KUSHTETUTA E REPUBLIKËS SË SHQIPËRISË   |   8417

Neni 138:

1. Paga dhe përfitimet e tjera të gjyqtarit nuk mund të ulen, përveç rasteve kur:

a. nevojitet marrja e masave të përgjithshme ekonomiko-financiare për të shmangur situata të vështira financiare të vendit ose emergjenca të tjera kombëtare;

b. gjyqtari kthehet në detyrën që mbante para emërimit;

c. i jepet një masë disiplinore ose vlerësohet i pamjaftueshëm profesionalisht, sipas ligjit.

 

© Të gjitha të drejtat e botimit në gjuhën shqipe të këtij neni i takojnë Institutit për Studimet Publike & Ligjore (ISPL)
                                 Mbështetur nga Fondacioni Shoqëria e Hapur për Shqipërinë

Përmbajtja

    •  1. Qëllimi i nenit 138 është njohja dhe garantimi në nivel kushtetues i disa prej elementeve të rëndësishme të statusit të gjyqtarit, konkretisht pagës dhe përfitimeve të tjera. Këto të drejta janë të paprekshme, me përjashtim të rasteve të parashikuara nga vetë neni 138, i cili nuk lë vend për autorizim të ligjvënësit, me qëllim detajimin e mëtejshëm të kësaj garancie.

      2. Kjo normë synon, nga njëra anë, ruajtjen e pavarësisë së gjyqtarëve, duke i garantuar paprekshmërinë e elementit më të rëndësishëm të statusit, pagën, bashkë me përfitimet e tjera për shkak të detyrës dhe, nga ana tjetër, parashikimin shterues të rasteve kur këto elemente mund të preken. Raporti i drejtë i vendosur midis kufizimit të të drejtave dhe qëllimit legjitim që kërkon të arrijë ligjvënësi kushtetues ka qenë shqetësimi kryesor i këtij të fundit, i cili për këtë qëllim nuk ka autorizuar rregullime me ligj të zakonshëm.

    •  3. Kjo normë përmban vetëm një pikë, e cila ka për objekt parashikimin e garancisë kushtetuese të paprekshmërisë së pagës dhe të përfitimeve të tjera të gjyqtarëve. Gjithashtu, në këtë dispozitë gjejnë vend edhe tri raste përjashtimore, të cilat mund të bëhen shkak që paprekshmëria e pagës dhe e përfitimeve të tjera mund të kufizohet. Këto janë raste shteruese dhe nuk kanë nevojë për rregullim të mëtejshëm ligjor, gjë që i jep kësaj norme karakterin e rezervës absolute kushtetuese. Një gjë e tillë shkon edhe në favor të ruajtjes së pavarësisë së gjyqësorit nga ndërhyrjet e mundshme të ekzekutivit ose legjislativit me masa kufizuese në drejtim të pagës së gjyqtarit.

    •  4. Është e pashmangshme që para se të analizohen rregullime të nivelit kushtetues ose ligjor lidhur me statusin e gjyqtarit, ku bën pjesë edhe paga apo përfitime të tjera, të mos trajtohet kuptimi i përgjithshëm i pavarësisë së gjyqësorit. Kjo vjen natyrshëm, pasi nuk mund të ketë pavarësi pa elemente konkrete që e bëjnë atë të mundur.

       

      a) Raporti midis pavarësisë së gjyqtarit dhe pagës

      5. Neni 145, pika 1, i Kushtetutës e garanton shprehimisht pavarësinë e gjyqtarëve. Kjo dispozitë është tërësisht në përputhje me standardet ndërkombëtare për pavarësinë e gjyqtarëve. Pavarësia e gjyqësorit ka një element objektiv, pra cilësinë e qenies një nga degët më të rëndësishme të pushtetit, dhe një element subjektiv, të drejtën e individëve që e përbëjnë atë (kupto: gjyqtarët) për të qenë të pavarur në ushtrimin e detyrës. Pa gjyqtarë të pavarur do të ishte e pamundur mbrojtja e ligjshme e të drejtave dhe lirive. Si rrjedhojë, pavarësia e gjyqësorit nuk është çështje e brendshme e tij. Pavarësia nuk është privilegj i gjyqtarëve, por ajo legjitimohet nga nevoja për të bërë të mundur krijimin e rrethanave të përshtatshme që ata të përmbushin rolin e tyre si gardianë të të drejtave dhe lirive të njeriut.

      6. Pavarësia e gjyqësorit dhe bashkë me të edhe reputacioni i tij në një shoqëri varet nga shumë faktorë. Përveç garancive institucionale për të garantuar pavarësinë e gjyqësorit, marrin rëndësi të madhe cilësitë personale dhe profesionale të secilit gjyqtar që vendos në një çështje të caktuar. Pavarësia e gjyqtarit nuk është qëllim në vetvete, por i shërben një qëllimi: administrimit të paanshëm dhe cilësor të drejtësisë, si dhe garantimit të së drejtës për një proces të rregullt.

      7. Një nga elementet e pavarësisë është edhe trajtimi financiar, i cili si komponent kryesor ka pagën/shpërblimin për punën/funksionin që kryen. Ka vende, kushtetutat e të cilave ndalojnë shprehimisht uljen e pagave të gjyqtarëve. Në këtë kuadër, gjykatat kushtetuese të disa vendeve kanë mbajtur qëndrimin se edhe në situata të vështira ekonomiko-financiare, ekzekutivi duhet të bëjë të gjitha përpjekjet që pagat e gjyqtarëve të mbrohen, veçanërisht kundër uljeve drastike dhe të pamenduara mirë.[1] E drejta e gjyqtarit për një pagë e cila nuk mund t’i nënshtrohet reduktimit nga ekzekutivi ose legjislativi, duhet parë gjithmonë në dritën e cenimit të pavarësisë së gjyqësorit.[2]

      8. Edhe GjK-ja shqiptare ka analizuar se pavarësia e gjyqtarëve dhe gjykatave është një nga parimet themelore të shtetit demokratik. Sipas saj, parimi i pavarësisë së gjyqësorit përfshin një gamë të gjerë aspektesh, të cilat të marra së bashku krijojnë kushtet e nevojshme që gjykatat të përmbushin rolin dhe detyrat e tyre, veçanërisht në fushën e mbrojtjes së të drejtave të njeriut. Garancitë kushtetuese që lidhen me palëvizshmërinë e gjyqtarëve, si dhe me paprekshmërinë e pagës e të përfitimeve të tjera, për shkak të funksionit, ndikojnë në mënyrën sesi gjyqtari ushtron funksionin e tij. Siguria në lidhje me pagën dhe me ushtrimin e qëndrueshëm të detyrës krijojnë kushtet e nevojshme që gjyqtarët të zbatojnë ligjin në mënyrë të drejtë e të paanshme. GjK-ja në vazhdimësi ka theksuar se paprekshmëria e pagës dhe e përfitimeve të tjera janë ngritur në nivel kushtetues, me qëllim që të drejtat/përfitimet, të cilat burojnë nga ushtrimi i funksionit të gjyqtarit, të mos ndryshohen me efekt negativ. Të gjitha këto garanci janë të lidhura ngushtësisht ndërmjet tyre dhe mbi këto standarde kushtetuese duhet të orientohet veprimtaria ligjvënëse, me qëllim moscenimin e statusit të gjyqtarëve dhe të të drejtave e përfitimeve që ata duhet të gëzojnë për shkak të detyrës që kryejnë. Statusi i gjyqtarëve synon sigurimin e kompetencës, pavarësisë dhe paanësisë, elemente këto që çdo individ i pret në mënyrë legjitime nga gjykatat dhe nga çdo gjyqtar, të cilit i është besuar mbrojtja e të drejtave të individëve.[3]

      9. Vlerësimi i sistemit të garancive dhe pavarësia e gjyqtarëve dhe gjykatave janë ngushtësisht të ndërlidhura ndërmjet tyre. Gjyqtari, i cili është i detyruar të marrë në shqyrtim konfliktet që ngrihen ndërmjet individëve, si dhe mes tyre dhe shtetit jo vetëm që duhet të ketë kualifikimet më të larta profesionale dhe një reputacion të mirë, por duhet, gjithashtu, të jetë edhe financiarisht i pavarur. Gjykata ka vlerësuar gjithashtu se gjyqtarët duhet të marrin pagesë për shërbimin e tyre në një nivel të përshtatshëm, në raport me pagën e zyrtarëve të tjerë publikë, e cila duhet të jetë në përpjesëtim me statusin e tyre dhe e paprekshme për sa kohë që ata janë duke ushtruar detyrën e gjyqtarit. Gjyqtari duhet të marrë një pagë të mjaftueshme për të siguruar një pavarësi të vërtetë ekonomike, e cila nuk duhet të varet nga rezultatet e punës dhe që nuk mund të ulet gjatë qenies së tij në detyrë.[4]

       

      b) Kufizimi i pagës për shkak të krizës ekonomike-financiare

      10. Pra, siç u tha më lart, rregulli i përgjithshëm është që paga dhe të ardhurat e tjera të barasvlershme me të nuk mund të preken gjatë kohës së ushtrimit të detyrës. E kundërta do të sillte ndërhyrje në pavarësinë e gjyqtarëve, gjë e cila bie ndesh me kërkesat e shtetit të së drejtës. Megjithatë, një ulje e përkohshme dhe e justifikuar e pagës nuk mund të konsiderohet si ndërhyrje në pavarësinë e gjyqtarit.[5] Një mbrojtje e përgjithshme e uljes së pagës së gjyqtarit, pavarësisht nëse qëllimi është sigurimi i stabilitetit apo unifikimit brenda sistemit, duhet të kuptohet si mbrojtje kundër çdo ndërhyrjeje e cila mund të passjellë një ulje të pagës së gjyqtarit, gjë e cila nuk është e pritshme për të kur ka filluar detyrën.[6]

      11. Megjithatë, pavarësisht garancisë kushtetuese që parashikohet për paprekshmërinë e pagave, ligjvënësi ka sadopak hapësirë që në raste të situatave të jashtëzakonshme (p.sh. krizave ekonomike) të ndërhyjë minimalisht dhe përkohësisht. Gjyqtarët janë shtetas në radhë të parë. Kjo nënkupton se statusi dhe roli i tyre nuk u jep atyre imunitet në situata kur shteti përballet me vështirësi komplekse dhe është i detyruar të marrë masa të veçanta ekonomike e financiare, me qëllim ndalimin e recesionit ekonomik. Njëra prej këtyre masave mund të jetë edhe ulja e pagave për të gjitha institucionet që financohen nga buxheti i shtetit, përfshi edhe gjyqësorin. Në këtë rast, ndërhyja në pagat e gjyqtarëve është e legjitimuar.[7]

      12. Ndalimi qoftë edhe i nivelit kushtetues për të mos ulur pagat e gjyqtarëve nuk mund të jetë absolut. Ndërhyrja në paga mund të jetë e legjitimuar nëse ndodh në situata përjashtimore, mbi bazën e një analize të thellë dhe të detajuar të situatës konkrete. Pra, ulja e pagave është e ndaluar, me përjashtim të rasteve kur ndodhemi para kushteve të jashtëzakonshme.[8] Ky parim duhet të gjejë zbatim në mënyrë të vazhdueshme.

      13. Si përfundim, mund të pranohet se, në mungesë të një ndalimi të shprehur kushtetues, ulja e pagave të gjyqtarëve mund të justifikohet në situata të jashtëzakonshme dhe në kushte specifike të diktuara prej tyre. Në këtë rast, kjo ulje nuk mund të konsiderohet si cenim i pavarësisë së gjyqësorit. Në procesin e uljes së pagave të diktuara nga krizat ekonomike, i duhet kushtuar vëmendje e madhe faktit nëse paga vazhdon të jetë e përshtatshme dhe në përputhje me dinjitetin e gjyqtarit dhe përgjegjësive që ai ka. Nëse ulja nuk përputhet me kërkesat e një shpërblimi të përshtatshëm, thelbi i garancisë që ofron paga si një nga elementet e stabilitetit dhe të palëvizshmërisë nga detyra të gjyqtarit, është i cenuar. Si pasojë, administrimi cilësor dhe i pavarur i drejtësisë është i kërcënuar, duke i hapur rrugë kështu korrupsionit.[9]

       

      c) Kufizimi i pagës për shkak të procedimit disiplinor dhe vlerësimit profesional

      14. Përveç rasteve të diktuara nga krizat ekonomike, neni 138 parashikon se ulja e pagës mund të bëhet edhe kur gjyqtari kthehet në detyrën që mbante para emërimit, si dhe kur ndaj tij merret një masë disiplinore ose vlerësohet pamjaftueshëm profesionalisht. Rasti i shkronjës “b”, pra kthimi në detyrën e mëparshme, ka të bëjë me situatën kur gjyqtari lëviz nga një pozicion në një tjetër, sipas skemës së komandimit ose lëvizjes paralele, por paga në këto pozicione nuk është e njëjtë. Parashikimi i shkronjës “b” mund të jetë edhe në rastin kur gjyqtari i GjL-së, i zgjedhur nga radhët e juristëve, në përfundim të mandatit të tij, kthehet në pozicionin e tij të mëparshëm. Pra, gjyqtari do të marrë atë pagë që i është caktuar një pozicioni specifik, sipas skemës që përcakton ligji për statusin. Në rast se pozicioni i tij i mëparshëm parashikonte një pagë më të vogël, atëherë kjo nuk mund të konsiderohet si ulje e pagës dhe, si rrjedhim, nuk përbën cenim të statusit të tij.

      15. Rasti më specifik është ai i parashikuar në shkronjën “c”, pra kur ndaj gjyqtarit merret masë disiplinore, gjë e cila shoqërohet me uljen e pagës përkohësisht ose kur ai vlerësohet pamjaftueshëm profesionalisht. Rregullat, procedurat dhe organet përgjegjëse të ngarkuara me procedimin disiplinor, si dhe me vlerësimin profesional të gjyqtarëve janë të parashikuara pjesërisht në Kushtetutë dhe pjesërisht në ligjin për statusin, si dhe në ligjin për organet e qeverisjes së sistemit gjyqësor. Për këtë arsye, referimi duhet bërë tek këto ligje organike, të cilat përmbajnë rregullime të detajuara lidhur me të gjithë sistemin e vlerësimit dhe të kontrollit të gjyqtarëve që është ngritur mbi bazë të parimeve të rëndësishme të profesionalizmit dhe llogaridhënies.

      16. Nisur nga sa më sipër, është parashikuar edhe situata që nëse një gjyqtar merr një masë disiplinore, e cila shoqërohet me caktimin në një gjykatë më të ulët (ulje në detyrë)[10] ose me ulje të përkohshme të pagës, rrjedhimisht ai do të paguhet më pak. Gjithashtu, edhe nëse një gjyqtar do të vlerësohet pamjaftueshmërisht nga pikëpamja profesionale, ai do të caktohet në një gjykatë më të vogël, gjë e cila do të shoqërohet edhe me një pagë më të ulët.[11]

      17. Ashtu si çdo lloj masë tjetër disiplinore, “ulja e përkohshme e pagës” ka si qëllim thelbësor të deklarojë përgjegjësinë disiplinore të magjistratit, për shkak të shkeljes që ai ka kryer, si dhe ta nxisë atë të mos kryejë shkelje të tilla në të ardhmen apo të bëjë më shumë përpjekje për rritje profesionale. Në këtë kuadër, duhet përmendur se ligji për statusin parashikon dy elemente të rëndësishme për uljen e pagës: a) përkohshmërinë, pra jo më shumë se një vit dhe b) masën maksimale të reduktimit, e cila nuk është më shumë se 40 %. Masa e reduktimit të pagës mbetet në diskrecionin e KLGj-së, që duhet të bazohet tek parimi i proporcionalitetit. Vlen të përmendet se arsyeja përse ligjvënësi ka vendosur maksimumin e uljes dhe maksimumin e kohëzgjatjes së saj lidhet drejtpërdrejt me garancinë kushtetuese të parashikuar në nenin 138, fjalia e parë, për të mos ulur pagat deri në atë masë sa gjyqtari ta ketë të pamundur një jetë dinjitoze.

      18. Zgjedhja e ligjvënësit për masën dhe kohëzgjatjen e uljes së pagës bazohet gjithashtu edhe në dy faktorë të tjerë të rëndësishëm, ku u mbështet reforma në drejtësi: së pari, në rritjen e ndjeshme të pagave të magjistratit me ligjin për statusin, që garanton jetesën e denjë edhe pas ndonjë uljeje të mundshme të pagës për shkaqet që parashikon neni 138 i Kushtetutës; së dyti, në synimin për të mbajtur magjistratin brenda sistemit, pavarësisht se ndaj tij është marrë një masë disiplinore. Ai vazhdon të jetë i përshtatshëm për të kryer funksionin, duke e motivuar që të kryejë një punë cilësore, të mos bëjë më shkelje të ngjashme dhe të marrë masa për të rritur nivelin e tij profesional, aty ku konstatohen mangësi.

       

      [1] Vendim i Tribunalit Kushtetues të Polonisë, 18 shkurt 2004.

      [2] Vendim i Gjykatës Kushtetuese çeke, 15 shtator 1999.

      [3] Shih vendimet nr.31, datë 02.12.2009; nr.40, datë 07.07.2014; nr.37/2017 të Gjykatës Kushtetuese.

      [4] Shih vendimin nr.26/2009 të Gjykatës Kushtetuese.

      [5] Shih vendimin e Gjykatës Kushtetuese çeke, 2 mars 2010.

      [6] Shih vendimin e Gjykatës Kushtetuese sllovene, 7 dhjetor 2006.

      [7] Shih vendimin e Gjykatës Kushtetuese të Letonisë, 18 janar 2010.

      [8] Shih vendimet e Gjykatës Kushtetuese të Sllovenisë, 11 dhjetor 2009 dhe të Lituanisë, 15 janar 2009.

      [9] Ky interpretim është në linjë edhe me raportin e Komisionit të Venecies për pavarësinë e gjyqësorit.

      [10] Shih nenin 109 të ligjit për statusin.

      [11] Ulja e përkohshme e pagës listohet në nenin 105, pika 1, shkronja “c”, të ligjit për statusin.

    •  19. Rregullimi i Kushtetutës së vitit 1998 lidhur me paprekshmërinë e pagës dhe të përfitimeve të tjera financiare të gjyqtarëve ka qenë absolut. Ato nuk i nënshtroheshin asnjëherë rregullimeve ligjore që rezultonin me ulje të tyre. Interpretimi i nenit të mëparshëm 138 është bërë disa herë objekt shqyrtimi nga GjK-ja, e cila e vendosi si standard kushtetues të garantimit të pavarësisë së gjyqësorit paprekshmërinë e pagës dhe të përfitimeve të tjera financiare. Sipas jurisprudencës së Gjykatës, neni 138 i Kushtetutës përcakton elemente përbërëse të statusit të gjyqtarit, pa të cilat nuk mund të garantohet ushtrimi i pavarur i funksionit të tyre. Garancitë e kësaj norme të Kushtetutës u njohin gjyqtarëve një trajtim specifik jo vetëm në pagë, por edhe në elemente të tjera që burojnë nga ushtrimi i funksionit të tyre. Paprekshmëria e pagës dhe e përfitimeve të tjera janë ngritur në nivel kushtetues, me qëllim që të drejtat/përfitimet, të cilat burojnë nga ushtrimi i funksionit të gjyqtarit, të mos ndryshohen me efekt negativ. Formulimi i togfjalëshit “përfitime të tjera” është i një natyre të përgjithshme dhe nuk konkretizon në mënyrë shteruese rrethin e përfitimeve të gjyqtarëve. Kushtetutëbërësi, jo pa qëllim, e ka lënë të hapur kuptimin që i duhet dhënë rrethit të përfitimeve, pasi ka synuar të përfshijë në të tërësinë e të drejtave që gjyqtarët i gëzojnë në funksion të ushtrimit të detyrës së tyre[1].

      20. Bazuar në gjetjet e Analizës së Sistemit të Drejtësisë u evidentuan probleme lidhur me statusin, pagat dhe elemente të tjera të tij, të cilat rregulloheshin me disa ligje.[2] Në bazë të atyre ligjeve, gjyqtari, familja dhe prona e tij gëzonin një mbrojtje të veçantë. Ky parashikim ishte i përgjithshëm dhe aktualisht nuk u ofronte pothuajse asnjë përfitim konkret gjyqtarëve, pasi nuk kishte asnjë lloj subvencioni apo kompensimi për gjyqtarët apo familjarët e tyre, në rast se ata punonin larg vendbanimit familjar. Sistemi i pagave, shpërblimeve dhe kujdesit social e shëndetësor të gjyqtarëve, si një nga mjetet për garantimin e pavarësisë dhe paanshmërisë së tyre në detyrë, nuk i përgjigjej trajtimit financiar adekuat dhe dinjitoz të tyre. Paga dhe trajtimi financiar aktual i gjyqtarit nuk mbante parasysh në masë të mjaftueshme dinjitetin e detyrës e të profesionit, natyrën e përgjegjësive të funksionit gjyqësor, shkallën e vështirësive në përmbushjen e tij, numrin e lartë të papajtueshmërive dhe ndalimeve të posaçme për të kryer veprimtari të tjera që sjellin të ardhura, nevojën për ta mbrojtur nga presionet dhe ndikimet në veprimtarinë e tij gjyqësore e në sjelljen e tij në tërësi, si edhe nevojat e integrimit social të tij dhe të familjes në shoqëri.

      21. Vlen të përmendet se sistemi i pagave dhe trajtimit financiar nuk garantonte respektimin e parimit të paprekshmërisë së tyre, përderisa në nivelin neto më se njëherë, në mënyrë të heshtur dhe pa ndonjë motivim të arsyeshëm, ishin ulur nga qeveria herë pas here, për shkak të ndryshimeve të herëpashershme të politikës fiskale shtetërore. Pavarësisht përmirësimeve të vazhdueshme, sistemi i kujdesit social nuk garantonte që paga e gjyqtarit pas daljes në pension të ishte sa më e përafërt me atë që përfitonte gjatë kohës së punës. Po kështu, legjislacioni nuk parashikonte pensione të posaçme invaliditeti për gjyqtarin në rast paaftësie mendore dhe fizike për të vazhduar detyrën, pensione të posaçme familjare për bashkëshorten dhe fëmijët e gjyqtarit, nëse ai humb jetën gjatë karrierës gjyqësore apo edhe gjatë pensionimit, apo lehtësira dhe përfitime të posaçme financiare për gjyqtarin dhe familjen e tij për sa i përket kujdesit shëndetësor, ose forma të tjera shpërblimi dhe kompensimi efektiv për gjyqtarin që caktohet të ushtrojë detyrën jashtë vendbanimit të tij.[3]

      22. Pra, siç rezulton nga analiza, me gjithë formulimin e mëparshëm të nenit 138, i cili nuk lejonte përjashtime nga rregulli i mosreduktimit të pagës dhe përfitimeve të tjera, në praktikë ky ndalim nuk ishte respektuar. Madje edhe termi “përfitime të tjera”, që parashikon neni 138 (i vjetër dhe i ri) kishte mbetur fiktiv në praktikë, duke mos u shoqëruar me parashikime mbrojtëse konkrete. Synimi i kuadrit të ri kushtetues e ligjor në lidhje me pagat dhe përfitimet e tjera të magjistratëve është të ofrojë një skemë reale dhe dinjitoze të shpërblimit për funksionin që ata ushtrojnë, si dhe të parandalojë aktet korruptive, të cilat nxiten në mjaft raste nga pamundësia për të bërë një jetë të përshtatshme me funksionin dhe përgjegjësitë që kanë.[4]

       

      [1] Shih vendimet nr.31/2009 dhe nr.40/2014 të Gjykatës Kushtetuese.

      [2] Ligji nr. 9877/2008 “Për organizimin e pushtetit gjyqësor në Republikën e Shqipërisë”, i ndryshuar me ligjin nr. 114/2013; ligji nr. 8588, datë 15.03.2000 “Për organizimin e Gjykatës së Lartë të Republikës së Shqipërisë”; ligji nr.9584, datë 17.07.2006 “Për pagat, shpërblimet dhe strukturat e institucioneve të pavarura”.

      [3] Shih “Analizë në sistemin të drejtësisë” www.reformanedrejtesi.al/sites/default/files/dokumenti_shqip_0.pdf, kreu 3.9 “Paga, trajtimi financiar dhe social i gjyqtarit”.

      [4] Shih procesverbalin e komisionit ad hoc www.reformanedrejtesi.al/sites/default/files/procesverbal_date_24.06.2016_0.pdf.

    • Asnjë koment
  •  23. Ka mjaft standarde lidhur me pavarësinë e gjyqësorit me fokus paprekshmërinë e pagave dhe përfitimeve të tjera. Për shembull, opinioni nr. 1 i Këshillit Konsultativ të Gjyqtarëve Europianë (CCJE) për standardet e pavarësisë së gjyqtarëve dhe palëvizshmërisë së tyre thekson se pavarësia e gjyqtarëve duhet të garantohet në rastin më të mirë në dispozita kushtetuese ose në ato të nivelit ligjor më të lartë të mundshëm të miratuara nga parlamenti. Gjithashtu, vlen të përmendet edhe Karta Europiane për Statusin e Gjyqtarëve, miratuar në vitin 1998 nga Këshilli i Europës.

    24. KV-ja, gjithashtu, përkrah qëndrimin se parimet bazë që sigurojnë pavarësinë e gjyqësorit duhet të jenë të parashikuara në kushtetutë ose tekst të barasvlershëm me të.[1]

    25. Lidhur me pagën e gjyqtarëve, rekomandimi nr. 94 i CCJE-së parashikon që shpërblimi i gjyqtarëve për punën e tyre duhet të jetë i denjë për profesionin dhe përgjegjësitë që kanë. Sidomos vendet me demokraci të reja duhet të parashikojnë dispozita specifike që garantojnë pagat e gjyqtarëve nga ulja gjatë kohës së ushtrimit të detyrës. Niveli i pagës përcaktohet në raport me standardin e përgjithshëm të jetesës të çdo vendi, bazuar në kritere objektive dhe transparente dhe jo sipas vlerësimit të performancës së secilit gjyqtar. Bonuse apo përfitime shtesë, të cilat përfshijnë elemente të vlerësimit diskrecional, duhet të përjashtohen.

    26. Karta Europiane për Statusin e Gjyqtarit, në paragrafin 1/1 shprehet se statusi i gjyqtarëve synon sigurimin e kompetencës, pavarësisë dhe paanësisë, elemente këto që çdo individ i pret në mënyrë legjitime nga gjykatat dhe nga çdo gjyqtar, të cilit i është besuar mbrojtja e të drejtave të individëve. Gjithashtu, “Parimet bazë për pavarësinë e Gjyqësorit” (miratuar me rezolutat 40/32, datë 29 nëntor 1985 dhe 40/146, datë 13 dhjetor 1985 të Asamblesë së Përgjithshme të OKB-së), në paragrafin 11 sanksionojnë se mandati i gjyqtarëve, pavarësia e tyre, siguria, paga e përshtatshme, kushtet e shërbimit, pensionet dhe mosha e daljes në pension duhet të sigurohen nga ligji në mënyrë të përshtatshme.

     

    [1] Shih raportin e Komisionit të Venecies CDL-AD(2010)004 për pavarësinë e gjyqësorit, § 22.

  • Asnjë koment
  • Asnjë koment
  • Asnjë koment
  • Asnjë koment
  • Asnjë koment
  • Asnjë koment
Arta Vorpsi
Arta Vorpsi, Gent Ibrahimi, Sokol Sadushi, Aurela Anastasi, Sokol Berberi