KOMENTARI ELEKTRONIK
KUSHTETUTA E REPUBLIKËS SË SHQIPËRISË   |   8417

Neni 148-a:

Shtuar me ligjin 76/2016, me datë 22/07/2016
Neni Para Neni Pas

1. Prokurori i Përgjithshëm zgjidhet me tre të pestat e anëtarëve të Kuvendit, mes tre kandidatëve të propozuar nga Këshilli i Lartë i Prokurorisë, për një mandat 7-vjeçar dhe pa të drejtë riemërimi.

2. Këshilli i Lartë i Prokurorisë, bazuar në një thirrje publike dhe procedurë transparente, përzgjedh dhe rendit tre kandidatët më të kualifikuar dhe ia përcjell Kuvendit, sipas ligjit.

3. Prokurori i Përgjithshëm zgjidhet nga radhët e juristëve të spikatur, me jo më pak se 15 vjet përvojë pune, me integritet të lartë moral dhe profesional, që kanë përfunduar Shkollën e Magjistraturës ose kanë një gradë shkencore në drejtësi. Kandidati nuk duhet të ketë mbajtur funksione politike në administratën publike, ose pozicione drejtuese në parti politike gjatë 10 vjetëve të fundit përpara kandidimit.

4. Nëse Kuvendi nuk zgjedh Prokurorin e Përgjithshëm brenda 30 ditëve nga paraqitja e propozimeve, kandidati i renditur i pari nga Këshilli i Lartë i Prokurorisë shpallet i emëruar.

5. Pas përfundimit të mandatit dhe me kërkesë të tij, Prokurori i Përgjithshëm emërohet në detyrën e mëparshme ose gjyqtar në gjykatën e apelit.

 

© Të gjitha të drejtat e botimit në gjuhën shqipe të këtij neni i takojnë Institutit për Studimet Publike & Ligjore (ISPL)
                                 Mbështetur nga Fondacioni Shoqëria e Hapur për Shqipërinë

Përmbajtja

    • 1. Procedurat dhe kërkesat e parashikuara në këtë dispozitë lidhur me kriteret që duhet të plotësojnë kandidatët për pozicionin e PP-së, për përzgjedhjen dhe votimin në Kuvend, synojnë të garantojnë pavarësinë e këtij organi, si dhe integritetin e lartë moral dhe profesional të tij.

      2. Procedurat e votimit të Kuvendit synojnë arritjen e një konsensusi të gjerë për zgjedhjen e PP-së. Krahas këtij objektivi, duke pasur parasysh edhe praktikën kushtetuese në këtë drejtim, është synuar shmangia e bllokimit në ngritjen dhe funksionimin e institucionit kushtetues nëpërmjet parashikimit të një mekanizmi të veçantë për këtë qëllim.

      3. Për të nxitur dhe motivuar kandidatët më të kualifikuar dhe me integritet për PP, si dhe për të garantuar ushtrimin e detyrës jashtë ndikimeve të papërshtatshme, ndër të tjera, dispozita siguron PP-në, pas mbarimit të mandatit, për rikthimin në detyrën e mëparshme ose gjyqtar në gjykatën e apelit.

    • 4. Në katër pikat e para të dispozitës përcaktohen kushtet dhe procedurat për zgjedhjen e PP-së. Në ndryshim nga rregullimi i mëparshëm, i cili përcaktonte vetëm organet që ngarkoheshin për emërimin e PP-së[1], kjo dispozitë, përpos këtyre organeve, përcakton edhe kushtet që duhet të përmbushë kandidati për PP, procedurat për përzgjedhjen e kandidatëve dhe ato për votimin në Kuvend. 

      5. Mandati i PP-së zgjat/shtrihet për një periudhë 7-vjeçare, pa të drejtë riemërimi.[2] Afati 7-vjeçar synon garancinë e nevojshme për pavarësinë dhe qëndrueshmërinë në ushtrimin e detyrës. Kufizimi i së drejtës për riemërim synon të shmangë një ndikim të papërshtatshëm në ushtrimin e funksionit të PP-së. [3]

      6. Kandidati për PP duhet të përmbushë një sërë kushtesh, në mënyrë kumulative, pak a shumë të njëjta me ato që duhet të përmbushë kandidati për gjyqtar në GjK[4] dhe kandidati për një të pestën e përbërjes së GjL-së[5]. Këto kushte janë:

      a) të jetë jurist i spikatur;

      b) të ketë jo më pak se 15 vjet përvojë pune;

      c) të jetë me integritet të lartë moral dhe profesional;

      ç)   të ketë përfunduar Shkollën e Magjistraturës ose të ketë një gradë shkencore në drejtësi;

      d) të mos ketë mbajtur funksione politike në administratën publike gjatë 10 viteve të fundit përpara kandidimit;

      dh) të mos ketë mbajtur pozicione drejtuese në parti politike gjatë 10 vjetëve të fundit përpara kandidimit.

      7. Ligji për prokurorinë ka specifikuar kushtet që lidhen me integritetin moral dhe profesional që duhet të plotësohen nga kandidati për PP me këto kërkesa: a) të kalojë me sukses verifikimin e plotë të pasurisë dhe figurës së tij, sipas ligjit[6]; b) të plotësojë kërkesat e ligjit “Për garantimin e integritetit të personave që zgjidhen, emërohen ose ushtrojnë funksione publike”; c) të mos ketë qenë anëtar, bashkëpunëtor ose i favorizuar nga Sigurimi i Shtetit përpara vitit 1990; ç) të mos jetë bashkëpunëtor, informator ose agjent i asnjë shërbimi sekret; d) të mos jetë dënuar më parë me vendim gjyqësor të formës së prerë për kryerjen e një vepre penale; dh) të mos jetë larguar nga detyra për shkaqe disiplinore, si dhe të mos ketë masë disiplinore në fuqi.[7]

      8. Për sa u përket dy kushteve negative që kanë të bëjnë me raportet e kandidatit me partitë politike, duhet sqaruar se çfarë kuptohet me “funksione politike në administratën publike” dhe “pozicione drejtuese në parti politike”. Nga dispozita kushtetuese dhe ligji për prokurorinë, kuptimi i këtyre termave nuk përkufizohet.[8]

      9. Përzgjedhja e kandidatëve bëhet nga KLP-ja[9], bazuar në një thirrje publike dhe procedurë transparente.[10] KLP-ja përzgjedh dhe rendit tre kandidatët më të kualifikuar.[11] Kjo listë i dërgohet Kuvendit, i cili duhet të zgjedhë me jo më pak se tri të pestat e të gjithë anëtarëve të tij, një nga kandidatët e listës, brenda 30 ditëve nga paraqitja e listës. (Lidhur me debatin për shumicën e cilësuar të votave që kërkohet për zgjedhjen e PP-së, referohu te komenti për nenin 147/d). Nëse Kuvendi nuk arrin të zgjedhë asnjë prej kandidatëve me shumicën e kërkuar brenda këtij afati, kandidati i renditur i pari ipso iure shpallet i emëruar. Ky mekanizëm zhbllokues përbën dhe një instrument nxitës që synon t'i japë një shtysë parlamentit për të arritur një marrëveshje, sepse përndryshe zgjidhja do të vendoset diku tjetër.[12] Afati 30-ditor, sipas kuptimit literal, është prekluziv.

      10. Pika 5 e dispozitës garanton të drejtën e PP-së për t’u kthyer në detyrën që mbante përpara emërimit ose gjyqtar në gjykatën e apelit. Njëkohësisht, dispozita imponon organin përkatës që ka kompetencën për emërimin për të bërë emërimin sipas kërkesës. Organet që detyron kjo dispozitë janë KLGj-ja dhe KLP-ja, nëse PP-ja në detyrën e mëparshme ka qenë prokuror. Kjo garanci nuk ka qenë e parashikuar në dispozitën kushtetuese përpara ndryshimeve të fundit. Ishte ligji organik i prokurorisë që e parashikonte këtë të drejtë të PP-së.[13] Në praktikë ka pasur mosmarrëveshje për kuptimin dhe detyrimin që impononte ky parashikim ligjor. Për rastin e ish-Prokurores së Përgjithshme çështja i është nënshtruar dhe kontrollit gjyqësor administrativ. Gjykata Administrative e Apelit i dha të drejtë ish-Prokurores së Përgjithshme lidhur me kërkesën për t’u emëruar gjyqtare në gjykatën e apelit, duke arsyetuar, ndër të tjera, se “…Këshilli i Lartë i Drejtësisë kishte detyrimin të merrte në shqyrtim kërkesën e paditëses, kërkesë e cila nuk duhet të shqyrtohet në kuadër të aplikimeve të kandidatëve për vendet vakante të shpallura, por në kuadër të realizimit të së drejtës së ligjshme të paditëses për t’u sistemuar në një vend pune të barasvlershëm me vendin e mëparshëm të punës, pas mbarimit të mandatit të saj si Prokurore e Përgjithshme.[14]

      11. Dispozita, nga pikëpamja normative, ka natyrë organike. Ligjvënësi kushtetues, si garanci për pavarësinë, integritetin moral dhe profesional të PP-së, ka vlerësuar të përcaktojë në Kushtetutë elemente të rëndësishme që lidhen me procedurat për zgjedhjen këtij organi. PP-ja është një organ i veçantë në strukturën institucionale kushtetuese, që është ndërtuar në frymën e parimit të ndarjes dhe balancimit të pushteteve, sipas nenit 7 të Kushtetutës. Në këtë kuptim, interpretimi i kësaj dispozite duhet të bëhet në harmoni me rregullimet e tjera në pjesën e sistemit të drejtësisë.[15]

       

      [1] Neni 149/1 i Kushtetutës, përpara ndryshimeve të bëra me ligjin 76/2016, përcaktonte: “Prokurori i Përgjithshëm emërohet nga Presidenti i Republikës me pëlqimin e Kuvendit, për një mandat 5-vjeçar, me të drejtë riemërimi.”.

      [2] I njëjti kufizim vendoset edhe për sa i përket mandatit të gjyqtarit të GjK-së, të GjL-së dhe ILD-së.

      [3] Afati 5-vjeçar i mandatit me të drejtë riemërimi, sipas rregullimit të mëparshëm kushtetues, është kritikuar dhe vlerësuar se nuk garantonte pavarësinë dhe shmangien e ndikimit të papërshtatshëm në ushtrimin e funksionit të PP-së. Shih: “Analiza e sistemit të drejtësisë, te “Konteksti historik” më poshtë.

      [4] Neni 125, ndryshuar me ligjin nr.76/2016, datë 22.07.2016.

      [5] Po aty, neni 136.

      [6] Për këtë kusht referohu komenteve për Aneksin e Kushtetutës, “Rivlerësimi kalimtar i gjyqtarëve dhe prokurorëve”.

      [7] Ligji për prokurorinë, neni 22.

      [8] Për sqarimin e këtij koncepti referohu te komenti për nenin 147/d.

      [9] Po aty, neni 149.

      [10] Neni 183 i ligjit nr.115/2016 “Për organet e qeverisjes së sistemit të drejtësisë”; nenet 28-32 të ligjit nr. 97/2016 “Për prokurorinë”.

      [11] Po aty, nenet 23-27, 33-35.

      [12] Po aty, § 24.

      [13] Ligji nr.8737, datë 12.02.2001 “Për organizmin dhe funksionimin e prokurorisë në Republikën e Shqipërisë”, i ndryshuar, neni 7.

      [14] Shih vendimin nr.2235, datë 26.10.2015 të Gjykatës Administrative të Apelit, paditëse Ina Rama, objekti: Kundërshtim i vendimit nr. 16 datë 24.02.2014 i Këshillit të Lartë të Drejtësisë “Për shqyrtimin e kërkesës së zonjës Ina Rama për emërimin në detyrën e gjyqtares pranë Gjykatës së Apelit Tiranë”.

      [15] Për interpretimin e dispozitave të Kushtetutës shih vendimin nr.25/2009 të GjK-së, § 8.

    • 12. Dispozita kushtetuese e ngarkon KLP-në me një rol të rëndësishëm në procesin e emërimit të PP-së. Parashikimi i këtij mekanizmi synon, së pari, përzgjedhjen e kandidatëve më të kualifikuar për pozicionin e PP-së dhe, së dyti, kufizimin e ndikimit politik në këtë proces përzgjedhjeje dhe emërimi. Përzgjedhja dhe renditja e tre kandidatëve për PP nga KLP-ja luan një rol përcaktues, duke pasur parasysh afatin prekluziv dhe formulën zhbllokuese. Për rregullimin e procedurave që ndiqen nga KLP-ja për këtë detyrë kushtetuese, pika 2 e dispozitës delegon te ligji. Në ligjin për prokurorinë rregullohen në mënyrë të detajuar procedurat për aplikimin dhe vlerësimin e kandidatëve për PP si detyrim i kërkesave kushtetuese.

      13. Sipas ligjit, KLP-ja, jo më vonë se 4 muaj përpara mbarimit të mandatit të PP-së, shpall thirrjen për paraqitjen e shprehjes së interesit për pozicionin e PP-së. Në rast të ndërprerjes së parakohshme të mandatit të PP-së, procedura fillon menjëherë. Thirrja shpallet në faqen zyrtare të KLP-së, si dhe në dy gazetat më të lexuara në nivel kombëtar ose me lajmërim në mediet audiovizive kombëtare.[1]

      14. Brenda 45 ditëve nga dita kur mbyllet afati për dorëzimin e shprehjeve të interesit, komisioni përgjegjës për emërimet/karrierën në KLP verifikon plotësimin e kushteve nga kandidatët. Komisioni shqyrton dokumentacionin e paraqitur nga kandidatët dhe kërkon raportim nga institucionet kompetente për verifikimin e pasurisë dhe të figurës, si dhe të çdo shkaku tjetër përjashtues, nga Inspektorati i Lartë i Deklarimit dhe Kontrollit të Pasurive dhe Konfliktit të Interesave, prokuroria, organet e administratës tatimore dhe doganore, Byroja Kombëtare e Hetimit, shërbimet shtetërore informative, Autoriteti për Informimin mbi Dokumentet e ish-Sigurimit të Shtetit, si dhe çdo organ disiplinor që ka mbikëqyrur disiplinën në marrëdhëniet e punës së kandidatit. Në përfundim të vlerësimit paraprak, komisioni harton listën e kandidatëve që plotësojnë kushtet ligjore dhe të kandidatëve të përjashtuar dhe ia paraqet atë KLP-së bashkë me raportin për rezultatet e vlerësimit paraprak bazuar në dokumentacionin e paraqitur nga çdo kandidat dhe atë të grumbulluar sipas ligjit.[2]

      15. KLP-ja merr vendim për përjashtimin e kandidatëve që nuk plotësojnë kushtet ligjore dhe për lejimin e kandidimit të kandidatëve që i plotësojnë këto kushte. Kandidatët e përjashtuar njoftohen në mënyrë të posaçme dhe të arsyetuar për shkaqet e përjashtimit. Ankimet kundër vendimeve për përjashtimin e kandidatëve bëhen në Gjykatën Administrative të Apelit jo më vonë se 3 ditë nga dita e njoftimit të vendimit. Gjykata Administrative e Apelit vendos brenda 7 ditëve nga dita e depozitimit të ankimit. Vendimi i saj është përfundimtar dhe i formës së prerë.[3]

      16. Kandidatët që përmbushin kushtet ligjore, vlerësohen dhe renditen nga KLP-ja bazuar në kriteret profesionale[4], morale[5], organizative e drejtuese[6], si dhe ato plotësuese[7]. Në rastet kur kandidatët kanë të njëjtën meritë, vlerësohet vjetërsia në ushtrimin e profesionit dhe eksperienca profesionale. [8] KLP-ja, për të siguruar zhvillimin e një procedure transparente, publike dhe bazuar në merita, përveç kritereve ligjore, miraton rregulla më të detajuara për: a) mënyrën e organizimit të procesit të vlerësimit të kandidatëve, sipas kritereve të parashikuara në këtë ligj; b) përzgjedhjen dhe pikëzimin e kandidatëve, duke përfshirë edhe rregullat për procedurën e verifikimit të pasurisë, integritetit dhe të së shkuarës profesionale dhe personale të tyre; c) procedurën që ndiqet në rastin e kandidatëve që rezultojnë me pikë të barabarta në procesin e vlerësimit.[9]

      17. KLP-ja merr vendim për miratimin e renditjes së kandidatëve, bazuar në rezultatet e vlerësimit të meritave të tyre, sipas ligjit, dhe seancës dëgjimore dhe i publikon ato në faqen zyrtare të institucionit, së bashku me relacionin shpjegues përkatës. Relacioni shpjegon analizën dhe masën e përmbushjes për secilin kriter nga çdo kandidat, si dhe metodologjinë e ndjekur për vlerësimin e njëkohshëm dhe krahasimor të masës së përmbushjes së kritereve prej kandidatëve.[10] Kandidatët kanë të drejtë të ankimojnë vendimin e KLP-së për propozimin e renditjes së tyre në listë, brenda tri ditëve nga data e njoftimit të tij. Ankimi mund të bazohet vetëm në arsyetimin që kanë ndodhur gabime faktike ose procedurale, të cilat mund të kenë ndikuar në rezultatin e renditjes së kandidatëve. Gjykata Administrative e Apelit vendos brenda shtatë ditëve nga data e paraqitjes së ankimit. Gjykata Administrative e Apelit shqyrton vetëm gabimet faktike ose procedurale, të cilat mund të kenë ndikuar në rezultatin e renditjes dhe nuk zëvendëson vlerësimin e kritereve me vlerësimin e saj. Vendimi i Gjykatës Administrative të Apelit është i formës së prerë dhe kundër tij nuk lejohet rekurs.[11] KLP-ja publikon vendimin përfundimtar në faqen e internetit, duke përfshirë arsyetimin e vendimit, referuar verifikimit të kushteve ligjore, vlerësimit dhe renditjes së kandidatëve të kualifikuar në propozimin e emërimit.[12] Pas këtij veprimi, KLP-ja i paraqet Kuvendit propozimin për të emëruar PP një nga tre kandidatët e renditur më lart në listë. Propozimi përfshin vendimin e arsyetuar të KLP-së.[13]

       

      [1] Ligji për prokurorinë, neni 29. Sipas pikës 3 të këtij neni “Thirrja për paraqitjen e shprehjes së interesit përmban informacion lidhur me: a) afatin brenda të cilit duhet të dorëzohet shprehja e interesit; b) dokumentacionin që duhet të shoqërojë shprehjen e interesit; c) kriteret, procedurën dhe metodologjinë e vlerësimit të kandidaturave; ç) mënyrën dhe vendin e dorëzimit të kërkesave për kandidim.”.

       [2] Po aty, neni 31.

      [3] Po aty.

      [4] Po aty, neni 24.

      [5] Po aty, neni 25.

      [6] Po aty, neni 26.

      [7] Po aty, neni 27.

      [8] Po aty, neni 23.

      [9] Po aty, neni 23, pika 3.

      [10] Po aty, neni 33.

      [11] Po aty, neni 34, pika 1.

      [12] Po aty, pika 4.

      [13] Po aty, neni 35, pika 1.

    • 18. PP-ja, sipas formulimit të pikës 1 të nenit 149 të Kushtetutës, në versionin e miratuar në vitin 1998, emërohej nga Presidenti i Republikës me pëlqimin e Kuvendit. Për votimin në Kuvend nuk kërkohej një shumicë e cilësuar. Një formulë e ngjashme ka qenë e parashikuar edhe në dispozitat kryesore kushtetuese për drejtësinë, të miratuara në prill të vitit 1992.[1]

      19. Për mandatin e PP-së nuk parashikohej një afat i përcaktuar. Pra, ai e mbante këtë detyrë deri në daljen në pension, përveç rasteve të shkarkimit, sipas pikës 2 të nenit 149, përpara ndryshimeve. Hartuesit e Kushtetutës i kushtuan rëndësi më të madhe garancive për pavarësinë e PP-së nga politika në raport me kontrollin dhe llogaridhënien.[2]

      20. Me ndryshimet kushtetuese të vitit 2008[3], statusi kushtetues i PP-së u dobësua për tri arsye: Së pari, ndryshimi i formulës së zgjedhjes së Presidenti të Republikës, duke parashikuar zgjedhjen me shumicë absolute të votave në raundin e katërt, krijoi mundësinë për një ndikim politik më të madh në emërimin e PP-së. Së dyti, kufizimi i mandatit në një afat 5-vjeçar nuk i shërbente pavarësisë dhe qëndrueshmërisë së këtij institucioni. Së treti, parashikimi i mundësisë për riemërim krijonte mundësinë për ndikim të papërshtatshëm në sjelljen e PP-së gjatë ushtrimit të funksionit. Këto ndryshime reflektuan një koncept tjetër për raportin ndërmjet pavarësisë dhe kontrollit, duke theksuar idenë e kontrollit dhe, për pasojë, duke ekspozuar më shumë PP-në ndaj ndikimit politik.

      21. Kushtetuta nuk parashikonte kriteret që duhet të plotësonte kandidati për PP. Këto kritere ishin të përcaktuara në ligjin organik të prokurorisë: i) profesioni “nga radhët e juristëve”, ii) përvoja e punës “jo më pak se 10 vjet në sistemin e drejtësisë”, iii) “të shquhet për aftësi profesionale” dhe iv) “figurë të pastër etiko-morale”.[4]

      22. Emërimi dhe shkarkimi i PP-së, në vazhdimësi, ka qenë objekt i kritikave për një proces të politizuar. Shkak për këtë janë bërë edhe vendimet e shumicave parlamentare për emërimin dhe shkarkimin e prokurorëve të përgjithshëm. Vetë Gjykata Kushtetuese, në dy raste, ka shfuqizuar vendimet e shkarkimit përpara përfundimit të mandatit të Prokurorit të Përgjithshëm.

      23. Jurisprudenca kushtetuese ka vlerësuar se megjithëse Kuvendi jep pëlqimin për emërimin e PP-së (neni 149/1 i Kushtetutës), si dhe i propozon Presidentit të Republikës shkarkimin e tij (neni 149/2 i Kushtetutës), PP-ja nuk ka përgjegjësi politike para Kuvendit në kuptimin kushtetues. Ai është drejtues profesional dhe jo politik i prokurorisë, karakteristika të tilla që sigurojnë pavarësinë profesionale të këtij organi[5]. Raportet Kuvend–prokurori kanë shfaqur probleme, veçanërisht si rezultat i vendimeve të Kuvendit për ngritjen e komisioneve hetimore për verifikimin e veprimeve ose mosveprimeve të PP-së, që u kanë paraprirë vendimeve për shkarkimin e tij.[6]

      24. Komisioni Europian, në raportin e vitit 2014, është shprehur se mungesa e llogaridhënies së Prokurorisë së Përgjithshme mbetet shqetësuese. Procedurat për emërimin dhe shkarkimin e personelit kyç në këtë institucion duhet të jenë transparente. [7] Komisioneri i Këshillit të Europës për të Drejtat e Njeriut[8] ka vënë në dukje me shqetësim se sistemi aktual i emërimit të PP-së mbart rrezik serioz për ushtrimin e një ndikimi të papërshtatshëm politik. Më tej, autoritetet ftohen që të ndërmarrin masat e duhura legjislative, të cilat do të mundësonin votimin dhe miratimin me shumicë të cilësuar në Kuvend të PP-së, të emëruar nga Presidenti i Republikës.[9] KV-ja,[10] ndër të tjera, ka theksuar se mënyra e zgjedhjes së PP-së ka ndikim të drejtpërdrejtë në funksionimin dhe efektshmërinë e zyrës së prokurorit.[11] Gjithashtu, KV-ja ka theksuar nevojën për pavarësinë e prokurorisë nga ndikimi politik dhe për transparencë. Është e rëndësishme që PP-ja të mos rizgjidhet, të paktën jo nga legjislativi apo ekzekutivi. Periudha kohore nuk duhet të korrespondojë me mandatin e parlamentit apo qeverisë. Kjo heq mundësinë e politizimit të PP-së.[12]

      25. Analiza e Sistemit të Drejtësisë lidhur me rregullimet kushtetuese për zgjedhjen dhe mandatin e PP-së ka evidentuar disa probleme. Kushtetuta nuk parashikon kriteret bazë që duhet të plotësojë kandidati për PP. Kohëzgjatja 5-vjeçare e mandatit kushtetues nuk është e mjaftueshme dhe mundësia e ripërtëritjes së mandatit nuk jep garancitë e duhura në ushtrimin e funksionit në pavarësi nga pushteti politik. Miratimi i kandidaturës nga Kuvendi, edhe me një shumicë minimale (36 deputetë), nuk i shërben marrjes së një mbështetjeje të gjerë nga ligjvënësi dhe garantimit të pavarësisë që duhet të karakterizojë këtë funksionar të lartë.[13]

      26. Bazuar në problematikën e evidentuar më sipër, strategjia përcaktoi disa objektiva konkretë që do të realizoheshin nëpërmjet ndryshimeve me karakter kushtetues dhe ligjor. Ndër të tjera, parashikohej: qartësimi dhe forcimi i kritereve kushtetuese për emërimin e PP-së; ndryshimi i procesit të emërimit të PP-së, duke i atribuuar Këshillit të Prokurorisë të drejtën për t’i propozuar Presidentit dy kandidatë të kualifikuar; ndryshimi i kompetencave të PP-së, zgjatja e mandatit të tij pa të drejtë riemërimi dhe parashikimi i garancive për statusin dhe karrierën e tij pas mbarimit të mandatit.[14]

      27. Formula e propozuar nga strategjia për emërimin e PP-së, gjatë diskutimit në nivel ekspertësh dhe më pas në Kuvend, u ndryshua duke zëvendësuar Presidentin me Kuvendin, si rrjedhojë e rikonceptimit të rolit të Presidentit të Republikës në formimin e institucioneve të sistemit të drejtësisë. Krahas këtij ndryshimi, u përcaktua edhe kushti për zgjedhjen e PP-së me shumicë të cilësuar në Kuvend.

       

      [1] Shih ligjin nr.7561, datë 29.04.1992 “Për disa ndryshime e plotësime në ligjin nr.7491, datë 29.04.1991 “Për dispozitat kryesore kushtetuese në Republikën e Shqipërisë”, neni 14.

      [2] Shih: “Debati Kushtetues”, Vëll. II, f. 101-115.

      [3] Shih ligjin nr.9904, datë 21.04.2008.

      [4] Shih ligjin nr.8737, datë 12.02.2001, neni 7, pika 1.

      [5] Vendimi nr.26/2006 i Gjykatës Kushtetuese.

      [6] Vendimet nr. 75/2002 dhe nr.12/2008 të Gjykatës Kushtetuese.

      [7] Shih: “Analizë e sistemit të drejtësisë në Shqipëri”, qershor 2015, http://www.reformanedrejtesi.al/sites/default/files/dokumenti_shqip_0.pdf, f.14.

      [8] Raporti i posaçëm i Komisionerit të Këshillit të Europës për të Drejtat e Njeriut për Shqipërinë, CommDH (2014)1, 16 janar 2015. http://www.coe.int/en/web/portal/home.

      [9] Analizë e Sistemit të Drejtësisë në Shqipëri, f.15.

      [10] Shih: Komisioni i Venecies: “Raport mbi ndryshimet e fundit në ligjin për dispozitat kryesore kushtetuese në Republikën e Shqipërisë”, , CDL-INF (98) 9, § 16). http://www.venice.coe.int/webforms/documents/?country=34&year=all

      [11] Komisioni i Venecies: Raport mbi standardet europiane për pavarësinë e sistemit gjyqësor, pjesa II, “Shërbimi i prokurorisë”, § 34, CDL-AD(2010)040.)

      [12] “Analizë e sistemit të drejtësisë në Shqipëri”, f.17.

      [13] Po aty, f.39.

      [14] Shih “Strategjinë e Reformës në Drejtësi”, kreu III “Drejtësia Penale”, objektivi 1 “Rritja e efiçencës dhe efektivitetit të drejtësisë penale nëpërmjet konsolidimit të misionit dhe funksioneve të prokurorisë, riorganizimit të strukturave të saj dhe rishpërndarjes së përgjegjësive mes tyre”. Kjo strategji është miratuar me vendimin nr.15, datë 13.07.2015 të Komisionit të Posaçëm për Reformën në Drejtësi.

    • Asnjë koment

  • Një sërë dokumentesh ndërkombëtare përcaktojnë standarde lidhur me pavarësinë dhe drejtimin e prokurorisë. Disa nga këto dokumente, ku bazohen dhe referohen edhe opinionet e KV-së për amendamentet kushtetuese të sistemit të drejtësisë[1], janë:

    - Rekomandimi i Komitetit të Ministrave të Këshillit të Europës Rek(2000)19 për rolin e prokurorisë publike në sistemin e drejtësisë penale:

    Council of Europe: Committee of Ministers, Recommendation Rec(2000)19 of the Committee of Ministers to Member States on the Role of Public Prosecution in the Criminal Justice System, 6 October 2000, Rec(2000)19,  https://rm.coe.int/16804be55a.
     

    - Udhëzimet e Kombeve të Bashkuara 1990 për rolin e prokurorëve: The 1990 United Nations Guidelines on the Role of Prosecutors https://www.un.org/ruleoflaw/blog/document/guidelines-on-the-role-of-prosecutors/.

    - Shoqata Ndërkombëtare e Prokurorëve (International Association of Prosecutors, IAP) 1999 për standardet për përgjegjshmërinë profesionale dhe deklarimi i detyrave esenciale dhe të drejtave të prokurorëve: The 1999 IAP (International Association of Prosecutors) Standards of Professional Responsibility and Statement of the Essential Duties and Rights of Prosecutors, http://www.iap-association.org/getattachment/16dc04cc-6751-4fde-9312-27a12ee884d9/IAP_Standards.aspx.

    - Deklarata e Bordeaux-s të Këshillit Konsultativ të Gjyqtarëve Europianë (Consultative Council of the European Judges, CCJE) dhe Këshillit Konsultativ të Prokurorëve Europianë (Consultative Council of European Prosecutors, CCPE) për “Gjyqtarët dhe prokurorët në një shoqëri demokratike”: The Bordeaux Declaration of the Consultative Council of European Judges (CCJE) and the Consultative Council of European Prosecutors (CCPE) on “Judges and Prosecutors in a Democratic Society”  https://rm.coe.int/1680747391.

    - Këshilli i Europës, “Udhëzuesit e Budapestit” 2005, udhëzimet europiane për etikën dhe sjelljen e prokurorëve publikë; The European Guidelines on Ethics and Conduct for Public Prosecutors (Council of Europe, “Budapest Guidelines”, 2005), https://rm.coe.int/conference-of-prosecutors-general-of-europe-6th-session-organised-by-t/16807204b5.

    - Raport i Komisionit të Venecies për pavarësinë e pushtetit gjyqësor, pjesa II “Shërbimi i prokurorisë”, 17-18 dhjetor, 2010 http://www.venice.coe.int/webforms/documents/default.aspx?pdffile=CDL-AD(2010)040-e.

    - Në një numër opinionesh, Komisioni i Venecies ka pasur rastin të bëjë rekomandime për dispozitat kushtetuese dhe ligjore lidhur me prokurorinë dhe gjyqtarët, paragraf 2.4.4: Draft Vademecum on the Judiciary (CDL-JD(2008)001). http://www.venice.coe.int/webforms/documents/?pdf=CDL-JD(2008)001-e.

     

    [1] CDL-AD(2015)045 - Public Interim Opinion on the Draft Constitutional Amendments on the Judiciary of Albania, adopted by the Venice Commission at its 105th Plenary Session (Venice, 18-19 December 2015);http://www.venice.coe.int/webforms/documents/default.aspx?pdffile=CDL-AD(2015)045-e; CDL-AD(2016)009 Final Opinion on the revised draft constitutional amendments on the Judiciary (15 January 2016) of Albania, adopted by the Venice Commission at its 106th Plenary Session (Venice, 11-12 March 2016), http://www.venice.coe.int/webforms/documents/default.aspx?pdffile=CDL-AD(2016)009-e.

  • Asnjë koment
  • Asnjë koment
  • Asnjë koment
  • Asnjë koment
  • Asnjë koment
  • Asnjë koment
Sokol Berberi
Arta Vorpsi, Gent Ibrahimi, Sokol Sadushi, Aurela Anastasi, Sokol Berberi