkesat e palëve gjatë hetimeve paraprake nuk mund të ushtrojë funksionet e gjyqtarit të seancës paraprake në të njëjtin procedim.

3Nuk mund të ushtrojë në të njëjtin procedim detyrën e gjyqtarit ai që ka qenë prokuror ose që ka kryer veprime të policisë gjyqësore ose që ka qenë mbrojtës, përfaqësues i një pale ose dëshmitar, ekspert, viktimë ose person që ka paraqitur një kallëzim ose ankim.

Përmbajtja

    • Nëpërmjet parashikimit të nenit 15 të Kodit të Procedurës Penale (K.Pr.Penale), legjislatori ka synuar që të siguroi të drejtën themelore të parashikuar në nenin 42 të Kushtetutës së Republikës së Shqipërisë[1] dhe nenin 6&1 të Konventës Evropiane për të Drejtat e Njeriut (KEDNJ), procesin e rregullt ligjor, gjykimin nga një gjykatë e paanshme[2], duke shmangur nga shqyrtimi i çështjes ata gjyqtarë që për shkak të pjesëmarrjes në procedim, kanë vlerësuar faktet objekt akuze dhe rrjedhimisht nuk ofrojnë garanci të mjaftueshme për të përjashtuar çdo dyshim të ligjshëm në lidhje me paanësinë e tyre Pra, ligji procedural penal në këtë dispozitë parashikon disa situata objektive (hipoteza), nga të cilat prezumohet anshmëria e gjyqtarit[3]. Për rrjedhojë ai duhet të heq dorë/përjashtohet nga gjykimi i çështjes penale përkatëse[4].

      Me fjalë të tjera, siç arsyetohet nga Gjykata Italiane e Kasacionit, sipas qëndrimit të përsëritur të jurisprudencës konstitucionale, normat mbi papajtueshmërinë e gjyqtarit për shkak të akteve të kryera në procedim, ndonjëherë rezultojnë, në veçanti, për të shmangur që vendimi mbi themelin e çështjes të jetë ose të duket i kondicionuar nga “forca e parandalimit”-domethënë nga prirja natyrore për të konfirmuar një vendim që është marr ose për të mbajtur një sjellje të krijuar tashmë-që rrjedh nga vlerësimet për të cilat gjyqtari është thirrur më parë në lidhje me të njëjtën “gjë të gjykuar” (resiudicanda)[5].

      Në këtë rast gjyqtari ka shfaqur mendim për çështjen duke marr pjesë të të njëjtin procedim, pasi ka gjykuar kërkesa të palëve në faza të ndryshme të tij, ose shkallët e tjera të gjykimit, në dallim nga rregullimi i përgjithshëm i parashikuar nga pika “c”, e paragrafit të parë, të nenit 17 të K.Pr.Penale, ku shfaqja e mendimit apo dhënia e këshillave bëhet në kontekstin e  procedimeve apo gjykimeve të ndryshme.

       

      [1]Gjykata Kushtetuese e Republikës së Shqipërisë bazuar në standardet dhe arsyetimin e Gjykatës Evropiane për të Drejtat e Njeriut (GJEDNJ-s), në interpretim të nenit 42 të Kushtetutës, në jurisprudencën e saj arsyeton se: “8. Për parimin e paanësisë Gjykata ka theksuar se gjykimi nga një gjykatë e paanshme është një nga elementet e rëndësishme të procesit të rregullt ligjor, i garantuar nga neni 42 i Kushtetutës dhe neni 6 i KEDNJ-së. Parimi i paanshmërisë nënkupton mungesën e paragjykimeve nga gjyqtarët për çështjen e shtruar përpara tyre. Respektimi i këtij parimi duhet të verifikohet duke zbatuar dy teste, testin subjektiv, i cili në thelb kërkon të provuarit e faktit se bindja personale e një gjyqtari ka ndikuar në vendimin e gjykatës dhe, gjithashtu, testin objektiv, i cili kërkon të provuarit nëse gjyqtari ka ofruar garanci të mjaftueshme për të përjashtuar çdo dyshim të arsyeshëm në këtë drejtim. Në kuptim të testit subjektiv, paanshmëria e gjyqtarëve duhet të prezumohet derisa të provohet e kundërta. Për sa i përket testit objektiv, ai nënkupton se veç sjelljes personale të çdo anëtari të trupit gjykues, duhet të provohet nëse ka fakte bindëse, të cilat vënë në dyshim paanshmërinë. Në këtë kuadër edhe dukja e jashtme ka rëndësi. Për rrjedhojë, kur vlerësohet nëse në një çështje konkrete ka një arsye të përligjur që rrezikon paanshmërinë e një trupi gjykues, këndvështrimi i atyre që paraqesin këtë pretendim ka rëndësi, por vendimtar mbetet përcaktimi nëse ky dyshim është objektivisht i justifikueshëm (shih vendimin nr. 11, datë 03.03.2016 të Gjykatës Kushtetuese).”. (i cit. Vendimi nr. 34, datë 08.02.2018, EnkeledaMushi, Shfuqizimi si të papajtueshme me Kushtetutën e Republikës së Shqipërisë i vendimeve nr. 152, datë 02.05.2014 të Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Gjirokastër; nr. 277, datë 16.10.2015 të Gjykatës së Apelit Gjirokastër;nr. 00-2017-557, datë 22.06.2017 të Kolegjit Penal të Gjykatës së Lartë, para 8).

      [2]GJEDNJ-ja, në interpretim të nenit 6&1 të Konventës, në jurisprudencën e saj, arsyeton se: “Gjykata përsërit në fillim se është e një rëndësie themelore në një shoqëri demokratike që gjykata të frymëzoj besim në publik dhe mbi të gjitha, për sa i përket procedurave penale, në lidhen me një të akuzuar. Me këtë qëllim neni 6 kërkon që gjykata të realizojë qëllimin e tij për të qenë e paanshme (shih Padovani kundër Italisë, 26 shkurt 1993, § 27, nr. 257-B, dhe Kyprianou kundër Qipros [GC], nr. 73797/01, § 118, ECHR 2005-XIII).

      Në vitet e fundit, organet e Këshillit të Evropës kanë theksuar gjithnjë e më shumë rëndësinë e forcimit të pavarësisë dhe paanshmërisë, në përputhje me nenin 6 të Konventës, të sistemeve gjyqësore në Evropë, që është e rëndësishme për të siguruar besimin e publikut në sundimin e ligjit (krahaso, ndër të tjera, Rekomandimi CM/Rec (2010)12 i Komitetit të Ministrave drejtuar shteteve anëtare për gjykatësit: pavarësia, efikasiteti dhe përgjegjësitë, (Miratuar nga Komiteti i Ministrave më 17 nëntor 2010 dhe Plani i veprimit i Këshillit të Evropës për forcimin e pavarësisë dhe paanshmërisë së gjyqësorit, i Miratuar nga Këshilli i Ministrave në takimin nr. 1253, në 13 prill 2016, Dokument CM (2016) 36final).”. I cit.Meng kundër Gjermanisë, 16.02.2021, Nr. aplikimit 1128/17, para 42-43.

      [3]GJEDNJ-ja, në interpretim të nenit 6&1 të Konventës, në jurisprudencën e saj, arsyeton edhe se:“55.Për parimet e përgjithshme që lidhen me paanësinë e një gjykate, referon te vendimi në rastin e “Denisov kundër Ukrainës” [GC] (nr. 76639/11, §§ 61-63, 25 shtator 2018; shiko gjithashtu “RamosNunes de Carvalho e Sá kundër Portugalisë [GC], nr. 55391/13, 57728/13 dhe 74041/13, §§ 145-49, 6 Nëntor 2018, dhe në kontekstin kriminal, “Kyprianou kundër Qipros” [GC], nr. 73797/01, §§ 118-21, 15 Dhjetor 2005):

      “61. Si rregull, paanësia tregon mungesën e paragjykimit ose ndikimit. Sipas jurisprudencës së gjykatës, ekzistenca e paanësisë për qëllimet e nenit 6, paragrafit 1, duhet të përcaktohet sipas (i) një testi subjektiv, ku vështrimi duhet të jetë te bindja personale dhe sjellja e një gjyqtari të veçantë, që është, nëse gjyqtari ka treguar ndonjë paragjykim personal ose ndikim në një rast të caktuar; dhe ii) një testi objektiv, domethënë, duke konstatuar nëse, përtej nga sjellja personale e ndonjë prej anëtarëve, gjykata në vetvete, dhe ndër aspekte të tjera, përbërja e saj, ofronte garanci të mjaftueshme për të përjashtuar çdo dyshim të ligjshëm në lidhje me paanësinë e saj (shih ndër autoritete të tjera,  Micallef kundër Malta [GC], nr. 17056/06, § 93, ECHR 2009, me referenca të tjera).

      1. Sidoqoftë, nuk ka ndonjë ndarje të përcaktuar ndërmjet paanësisë subjektive dhe objektive, pasi sjellja e një gjyqtari jo vetëm që mund të nxisë dyshime objektive sa i përket paanshmërisë së gjykatës nga këndvështrimi i një vëzhguesi të jashtëm (testi objektiv), por gjithashtu mund të shkoj edhe te çështja e bindjes personale të gjyqtarit (testi subjektiv). (Shiko Kyprianou kundër Cipros [GC], nr. 73797/01, § 119, ECHR 2005 XIII). Kështu, në disa raste kur mund të jetë e vështirë të sigurosh prova me të cilat të rrëzosh prezumimin për paanshmërinë subjektive të gjyqtarit, kërkesa e paanësisë objektive siguron më tej një garanci të rëndësishme (shih Pullar kundër Mbretërisë së Bashkuar, 10 Qershor 1996, § 32, ReportsofJudgmentsandDecisions 1996 III).
      2. Në këtë aspekt, edhe dukja mund të ketë një rëndësi të caktuar, ose me fjalë të tjera “drejtësia jo vetëm që duhet të bëhet, por gjithashtu të shihet se po bëhet”. Çfarë është në lojë është besimi që gjykatat në një shoqëri demokratike duhet të frymëzojnë në publik (shih Morice kundër Francës [GC], nr. 29369/10, § 78, ECHR 2015).”
      3. Sa i përket testit subjektiv, paanshmëria personale e një gjyqtari duhet të prezumohet deri kur të provohet e kundërta (Dorozhko dhe Pozharskiy kundër Estonisë (nr. 14659/04 dhe 16855/04, § 51, 24 Prill 2008; shih gjithashtu Kyprianou, i cituar më sipër, § 119, me referenca të tjera).

      Sa i përket testit objektiv, duhet të përcaktohet nëse, përtej nga sjella e gjyqtarit, ka fakte të konstatueshme të cilat mund të ngrenë dyshime të justifikuara për paanshmërinë e tij ose të saj. Kjo nënkupton që, për të vendosur nëse në një rast të caktuar ka një arsye legjitime për t’u frikësuar që një gjyqtari të caktuar i mungon paanësia, këndvështrimi i personit në fjalë është i rëndësishëm por, jo vendimtar. Çfarë është vendimtare është nëse kjo frikë mund të konsiderohet objektivisht e justifikuar.  (Dorozhko dhe Pozharskiy, i cituar më sipër, § 52, duke referuar te Micallef, i cituar më sipër, § 74; shih gjithashtu Ferrantelli dhe Santangelo kundër Italisë, 7 Gusht 1996, § 58, Raportet 1996-III, dhe Wettstein kundër Zvicërës, nr. 33958/96, § 44, ECHR 2000 XII).”. I cit. SigurðurEinarsson dhe të tjerë kundër Islandës, 04.06.2019, Nr. aplikimit 39757/15, para 55-56.

      [4]Sipas GJEDNJ-s: “41. Në mënyrë që gjykatat të mund të frymëzojnë te publiku besimin që është i domosdoshëm, duhet të merren parasysh edhe çështjet e organizimit të brendshëm. Ekzistenca e procedurave kombëtare për të siguruar paanshmërinë-domethënë normat që rregullojnë heqjen dorë të gjyqtarit-është një faktor i rëndësishëm. Këto rregulla tregojnë shqetësimin e legjislacioneve kombëtare për të hequr të gjithë dyshimet e arsyeshme sa i përket paanshmërinë së gjyqtarit ose gjykatës në fjalë dhe përbëjnë një përpjekje për të siguruar paanshmërinë duke eliminuar shkaqet e shqetësimeve të tilla. Përveç sigurimit të mungesës së paragjykimit aktual, ato drejtohen në heqjen e çdo pamje të anësisë dhe kështu shërbejnë për të promovuar besimin që gjykatat në një shoqëri demokratike duhet të frymëzojnë në publik. Gjykata mban parasysh këto rregulla kur bën vlerësimin e saj nëse një gjykatë ishte i paanshme dhe, në veçanti, nëse frika e një aplikanti mund të konsiderohet e justifikuar objektivisht (shih Micallef kundër Malta (GC), nr. 17056/06, & 99, ECHR 2009; dhe SigridurElinSigfusdottir kundër Islandës, nr. 41382/17, & 50, 25 shkurt 2020).”(I cit.Teslya kundër Ukrainës [GC], 8 Tetor 2020, Nr. aplikimit nr. 52095/11, para 41).

      [5]Shih: Gjykata Italiane e Kasacionit, seksioni i 5-të Penal, vendimi nr. 10328, datë 11/02/2021. Është referuar te ky vendim pasi Kodi Shqiptar i Procedurës Penale, është bazuar në legjislacionin procedural penal Italian dhe për sa i përket institutit të “papajtueshmërisë” ka të njëjtën strukturë dhe formulim të ngjashëm me Kodin e Procedurës Penale Italiane. Konkretisht nenit 15, i korrespondon neni 34, i Kreu VII, Libri i I, që titullohet “papajtueshmëria e përcaktuar nga aktet e kryera në procedim”.

    • - Në këtë dispozitë parashikohen disa raste objektive që prezumojnë papajtueshmërinë e gjyqtarit për gjykimin e çështjes për shkak të pjesëmarrjes në procedim. Për rrjedhojë gjyqtari ka detyrimin që të kërkoi heqjen dorë, në zbatim të nenit 17, paragrafi i parë, pika “e” të K.Pr.Penale dhe nëse ai nuk vepron pala mund të kërkoi përjashtimin e tij, në zbatim të nenit 18, paragrafi i parë, pika “a” të K.Pr.Penale (nenet 17 dhe 18 të K.Pr.Penale, që parashikojnë rregullin e përgjithshëm, referojnë ndër të tjera në nenin 15 të K.Pr.Penale). 

      - Kjo dispozitë zbatohet për gjykatat e shkallës së parë, gjykatat e apelit, si dhe për Gjykatën e Lartë, pra për gjykatat e të tre shkallëve të gjykimit, si të juridiksionit të përgjithshëm ashtu edhe për gjykatat penale të posaçme.

      - Kjo dispozitë zbatohet edhe për subjekte të tjera të procedimit penal, konkretisht:

      1. Për sekretaren gjyqësore, si dhe personat e ngarkuar për të bërë transkriptime ose riprodhim fonografik apo audioviziv (neni 23, pika 3, e K.Pr.Penale);
      2. Për prokurorin. Formalisht rastet kur Prokurori ka detyrimin për të kërkuar heqjen dorë parashikohen nga neni 26 i K.Pr.Penale, i cili referon pikërisht në nenin 17 të K.Pr.Penale, që nga ana e tij referon në nenin 15 të K.Pr.Penale. Kështu, vlerësohet se indirekt gjen zbatim edhe për Prokurorin, logjikisht me një interpretim adcontrario[1], vetëm paragrafi i tretë i këtij neni;
      3. Për oficerin e policisë gjyqësore nuk ka ndonjë parashikim në K.Pr.Penale, por ligji përkatës “Për organizimin dhe funksionimin e policisë gjyqësore” (në fuqi është ligji nr. 25/2019), neni 19 i tij, parashikon se: “Për heqjen dorë dhe zëvendësimin e oficerit ose agjentit të Policisë Gjyqësore zbatohen dispozitat e Kodit të Procedurës Penale”. Pra, referohet te rregullat e përgjithshme të parashikuara nga ky Kod dhe rrjedhimisht vlerësohet se indirekt gjen zbatim edhe për oficerin ose agjentin e Policisë Gjyqësore, logjikisht me një interpretim adcontrario[2] vetëm paragrafi i tretë i këtij neni;
      4. Për ekspertin. Rastet se kur mund të kërkohet përjashtimi i ekspertit parashikohen nga neni 181 i K.Pr.Penale, i cili referon pikërisht te rastet e parashikuara nga ky Kod për përjashtimin e gjyqtarit, pra te neni 17 i K.Pr.Penale, i cili nga ana e tij referon edhe në nenin 15 të K.Pr.Penale. Pra, referohet te rregullat e përgjithshme të parashikuara nga ky Kod dhe rrjedhimisht vlerësohet se indirekt gjen zbatim, logjikisht me një interpretim adcontrario[3], vetëm paragrafi i tretë i këtij neni.

      - Paragrafi i parë i dispozitës parashikon tre situata:

      E para, ajo e pjesëmarrjes së gjyqtarit në dhënien e vendimit në një shkallë të procedimit dhe rrjedhimisht ndalohet që ta shqyrtoi çështjen në shkallët e tjera.

      E dyta, kur çështja e gjykuar prej tij është vendosur të rigjykohet pasi vendimi është prishur nga gjykata e një shkalle më të lartë dhe janë kthyer aktet në gjykatën e shkallës më të ulët për të rigjykuar çështjen.

      E treta, kur është vendosur që çështja të rishikohet. Rishikimi kalon në dy faza, së pari kërkesa vlerësohet në aspektin formal nëse janë ose jo rastet për të rishikuar vendimin e formës së prerë dhe së dyti, nëse kërkesa pranohet çështja dërgohet për rigjykim nga një tjetër trup gjykues i të njëjtës gjykatë (neni 453 i K.Pr.Penale). Diskutimi për zbatimin e kësaj dispozite, lidhet vetëm me fazën e parë të shqyrtimit të kërkesës, që sipas nenit 453&1 të K.Pr.Penale, “... shqyrtohet nga gjykata e shkallës së parë që ka dhënë vendimin në dhomën e këshillimit, pa praninë e palëve.”. Ndërsa kur pranohet kërkesa për rishikim, ligji procedural, në paragrafin e dytë të nenit 453 të K.Pr.Penale, e thotë shprehimisht se gjykata vendos dërgimin e çështjes për rigjykim nga një tjetër trup gjykues.

      Siç analizohet në vijim, problematika për fazën e parë nuk bie nën parashikimet e nenit 15, paragrafi i parë, të K.Pr.Penale, por nën parashikimet e rregullit të përgjithshëm të sanksionuar në nenin 17, pikat “c” dhe “ë” të K.Pr.Penale, nëse gjyqtari ka shfaqur mendim dhe nëse ofron garanci të mjaftueshme në aspektin objektiv për të shmangur çdo dyshim të arsyeshëm apo të ligjshëm në lidhje me paanësinë e tij. 

      - Në lidhje me paragrafin e dytë, duhet të mbajmë parasysh sendryshe nga koncepti i shkallëve të gjykimit, këtu bëhet fjalë për fazat apo gjendjet e ndryshme të procedimit penal. Sipas legjislacionit procedural penal dallojmë këto faza. Hetimin paraprak, seancën paraprake, gjykimin në themel, si dhe gjykimin e kërkesave të palëve gjatë fazës së ekzekutimit të vendimit. Ky paragraf së pari, parashikon ndalimin që të gjykoi në themel të njëjtin procedim, gjyqtari që ka shqyrtuar kërkesat e palëve gjatë hetimeve paraprake, pra i ashtuquajturi “gjyqtari i hetimit paraprak” (nuk duhet kuptuar si gjyqtar i caktuar posaçërisht apo kompetent nga pikëpamja funksionale, për të gjykuar vetëm kërkesat e palëve gjatë hetimeve paraprake, por thjesht si “funksion”), si dhe gjyqtari që ka shqyrtuar kërkesat e palëve gjatë seancës paraprake, pra i ashtuquajturi “gjyqtari i seancës paraprake” (edhe në këtë rast nuk duhet kuptuar si gjyqtar i caktuar posaçërisht apo kompetent nga pikëpamja funksionale, për të gjykuar vetëm në seancë paraprake).

      Së dyti, parashikon ndalimin për gjyqtarin e hetimit paraprak që të ushtrojë funksionet e gjyqtarit të seancës paraprake në të njëjtin procedim.

      Së treti, në K.Pr.Penale, vërehet edhe figura e gjyqtarit që gjykon kërkesat e palëve që lidhen me ekzekutimin e vendimeve. Kjo është një fazë e mëvonshme, e dallueshme ku shqyrtohen kërkesat e palëve, për bashkimin e dënimeve (neni 475 i K.Pr.Penale), shtyrjen e ekzekutimit të dënimit (neni 476 i K.Pr.Penale), etj., kërkesa të cilat paraqiten pasi vendimi ka marr formë të prerë. Pra, nuk kemi të bëjmë me një gjyqtar të gjykimit në themel të çështjes. Nga interpretimi literal i paragrafit të dytë të nenit 15, vlerësohet se rregullimi ligjor nuk parashikon ndonjë ndalim për gjyqtarin e hetimit paraprak, atë të seancës paraprake ose atë të gjykimit, që të marr pjesë, shqyrtoi apo vendosë mbi kërkesat e palëve gjatë fazës së ekzekutimit. Rrjedhimisht diskutimi nuk bie nën parashikimet e nenit 15&2, të K.Pr.Penale, por nën parashikimet e rregullit të përgjithshëm të sanksionuar në nenin 17, pikat “c” dhe “ë” të K.Pr.Penale, nëse gjyqtari ka shfaqur mendim dhe nëse ofron garanci të mjaftueshme në aspektin objektiv për të shmangur çdo dyshim të arsyeshëm apo të ligjshëm në lidhje me paanësinë e tij.

      - Paragrafi i tretë, parashikon ndalimin që në të njëjtin procedim të ushtroi funksionin apo detyrën e gjyqtarit ai që ka qenë prokuror ose që ka kryer veprime të policisë gjyqësore ose që ka qenë mbrojtës, përfaqësues i një pale ose dëshmitar, ekspert, viktimë ose person që ka paraqitur një kallëzim ose ankimin e procedimit.

      Nën konceptin i njëjti procedim, përshihet edhe rasti kur procedimi i regjistruar fillimisht për dy ose më shumë vepra penale apo ndaj dy ose më shumë të pandehurve, është ndarë në disa procedime penale të lidhura, që marrin numra të ndryshëm. Me fjalë të tjera, kur ndodhin rigrupime të të pandehurve në grupe të veçanta të procedurave dhe kemi caktimin formal të numrave të çështjes. Në këtë rast gjyqtari që ka gjykuar psh., kërkesat e palëve gjatë hetimit paraprak në lidhje me një të pandehur, nuk mund të marr pjesë në gjykimin ndaj një bashkëpandehuri, që gjykohet më vetë.  

      Ndërsa situata kur dy procedime që janë regjistruar të ndara, qoftë në të njëjtën gjykatë ose në gjykata të ndryshme për nga kompetenca lëndore ose tokësore, por që janë të lidhura në atë shkallë dhe nivel që nëpërmjet vendimmarrjes për njërin procedim shfaqet mendim edhe për procedimin tjetër[4], kërkesa për heqjen dorë ose për përjashtimin e gjyqtarit trajtohet nën rregullimin e përgjithshëm të parashikuar nga neni 17, pika “c” e K.Pr.Penale, shfaqja e mendimit mbi objektin e procedimit. 

       

      [1]Kupto logjikën e kundërt, nëse një gjyqtar ka gjykuar kërkesat e palëve në të njëjtin procedim, dhe në vijim ushtron funksionin e prokurorit, p.sh., në shkallët e tjera të procedimit, si prokuror i apelit, etj. Themi vetëm paragrafi i tretë, pasi dy paragrafët e parë logjikisht zbatohen vetëm për gjyqtarët.    

      [2]Kupto logjikën e kundërt, kur një gjyqtar ka gjykuar kërkesat e palëve në të njëjtin procedim dhe çështja kthehet për vazhdimin e hetimeve, ndërkohë që në vijim ai ushtron funksionin e policisë gjyqësore (edhe pse në praktikë mund të ndodh shumë rrallë, nuk përjashtohet mundësia). Themi vetëm paragrafi i tretë, pasi dy paragrafët e parë logjikisht zbatohen vetëm për gjyqtarët. 

      [3]Kupto logjikën e kundërt, kur një gjyqtar ka gjykuar kërkesat e palëve në të njëjtin procedim, por në vijim ai ushtron detyrën e ekspertit, p.sh., i caktuar në shkallët e tjera të procedimit, pranë Gjykatës së Apelit, etj. (edhe pse në praktikë mund të ndodh shumë rrallë, nuk përjashtohet mundësia). Themi vetëm paragrafi i tretë, pasi dy paragrafët e parë logjikisht zbatohen vetëm për gjyqtarët. 

       

      [4]Psh., në situatën kur prova e një vepre penale ose e një rrethane të saj ndikon mbi provën e një vepre penale tjetër ose të një rrethane të saj (neni 92, pika “c” e K.Pr.Penale).

    •  

       

      -Si parim i përgjithshëm në lidhje me këtë dispozitë, së pari, duhet mbajtur parasysh qëndrimi i Gjykatës Kushtetuese, sipas të cilës: “... parimi i paanshmërisë në gjykim, në këndvështrim të përbërjes së trupit gjykues, duhet të respektohet në çdo shkallë të gjykimit, duke mos përjashtuar as shqyrtimin e çështjes në dhomën e këshillimit të Gjykatës së Lartë. Për Gjykatën është konsideruar gjykatë e njëanshme trupi gjykues në përbërje të të cilit ka qenë i pranishëm qoftë edhe vetëm një gjyqtar, i cili në këndvështrimin objektiv nuk jepte garanci për një gjykim të paanshëm. Gjykata ka theksuar se “thjesht dhe vetëm pjesëmarrja e një apo më shumë gjyqtarëve në një procedim të mëparshëm, pavarësisht nga ndikimi i prezencës dhe i mendimit të tyre në të gjithë trupin gjykues, është një arsye e mjaftueshme dhe njëkohësisht një garanci më pak për kërkuesin, tek i cili është krijuar dyshimi i bazuar se gjykata nuk ka qenë e paanshme në shqyrtimin e kësaj çështjeje” (shih vendimin nr. 06, datë 02.03.2018 të Gjykatës Kushtetuese).”[1]

      Së dyti,Gjykata Kushtetuese ka mbajtur qëndrimin se,“..., në rastin kur pjesëmarrja e anëtarëve të saj në shqyrtimin çështjes do të konsiderohej si një rast i konfliktit të interesave, ajo është shprehur se përjashtimi i gjyqtarëve, të cilët ushtrojnë funksionin në gjykatë, do të çonte në mosarritjen e numrit të nevojshëm për shqyrtimin e çështjes nga Gjykata dhe ajo do të bllokohej për të vazhduar shqyrtimin e saj. Pra, në të tilla raste, Gjykata ka vlerësuar se funksionaliteti i saj prevalon në raport me parimin e paanësisë, domethënë, nëse ka vend për përjashtimin e gjyqtarit nga gjykimi, përjashtimi i tij nuk pranohet nëse dëmton funksionalitetin e gjykatës (shih vendimin nr. 2, datë 18.01.2017 të Gjykatës Kushtetuese)...”.[2]

      Ky qëndrim i Gjykatës Kushtetuese Shqiptare është në përputhje me standardet ndërkombëtare, të përcaktuara edhe nga Rezoluta e Këshillit Ekonomik dhe Social, e Organizatës së Kombeve të Bashkuara (OKB), e titulluar: “Forcimi i parimeve themelore të sjelljes gjyqësore”, ku ndër të tjera formulohet parimi se,“...përjashtimi i gjyqtarit nuk do të kërkohet nëse asnjë gjykatë tjetër nuk mund të konstituohet për të gjykuar çështjen ose, për shkak të rrethanave urgjente, pamundësia për të vepruar mund të çojë në një dështim serioz të drejtësisë”.Kështu, ky parim i përgjithshëm përshinë edhe procesin penal, pra duhet zbatuar edhe në këtë rast.

      1. Paragrafi i parë parashikon si rast që detyron gjyqtarin për të kërkuar heqjen dorë situatën kur ai ka dhënë ose ka marrë pjesë në dhënien e vendimit në një shkallë të procedimit dhe rrjedhimisht nuk mund të ushtrojë funksionet e gjyqtarit në shkallët e tjera, as të marrë pjesë në rigjykim apo rishikim pas prishjes së vendimit. Shkallët e procedimit sipas sistemit aktual procedural penal janë tre, shkalla e parë e gjykimit, apeli ose shkalla e dytë dhe gjykimi në gjykatën e lartë. Pra gjyqtari i vetëm që ka gjykuar ose ka marr pjesë në gjykimin e çështjes në gjykatën e shkallës së parë, nuk mund të gjykoj të njëjtën çështje në gjykatën e apelit dhe as në Gjykatën e Lartë. Si dhe e kundërta, gjyqtari që ka gjykuar në një shkallë më të lartë, nuk mund të gjykoj në shkallën më të ulët, kuptohet kur çështja rigjykohet apo rishikohet pas prishjes së vendimit. Gjithashtu, parashikon situatën që i njëjti gjyqtar i cili e ka gjykuar një herë çështjen në një shkallë të procedimit, nuk mund ta rigjykoi nëse vendimi i parë është prishur nga gjykata e më e lartë dhe çështja është kthyer për rigjykim ose kur është vendosur rishikimi i vendimit penal të formës së prerë.

      - Në rastin e rishikimit të vendimit penal, diskutimi lidhet me fazën e parë të shqyrtimit të kërkesës që sipas nenit 453&1 të K.Pr.Penale, “... shqyrtohet nga gjykata e shkallës së parë që ka dhënë vendimin në dhomën e këshillimit, pa praninë e palëve.”. Kur flasim për gjykatën që ka dhënë vendimin, pyetja shtrohet nëse bëhet fjalë për të njëjtin trup gjykues, apo gjykatën si institucion. Nga interpretimi historik, konkretisht referuar Relacionit të Kuvendit për ndryshimet në K.Pr.Penale, të bëra me ligjin nr. 35/2017, datë 30.3.2017, rezulton se qëllimi i legjislatorit është që shqyrtimi i kërkesës të bëhet nëse është e mundur nga i njëjti trup gjykues i gjykatës së shkallës së parë që ka dhënë vendimin në dhomë këshillimi. Po ashtu, mënyra se si është formuluar dispozita e miratuar, nga një interpretim literal të çon në konkluzionin se kërkesa duhet të shqyrtohet nga i njëjti trup gjykues që ka dhënë vendimin që kërkohet të rishikohet. Kjo zgjidhje është bërë pasi gjyqtari që shqyrton kërkesën e rishikimit, vlerëson vetëm ekzistencën e kushteve ligjore dhe rasteve të rishikimit. Gjyqtari është profesionist i ligjit dhe prezumohet se është i aftë për t'u shkëputur nga përvoja dhe gjetjet në gjykimin e mëparshëm[3]. Megjithatë vlerësohet se shqyrtimi i kërkesës së rishikimit nga i njëjti trup gjykues, krijon diskutime në kuadër të parimeve të përgjithshmeqë lidhen me paanësinë e një gjykate, konkretisht shtrohet pyetja nëse i njëjti gjyqtar ose trup gjykues, përtej sjelljes së tij personale, ofron garanci të mjaftueshme për të përjashtuar çdo dyshim të ligjshëm në lidhje me paanësinë e tij, për sa kohë që vihet në diskutim bazueshmëria e vendimit të marr po prej tij (nën parashikimet e nenit 17, pika “ë” të K.Pr.Penale). Dyshimet e palës gjyq humbëse, mbi paanshmërinë e trupit gjykues mund të themi se kanë një bazë objektive,veçanërisht në situatën e parashikuar nga pika “c” e nenit 450 të K.Pr.Penale, “kur pas vendimit kanë dalë ose janë zbuluar prova të reja, të cilat vetëm ose së bashku me ato që janë vlerësuar njëherë, tregojnë se vendimi është i gabuar.”. Në këtë rast, gjyqtari duhet të vlerësoi edhe pse prima facie provat e reja, në raport me ato të vlerësuara më parë prej tij dhe të konkludoi se tregojnë që vendimi i marr është i gabuar. Vlerësohet se përtej profesionalizmit të gjyqtarit, nga ana tjetër, dyshimet e palës për paanshmërinë e tij janë më se objektive.

      Po ashtu, edhe në rastin e parashikuar nga pika “ç”, e nenit 450 të K.Pr.Penale, “kur vërtetohet se vendimi është dhënë si pasojë e falsifikimit të akteve të gjykimit ose të një fakti tjetër të parashikuar nga ligji si vepër penale.”. Normalisht në rastet kur vërtetohet se gjyqtari ka kryer një vepër penale të cilat kanë ndikuar në dhënien e vendimit (“shpërdorim detyre” “korrupsion”, etj.), ai nuk mund të vazhdoi të ushtroi funksionin e gjyqtarit, çka praktikisht nuk duhet të ndodh që i njëjti gjyqtar të shqyrtoi kërkesën për rishikim. Por mund të ndodh situata tjetër, që pala ka ngritur si pretendim falsifikimin e një akti të gjykimit apo prove dokument, thelbësore për marrjen e vendimit dhe gjyqtari nuk e ka marr parasysh pretendimin e tij ose nuk ka vepruar për të marr masa që të hetonte si duhet mbi pretendimin përkatës, ndërsa më vonë në një proces tjetër provohet falsifikimi i aktit përkatëse. Në këtë rast të fundit i njëjti gjyqtar nuk mund të shqyrtoi kërkesën për rishikim, pasi objektivisht nuk ofron garanci të mjaftueshme për paanshmërinë e tij.

      Megjithatë ka edhe raste të tjera ku nuk ka arsye për të vënë në diskutim paanësinë e gjyqtarit, siç është p.sh., ai i parashikuar nga pika “e”, e nenit 450 të K.Pr.Penale, “kur personi është gjykuar në mungesë sipas nenit 352 të këtij Kodi dhe kërkon rigjykimin e çështjes. Kërkesa paraqitet brenda tridhjetë ditëve nga data e marrjes dijeni. Kërkesa e paraqitur brenda afatit nuk mund të refuzohet.”.

      Sa më sipër, për vetë karakteristikat e këtij lloj gjykimi,vlerësohet se zgjidhja më e drejtë është që të mbahet një standard për të gjitha rastet e rishikimit dhe neni 453 i K.Pr.Penale të interpretohet në mënyrë të ngushtë, përtej qëllimit të legjislatorit, një interpretim pajtues, me frymën e të Drejtës Kushtetuese për një proces të rregullt ligjor, gjykimi nga një gjykatë e paanshme, zbatimi i parimit se edhe dukja (që ka bazë objektive) mund të ketë një rëndësi të caktuar, ose me fjalë të tjera “drejtësia jo vetëm që duhet të bëhet, por gjithashtu të shihet se po bëhet”.Për rrjedhojë, të mbahet qëndrimi që kërkesa të shqyrtohet nga një tjetër trup gjykues.

      1. Interpretimi dhe zbatimi i paragrafit të dytë

       

      - Legjislacioni procedural penal në pamje të parë duket se nuk bën asnjë dallim ndërmjet llojit apo natyrës së kërkesave që shqyrtohen në fazën e hetimit paraprak apo gjatë seancës paraprake dhe rrjedhimisht detyron gjyqtarin të heq dorë nga shqyrtimi në fazat e tjera të procedimit. Qëllimi i dispozitës është shmangia në fazat e tjera të procedimit të gjyqtarit i cili ka shfaqur mendim për objektin e procedimit dhe rrjedhimisht e ka paragjykuar zgjidhjen e çështjes dhe që nuk ofron më garanci të mjaftueshme për paanshmërinë e tij. Me fjalë të tjera, kjo pengesë diktohet nga rreziku i subjektivizmit dhe i paragjykimit të çështjes për shkak të një qëndrimi të mëparshëm të mbajtur prej tij në këtë rast[4]. Por, ka kërkesa që vërtet shqyrtohen gjatë fazës së hetimit paraprak, ose në seancë paraprake, por janë të tilla që gjyqtari nuk shpreh asnjë konsideratë për çështje të ligjit, faktit apo provave që të diskutohet paragjykimi për zgjidhjen në themel të çështjes. P.sh., gjyqtari nuk shfaq asnjë mendim mbi objektin e procedimit, kur shqyrton kërkesën e të pandehurit që të shuhet masa e sigurimit për shkak të humbjes së fuqisë së paraburgimit pasi, kanë kaluar afatet maksimale ose kur merret vendimi i mos gjetjes së tij, në bazë të nenit 141 të K.Pr.Penale (kuptohet kur vendimi merret nga një gjyqtar i ndryshëm nga ai që ka caktuar masën e sigurimit), ose kur shqyrton kërkesën për përjashtimin e gjyqtarit të hetimit paraprak, etj. Në këto raste vlerësohet se dispozita duhet të interpretohet në përputhje me qëllimin që ndjek, përjashtimi i gjyqtarëve që kanë shfaqur mendim mbi objektin e procedimit dhe rrjedhimisht nuk ofrojnë garanci të mjaftueshme për të shmangur çdo dyshim të arsyeshëm mbi paanshmërinë e trupit gjykues.

      Kodi i Procedurës Penale Shqiptare është bazuar në legjislacionin procedural penal, të shtetit Italian. Kodi ynë në lidhje me rastet e papajtueshmërisë me funksionin e gjyqtarit në gjykim, ka të njëjtën strukturë me Kodin e Procedurës Penale Italiane. Nenit 15 i korrespondon nenit 34 (Kreu VII, Libri i I), që titullohet “papajtueshmëria e përcaktuar nga aktet e kryera në procedim”. Dispozita në legjislacionin Italian është shumë më e detajuar se ajo në Kodin tonë, i cili përmban parashikime të përgjithshme. Në Kodin e Procedurës Penale Italiane, ka edhe përjashtime për rastet e shqyrtimit të disa kërkesave të palëve gjatë hetimit paraprak, që nuk përbëjnë shkak për heqjen dorë/përjashtimin e gjyqtarit në gjykim. Konkretisht në legjislacionin Italian për rastin e gjyqtarit të hetimit paraprak bëhen disa përjashtime nga rregulli i papajtueshmërisë, kur gjyqtari është kufizuar në vendimmarrjen në kuadër të të njëjtin procedim, për ato veprime që vlerësohen të papërshtatshme për përcaktimin e një situate paragjykimi (shfaqje mendimi), si autorizimi i transferimit në një vend të jashtëm të kurimit të të hetuarit të paraburgosur dhe ajo me të cilën autorizohet i njëjti për t’u vizituar nga një mjek i besuar, etj.[5]

      Në lidhje me interpretimin sa më sipër, edhe në praktikën tonë gjyqësore, vërehet se Gjykata e Lartë për situatën që një gjyqtar ka shqyrtuar kërkesën për përjashtimin e gjyqtarit të hetimit paraprak, arsyeton se:“Gjykata e Apelit Për Krime të Rënda në mënyrë shteruese i ka dhënë përgjigje të gjitha pretendimeve të kërkuesit lidhur me përjashtimin e gjyqtares S.D. në përbërje të trupit gjykues (kryesues i tij) që po shqyrton çështjen penale në ngarkim të të pandehurit B.Sh. e tjerë. Fakti që gjyqtarja ka shqyrtuar në fazën e hetimit paraprak, kërkesën procedurale të të pandehurit B.Sh. për përjashtimin e trupit gjykues që shqyrtonte në atë kohë kundërshtimin e vendimit të prokurorit për zgjatjen e afateve të hetimit, nuk mund të konsiderohet si shfaqje e mendimit nga kjo gjyqtare mbi objektin e procedimit dhe që përbën shkak për përjashtimin e saj sipas neneve 15, 16 dhe 17 të Kodit të Procedurës Penale. Në kërkesën për përjashtimin e gjyqtarit vlerësohet vetëm sjellja e gjyqtarit për të cilin kërkohet përjashtimi me çështjen konkrete, pa vlerësuar në veçanti faktet penale mbi objektin e procedimit...”[6].

      Gjatë hetimeve paraprake, për rastet e parashikuara nga ligji, mbi kërkesën e prokurorit, të pandehurit, viktimës dhe palëve private, vendos gjykata. Kërkesat e palëve gjatë hetimeve paraprake, shqyrtohen nga i njëjti gjyqtar (shih nenin 278, të K.Pr.Penale[7]). Kështu, vetë ligji prezumon se fakti që gjyqtari shqyrton të gjitha kërkesat e palëve gjatë hetimit paraprak, nuk përbën shkak për papajtueshmëri apo njëanshmëri të tij. Një rregull i tillë nuk parashikohet për seancën paraprake dhe as për gjykimin. Para ndryshimeve të bëra në K.Pr.Penale, me ligjin nr. 35/2017, datë 30.3.2017, në praktikën gjyqësore diskutohej nëse trupi gjykues që shqyrtonte çështjen në themel kishte ose jo pengesë për të shqyrtuar kërkesat e paraqitura gjatë gjykimit, për caktimin e masës së sigurimit, revokimin apo zëvendësimin me një masë tjetër. Me fjalë të tjera nëse gjatë gjykimit të çështjes paraqitej një kërkesë për caktimin e një mase sigurimi (kuptohet jo në rastin që ishte kërkuar apo caktuar gjatë hetimit paraprak), shtrohej pyetja se cili gjyqtar/kolegj, duhet ta shqyrtonte kërkesën, ai që po gjykonte çështjen në themel, apo një tjetër trup gjykues. Nëse e shqyrtonte i njëjti trup gjykues, a kishte më pengesë për të vazhduar gjykimin në themel? Prandaj në vendimin unifikues nr. 7, datë 14.10.2011, Prokuroria pranë Gjykatës për Krime të Rënda Tiranë, kundër Ilir Kumbaro, paraf 13 (KBGJL),arsyetuan dhe unifikuan praktikën gjyqësore, si vijon: “...Parimi i përgjithshëm procedural penal është që lidhur me çështjet, kërkesat e ankesat e palëve, apo atyre që çmohen kryesisht, kompetencën për të vendosur e ka organi që procedon. Organi që procedon dhe ka disponimin e akteve të çështjes në fazën e hetimit paraprak është prokurori, ndërsa në fazën e gjykimit është gjykata.

      Përjashtimisht, ligji përcakton se në fazën e hetimit paraprak, ndonëse mbi çështjen dhe aktet vlerëson e disponon prokurori, në rastin e masës së sigurimit, për shkak se ato lidhen me kufizimin e lirisë së individit, vendimin për caktimin ose jo të saj, si dhe për revokimin a zëvendësimin e masës, e bën gjyqtari monokratik i hetimit paraprak. Por kur është paraqitur kërkesa për gjykim, mbi aktet e çështjes disponon pa asnjë përjashtim dhe ekskluzivisht e njëjta gjykatë, gjykata e themelit (monokratike a kolegjiale) që ka kompetencën lëndore e tokësore të shqyrtimit në themel të çështjes.

      Në të gjitha rastet, investimi e disponimi i gjykatës nuk përbën paragjykim e rrjedhimisht njëanshmëri të gjykatës drejt një vendimi dënimi (fajësie), pushimi apo pafajësie sepse qëllimi, natyra dhe kriteret ligjore të gjykimit dhe motivimit të vendimit për caktimin e masës së sigurimit janë të ndryshme nga ai për zgjidhjen në themel sipas neneve 387 deri 399 të Kodit të Procedurës Penale. Kjo njëanshmëri nuk ekziston, si në rastin kur gjykata cakton masën e sigurimit, ashtu edhe kur e revokon apo zëvendëson me një masë tjetër, më të lehtë ose më të rëndë. Përkatësisht nuk ka vend për paragjykim të qëndrimit të gjykatës në lidhje me akuzën si në drejtim të fajësisë ashtu edhe të pafajësisë...

      Nuk kemi njëanshmëri edhe për faktin e thjeshtë që këtë kompetencë të gjykatës së themelit e parashikon vetë ligji, kur i jep asaj detyrën për të vendosur edhe revokimin apo zëvendësimin e masës së sigurimit me një më të lehtë apo më të rëndë. Madje ligji e lejon gjykatën të vendosë edhe kryesisht (neni 260).

      I vetmi kufizim procedural, i parashikuar shprehimisht nga ligji, gjendet në pikën 2 të nenit 15 të Kodit të Procedurës Penale, në të cilën parashikohet se nuk mund të marrë pjesë në gjykim (pra në fazën e gjykimit) gjyqtari që ka vleftësuar masën e sigurimit, apo çdo kërkesë tjetër të prokurorit të paraqitur gjatë hetimit paraprak në të njëjtin procedim. Nga ana tjetër, ligji procedural obligon që të gjitha veprimet e prokurorit gjatë hetimeve paraprake të shqyrtohen nga i njëjti gjyqtar.

      Vetëm për heqjen dorë apo mbi kërkesën për përjashtimin e gjyqtarit apo anëtarit të trupit gjykues, vetë ligji procedural parashikon shprehimisht e përjashtimisht se disponon një gjyqtar apo trupë tjetër gjykuese (nenet 17, pika 2 dhe 21). Kjo për arsyen e thjeshtë se vetë ligja procedurale e pengon këtë gjyqtar të procedojë me tej me çështjen dhe të disponojë me vendime derisa të shprehetgjykata tjetër për përjashtimin ose jo të tij nga ajo çështje (neni 18, pika 2)...”.

      Sa më sipër, është qëndrimi që ka mbajtur në jurisprudencën e saj edhe Gjykata Italiane e Kasacionit. Referojmë në praktikën dhe qëndrimin e kësaj gjykate pasi Kodi Shqiptar i Procedurës Penale, është bazuar në legjislacionin procedural penal Italian dhe instituti i “papajtueshmërisë” ka të njëjtën strukturë, si dhe dispozitat  kanë formulim të ngjashëm me Kodin e Procedurës Penale Italiane. Konkretisht nenit 15, i korrespondon neni 34, i Kreu VII, Libri i I, që titullohet “papajtueshmëria e përcaktuar nga aktet e kryera në procedim”. Në vendimin e seksionit të 4 penal, nr. 7942, viti 2021, datë 10/02/2021[8], arsyetohet se: “...Në këtë pikë, duket e mjaftueshme për të kujtuar se është parim i konsoliduar ai për të cilin miratimi i masave të sigurimit nga ana e të njëjtit gjyqtar që procedon për gjykimin e themelit dhe në pritje të tij, nuk përbën ndonjë nga hipotezat e papajtueshmërisë të parashikuara nga neni 34, cod.proc.penale...Parimi i pjesës tjetër është precipitimi i drejtpërdrejtë i një jurisprudence konsistente që, vetëm si shembull, e ka konsideruar të papranueshme kërkesën për përjashtim sipas nenit 37, paragrafi i parë, shkronja b). Kod.Pr.Penale, në lidhje me funksionet e ushtruara në mënyrë legjitime nga gjyqtari në të njëjtën fazë të procedimit, në atë, që përndryshe, do të shkaktonte copëzimin e kësaj të fundit dhe palët do të lejoheshinme anë të përsëritjes së kërkesave të rastësishme për të përcaktuar largimin e gjyqtarit të investuar tashmë në gjykim...”.

      GjithashtuGjykata Italiane e Kasacionit në vendimin e seksionit të 6-të penal, nr. 8342, datë 28.01.2021, arsyeton se: “..2. Është e konsoliduar në jurisprudencën e kësaj gjykate parimi sipas të cilit nuk është e papajtueshme me ushtrimin e funksioneve të Gjyqtarit të seancës paraprake magjistrati që, pas paraqitjes së kërkesës për gjykim,ka lëshuar një masë sigurimi ndaj të akuzuarit, dhe kjo sepse vendimi në fjalë është marrë në të njëjtën fazë e rezervuar për ushtrimin e funksioneve të gjyqtarit të seancës paraprake ...”.

      Bazuar në qëndrimin unifikues të KBGJL, në vendimin e sipërcituar, praktika gjyqësore u orientua drejt zgjidhjes se çdo kërkesë e palëve që paraqitej gjatë gjykimit, përfshirë edhe ato për caktimin e masës së sigurimit, revokimin, zëvendësimin apo bashkimin e tyre, të shqyrtoheshin nga i njëjti trup gjykues. Ky i fundit duhet të jetë i kujdesshëm që në vendimet e marra të mos shfaq mendim që tregon se e ka paragjykuar zgjidhjen në themel të çështjes. Problematika në këto situata të fundit[9] nuk bie nën parashikimet e paragrafit të dytë të nenit 15 të K.Pr.Penale, por të nenit 18, paragrafi i parë, pika “b”, të K.Pr.Penale.

      Për revokimin, zëvendësimin apo bashkimin e masave të sigurimit, pas ndryshimeve të bëra në nenin 260 të K.Pr.Penale, me ligjin nr. 35/2017, datë 30.3.2017, është përcaktuar se kërkesat përkatëse të palëve, shqyrtohen nga gjykata ku ndodhen aktet dhe se gjykata mund të vendosë edhe kryesisht gjatë procedimit për sigurimin e provës, gjatë seancës paraprake ose gjatë gjykimit. Kështu, ky parashikim duhet interpretuar në mënyrë të zgjeruar jo vetëm për “gjykatat” e shkallëve të ndryshme të gjykimit, por edhe për fazat e ndryshme të procedimit.

      Si rregull i përgjithshëm, nga interpretimit sistematik, logjik, qëllimor dhe historik i K.Pr.Penale, tërhiqet konkluzioni se kompetent për shqyrtimin e kërkesave të palëve, është gjykata ku ndodhen aktet në kohën e paraqitjes së kërkesës dhe trupi gjykues përkatës (monokratik a kolegjial) nuk ka shkak papajtueshmërie për vazhdimin e gjykimit në themel përveç rasteve që në kuptim të nenit 18, paragrafi i parë, pika “b”, të K.Pr.Penale, shfaq mendim për zgjidhjen e çështjes në themel që tregon se e ka paragjykuar zgjidhjen e saj.

      - Pas ndryshimeve që ka pësuar K.Pr.Penale, me ligjin nr. 35/2017, datë 30.3.2017, janë shtuar disa problematika që lidhen me gjykimet e posaçme.

      a.Fillimisht në praktikën gjyqësore dhe teorinë e të drejtës procedurale penale, diskutohej vetëm për rastin e gjykimit të drejtpërdrejtë, të rregulluar nga neni 400 i K.Pr.Penale[10]. Konkretisht kurProkurori paraqiste së bashku me kërkesën për vlerësimin e arrestit, edhe kërkesën për gjykimin e njëkohshëm apo të drejtpërdrejtë, nëse gjykata vlerësonte se ishin kushtet, pra e vlerësonte të ligjshëm arrestimin në flagrancë dhe nuk kishte nevojë për hetime të tjera, vendoste vazhdimin drejtpërdrejtë në gjykim. Fillimisht është shtruar pyetja nëse në kuptim të paragrafit të dytë të nenit 15 të K.Pr.Penale, gjyqtari që kishte vlerësuar ligjshmërinë e arrestimit në flagrancë, kishte ose jo pengesë për të gjykuar edhe çështjen në themel. Në teorinë e të drejtës procedurale penale, është mbajtur qëndrimi se çështja duhet të shqyrtohet nga i njëjti gjyqtar apo trup gjykues, në varësi të veprës penale që do të gjykohet, sepse paraprakisht është kërkuar të gjykohet çështja në tërësi, në bazë të nenit 400, dhe jo vetëm masa e sigurimit[11].

      Pas ndryshimeve që ka pësuar instituti i “gjykimit të drejtpërdrejtë”, me ligjin nr. 35/2017, datë 300.3.2017, edhe pse janë shtuar rastet kur mund të kërkohet gjykimi i drejtpërdrejtë dhe kufizuar vetëm kur hetohet për kryerjen e një vepre penale që gjykohet nga një gjyqtar, në fakt nuk ka ndryshuar thelbi i këtij lloj gjykimi.  Kështu, Gjyqtari që vlerëson ligjshmërinë e arrestimit në flagrancë dhe/ose caktimin e masës së sigurimit (vetëm për ato të parashikuara nga nenet 237, 238 ose 239, të Kodit), shqyrton edhe kërkesën për të proceduar drejtpërdrejtë në gjykim. Nëse vlerëson se janë kushtet ligjore për gjykimin e drejtpërdrejtë, i njëjti gjyqtar shqyrton edhe çështjen në themel. Në këtë rast nuk kemi seancë paraprake.

      Më sipër arsyetuam se as në kuptim të nenit 15 të K.Pr.Penale dhe as të nenit 17, paragrafi i parë, pika “c” të K.Pr.Penale, nuk ka pengesë që kërkesat për caktimin e masës së sigurimit të paraqitura ndërkohë që çështja është në gjykim t’i shqyrtoi i njëjti trup gjykues i ngarkuar me gjykimin e themelit dhe në pritje të tij. Kështu, nuk ka pengesë që gjyqtari që shqyrton kërkesat për vlerësimin e ligjshëm të arrestit në flagrancë/caktimin e masave të sigurimit, të vendosë edhe për kërkesën që të procedohet drejtpërdrejtë në gjykim dhe e vijim të vazhdoi gjykimin e saj. 

      Nëse i referohemi legjislacionit procedural penal Italian, nenet 453-458 të Kodit të Procedurës Penale, shohim se gjyqtari që vlerëson kërkesën e prokurorit për të vazhduar drejtëpërdrejtë në gjykim, pra nëse plotësohen ose jo kushtet për të proceduar me këtë lloj gjykimi, është i ndryshëm nga gjyqtari që gjykon çështjen në themel. Në këtë legjislacion bëhet dallimi i qartë se gjyqtari që shqyrton dhe vendos mbi kërkesën për të proceduar drejtpërdrejtë në gjykim, është ai i hetimit paraprak, ndërsa neni 457 i Kodit të Procedurës Penale Italiane parashikon shprehimisht se vendimi që disponon gjykimin e drejtpërdrejtë i përcillet, me fashikullin e formuar, gjyqtarit kompetent për gjykimin. Gjykata Italiane e Kasacionit, në jurisprudencën e saj, si në vendimin e seksionit të 4 penal, nr. 7942, viti 2021, datë 10.02.2021[12], si dhe në vendimin e seksionit të 4 penal nr. 9974, viti 2021, datë e seancës 16/02/2021, ka mbajtur qëndrimin se: “Ankesa e parë, me të cilën është denoncuar shkelja e nenit 34, Kodi i Procedurës Penale, duke pasur parasysh identitetin e gjyqtarit që dha masën e sigurimit me atë që disponoi gjykimin e menjëhershëm,është qartazi e pabazuar, në dritën e orientimit të jurisprudencës së legjitimitetit sipas së cilës nuk ka papajtueshmëri, për gjyqtarin që ka caktuar masën e sigurimit në fazën e hetimeve paraprake, të miratojë dekretin e gjykimit të menjëhershëm, duke qenë se ky disponim nuk përcakton me vendim një shkallë të gjykimit dhe shpreh arsye detyruese, thjesht duke verifikuar pranueshmërinë e kërkesës së Prokurorit, për të hyrë drejtpërdrejt në seancën dëgjimore mbi supozimin e të dhënës së provës...”.

      Sipas këtyre standardeve duhet që gjyqtari i hetimit paraprak, të vlerësoi ligjshmërinë e arrestimit në flagrancë, dhe sipas rastit kërkesën për caktimin e masës së sigurimit, si dhe pranueshmërinëe kërkesës për të proceduar drejtpërdrejtë në gjykim, ndërsa gjykimin ta zhvilloi një tjetër gjyqtar, ai i gjykimit, pa kaluar çështja në seancë paraprake. Por, legjislacioni ynë procedural penal ka një tjetër përqasje dhe duket se qëllimi është që çështja të gjykohet nga i njëjti trup gjykues, i cili nuk ka papajtueshmëri, për arsyet e dhëna më sipër.

      b.Në K.Pr.Penale nuk ka ndonjë përcaktim të shprehur se cilës fazë i përket Gjyqtari që shqyrton kërkesën për miratimin e “urdhrit penal”, por duke qenë gjykim i posaçëm dhe duke mbajtur parasysh natyrën e gjykimit, pasojat që sjell vendimi, etj., si dhe nga interpretimi historik i dispozitës, referuar Relacionit të Kuvendit që shoqëron Projekt Ndryshimet për Kodin e Procedurës Penale të miratuar me ligjin nr. 35/2017, datë 30.3.2017[13], vlerësohet se është gjyqtar i shqyrtimit gjyqësor (në këtë rast nuk zhvillohet seancë paraprake). Rrjedhimisht nëse gjykata nuk vendos pushimin e çështjes, por ia kthen aktet prokurorit për vazhdimin e hetimeve (neni 406/c, paragrafi i dytë, i K.Pr.Penale), gjyqtari përkatës nuk mund të shqyrtoi më kërkesat e palëve që paraqiten gjatë vazhdimit të hetimeve. Nëse prokurori në vijim pushon çështjen (vendimin e merr Prokurori, pasi urdhri penal lejohet vetëm në rastet e kundërvajtjeve penale), gjyqtari që shqyrton ankimin kundër vendimit përkatës është ai i seancës paraprake dhe rrjedhimisht duhet të jetë i ndryshëm nga ai që ka refuzuar miratimin e urdhrit penal. Po ashtu kur prokurori ka paraqitur kërkesë për dërgimin e çështjes në gjykim, ajo shqyrtohet në seancë paraprake nga një tjetër trup gjykues. Nëse dërgohet çështja në gjyq, gjyqtari që ka refuzuar miratimin e urdhrit penal, nuk ka pengesë në bazë të nenit 15 të K.Pr.Penale, që të zhvilloi gjykimin.

      Diskutimi bëhet në kuadër të parimeve të përgjithshme që lidhen me paanësinë e një gjykate, konkretisht shtrohet pyetja nëse i njëjti gjyqtar përtej sjelljes personale të tij ofron garanci të mjaftueshme për të përjashtuar çdo dyshim të ligjshëm në lidhje me paanësinë e tij, për sa kohë që më parë është shprehur në lidhje me element thelbësor të vendimit apo për fakte objekt akuze. P.sh., një nga rastet kur mund të refuzohet miratimi i urdhrit penal është ai i parashikuar nga neni 406/c, paragrafi i parë, pika “c” i K.Pr.Penale, kur prokurori ka kërkuar një masë dënimi me gjobë ose një apo më shumë dënime plotësuese të papërshtatshme. Në këtë situatë nëse çështja dërgohet për gjykim, gjyqtari përkatës që ka refuzuar miratimin e urdhrit penal, ka shprehur mendim në lidhje me llojin dhe masën e dënimit dhe rrjedhimisht vendimmarrja e tij është e paragjykuar. Me fjalë të tjera nuk ofron garanci të mjaftueshme për të përjashtuar çdo dyshim të arsyeshëm për paanshmërinë e tij. Prandaj vlerësohet se zgjidhja më e drejtë është që çështja  të shqyrtohet nga një tjetër trup gjykues.

      Ndërsa në rastin kur refuzohet miratimi i urdhrit penal, pasi i pandehuri akuzohet për një vepër penale, për të cilën ligji nuk lejon zbatimin e urdhrit penal të dënimit (neni 406/c, paragrafi i parë, pika “b” i K.Pr.Penale), etj., gjyqtari/gjyqtarët nuk kanë shfaqin asnjë mendim në lidhje me themelin e çështjes që të tregoj paragjykim. Prandaj vlerësohet se problematika duhet shqyrtuar rast pas rasti, në varësi të shkakut të refuzimit të miratimit të urdhrit penal.

      - Sipas nenit 406/ç të K.Pr.Penale: “1. Vendimi i gjykatës për miratimin e urdhrit penal të dënimit u njoftohet të pandehurit dhe personit civilisht përgjegjës për dëmin e shkaktuar prej tij, të cilët kanë të drejtë ta kundërshtojnë atë tek e njëjta gjykatë, brenda dhjetë ditëve nga marrja dijeni.”. Me termin “e njëjta gjykatë” në radhë të parë kuptohet “gjykata e të njëjtës shkallë procedimi”, pra ajo e shkallës së parë që ka miratuar urdhrin penal; së dyti, duhet të kuptohet se shqyrtohet nga gjyqtari i të njëjtës fazë procedimi, konkretisht ai i gjykimit. Diskutimi lidhet me faktin nëse do të jetë i njëjti trup gjykues ose jo, problematikë e cila nuk bie nën parashikimet e nenit 15 të K.Pr.Penale, por në parashikimin e nenin 17, pika “c” të K.Pr.Penale “kur gjyqtari ka dhënë këshilla ose kur ka shfaqur mendim mbi objektin e procedimit”. Duhet pranuar se mund të ekzistoj një paragjykim për vendimmarrjen e gjyqtarit pasi, me miratimin e urdhrit penal ndër të tjera ka vlerësuar se masa e dënimit është e përshtatshme. Për rrjedhojë në rastin e zhvillimit të gjykimit të zakonshëm, ku ndër të tjera duhet të disponohet edhe për llojin dhe masën e dënimit, kemi shfaqje mendimi mbi objektin e procedimit. Por theksojmë se në këtë rast gjyqtari e ka shqyrtuar çështjen pa praninë e palëve, pa dëgjuar argumentet e tyre, duke vlerësuar jo me të njëjtën shkallë sigurie, si kur merr një vendim në përfundim të gjykimit të zakonshëm. Rrjedhimisht është pranuar se, edhe pas kundërshtimit të palëve, çështjen e shqyrton i njëjti gjyqtar që ka miratuar urdhrin penal. Por, ky qëndrim i legjislatorit është i diskutueshëm në kuadër të parimeve të përgjithshme të analizuara më sipër në rastin e shqyrtimit të kërkesës për rishikim, apo kur refuzohet miratimi i urdhrit penal. Praktika gjyqësore duhet të orientohet drejt një interpretimi të ngushtë dhe zgjidhjes që çështja të shqyrtohet nga një tjetër trup gjykues. 

      Sidoqoftë duhet bërë një vlerësim rast pas rasti nëse gjyqtari që ka disponuar për miratimin e urdhrin penal, ka shfaqur mendimin mbi faktet ose rrethanat objekt procedimi, në atë nivel që tregon se ka paragjykuar vendimmarrjen përfundimtare. Në këtë situatë të fundit, rrjedhimisht gjyqtari duhet të kërkoi heqjen dorë/përjashtohet nga gjykimi i çështjes, kërkesë që duhet të shqyrtohen përkatësisht nga kryetari i gjykatës/kryetari i gjykatës së një shkalle më të lartë (për kryetarin) ose trupi gjykues tjetër që shqyrton kërkesën e palëve për përjashtimin e gjyqtarëve.

      1. Në rastin e kërkesës për miratimin e “marrëveshjes për pranimin e fajësisë dhe caktimin e dënimit” (gjykim i posaçëm i rregulluar nga nenet 406/d e vijues të K.Pr.Penale), që shqyrtohet nga gjyqtari i fazës së gjykimit, diskutimi shtrohet për rastin e refuzimit të miratimit të marrëveshjes, pasi kur ajo miratohet vendimi është përfundimtar, sepse ndaj tij nuk lejohet ankim (shih nenin 406/f të K.Pr.Penale)[14]. Konkretisht, kur çështja vjen përsëri në gjykim pasi ka kaluar nëpërmjet seancës paraprake, a mundet që çështja të shqyrtohet nga i njëjti trup gjykues që ka refuzuar miratimin e “marrëveshjes”? Në këtë rast nuk ka ndonjë parashikim ligjor konkret, dhe në fakt problematika nuk bie nën parashikimet e nenit 15 të K.Pr.Penale, por në parashikimin e nenit 17, pika “c” të K.Pr.Penale,“kur gjyqtari ka dhënë këshilla ose kur ka shfaqur mendim mbi objektin e procedimit”.Në lidhje me përcaktimin e “papajtueshmërisë”, vlerësohet se analiza duhet bërë rast pas rasti, në varësi të shkakut të refuzimit të miratimit të marrëveshjes. P.sh., në rastin që ajo refuzohet pasi i pandehuri tërheq pëlqimin (sipas nenit 406/ë, paragrafi i parë, gërma “a”) apo kur pandehuri i thirrur rregullisht nuk merr pjesë në gjyq, pa shkaqe të përligjura (sipas nenit 406/ë, paragrafi i parë, gërma “c”), gjyqtari/gjyqtarët nuk shfaqin asnjë mendim në lidhje me themelin e çështjes që të tregoj “paragjykim”. Por, p.sh., në rastin kur vlerësohet se dënimi i caktuar në marrëveshje është i papërshtatshëm, në raport me veprën e kryer dhe personalitetin e të pandehurit (sipas nenit 406/ë, paragrafi i parë, gërma “e”), çështja nuk mund të shqyrtohet më nga i njëjti gjyqtar i cili objektivisht nuk ofron më garanci për paanshmërinë e tij.

      - Diskutimi shtrohet edhe në rastin e kërkesave procedurale të llojeve të ndryshme, si ajo për pushimin e çështjes kur procedohet për krime, për kundërshtimin e vendimit të Prokurorit, që ka mos filluar procedimin penal, apo kundërshtimin e vendimit të prokurorit për pushimin e çështjes në rastet e kundërvajtjeve penale.

      1. Kërkesën ankimore kundër vendimit për mosfillimin e procedimit penal, e shqyrton gjyqtari i hetimit paraprak. Rrjedhimisht nëse prishet vendimi për mosfillimin e procedimit penal dhe urdhërohet vazhdimi i hetimeve, ky gjyqtar duhet të shqyrtoi të gjithë kërkesat e tjera që i përkasin hetimit paraprak dhe duhet të përjashtohet nga gjykimi në fazat dhe shkallët e tjera të procedimit.
      2. Ndërsa kërkesën për pushimin e çështjes kur procedohet për krime dhe kërkesën ankimore kundër vendimit për pushimin e çështjes për kundërvajtje penale, e shqyrton gjyqtari i seancës paraprake. Nëse kërkesa për pushimin e çështjes kur procedohet për krime nuk miratohet dhe kthehen aktet për vazhdimin e hetimeve, pasi janë të paplota ose nëse prishet vendimi për pushimin e çështjes kur procedohet për kundërvajtje penale, dhe kthehen aktet për vazhdimin e hetimeve, diskutohet cili është gjyqtari që do të shqyrtoi kërkesat e palëve të paraqitura gjatë kohës që vazhdojnë hetimet. Vlerësohet se në kushtet që për procedimin përkatës vazhdojnë hetimet, kërkesat përkatëse duhet t’i shqyrtoi gjyqtari i hetimit paraprak, nëse ka pasur i njëjti gjyqtar, nëse jo duhet të caktohet një gjyqtar tjetër, i ndryshëm nga ai i seancës paraprake.

      Nëse pas kthimit nga gjykata për plotësimin e hetimeve Prokurori kërkon përsëri pushimin e çështjes, kërkesën duhet ta shqyrtoi i njëjti gjyqtar, ai i seancës paraprake. Theksojmë se në këtë rast diskutimi i mundshëm për papajtueshmërinë e trupit gjykues, nuk bie nën parashikimet e nenit 15&2, por nën parimet e përgjithshme të parashikuara nga neni 17 i K.Pr.Penale.

      Situata tjetër është kur gjykata nuk e miraton kërkesën për pushim por, i kthen aktet prokurorit për vazhdimin e hetimeve ose i kthen aktet prokurorit, duke e urdhëruar që të formulojë akuzë dhe të paraqesë kërkesë për gjykimin e çështjes. Nëse në përfundim të hetimeve kërkohet dërgimi i çështjes në gjyq, shtohet pyetja nëse kërkesën përkatëse, duhet ta shqyrtoi ose jo i njëjti gjyqtar, i cili nuk ka miratuar kërkesën për pushim apo ka prishur vendimin për pushimin e çështjes në rastin e kundërvajtjeve penale. Pra, i njëjti gjyqtar, i seancës paraprake. Edhe në këtë rast diskutimi i mundshëm për papajtueshmërinë e trupit gjykues, nuk bie nën parashikimet e nenit 15&2, por nën parimet e përgjithshme të parashikuara nga neni 17 i K.Pr.Penale.

      Kur është kërkuar dërgimi i çështjes në gjyq dhe gjykata bazuar në nenin 332/d, paragrafin e dytë dhe të tretë të K.Pr.Penale[15], vendos t’i kthejë aktet Prokurorit, gjatë kohës që vazhdojnë hetimet kërkesat e palëve duhet të shqyrtohen nga një tjetër trup gjykues, ndërsa kur çështja vjen përsëri në seancë paraprake, qoftë me kërkesë për pushimin e çështjes, qoftë për dërgimin e çështjes në gjyq, nuk ka pengesë që çështjen ta shqyrtoi i njëjti trup gjykues. Ky është edhe qëndrimi që është mbajtur në vendimin nr. 00-2020-75, datë 22.05.2020,AnnaXheka kundër Gjykata e Rrethit Gjyqësor Korçë (KPGJL), sipas të cilit: “8. Sipas Kolegjit, në referim të nenit 15/2 të Kodit të Procedurës Penale, nuk përbën shkak përjashtimi, fakti që gjyqtari i seancës paraprake ka shqyrtuar më shumë se një herë kërkesat e prokurorit për të njëjtin procedim, qoftë dhe kur ka vendosur më parë, kthimin e akteve për formulim akuze. Ky disponim i gjyqtarit bazohet në nenin 332/d , pika 2 e Kodit të Procedurës Penale.”[16].

      1. Pas ndryshimeve që kanë pësuar dispozitat që rregullojnë institutin e “sigurimit të provës”, me ligjin nr. 35/2017, datë 30.3.2017, në nenin 321 të K.Pr.Penale, është parashikuar shprehimisht se gjyqtari që zhvillon seancën për marrjen e provës është i njëjti gjyqtar që do të shqyrtojë çështjen në themel, duke shmangur kështu çdo keqkuptim të praktikes gjyqësore mbi papajtueshmërinë e gjyqtarit që merr provën për të gjykuar çështjen në themel. Ndërsa kërkesa për marrjen e provës duhet të paraqitet brenda afateve për përfundimin e hetimeve ose në fillim të seancës paraprake (neni 317 i K.Pr.Penale), pra kërkesa nëse janë ose jo kushtet për të siguruar provën shqyrtohet përkatësisht nga gjyqtari i hetimeve paraprake ose gjyqtari i seancës paraprake. Rrjedhimisht në bazë të nenit 15, paragrafi i dytë i K.Pr.Penale, gjyqtari që pranon kërkesën për sigurimin e provës, nuk mund të zhvilloi seancën për marrjen e provës.
      2. Interpretimi dhe zbatimi i paragrafit të tretë

      - Paragrafi i tretë parashikon një situatë objektive ku bëhet fjalë se i njëjti gjyqtar, në të njëjtin procedim (qoftë edhe kur është ndarë), ka ushtruar funksionet apo ka kryer veprimet e policisë gjyqësore ose që ka qenë mbrojtës, përfaqësues i një pale ose dëshmitar, ekspert viktimë ose person që ka paraqitur një kallëzim ose ankimin e procedimit.

      - Kur ai ka ushtruar veprime të policisë gjyqësore vlerësohet se jo çdo veprim duhet të përbëj shkak për përjashtimin e gjyqtarit, por vetëm ato të mirëfillta hetimore të kryera në të njëjtin procedim, të përshtatshme për të nënkuptuar paanshmërinë. P.sh., thjesht përfshirja në kryerjen e njoftimeve me urdhër të organit procedues, apo veprime të tjera të kësaj natyre, nuk mund të përbëjnë shkak për përjashtimin e gjyqtarit.  

      - Ndërsa situata kur një i afërm i gjyqtarit ose i bashkëshortit të tij, kryen ose ka kryer funksionet e prokurorit, nuk bie nën parashikimet e nenit 15&3, por të nenit 17, pika “dh” e K.Pr.Penale. Edhe situata kur një i afërm i gjyqtarit ose i bashkëshortit kryen ose ka kryer funksionet e oficerit të policisë gjyqësore, avokatit të palëve, në të njëjtin procedim ose procedime të lidhura, nuk bie nën parashikimet e nenit 15&3, por të nenit 17, pika “ë” të K.Pr.Penale.

      - Gjykata Evropiane për të Drejtat e Njeriut në jurisprudencën e saj, ka mbajtur qëndrimin se: “57. Testi objektiv është aplikuar në shumë raste ku gjyqtari ka qenë gjithashtu i përfshirë në të njëjtën procedim në cilësi të ndryshme ose ka ushtruar funksione të dyfishta në procedime të ndara që përfshinin një nga palët ose ka lidhje me palë të treta që kanë qenë ose ishin të lidhur në të njëjtën mënyrë me procedimet.

      1. Kështu, në rastin e Wettstein,cituar më sipër, gjykata mbajti qëndrimin se ka pasur cenim të nenit 6, paragrafi i parë, të Konventës në rrethanat ku gjyqtari në fjalë kishte vepruar në procedura të veçanta ankimore si përfaqësues i palës kundërshtare. Vuri theksin në faktin që procedurat, megjithëse nuk kishte asnjë lidhje materiale midis tyre, kishin qenë njëkohësisht në pritje, pra që kishte një mbivendosje në kohë. Anasjelltas në rastin e Puolitaival dhe Pirttiaho kundër Finlandës (nr. 54857/00, 23 Nëntor 2004), gjykata mbajti qëndrimin që nuk kishte pasur shkelje ku (e pjesshme) gjyqtari i gjykatës së apelit në fjalë ishte një ortak në studion që kishte përfaqësuar kundërshtarin e ankuesit në procedime të ndara. Gjykata dalloi rastin nga Wettstein në thelb në bazë të faktit që funksionet e dyfishta gjyqtar/përfaqësues nuk ishin mbivendosur në kohë edhe pse dy grupet e procedurave kishin qenë bashkëkohore për një vit dhe kishin qenë njëkohësisht pezull para gjykatës së apelit për dy ose tre muaj, roli i gjyqtarit si përfaqësues gjatë asaj kohe kishte qenë i kufizuar në draftimin dhe nënshkrimin e njoftimit të ankimit në setin e parë të procedurave, duke qenë çështja e trajtuar ndryshe nga një tjetër avokat. Në Steck-Risch kundër Liechtenstein(nr. 63151/00, 19 Maj 2005), gjykata konsideroi se fakti që një ortak në një studio ligjore i gjyqtarit të Gjykatës Kushtetuese kishte qenë kryetari i trupit gjykues kur çështja po shqyrtohet nga gjykata administrative, nuk përbënin bazë për të justifikuar frikërat objektive për mungesën e paanësisë, duke marr parasysh në veçanti që asnjëri prej tyre nuk kishte ushtruar funksione të dyfishta, se lidhja e tyre ishte thjesht profesionale pa asnjë ndërvarësi dhe se nuk kishte të dhëna që ata kishin ndarë ndonjë informacion thelbësor në lidhje me çështjen e aplikantit. Së fundmi, në Mežnaric kundër Kroacisë (nr. 71615/01, 15 Korrik 2005), M.V., një anëtar i trupit gjykues prej pesë gjyqtarësh i Gjykatës Kushtetuese, i cili nuk kishte pranuar ankesën Kushtetuese të aplikantit në Dhjetor 2002, kishte përfaqësuar palën tjetër në një fazë të mëparshme të të njëjtës procedurë, nja nëntë vjet më parë, pjesëmarrja e tij, duke qenë gjithsesi e kufizuar në paraqitjen e një grupi parashtrimesh, duke iu përgjigjur argumenteve të aplikantit; ai më pas kishte qenë zëvendësuar nga vajza e tij, e cila kishte vepruar për palën tjetër deri në 1996. Gjykata konkludoi që kishte pasur një shkelje të nenit 6 të Konventës. Ndërsa njohu që përfshirja e mëparshme e M.V-s kishte qenë e vogël dhe e largët në kohë, dhe që funksionet i tij të dyfishta në fakt kishin të bënin me çështje të ndryshme juridike,i dha peshë vendimtare faktit që M.V., kishte vepruar në të dy cilësitë gjatë të njëjtit procedim. Kjo e përforcuar nga përfshirja e vajzës së tij, duke krijuar një situatë e cila ishte e aftë për të ngritur dyshime të ligjshme për paanësinë e tij.”[17].

       

      - Në paragrafin e tretë bie në sy heqja e parashikimit se nuk mund të ushtrojë në të njëjtin procedim detyrën e gjyqtarit ai që: “...ka dhënë apo ka marrë pjesë në dhënien e vendimit për autorizimin e procedimit.”. Në Relacionin shoqërues të projekt ligjit[18] për ndryshimet në K.Pr.Penale, të bëra me ligjin nr. 35/2017, datë 30.3.2017, nuk jepen arsye për heqjen e këtij parashikimi, ndërkohë që vlerësohet se në fakt kur gjyqtari ka dhënë apo ka marrë pjesë në dhënien e vendimit për autorizimin e procedimit sipas nenit 288 të K.Pr.Penale, ai shfaq mendim për objektin e procedimit dhe rrjedhimisht nuk ofron garanci të mjaftueshme për të shmangur çdo dyshim mbi paanshmërinë e tij. Kjo për sa kohë që para se të jepet autorizimi për procedim duhet të vlerësohet mbi ekzistencën e një minimumi provash që mbështesin dyshimin e arsyeshëm për ekzistencën e veprës. Sidoqoftë në rastet që mund të paraqitën në praktikën gjyqësore trajtimi i problemit do të bëhet nën parashikimet e rregullit të përgjithshëm, të parashikuar nga neni 17, pika “ë” eK.Pr.Penale.

       

       

      [1]I cit.  Vendimi nr. 50, datë 12.02.2020, Bardhyl Ibra, Konstatimii cenimit të së drejtës kushtetuese për një proces të rregullt ligjor…, para 19.

      [2]I cit.  Vendimi nr. 50, datë 12.02.2020, Bardhyl Ibra, Konstatimii cenimit të së drejtës kushtetuese për një proces të rregullt ligjor…, paraf 23.

      [3]Mbahen parasysh standardet e përcaktuara nga GJEDNJ-ja në jurisprudencën e saj, ndër të tjera në çështjen Meng kundër Gjermanisë, të cituar më sipër, ku arsyeton se: “51. Gjykata më tej merr parasysh gjatë shqyrtimit të saj të paanësisë së një gjykate vendase nëse gjyqtari që mori pjesë në të dy grupet e procedimeve ishte një gjyqtar profesionist i cili mund të konsiderohej më i përgatitur se një gjyqtar porot ose një anëtar i jurisë për t'u shkëputur nga përvoja dhe gjetjet në gjykimin e mëparshëm (shih Miminoshvili, cituar më lart, 120 §; Khodorkovskiy dhe Lebedev, cituar më lart, 547 dhe 555 §§; dhe Bezek, cituar më lart, § 38).”.

      [4]I cit. Halim Islami, Artan Hoxha dhe Ilir Panda, Procedura Penale, Komentar, Botimet Morava 2012, 80 fq. 

      [5]Shih: Marta Bargis, FrancescoCaprioli, MassimoCeresa-Gastaldo, Franca DellaCasa, AngeloGiarda, GiuglioIlluminati, MariaRiccardaMarchetti, EnricoMarzaduri, RenzoOrlandi, GiovanniPaoloVoena, Compendio di Procedura Penale (edicioni i pestë), Cedam 2010) 47 fq.

      [6]I cit. Vendimi nr. 00-2020-9, datë 08.05.2020, Blerim Shullazi kundër Gjykata e Apelit për Krime të Rënda Tiranë,“para 7” (KPGJL).

      [7]Sipas kësaj dispozite: “1. Gjatë hetimeve paraprake, për rastet e parashikuara nga ligji, mbi kërkesën e prokurorit, të pandehurit, viktimës dhe palëve private, vendos gjykata.

      1. Kërkesat e palëve gjatë hetimeve paraprake, sipas paragrafit 1, të këtij neni, shqyrtohen nga i njëjti gjyqtar.”.

      [8]Marr në adresën: http://www.italgiure.giustizia.it/xway/application/nif/clean/hc.dll?verbo=attach&db=snpen&id=./20210301/snpen@s40@a2021@n07942@tS.clean.pdf

      [9]Kur gjyqtari me vendimin për caktimin e masës së sigurimit, etj., shfaq mendim të papërshtatshëm që tregon paragjykimin në themel të çështjes.

      [10]Sipas të cilit para ndryshimeve, parashikohej se: “Kur i pandehuri është arrestuar në flagrancë, prokurori mund ta paraqesë në gjykatë, brenda dyzet e tetë orëve, kërkesën për vleftësimin e arrestit dhe gjykimin e njëkohshëm.

      1. Në qoftë se arrestimi vleftësohet i drejtë dhe nuk ka nevojë për hetime të tjera, procedohet menjëherë në gjykim, ndërsa kur ai nuk gjendet i bazuar aktet i kthehen prokurorit. Por edhe në rastin e fundit, kur i pandehuri dhe prokurori japin pëlqimin gjykata procedon në gjykimin e drejtpërdrejtë...”.

      [11]Shih. Halim Islami, Artan Hoxha dhe Ilir Panda, Procedura Penale, Komentar, Botimet Morava 2012, 80 fq. 

      [12]Marr në adresën: http://www.italgiure.giustizia.it/xway/application/nif/clean/hc.dll?verbo=attach&db=snpen&id=./20210301/snpen@s40@a2021@n07942@tS.clean.pdf

      [13]Sipas këtij “Relacioni” “Ndërkohë, rasti i gjykimit të drejtpërdrejtë dhe shqyrtimit të urdhrit penal të dënimit janë dy rastet në të cilat seanca paraprake shmanget dhe çështja shqyrtohet drejtpërdrejtë në rastin e parë nga gjyqtari që shqyrton kërkesat gjatë fazës së hetimeve paraprake dhe në rastin e dytë nga gjyqtari i caktuar rregullisht me short elektronik.”.

      [14]Edhe për vendimin që refuzon miratimin e marrëveshjes, nuk lejohet ankim, përveç rastit kur vendoset pushimi i çështjes. Kur nuk vendoset pushimi i çështjes i kthehen aktet prokurorit i cili duhet të vazhdoi hetimet.

      [15]Sipas kësaj dispozite: “...2. Kur gjatë seancës paraprake në ngarkim të të pandehurit del një fakt i ri penal që nuk është përmendur në kërkesën për dërgimin e çështjes në gjyq dhe për të cilin duhet të procedohet kryesisht, gjykata lejon komunikimin e akuzës për faktin e ri, kur prokurori paraqit kërkesë dhe i pandehuri jep pëlqimin. Në rast të kundërt, gjykata i kthen prokurorit aktet që lidhen me akuzën e re dhe njofton drejtuesin e prokurorisë.

      1. Kur gjatë seancës paraprake del se cilësimi juridik i faktit është i gabuar, ose kur akuza nuk është formuluar në mënyrë të qartë dhe të saktë, gjykata fton prokurorin që të bëjë korrigjimet ose saktësimet e nevojshme. Në rast se prokurori nuk vepron, gjykata vendos t’i kthejë aktet. Ky vendim i njoftohet drejtuesit të prokurorisë.”.

      [16]Qendrim i ngjashëm është mbajtur edhe në vendimin nr. 00-2020-215, datë 03.07.2020, GjyzelaAlibeaj kundër Gjykata e Rrethit Gjyqësor Berat (KPGJL)

      [17]I cit. SigurðurEinarsson dhe të tjerë kundër Islandës, 04.06.2019, Nr. aplikimit 39757/15, paraf 57-58.

      [18]I botuar në adresën zyrtare të Kuvendit të Shqipërisë: https://www.parlament.al/Files/ProjektLigje/RELACION-SHTESA-E-NDRYSHIME-7905-KODI-I-PROCEDURES-PENALE-Resized.pdf

    • - Kodi Shqiptar i Procedurës Penale është bazuar në legjislacionin procedural penal Italian dhe për sa i përket institutit të “papajtueshmërisë” ka të njëjtën strukturë me Kodin të Procedurës Penale Italiane[1]. Konkretisht nenit 15, i korrespondon neni 34, i Kreu VII, Libri i I, që titullohet “papajtueshmëria e përcaktuar nga aktet e kryera në procedim”. Kjo dispozitë është shumë më e detajuar se ajo në Kodin tonë, i cili përmban një parashikim të përgjithshëm. Legjislacioni Italian ka edhe përjashtime për rastet e shqyrtimit të disa kërkesave të palëve gjatë hetimit paraprak, që nuk përbëjnë shkak për përjashtimin e gjyqtarit në gjykim[2].

      - Parashikimi i mëparshëm te neni 15/3 se përbën shkak për përjashtim të gjyqtarit, kur ai, “...ka dhënë apo ka marrë pjesë në dhënien e vendimit për autorizimin e procedimit”, ka qenë bazuar në K.Pr.Italiane, në të cilin vazhdon të jetë si parashikim. (neni 34/3)[3].

      - Dispozita ka pësuar ndryshime me ligjin nr. 35/2017, datë 30.3.2017, i miratuar në kuadër të Reformës në Sistemin e Drejtësisë në Shqipëri. Grupi i Ekspertëve të Nivelit të Lartë, në Analizën e Sistemit të Drejtësisë, nuk ka evidentuar ndonjë problematikë konkrete në parashikimin ligjor dhe zbatimin e tij që diktonte nevojën për ndryshim.[4] Por nevoja për ndryshimin e dispozitës, së pari u diktua për të reflektuar dhe qenë në harmoni me ndryshimet ligjore dhe përfshirjen apo parashikimin e figurave të reja procedurale si ajo e “viktimës” ose fazave të tjera që nuk ishin më parë, siç është seanca paraprake, si edhe shtimi i gjykimeve të tjera të posaçme.  Së dyti, për të reflektuar edhe zhvillimet e legjislacionit në fushën familjare (figura e bashkëjetuesit, p.sh.)[5]

       

      - Pas ndryshimeve në paragrafin e parë është shtuar si shkak papajtueshmërie fakti i shqyrtimit të çështjes pasi është vendosur rishikimi i vendimit të formës së prerë.

       

      - Paragrafi i dytë ka ndryshuar, i diktuar nga fakti që u shtua një fazë tjetër e procedimit, ajo e seancës paraprake. Më parë parashikonte shprehimisht se nuk mund të marr pjesë në gjykim gjyqtari që ka vlerësuar masën e sigurimit, si dhe kërkesat e prokurorit gjatë hetimit paraprak në të njëjtin procedim. Aktualisht e ka zgjeruar konceptin për të gjitha rastet kur gjyqtari ka shqyrtuar kërkesat e palëve gjatë hetimeve paraprake, pra jo vetëm ato të prokurorit. Por, edhe para ndryshimit të nenit 15 të K.Pr.Penale, në praktikën gjyqësore pranohej si shkak përjashtimi shqyrtimi i çdo lloj kërkese gjatë hetimit paraprak (përfshirë edhe ato të palëve të tjera), të tilla që tregonin paragjykimin e çështjes.  

       

       

      [1]Ky fakt duhet të mbahet parasysh sa herë interpretohet përmbajtja e dispozitës përkatëse, pasi për të kuptuar si duhet parashikimin ligjor mund të referohet në teorinë e së drejtës dhe praktikën gjyqësore të shtetit Italian.  

      [2]Shih: Marta Bargis, FrancescoCaprioli, MassimoCeresa-Gastaldo, Franca DellaCasa, AngeloGiarda, GiuglioIlluminati, MariaRiccardaMarchetti, EnricoMarzaduri, RenzoOrlandi, GiovanniPaoloVoena, Compendio di Procedura Penale (edicioni i pestë), Cedam 2010) 43-53 fq

      [3]- Marta Bargis, FrancescoCaprioli, MassimoCeresa-Gastaldo, Franca DellaCasa, AngeloGiarda, GiuglioIlluminati, MariaRiccardaMarchetti, EnricoMarzaduri, RenzoOrlandi, GiovanniPaoloVoena, Compendio di Procedura Penale (edicioni i pestë), Cedam 2010) 49 fq.

      [4]Dokumenti Analizë e sistemit të drejtësisë në Shqipëri, Qershor 2015, faqe 280, paragrafi 4.1.3. “Nuk ekzistojnë në dhëna zyrtare mbi shpeshtësinë e vetëpërjashtimit të gjyqtarëve ose të përjashtimit të gjyqtarëve nga gjykimet për shkaqe të konfliktit të interesit. Ndërkohë që vetëpërjashtimi për gjyqtarët administrohet në dosjet gjyqësore (për prokurorët në dosjet hetimore), deklarimi i konfliktit të interesave rast për rast për çështje jashtë praktikës gjyqësore pasqyrohet në regjistrin për konfliktet e interesit të cilat administrohen nga KLD-ja, në rolin e autoritetit përgjegjës për gjykatat e shkallës së parë dhe apelit. E njëjta gjë është e vlefshme dhe për prokuroritë, ku autoritet përgjegjës është Drejtoria e Burimeve Njerëzore pranë Prokurorisë së Përgjithshme. Sipas Raportit Vjetor 2013 të KLD-së, gjyqtarët janë caktuar të gjykojnë çështje në një gjykatë tjetër në 496 raste. Raporti argumenton se ky numër është i lartë për shkak të përjashtimeve të shpeshta të gjyqtarëve. 472 Megjithatë, situata në këtë sferë mbetet e paqartë, pa të dhëna të sakta për numrin e kërkesave të palëve për përjashtimin e një gjyqtari, numrin e vetëpërjashtimeve dhe numrin e ricaktimeve për shkak të konfliktit të interesit.”.

      [5]Relacioni i Kuvendit që shoqëron Projekt Ndryshimet për Kodin e Procedurës Penale të miratuar me ligjin nr. 35/2017, datë 30.3.2017. I aksesuar në datë 25.01.2021, në faqen e internetit: https://www.parlament.al/Files/ProjektLigje/RELACION-SHTESA-E-NDRYSHIME-7905-KODI-I-PROCEDURES-PENALE-Resized.pdf

      1. Konventa për Mbrojtjen e të Drejtave të Njeriut dhe Lirive Themelore, në nenin 6 parashikon se: “1. Në përcaktimin e të drejtave dhe detyrimeve të tij civile ose të çdo akuze penale kundër tij, çdo person ka të drejtë që çështja e tij të dëgjohet drejtësisht, publikisht dhe brenda një afati të arsyeshëm nga një gjykatë e pavarur dhe e paanshme. Vendimi duhet të jepet publikisht, por prania në sallën e gjykatës mund t’i ndalohet shtypit dhe publikut gjatë tërë procesit ose gjatë një pjese të tij, në interes të moralit, të rendit publik ose sigurisë kombëtare në një shoqëri demokratike, kur kjo kërkohet nga interesat e të miturve ose mbrojtja e jetës private të palëve në proces ose në shkallën që çmohet tepër e nevojshme nga gjykata, kur në rrethana të veçanta publiciteti do të dëmtonte interesat e drejtësisë...”.[1]
      2. Karta e të Drejtave Themelore të Bashkimit Europian, në Titullin e VI, “Drejtësia”, në nenin 47 të saj parashikon se: “Kushdo, të cilit i janë shkelur të drejtat dhe liritë e garantuara nga e drejta e Bashkimit, ka të drejtën për të marrë zgjidhje ligjore të efektshme para gjykatës në përputhje me kushtet e parashikuara në këtë nen.

      Kushdo ka të drejtën për gjykim të drejtë dhe publik brenda një afati kohor të arsyeshëm para një gjykate të pavarur dhe të paanshme të krijuar më parë me ligj. Çdokujt i jepet mundësia që të këshillohet, të mbrohet dhe të përfaqësohet.

      Është e detyrueshme që ndihma juridike t’u ofrohet atyre të cilëve u mungojnë burimet e mjaftueshme deri në masën që kërkohet për të siguruar mundësi të efektshme përdorimi të sistemit të drejtësisë.”.[2]

      1. Rekomandimi CM/Rec (2010)12 i Komitetit të Ministrave drejtuar shteteve anëtare për gjykatësit: pavarësia, efikasiteti dhe përgjegjësitë, (Miratuar nga Komiteti i Ministrave më 17 nëntor 2010 në mbledhjen e 1098-të të Deputetëve të Ministrave)
      2. Parimet Bazë mbi Pavarësinë e Gjyqësorit Miratuar nga Kongresi i Shtatë i Kombeve të Bashkuara mbi Parandalimin e Krimit dhe Trajtimin e kundërvajtësve mbajtur në Milano me 26 Gusht deri më 6 Shtator 1985 dhe e miratuar nga rezolutat e Asamblesë së Përgjithshme 40/32 29 Nëntor 1985 dhe 40/146 13 Dhjetor 1985
      3. Opinionet e Këshillit Konsultativ të Gjyqtarëve Evropianë (CCJE-KKGJE), në punën e Komisionit Evropian për Efikasitetin e Drejtësisë (KEED) dhe në Kartën Evropiane mbi Statutin e Gjyqtarëve të përgatitura në kuadër të takimeve shumëpalëshe të Këshillit të Evropës.

      ë. Plani i veprimit i Këshillit të Evropës për forcimin e pavarësisë dhe paanshmërisë së gjyqësorit, i Miratuar nga Këshilli i Ministrave në takimin nr. 1253, në 13 prill 2016, Dokument CM(2016)36final)

       

      [1]Konventa për Mbrojtjen e të Drejtave të Njeriut dhe Lirive Themelore, Botim i Qendrës së Botimeve Zyrtare, Tiranë 2020, 7 fq. 

      [2]Version i Konsoliduar i Traktatit të Bashkimit Evropian dhe Traktatit për Funksionimin e Bashkimit Evropian * * * Karta e të Drejtave Themelore e Bashkimit Evropian, Botim i: Ministrisë së Integrimit Europian, 2008, 383 fq. 

    1. Rezoluta e Këshillit Ekonomik dhe Social, e Organizatës së Kombeve të Bashkuara (OKB) e titulluar: “Forcimi i parimeve themelore të sjelljes gjyqësore”, në lidhje me parimin e paanshmërisë ka përcaktuar këto parime:

    Paanshmëria[1]                                                                                                             

    Parimi: Paanshmëria është thelbësore për kryerjen si duhet të detyrës gjyqësore. Zbatohet jo vetëm për vendimin në vetvete por, gjithashtu mbi procesin me të cilin merret vendimi.

    Aplikimi

    2.1. Një gjyqtar, duhet t’i kryej detyrat e tij ose të saj gjyqësore, pa favorizim, anësi ose paragjykim.

    2.2. Një gjyqtar duhet të siguroj që sjellja e tij ose e saj, si brenda dhe jashtë gjykatës, të ruaj dhe rris besimin e publikut, te profesionistët e ligjit dhe palët në paanshmërinë e gjyqtarit dhe sistemit gjyqësor.

    2.3. Një gjyqtar duhet, për aq sa është e arsyeshme, pra ai ose jo të sillet për të minimizuar rastet në të cilat do të jetë e nevojshme për gjyqtarin që të përjashtohet nga dëgjimi ose vendosja e çështjeve.

    2.4. Një gjyqtar nuk duhet me vetëdije, ndërsa një procedim është para, ose mund të jetë para gjyqtarit të bëjë ndonjë koment nga i cili mund në mënyrë të arsyeshme të pritet të ndikojë në rezultatin e një procedimi të tillë, ose dëmtojnë dukshëm drejtësinë e procesit, dhe gjyqtari nuk do të bëjë ndonjë koment në publik ose ndryshe që mund të cenojë gjykimin e drejtë të një personi ose çështje.  

    2.5. Një gjyqtar do të heq dorë nga pjesëmarrja në çdo procedim në të cilin gjyqtari nuk është në gjendje të vendosë mbi çështjen me paanshmëri ose në të cilin një vëzhguesi të arsyeshëm mund t’i duket që gjyqtari nuk është në gjendje të vendosë mbi çështjen me paanshmëri.

    Procedura të tilla përfshijnë, por nuk kufizohen në, rastet ku:

    1. Gjyqtari ka anësi ose paragjykim në lidhje me një palë ose njohuri personale të fakteve provuese të diskutueshme lidhur me procedimet;
    2. Gjyqtari më parë ka shërbyer si avokat ose ishte një dëshmitar në çështjen që trajtohet, ose;
    3. Gjyqtari ose një anëtar i familjes së tij, ka një interes ekonomik në rezultatin e çështjes që trajtohet; me kusht që përjashtimi i gjyqtarit nuk do të kërkohet nëse asnjë gjykatë tjetër nuk mund të konstituohet për të gjykuar çështjen ose, për shkak të rrethanave urgjente, pamundësia për të vepruar mund të çojë në një dështim serioz të drejtësisë.

     

    [1]Rezoluta e “The Economicand Social Council”, “Strengtheningbasicprinciplesofjudicialconduct”.

     

  • - Relacioni i Kuvendit që shoqëron Projekt Ndryshimet për Kodin e Procedurës Penale të miratuar me ligjin nr. 35/2017, datë 30.3.2017;

    - Dokumenti Analizë e sistemit të drejtësisë në Shqipëri, e Grupit të Ekspertëve të Nivelit të Lart, Qershor 2015.

  • - Neni 42 i Kushtetutës së Republikës së Shqipërisë

    - Nenet 1, 17, 23, 26 dhe 181 të Kodit të Procedurës Penale

    - Neni 19 i ligjit nr. 25/2019 “Për organizimin dhe funksionimin e policisë gjyqësore”

    - Neni 13 i ligjit nr. 9367, datë 7.4.2005 “Për parandalimin e Konfliktit të Interesave në Ushtrimin e Funksioneve Publike”, i ndryshuar.

  • Asnjë koment

  • - Vendimi nr. 11, datë 03.03.2016 i Gjykatës Kushtetuese

    - Vendimi nr. 34 datë 08.02.2018, i

    02.03.2018 i Gjykatës Kushtetuese

    - Vendimi nr. 50, datë 12.02.2020 i Gjykatës Kushtetuese

    -GJEDNJ,Meng kundër Gjermanisë, 16.02.2021, Nr. aplikimit 1128/17

    - GJEDNJ,Morice kundër Francës, 23.04.2015, nr. aplikimit 29369/10

    - GJEDNJ,SigurðurEinarsson dhe të tjerë kundër Islandës, 04.06.2019, Nr. aplikimit 39757/15

    - Gjykatës Kushtetuese

    - Vendimi nr. 06, datë GJEDNJ,Teslya kundër Ukrainës [GC], 8 Tetor 2020, Nr. aplikimit nr. 52095/11

    -GJEDNJ,Kristiansen kundër Norvegjisë, 17.12.2015 Nr. 11k76/10 aplikimi

    - Vendimi nr. 00-2020-75, datë 22.05.2020, AnnaXheka undër Gjykata e Rrethit Gjyqësor Korçë (KPGJL)

    - Vendimi nr. 00-2020-215, datë 03.07.2020, GjyzelaAlibeaj kundër Gjykata e Rrethit Gjyqësor Berat (KPGJL)

    - Gjykata Italiane e Kasacionit, seksioni i 5-të Penal, vendimi nr. 10328, datë 11/02/2021

    - Gjykata Italiane e Kasacionit, seksioni i 4-të Penal, vendimi nr. 9974, datë 16/02/2021

  • - Halim Islami, Artan Hoxha dhe Ilir Panda, Procedura Penale, Komentar, Botimet Morava 2012

    - Marta Bargis, FrancescoCaprioli, Massimo Ceresa-Gastaldo, Franca Della Casa, AngeloGiarda, GiuglioIlluminati, Maria RiccardaMarchetti, Enrico Marzaduri, RenzoOrlandi, Giovanni PaoloVoena, Compendio di Procedura Penale (edicioni i pestë), Cedam 2010)

    - Vendimi nr. 11, datë 03.03.2016 i Gjykatës Kushtetuese

    - Vendimi nr. 34 datë 08.02.2018, i Gjykatës Kushtetuese

    - Vendimi nr. 06, datë 02.03.2018 i Gjykatës Kushtetuese

    - Vendimi nr. 50, datë 12.02.2020 i Gjykatës Kushtetuese

    -GJEDNJ,Meng kundër Gjermanisë, 16.02.2021, Nr. aplikimit 1128/17

    - GJEDNJ, Morice kundër Francës, 23.04.2015, nr. aplikimit 29369/10

    - GJEDNJ,SigurðurEinarsson dhe të tjerë kundër Islandës, 04.06.2019, Nr. aplikimit 39757/15

    - GJEDNJ, Teslya kundër Ukrainës [GC], 8 Tetor 2020, Nr. aplikimit nr. 52095/11

    -GJEDNJ, Kristiansen kundër Norvegjisë, 17.12.2015 Nr. 1176/10 aplikimi

    - Vendimi nr. 00-2020-75, datë 22.05.2020, AnnaXheka kundër Gjykata e Rrethit Gjyqësor Korçë (KPGJL)

    - Vendimi nr. 00-2020-215, datë 03.07.2020, GjyzelaAlibeaj kundër Gjykata e Rrethit Gjyqësor Berat (KPGJL)

    - Gjykata Italiane e Kasacionit, seksioni i 5-të Penal, vendimi nr. 10328, datë 11/02/2021

    - Gjykata Italiane e Kasacionit, seksioni i 4-të Penal, vendimi nr. 9974, datë 16/02/2021.

  • Asnjë koment
Sokol Pina
Sokol Pina