KOMENTARI ELEKTRONIK
PËR ORGANET E QEVERISJES SË SISTEMIT TË DREJTËSISË   |   115/2016

Neni 19: "Verifikimi dhe vleresimi paraprak i kandidatëve për anëtarë të Këshillit të Lartë Gjyqësor nga avokatia dhe kushtet për t’u zgjedhur"

Miratuar me ligjin 115, me datë 03/11/2016
Neni Para Neni Pas

1. Kuvendi zgjedh 2 anëtarë të Këshillit të Lartë Gjyqësor nga radhët e avokatëve, të cilët plotësojnë kushtet e parashikuara nga Kushtetuta dhe nga parashikimet e këtij neni.

2. Për verifikimin paraprak të plotësimit të kushteve ligjore nga kandidatët dhe për vlerësimin paraprak të integritetit moral e profesional të tyre, krijohet një Komision i Pavarur Ad Hoc, sipas parashikimeve të nenit 23 të këtij ligji.

3. Avokatët që kandidojnë për pozicionin e anëtarit të Këshillit të Lartë Gjyqësor duhet të plotësojnë kushtet e mëposhtme:

a. të jenë shtetas shqiptarë;

b. të kenë përfunduar ciklin e dytë të studimeve universitare për drejtësi, me diplomë “Master i shkencave”, ose diplomë të njësuar me të, ose studimet universitare për drejtësi jashtë shtetit dhe të kenë marrë një diplomë të njësuar, sipas rregullave për njësimin e diplomave, të parashikuar me ligj;

c. të jenë avokatë të licencuar sipas ligjit;

ç. të kenë shlyer rregullisht të gjitha detyrimet tatimore dhe financiare ndaj Dhomës së Avokatisë;

d. të kenë jo më pak se 15 vjet përvojë pune në profesion si jurist, nga të cilat të paktën 10 vitet e fundit të kenë ushtruar profesionin e avokatit pa ndërprerje;

dh. të jenë licencuar për të ushtruar profesionin pranë Gjykatës së Lartë dhe/ose Gjykatës Kushtetuese, sipas parashikimeve të ligjit “Për profesionin e avokatit”;

e. të mos kenë masë disiplinore në fuqi;

ë. të mos kenë qenë dënuar më parë me vendim gjyqësor të formës së prerë për kryerjen e një vepre penale;

f. të mos kenë mbajtur gjatë 10 viteve të fundit funksione politike në administratën publike ose pozicione drejtuese në partitë politike;

g. të mos kenë qenë anëtarë, bashkëpunëtorë ose të favorizuar të ish-Sigurimit të Shtetit para 2 korrikut 1991, në kuptimin e ligjit “Për të drejtën e informimit për dokumentet e ish-Sigurimit të Shtetit të Republikës Popullore Socialiste të Shqipërisë”;

gj. të mos jenë bashkëpunëtorë, informatorë ose agjentë të shërbimeve të inteligjencës;

h. në kohën e kandidimit, të mos kenë asnjë anëtar të familjes, sipas kuptimit të ligjit “Për deklarimin dhe kontrollin e pasurive, të detyrimeve financiare të të zgjedhurve dhe të disa nëpunësve publikë”, si dhe të afërm të shkallës së parë që është anëtar në detyrë i Këshillit ose kandidat për anëtar

i. të mos jenë larguar nga detyra të mëparshme si gjyqtar, prokuror ose oficer i Policisë Gjyqësore me masë disiplinore;

j. të mos jenë kandidatë të propozuar nga trupa e pedagogëve të fakulteteve të drejtësisë dhe Shkollës së Magjistraturës, si dhe nga shoqëria civile.

4. Avokatët që mbajnë pozicione drejtuese në dhomat e avokatisë ose në organet drejtuese të grupeve të interesit, të tilla si shoqata, grupime dhe sindikata avokatësh, japin dorëheqjen nga këto pozicione drejtuese nëse zgjidhen anëtarë të Këshillit të Lartë Gjyqësor.

Përmbajtja

      1. Rregullimi i nenit 19 e ka origjinën në urdhërimin e fjalisë së fundit të paragrafit 3 të nenit 147 të Kushtetutës[1]. Në këtë kuadër, qëllimi i rregullimit të nenit 19 është i dyfishtë: (i) Nga njëra anë ai (neni) prezanton konceptin e filtrimit paraprak të kandidatëve për anëtarë të Këshillit të Lartë Gjyqësor nga avokatia teksa krijon një strukturë shtetërore që do të bëjë verifikimin paraprak të kandidatëve[2]; (ii) Nga ana tjetër, neni përcakton kritere/kushte të tjera (përveç atyre që parashikon paragrafi 3 i nenit 147 të Kushtetutës) të cilat duhet t’i plotësojnë kandidatët avokatë.

       

      1. Natyrisht që neni 19 nuk mund të ketë veçse një qëllim teknik (të zbërthejë dhe zbatojë qëllimin politik) të nenit 147 të Kushtetutës i cili, nga ana e tij, ka një qëllim të trefishtë: (i) të eliminojë frymën korporatiste që është vërejtur në funksionimin e Këshillit të Lartë të Drejtësisë (KLD) duke shtuar numrin e anëtarëve jo gjyqtarë të Këshillit të Lartë Gjyqësor (KLGJ)[3]; (ii) të garantojë cilësi sa më të lartë të anëtarëve dhe distancim të tyre nga politika përmes parashikimit të kritereve ekzigjente morale e profesionale për kandidatët për anëtarë të KLGJ që zgjidhen nga Kuvendi[4]; dhe (iii) të krijojë kushtet për garantimin e pavarësisë së anëtarëve të ardhshëm të KLGJ përmes një procesi përzgjedhjeje paraprake (bazuar krejtësisht në meritë) dhe një emërimi me shumicë të cilësuar nga Kuvendi.

       

      1. Rregullimi i nenit 19, është në frymën e standardeve më të larta ndërkombëtare në fushën e përzgjedhjes së kandidatëve për anëtarë të organeve qeverisëse të sistemit të drejtësisë të cilat, në thelb, kërkojnë që kandidaturat të përzgjidhen në përfundim të një procesi të hapur e meritokratik. Në fakt Komisioni i Venecias, në opinionin final mbi amendamentet kushtetuese të vitit 2016[5] ka theksuar “ …nevojën për të siguruar një përbërje pluraliste të KLGJ-së ... me qëllim që KLGJ të përfaqësojë një spektër të gjerë të opinioneve dhe tendencave që ekzistojnë në shoqëri (paragrafi 14)”. Po kështu, Komisioni i Venecias ka theksuar se: “Në lidhje me anëtarët jo gjyqtarë, procesi i nominimit (kandidimit) të tyre është po aq i rëndësishëm sa metoda e zgjedhjes së tyre. Distanca e tyre nga politika mund të sigurohet nëpërmjet një procesi të hapur dhe transparent nominimi, me nismën e organeve të pavarura nominuese (universitete, OJQ, dhoma avokatie, etj.).Ky proces nominimi duhet të bëjë të mundur që Parlamenti të detyrohet të bëjë një përzgjedhje mes kandidatëve më të kualifikuar dhe jo të emëruarve politikë”.

       

      [1] “Kritere të tjera dhe procedura për përzgjedhjen e kandidatëve rregullohen me ligj”.

      [2] Kujtojmë që verifikimi përfundimtar i plotësimit të kushteve ligjore dhe vlerësimi përfundimtar i kritereve profesionale e morale të kandidatëve bëhet nga Sekretari i Përgjithshëm i Kuvendit (shih paragrafin 5 të nenit 147 të Kushtetutës). Edhe verifikimi paraprak, njëlloj si verifikimi përfundimtar, përfshin vlerësimin e plotësimit të kushteve ligjore dhe vlerësimin paraprak të integritetit moral dhe profesional të tyre.

      [3] Sipas Kushtetutës së vitit 1998 KLD përbëhej nga Presidenti i Republikës, Kryetari i Gjykatës së Lartë, Ministri i Drejtësisë (këta 3 anëtarë ishin ex officio), 3 juristë të zgjedhur nga Parlamenti dhe 9 gjyqtarë të të gjitha niveleve të zgjedhur nga Konferenca Gjyqësore Kombëtare. Pra, në llogari të fundit, 10 nga 15 anëtarët e KLGJ vinin nga gjyqësori.

      [4] Kushtetuta e vitit 1998 dhe ligji nr. 8811, datë 17.05.2001 “Për organizimin dhe funksionimin e Këshillit të Lartë të Drejtësisë” nuk parashikonin asnjë kriter për anëtarët e KLD të zgjedhur nga Kuvendi, përveç faktit që duhet të ishin juristë, pra jo gjyqtarë.

      [5] Opinion 824/115 CDL-AD(2016)009.

      1. Neni 19 është një zbërthim i pjesshëm i urdhërimit të paragrafëve 2, 3 dhe 4 të nenit 147 të Kushtetutës. Paragrafi 2 i nenit 147 të Kushtetutës përcakton përbërjen e KLGJ dhe cilësitë makro të anëtarëve (6 syresh do të jenë gjyqtarë dhe 5 të tjerët juristë jo gjyqtarë). Paragrafi 3 përcakton, midis të tjerash, 4 kriteret/kushtet më të rëndësishme ligjore që duhet të plotësojnë kandidatët[1] dhe i delegon legjislatorit të zakonshëm detyrën që të përcaktojë kritere të tjera (përveç 4 kritereve të përmendura më sipër) që duhet të plotësohen nga kandidatët[2] dhe të miratojë rregulla lidhur me procedurat që do të ndiqen për përzgjedhjen e kandidatëve.

       

      1. Neni 19 e zbërthen urdhërimin e sipërpërmendur të Kushtetutës duke prezantuar konceptin e verifikimit paraprak të kushteve dhe kritereve që duhet të plotësojnë kandidatët për anëtarë të KLGJ që vijnë nga avokatia. Më konkretisht neni 19 bën dy rregullime të rëndësishme: (i) Në paragrafin 2, krijon një strukturë të posaçme për të kryer verifikimin paraprak të kushteve ligjore dhe kritereve morale e profesionale të kandidatëve për anëtarë të KLGJ që vijnë nga avokatia. Kjo strukturë quhet Komisioni i Pavarur Ad Hoc[3];(ii) Ndërsa në paragrafin 3 (dhe paragrafin 4 në një farë mase) neni 19 shton listën e kritereve që duhet të plotësojnë kandidatët avokatë me plot 13 kritere të tjera (përveç 4 kritereve të parashikuara nga Kushtetuta).

       

      1. Nga pikëpamja e përmbajtjes, neni 19 është një rregullim material pasi ai, falë delegimit të legjislatorit kushtetues, bën një rregullim ex novo të disa çështjeve siç janë prezantimi i konceptit të verifikimit paraprak të kandidatëve, krijimi i strukturës të cilës i besohet detyra e kryerjes së verifikimit paraprak dhe parashikimi i kritereve të reja që duhet të plotësohen nga kandidatët.

       

      [1] Paragrafi 3 përcakton 4 kushte që duhet të plotësojnë kandidatët: (i) Të jenë juristë të spikatur; (ii) të kenë jo më pak se 15 vjet përvojë në profesion; (iii) të kenë integritet të lartë moral dhe profesional; dhe (iv) të mos kenë ushtruar funksione politike gjatë 10 viteve të fundit para kandidimit.

      [2] “Kritere të tjera dhe procedura për përzgjedhjen e kandidatëve rregullohen me ligj”.

      [3] Shpjegimet e nevojshme lidhur me arsyet që kanë përcaktuar përbërjen e Komisionit të Pavarur Ad Hoc, mënyrën e zgjedhjes së anëtarëve të tij dhe metodën e punës së komisionit jepen në komentet mbi nenin 23 të ligjit.

      1. Paragrafi i parë i nenit 19 është preludi i rregullimit të të gjithë nenit. Ai bën një përsëritje të pjesshme të gjuhës së nenit 147 të Kushtetutës teksa parashikon se 2 nga 11 anëtarët e KLGJ zgjidhen nga Kuvendi nga radhët e avokatëve të cilët plotësojnë 4 kushtet e parashikuara nga Kushtetuta (shih shënimin fundor nr. 6) dhe 13 kushte të tjera të shtuara nga ky nen.

       

      1. Sistemi i filtrimit paraprak të kandidatëve për anëtarë të KLGJ që vijnë nga avokatia

       

      1. Rregullimi i paragrafit të dytë përbën një risi të rëndësishme. Siç u tha edhe më lart, ky paragraf ka 2 objektiva: (i) prezanton konceptin e verifikimit paraprak[1] të kushteve ligjore për t’u zgjedhur dhe të vlerësimit paraprak[2] të cilësive morale e profesionale të kandidatëve; dhe (ii) krijon strukturën shtetërore të cilës i besohet detyra e verifikimit dhe vlerësimit paraprak, (Komisionin e Pavarur Ad Hoc). Në këtë mënyrë urdhërimi i nenit 19 të ligjit për organet e qeverisjes të sistemit të drejtësisë krijon kushtet për garantimin e cilësive moralo-profesionale dhe pavarësisë së anëtarëve të ardhshëm të KLGJ.

       

      1. Parashikimi i nenit 19 (dhe i neneve të tjera të lidhur me të) për verifikimin paraprak të kandidatëve dhe për strukturën e posaçme që do ta kryejë atë (verifikimin paraprak) është bërë shkas për kontrollin e kushtetutshmërisë së këtij rregullimi nga Gjykata Kushtetuese (GJK)[3]. Kërkuesi (1/5 e deputetëve të Kuvendit) iu drejtua Gjykatës Kushtetuese duke kërkuar, midis të tjerash, edhe shfuqizimin e nenit 19[4] me pretendimin se përzgjedhja e kandidatëve (përmes verifikimit paraprak të kushteve ligjore dhe vlerësimit paraprak të kritereve morale e profesionale) nga struktura jashtë Kuvendit bie ndesh me nenin 147 të Kushtetutës. Sipas kërkuesit, neni 147 i Kushtetutës urdhëron që procedura për përzgjedhjen e kandidatëve të zhvillohet ekskluzivisht brenda Kuvendit bazuar në “modelin e kandidimit të lirë dhe eliminimin e organeve propozuese”[5]. Gjykata Kushtetuese nuk e pranoi arsyetimin e kërkuesit duke theksuar, midis të tjerash, se: “Rregullimet që bën Kushtetuta nuk mund të jenë gjithmonë të plota e shteruese ...... Gjithsesi mbeten mjaft aspekte të organizimit të jetës institucionale për t’u parashikuar në ligje ose akte të tjera normative”[6]. Në këtë mënyrë Gjykata Kushtetuese sanksionoi kuptimin e legjislatorit të zakonshëm sipas të cilit, fjalia e fundit e paragrafit 3 të nenit 147 të Kushtetutës (“Kritere të tjera dhe procedura për përzgjedhjen e kandidatëve rregullohen me ligj”), është një autorizim i mjaftueshëm për legjislatorin e zakonshëm që ky i fundit të parashikojë në ligj një sistem të filtrimit paraprak të kandidaturave jashtë Kuvendit.

       

      1. Pavarësisht qartësisë së urdhërimit, arsyetimi i GJK në lidhje me këtë çështje është disi i vagullt. Në këto kushte, duket e arsyeshme të konkludohet se Gjykata ka gjetur me vend parashtrimet e subjektit të interesuar, Kuvendi i Shqipërisë, në lidhje me konceptin e filtrimit paraprak të kandidatëve për anëtarë të KLGJ nga struktura jashtë Kuvendit[7].

       

      1. Në parashtresën e Kuvendit para Gjykatës Kushtetuese theksohet se Pjesa II e ligjit “Për Organet e Qeverisjes së Sistemit të Drejtësisë” (ligji për organet e qeverisjes), ku bën pjesë edhe neni 19, në tërësinë e saj, bazohet në dallimin midis 2 koncepteve: (i) përzgjedhja e kandidatëve për anëtarë të KLGJ dhe (ii) zgjedhja e anëtarëve të KLGJ. Në fakt, nga një lexim i kujdesshëm rezulton se dallimi midis këtyre 2 koncepteve gjendet edhe në nenin 147/3 të Kushtetutës ndonëse nuk shprehet me këto terma. Një lexim i imtësishëm i paragrafit 3 të nenit 147 të Kushtetutës, në të cilin bazohet neni 19, të çon në përfundimin se ky paragraf ka për objekt rregullimi vetëm përzgjedhjen e kandidatëve për anëtarë të KLGJ. Interpretimi literal i dispozitës tregon se paragrafi 3 i nenit 147 flet vetëm për konceptin e përzgjedhjes. Në fakt, fjala “përzgjedhje” përmendet 3 herë në këtë paragraf. Kjo fjalë (përzgjedhje) nuk përmendet në asnjë paragraf tjetër të nenit 147. Është e qartë se në mendjen e kushtetutëbërësit konceptet “përzgjedhje” dhe “zgjedhje” janë krejt të ndryshme dhe mund të ushtrohen fare mirë nga aktorë të ndryshëm.

       

      1. Në rastin e anëtarëve magjistratë qoftë kompetenca për të “përzgjedhur”, qoftë ajo për të “zgjedhur” janë përqendruar në një dorë (mbledhja e përgjithshme e gjyqtarëve). Ndërsa në rastin e anëtarëve jo magjistratë Kushtetuta ka bërë dallimin midis këtyre 2 koncepteve. Ajo (Kushtetuta) ka urdhëruar qartë se cili është subjekti që “zgjedh” anëtarët jo magjistratë të KLGJ (ky subjekt është Kuvendi). Nga ana tjetër, Kushtetuta nuk përmban asnjë urdhërim në lidhje me subjektin që bën përzgjedhjen e kandidatëve jo magjistratë (vendi ku duhej bërë ky urdhërim është pikërisht paragrafi 3). Kushtetuta ka urdhëruar vetëm që “kritere të tjera dhe procedura për përzgjedhjen e kandidatëve rregullohen me ligj”. Në këto kushte, në dritën e standardeve më të mira ndërkombëtare dhe të udhëzimeve precize të Komisionit të Venecias, legjislatori i zakonshëm ka parashikuar një sistem të filtrimit paraprak (përzgjedhjes) të kandidaturave jashtë Kuvendit. Sistemi i përzgjedhjes së kandidaturave jashtë një institucioni politik si Kuvendi është trajtuar gjerësisht nga Komisioni i Venecias në raportin e ndërmjetëm dhe përfundimtar mbi projekt amendamentet kushtetuese të vitit 2016 dhe është konsideruar si jetik për cilësinë dhe pavarësinë e kandidatëve.

       

      1. Në këtë kontekst është me vlerë të diskutohet edhe dallimi në rregullimin që Kushtetuta i bën mënyrës së zgjedhjes së anëtarëve magjistratë të KLGJ në krahasim me rregullimin e zgjedhjes së anëtarëve jo magjistratë. Sa i takon anëtarëve magjistratë legjislatori kushtetues ka rregulluar sa më poshtë: (i) kriteret bazë që duhet të plotësojnë anëtarët magjistratë të KLGJ; (ii) disa elemente bazë të mënyrës së përzgjedhjes së kandidatëve magjistratë; si dhe (iii) urdhërimin që anëtarët magjistratë të përfaqësojnë të gjitha nivelet e gjyqësorit (shih fjalinë e parë).

       

      1. Sa i takon anëtarëve jo magjistratë, Kushtetuta ka parashikuar vetëm kriteret bazë që duhet të plotësojnë kandidatët. Ndryshe nga rregullimi i fjalisë së parë të nenit 147/3, e cila jep elementët bazë të mënyrës së përzgjedhjes së anëtarëve magjistratë (“sipas një procedure transparente dhe publike që siguron një përfaqësim të drejtë të të gjitha niveleve të gjyqësorit”), fjalia e dytë e nenit 147/3 nuk parashikon asnjë element, sado fillestar, për mënyrën e përzgjedhjes së anëtarëve jo magjistratë, por autorizon ligjvënësin duke urdhëruar që “...[kritere të tjera] dhe procedura për përzgjedhjen e kandidatëve rregullohen me ligj”. Pra Kushtetuta e ka deleguar plotësisht dhe qartësisht tek ligji rregullimin e procedurës së përzgjedhjes së kandidatëve jo magjistratë dhe nuk ka dhënë asnjë orientim në lidhje me këtë përveç qëllimit të qartë për të depolitizuar procesin e përzgjedhjes dhe për të garantuar cilësi maksimale për anëtarët e KLGJ[8].

       

       2. Kriteret shtesë për anëtarët e KLGJ nga avokatia

       

      1. 15. Paragrafi 3 i nenit 19 është vijim i përpjekjes për të materializuar qëllimin e legjislatorit kushtetues për cilësi dhe integritet të lartë në radhët e anëtarëve të KLGJ. Kështu, pasi prezantohet koncepti i filtrimit paraprak të kandidatëve nga paragrafi 2[9], ky paragraf zgjeron listën e kritereve morale e profesionale për të bërë të mundur përzgjedhjen e kandidatëve më të mirë dhe lehtësimin e detyrës së Kuvendit për të zgjedhur si anëtarë të KLGJ pikërisht kandidatët më të mirë.

       

      1. Sa i takon kritereve, mund të thuhet se ato ndahen në disa grupe: Në grupin e parë përfshihen ato që mund të quhen kritere profesionale ose që lidhen me profesionin. Si të tilla mund të konsiderohen kriteret e parashikuara në germat b (kërkesa për arsim të lartë juridik), c (kërkesa për një licencë për ushtrimin e profesionit të avokatit), ç (kërkesa për korrektësi në shlyerjen e detyrimeve financiare ndaj fiskut dhe dhomës së avokatisë), d (kërkesa për një përvojë të caktuar në profesion), dh (kërkesa për një licencë që mundëson ushtrimin e profesionit në nivelet e larta të sistemit të drejtësisë) dhe e (kërkesa për rekorde të pastra disiplinore).

       

      1. Ndoshta kërkesa e shkallëzuar për 15 vite përvojë në profesionin e juristit, nga të cilat 10 vitet e fundit duhet të jenë në profesionin e avokatit pa ndërprerje meriton një koment të veçantë. Kjo kërkesë, më shumë dhe më qartë se të tjerat, reflekton atë që ka qenë qëllimi i vërtetë i legjislatorit: që përfaqësuesit e çdo grupi profesionistësh në KLGJ (avokatët në rastin në fjalë) të jenë përfaqësues autentikë të profesionit të tyre. Në praktikë, shumë juristë e ushtrojnë profesionin e avokatit në mënyrë sporadike. Sidoqoftë, kredencialet e këtyre juristëve si përfaqësues të grupit të avokatëve janë të pamjaftueshme. Në fakt duket e drejtë që përkatësia në grupin e avokatëve të mos përcaktohet bazuar thjesht në kriterin formal të pasjes së një licence. Aq më tepër kur bëhet fjalë për përfaqësimin e atij grupi në institucionin më të rëndësishëm të qeverisjes së sistemit gjyqësor. Për avokatët, mirëfunksionimi i sistemit gjyqësor është jetik pasi ai (sistemi gjyqësor) është forumi ku ushtrohet, më së shumti, profesioni i tyre. Në këto kushte kërkesat për vjetërsi dhe vazhdimësi në profesion duken mëse logjike. Vullneti i legjislatorit për të kërkuar një vjetërsi e vazhdimësi të caktuar në profesionin e avokatit dëshmon edhe një qëllim tjetër të tij (përveç qëllimit të autenticitetit): faktin që anëtarët e KLGJ janë vërtet, para së gjithash, përfaqësues të interesit publik, por nga ana tjetër ata kanë edhe një dimension përfaqësimi të grupit të tyre profesional. Ky nuk ka pse të shihet si një mëkat për sa kohë interesat e grupeve të ndryshme të profesionistëve që përfaqësohen në KLGJ nuk janë veçse mirëfunksionimi i sistemit për të mirën e përgjithshme por edhe për interes të grupeve që ata përfaqësojnë.

       

      1. Grupi i dytë i kritereve mund të konsiderohet si i tillë që synon të garantojë pastërtinë e figurës dhe integritetin moral të kandidatit. Në këtë grup përfshihen kriteret e parashikuar në germat ë (kërkesa që kandidati të mos jetë dënuar penalisht), g (kërkesa që kandidati të mos ketë pasur lidhje të çfarëdolloji me ish Sigurimin e Shtetit), gj (kërkesa që kandidati të mos ketë kurrfarë lidhjeje me shërbimet e inteligjencës) dhe i (kërkesa që kandidati mos jetë larguar nga detyra të mëparshme si gjyqtar, prokuror ose oficer i policisë gjyqësore me masë disiplinore).

       

      1. Si grup i fundit i kritereve mund të konsiderohet ai që ka të bëjë me përpjekjen për të shmangur konfliktin e interesit tek anëtarët e ardhshëm të KLGJ. Në këtë grup përfshihen kriteret e parashikuar në germat f (kërkesa që kandidatët të mos kenë mbajtur funksione politike në 10 vitet e fundit), h (kërkesa që kandidatët të mos kenë asnjë të afërm që është anëtar i KLGJ ose që kandidon për në KLGJ), dhe j (kërkesa që kandidatët të mos jenë propozuar njëkohësisht nga trupa e pedagogëve ose nga shoqëria civile).

       

      1. Koncepti i të afërmit sipas germës h shtjellohet përmes referencës tek ligji “Për deklarimin dhe kontrollin e pasurive, të detyrimeve financiare të të zgjedhurve dhe të disa nëpunësve publikë”. Në kuptimin e këtij ligji, koncepti “i afërm” përfshin bashkëshortin/en, bashkëjetuesin/en, fëmijët në moshë madhore dhe të afërmit e shkallës së parë[10]. Ndërsa koncepti “funksion politik” duhet të kuptohet sipas përcaktimit të legjislacionit për nëpunësin civil[11].

       

      1. Në kategorinë e kritereve që synojnë të luftojnë konfliktin e interesit te anëtarët e ardhshëm të KLGJ mund të futet edhe ndalimi i parashikuar nga paragrafi 4 i nenit 19 sipas të cilit avokatët që mbajnë pozicione drejtuese në dhomat e avokatisë ose në organet drejtuese të grupeve të interesit mund të kandidojnë për anëtarë të KLGJ vetëm nëse japin më parë dorëheqjen nga këto pozicione. Ndalimi i paragrafit 4 duhet kuptuar në një mënyrë të dyfishtë: (i) së pari ai synon të eliminojë çdo avantazh konkurues të një kandidati që mund të vijë si rezultat i rolit të tij drejtues/organizativ në strukturat vetëqeverisëse të avokatisë apo në grupet e interesit brenda profesionit (p.sh. shoqata ose sindikata avokatësh). Është e vërtetë se as strukturat vetëqeverisëse dhe as grupet e interesit nuk kanë ndonjë rol në procesin e përzgjedhjes paraprake të kandidatëve për anëtarë të KLGJ nga avokatia (ndryshe nga rasti i përzgjedhjes së kandidatëve nga trupa e pedagogëve kur drejtuesit e institucioneve të arsimit të lartë kanë rol të mirëfilltë organizativ në procesin e përzgjedhjes së kandidatëve). Megjithatë, legjislatori e ka konsideruar anëtarësinë në këto struktura si një avantazh të shtuar që nuk korrespondon domosdoshmërisht me meritat profesionale e morale të kandidatit dhe për këtë arsye e ka ndaluar; (ii) së dyti, paragrafi 4 synon t’i verë një kufi rolit përfaqësues të anëtarit avokat të KLGJ. Siç u theksua më sipër, anëtari avokat i KLGJ (si çdo anëtar tjetër) duhet t’i shërbejë në radhë të parë interesit publik dhe vetëm në mënyrë të tërthortë e dytësore interesave të grupit të tij. Në logjikën e legjislatorit, një avokat që shërben njëkohësisht në KLGJ dhe në strukturat vetëqeverisëse të profesionit nuk do të ishte në gjendje t’i jepte interesit publik përparësinë që kërkon detyra e anëtarit të KLGJ.

       

      [1] Për t’u dalluar nga verifikimi përfundimtar që bëhet nga Sekretari i Përgjithshëm i Kuvendit dhe nga komisioni përkatës parlamentar.

      [2] Për t’u dalluar nga vlerësimi përfundimtar që bëhet nga Sekretari i Përgjithshëm i Kuvendit dhe nga komisioni përkatës parlamentar.

      [3] Shih kërkesën datë 21.12.2016 nga 1/5 e anëtarëve të Kuvendit.

      [4] Neni që komentohet.

      [5] Shih kërkesën datë 21.12.2016 nga 1/5 e anëtarëve të Kuvendit, faqe 10.

      [6] Gjykata Kushtetuese: Vendim nr. 41, datë 16.05.2017, 1/5 e deputetëve për kushtetutshmërinë e ligjit për organet e qeverisjes, faqe 11.

      [7] Ibid, faqe 5 – 6, paragrafi 4.

      [8] Shih fjalinë e dytë të paragrafit 3 të nenit 147 të Kushtetutës: “ Anëtarët jo gjyqtarë përzgjidhen nga radhët e juristëve të spikatur ….. me integritet të lartë moral e profesional”.

      [9] Procedura konkrete e filtrimit paraprak shtjellohet ne nenet 20 – 34 të ligjit për organet e qeverisjes se sistemit të drejtësisë

      [10] Shih nenin 21 të Ligjit nr. 9049, datë 10.4.2003 “Për deklarimin dhe kontrollin e pasurive, të detyrimeve financiare të të zgjedhurve dhe te disa nëpunësve publikë”

      [11] Shih nenin 4/ç të Ligjit nr. 152/2013 “Për nëpunësin civil”

      1. Konteksti historik në të cilin është miratuar dispozita (në fakt të gjitha dispozitat e Seksionit II të ligjit për Organet e Qeverisjes së Sistemit të Drejtësisë) është ai i reformës së thellë kushtetuese e ligjore të sistemit të drejtësisë të vitit 2016. Dispozita që komentohet është zbërthim i drejtpërdrejtë i nenit 147 të Kushtetutës[1]. Më konkretisht rregullimi i nenit 19 autorizohet nga urdhërimi kushtetues që “Kritere të tjera dhe procedura për përzgjedhjen e kandidatëve (kandidatëve për anëtarë të KLGJ nga avokatia në rastin në fjalë) rregullohen me ligj”. Në këtë kontekst, legjislatori ka urdhëruar, midis të tjerash, krijimin e një sistemi të filtrimit paraprak të kandidaturave jashtë Kuvendit si dhe ka shtuar kritere të reja për kandidatët (përveç atyre që vendos Kushtetuta).
      2. Në një përpjekje të mëtejshme për të kontekstualizuar dispozitën juridike që komentohet (neni 19), vlen të përmendet se reforma në drejtësi (në kuadrin e të cilës u miratua ligji për organet e qeverisjes të sistemit të drejtësisë) u parapari nga dy dokumente të rëndësishëm strategjikë: (i) Dokumenti Analitik i Sistemit të Drejtësisë[2]; dhe (ii) Strategjia e Reformës në Drejtësi[3]. Këto dokumente të rëndësishëm që u miratuan nga Komisioni i Posaçëm Ad Hoc për Reformën në Drejtësi (ndonëse i dyti vetëm në parim për shkak të mosmarrëveshjeve politike) përcaktuan problemet e sistemit dhe drejtimet që do të ndiqte reforma për t’i adresuar ato (problemet). Në fushën e qeverisjes së sistemit gjyqësor, dhe më konkretisht në lidhje me mënyrën e funksionimit të Këshillit të Lartë të Drejtësisë/KLD (organi pararendës i KLGJ), si organi kryesor i vetëqeverisjes së gjyqësorit, Dokumenti Analitik identifikoi problemet e mëposhtme: (i) fryma korporatiste (ose vetshërbyese) në punën e KLD e përcaktuar nga dominimi i gjyqtarëve në përbërje të KLD-së dhe nënpërfaqësimi i aktorëve të tjerë të rëndësishëm të sistemit gjyqësor[4]; (ii) pavarësia e cunguar e anëtarëve të KLD që zgjidheshin nga Kuvendi me shumicë të thjeshtë pa ndonjë sistem të verifikimit paraprak të cilësive të tyre morale e profesionale[5] dhe (iii) mungesa e kritereve profesionale për kandidatët për anëtarë të KLD që nuk garantonte cilësinë e anëtarëve të KLD dhe njëkohësisht i hapte rrugë konsideratave politike në zgjedhjen e anëtarëve[6]. Këto probleme u shprehën në formën e objektivave që kërkonin zgjidhje në Strategjinë e Reformës në Drejtësi[7] dhe, më tej, në dispozita kushtetuese e ligjore si kjo që po komentohet.

       

      1. Në vijim të gjetjeve të Analizës dhe objektivave të Strategjisë, Neni 147 i Kushtetutës riformatoi mënyrën e kompozimit të KLGJ, i cili është organi i vetëqeverisjes së gjyqësorit që zëvendëson ish-Këshillin e Lartë të Drejtësisë. Përbërja e KLGJ-së ndryshon në aspekte të rëndësishme nga përbërja e KLD-së së vjetër. Në veçanti, reforma kushtetuese solli një ribalancim mes anëtarëve gjyqtarë dhe anëtarëve jo-gjyqtarë (“laikë”) të organit, duke vendosur një raport 6-5 në anëtarësinë e tij. Ndërkohë që anëtarët e zgjedhur nga radhët e vetë gjyqësorit përsëri kontrollojnë shumicën në KLGJ, 5 anëtarët e zgjedhur nga radhët e profesioneve të lira të lidhura me fushën e drejtësisë (avokatia, akademia juridike dhe organizatat e shoqërisë civile aktive në këtë fushë) sjellin një element korrektues dhe balancues në lidhje me problemet e identifikuara në veprimtarinë e KLD-së së vjetër (shih më lart): në veçanti korporatizmin e theksuar dhe të pashëndetshëm të krijuar mes anëtarëve gjyqtarë dhe mungesën e përgjegjshmërisë ndaj përdoruesve të sistemit të drejtësisë dhe shoqërisë në përgjithësi.
      2. Në këtë kontekst, rregullimi i nenit 19 (si pjesë e rregullimit të Seksionit II të ligjit për organet e qeverisjes) detajon rregullimin e nenit 147 të Kushtetutës duke prezantuar konceptin e përzgjedhjes paraprake të kandidatëve për anëtarë të KLGJ nga struktura të pavarura jashtë Kuvendit dhe duke parashikuar kritere ekzigjente morale e profesionale për kandidatët. Në këtë mënyrë rregullimi i nenit 19 ndihmon në realizimin e objektivave të mëposhtëm: (i) eliminimin e frymës korporatiste që është vërejtur në funksionimin e KLD duke shtuar numrin e anëtarëve jo-gjyqtarë të KLGJ[8]; (ii) garantimin e cilësisë sa më të lartë të anëtarëve përmes parashikimit të kritereve ekzigjente morale e profesionale për kandidatët për anëtarë të KLGJ që zgjidhen nga Kuvendi[9]; dhe (iii) krijimin e kushteve për garantimin e pavarësisë së anëtarëve të ardhshëm të KLGJ përmes një procesi përzgjedhjeje paraprake (bazuar krejtësisht në meritë) dhe një emërimi me shumicë të cilësuar nga Kuvendi.

       

      1. Nga ana tjetër, rregullimi i nenit 19 (ashtu si Seksioni II në tërësinë e tij) ka marrë “dritën jeshile” në nivel qëllimi (jo në nivel rregullimi konkret) edhe nga “arbitri suprem” i reformës në drejtësi, Komisioni i Venecias, i cili në paragrafin 16 të opinionit final mbi projekt amendamentet kushtetuese të vitit 2016 theksonte, midis të tjerash, se: “Së dyti, sa i takon anëtarëve jo-gjyqtarë [të KLGJ/KLP]... distancimi i tyre nga politika mund të sigurohet nëpërmjet një procesi emërimi transparent dhe të hapur, me propozimin e organeve emëruese autonome (universitetet, OJF-të, dhomat e avokatisë etj.)… Një proces i tillë emërimesh duhet të bëjë të mundur që Parlamenti të detyrohet të përzgjedhë mes kandidatëve më të kualifikuar, dhe jo të emëruarve politikë.”[10]

       

      [1] Vetë neni 147 u miratua në kuadër të reformës kushtetuese të miratuar nga Kuvendi në korrik 2016, në bazë të një marrëveshjeje mes të gjitha forcave politike kryesore në vend dhe pas një procesi të gjatë konsultimesh me bashkësinë ndërkombëtare dhe institucionet e specializuara në fushën e shtetit të së drejtës, veçanërisht Komisionin e Venecias (organ i Këshillit të Europës)

      [2] Vendimi nr. 14, datë 30.07.2015 i Komisionit Parlamentar për Reformën në Drejtësi

      [3] Vendimi nr. 15, datë 30.07.2015 i Komisionit Parlamentar për Reformën në Drejtësi

      [4] Shih www.reformanedrejtesi.al/sites/default/files/dokumenti_shqip.pdf faqe 29

      [5] Idem

      [6] Idem

      [7] Shih www.reformanedrejtesi.al/dokumenti-strategjik-dhe-plani-i-veprimit Pjesa II, Objektivi 3, faqe 12

      [8] Sipas Kushtetutës së vitit 1998 KLD përbëhej nga Presidenti i Republikës, Kryetari i Gjykatës së Lartë, Ministri i Drejtësisë (këta 3 anëtarë ishin ex officio), 3 anëtarë të zgjedhur nga Parlamenti dhe 9 gjyqtarë të të gjitha niveleve të zgjedhur nga Konferenca Gjyqësore Kombëtare. Pra në llogari të fundit, 10 nga 15 anëtarët e KLGJ vinin nga gjyqësori.

      [9] Kushtetuta e vitit 1998 dhe ligji nr. 8811, datë 17.05.2001 “Për organizimin dhe funksionimin e Këshillit të Lartë të Drejtësisë” nuk parashikonin asnjë kriter për anëtarët e KLD të zgjedhur nga Kuvendi.

      [10] Komisioni Europian për Demokraci Nëpërmjet Ligjit, “Opinion Përfundimtar mbi Projekt-Amendamentet Kushtetuese të Rishikuara mbi Gjyqësorin (datë 15 janar 2016) të Shqipërisë,” Nr. 824/2015, datë 14 mars 2016 (CDL-AD(2016)009): www.venice.coe.int/webforms/documents/default.aspx?pdffile=CDL-AD(2016)009-e.

      1. E drejta ndërkombëtare e detyrueshme për Republikën e Shqipërisë nuk përmban dispozita që të jenë drejtpërsëdrejti relevante për procesin e përzgjedhjes (verifikimit) paraprake të kandidatëve laikë për anëtarë të organeve të vetëqeverisjes së pushtetit gjyqësor, të paktën në këtë fazë.

       

      1. Në veçanti, Konventa Europiane e të Drejtave të Njeriut nuk gjen zbatim, në parim, në proceset e zgjedhjes apo emërimit të funksionarëve të lartë kur kjo është, në llogari të fundit, prerogativë e pushtetit legjislativ.[1] Megjithatë nuk përjashtohet që disa parime bazë, si ato të mosdiskriminimit dhe mungesës së arbitraritetit, të gjejnë zbatim për aspekte të veçanta të procedurës përzgjedhëse që zhvillohet para Komisionit Ad Hoc.

       

      1. Në një kuadër më të gjerë duhet theksuar se jurisprudenca e Gjykatës Europiane për të Drejtat e Njeriut në lidhje me nenin 6 të Konventës imponon pa dyshim standardin e pavarësisë së gjyqësorit e të gjyqtarit[2]. Megjithatë Gjykata nuk ka pasur rast të diskutojë në lidhje me natyrën e organit disiplinor të gjyqtarëve (organeve të ngjashme me KLGJ-në) dhe aq më pak në lidhje me përbërjen dhe mënyrën e krijimit të këtij organi si një parakusht për pavarësinë e gjyqësorit e të gjyqtarit.

       

      [1] Shih Komentarin e nenit 57, seksioni “E drejta ndërkombëtare”.

      [2] Shih p.sh. Henryk Urban dhe Ryszard Urban kundër Polonisë, nr. 23614/08, 30 Nëntor, 2010, ose Beaumartin kundër Francës,(1994) ose Sramek kundër Austrisë, (22 Tetor 1984) ose Ibrahim Gürkan kundër Turqisë, nr. 10987/10, 3 Korrik, 2012 etj.

    1. Pavarësisht nga sa më sipër, ekzistojnë standarde dhe rekomandime ndërkombëtare të tipit “soft law” që janë relevante, tërthorazi ose drejtpërsëdrejti, për këtë diskutim. Si standarde me relevancë të tërthortë mund të përmenden rekomandimet për krijimin e një organi të pavarur me kompetenca të gjera në fushën e statusit të magjistratëve. Kështu, Rekomandimi i Komitetit të Ministrave të Këshillit të Evropës Nr. R (94) 12, për pavarësinë, efiçencën dhe rolin e gjyqtarëve, Parimi VI (3), thotë se “Shtetet duhet të konsiderojnë ngritjen me ligj të një organi të posaçëm përgjegjës për vendosjen e masave dhe sanksioneve disiplinore [ndaj gjyqtarëve]... ”. Më tej, Karta Europiane për Statusin e Gjyqtarëve, e miratuar nga Këshilli Konsultativ i Gjyqtarëve Europianë (KKGjE) thekson se ky rol (roli i përmendur më lart) duhet t’i besohet një “autoriteti t ë pavarur”[1] dhe se “ndërhyrja e një autoritetit të pavarur, me procedura që garantojnë plotësisht të drejtën e mbrojtjes është me rëndësi të veçantë në çështjet e disiplinës [të gjyqtarëve]”. Po kështu, Magna Carta e Gjyqtarëve e miratuar nga KKGjE[2] në nëntor 2010 parashikon që ”Procedimi disiplinor duhet të zhvillohet para një organi të pavarur dhe duhet të parashikojë mundësinë e ankimit para një gjykate. Këto standarde mund të konsiderohen me relevancë të tërthortë sepse mënyra e zgjedhjes së këtyre organeve të pavarura (me të cilën merret neni 19) është e një rëndësie esenciale për pavarësinë e tyre.”

     

    1. Sidoqoftë ka edhe standarde që janë drejtpërdrejt relevante. Me interes të veçantë janë dokumentet e Komisionit të Venecias dhe sidomos ato rekomandime që janë bërë konkretisht në lidhje me proceset e hartimit të dispozitave kushtetuese shqiptare që qëndrojnë në themel të këtij procesi përzgjedhës. Kështu, në opinionin e tij final mbi projekt-dispozitat kushtetuese, në paragrafin 16 të dokumentit, Komisioni i Venecias u shpreh si më poshtë:

     

    “Së dyti, sa i takon anëtarëve jo-gjyqtarë, procesi i propozimit të tyre është po aq i rëndësishëm sa dhe metoda e zgjedhjes. Distancimi i tyre nga politika mund të sigurohet nëpërmjet një procesi emërimi transparent dhe të hapur, me propozimin e organeve emëruese autonome (universitetet, OJF-të, dhomat e avokatisë etj.)… Një proces i tillë emërimesh duhet të bëjë të mundur që Parlamenti të detyrohet të përzgjedhë mes kandidatëve më të kualifikuar, dhe jo të emëruarve politikë.”[3]

     

    1. Është e qartë nga sa më sipër se garantimi i një trupe kandidatësh “të distancuar nga politika” dhe përfaqësues të sektorëve të ndryshëm duhet të jetë një objektiv qendror i proceseve përzgjedhëse të parashikuara nga ligji.

     

    1. Në lidhje me kriteret e parashikuara në projekt-amendamentet kushtetuese për përzgjedhjen e anëtarëve laikë të KLGJ-së dhe KLP-së, të cilat reflektohen në tekstin përfundimtar të nenit kushtetues 147 të miratuar, Komisioni i Venecias u shpreh se ato janë “të kënaqshme.”[4]

     

    [1] Shih wcd.coe.int/ViewDoc.jsp?p=&id=1766485&direct=true Parimi 5.1

    [2] Shih wcd.coe.int/ViewDoc.jsp?p=&id=1707925&direct=true Pika 6

    [3] Komisioni Europian për Demokraci Nëpërmjet Ligjit, “Opinion Përfundimtar mbi Projekt-Amendamentet Kushtetuese të Rishikuara mbi Gjyqësorin (datë 15 janar 2016) të Shqipërisë,” Nr. 824/2015, datë 14 mars 2016 (CDL-AD(2016)009): www.venice.coe.int/webforms/documents/default.aspx?pdffile=CDL-AD(2016)009-e.

    [4] Ibid, para. 18.

    1. Materialet legjislative kryesore janë: (i) raporti që shoqëron projekt ligjin për Organet e Qeverisjes së Sistemit të Drejtësisë[1]; dhe (ii) procesverbalet e mbledhjeve të Komisionit të Posaçëm Parlamentar, të datave 14, 19 dhe 20 shtator 2016, në të cilat u shqyrtua projektligji në fjalë.[2]

     

    1. Sidoqoftë, duhet theksuar se drafti që iu nënshtrua diskutimeve në mbledhjet e Komisionit të Posaçëm Parlamentar nuk e parashikonte fare Komisionin e Posaçëm Ad Hoc për përzgjedhjen paraprake të kandidatëve nga avokatia. Sipas draftit të diskutuar në Komisionin e Posaçëm Parlamentar përzgjedhja paraprake e kandidatëve për anëtarë të KLGJ nga avokatia bëhej nga strukturat vetëqeverisëse të profesionit të avokatisë. Më konkretisht, versioni që u diskutua në Kuvend parashikonte kandidim dhe përzgjedhje të një numri të caktuar kandidatësh brenda secilës dhomë avokatie dhe një raund final përzgjedhës ku kandidatët e përzgjedhur nga dhomat lokale i nënshtroheshin përzgjedhjes përfundimtare pranë strukturave të Dhomës Kombëtare të Avokatisë. Kjo u konsiderua e papërshtatshme nga Komisioni i Posaçëm, dhe iu la detyrë grupit të ekspertëve të konceptojnë një mekanizëm paraseleksionues jashtë strukturave vetëqeverisëse të profesionit të avokatisë. Si rrjedhim, dispozitat e këtij nënseksioni morën formën e tyre aktuale vetëm në “minutën e fundit,” në kuadrin e një sërë amendamentesh të propozuara nga relatorja e projektligjit më datën 02.11.2016,[3] një ditë para miratimit të tij në seancë plenare. Raporti i relatores bashkangjitur amendamenteve të datës 2 nëntor përmban disa konsiderata në lidhje me formulën e zgjedhur për Komisionin e Posaçëm Ad Hoc dhe listën përfundimtare të kritereve që duhet të plotësojnë kandidatët.[4]

     

    1. Duke u kthyer për një moment te diskutimet e periudhës 14-20 shtator 2016 në Komisionin e Posaçëm, aspektet më të debatuara mes deputetëve të shumicës dhe pakicës parlamentare lidhen me arkitekturën dhe vetë ekzistencën e procedurave paraparlamentare të verifikimit dhe përzgjedhjes së kandidatëve. Diskutimi mbi këtë pikë ishte i gjatë, por mund të përmblidhet në çështjen e kushtetueshmërisë dhe dëshirueshmërisë të parashikimit në ligj të një sërë filtrave paraseleksionues, të cilat nuk parashihen shprehimisht në nenin 147 të Kushtetutës; ky i fundit (neni 147 i Kushtetutës) shprehet se “kritere të tjera dhe procedura për përzgjedhjen e kandidatëve rregullohen me ligj.” Ekspertët e grupit të punës dhe deputetët e shumicës iu përmbajtën qëndrimit se një rregullim që parashikon filtra paraseleksionues nuk ndalohet nga Kushtetuta dhe është i nevojshëm për të garantuar depolitizimin dhe përfaqësueshmërinë e anëtarësisë laike të organeve qeverisëse, parime të cilave iu referohet, ndër të tjerë, edhe Komisioni i Venecias (shih më lart). Deputetët e pakicës mbajtën qëndrimin se kjo lloj arkitekture (që parashikon filtra paraseleksionues) ishte tejkaluar nga kompromisi politik i korrikut 2016 që bëri të mundur miratimin e amendamenteve kushtetuese dhe se formulat e propozuara deri në atë moment kufizonin në mënyrë antikushtetuese autonominë e Kuvendit në përzgjedhjen e hapur të kandidatëve nga tre fushat përkatëse, si dhe bënin të mundur “kapjen politike” të organeve.

     

    1. Duhet thënë se objeksionet e opozitës, megjithëse nuk u pranuan në thelbin e tyre nga shumica, patën megjithatë një farë efekti në projektimin përfundimtar të procedurave përzgjedhëse paraparlamentare. Kështu për shembull sistemi i zgjedhjes së kandidatëve me votim nga kolegët e tyre, nëpërmjet dhomave vendore dhe Dhomës Kombëtare të Avokatisë, (i cili parashihej në draftin fillestar), u zëvendësua me komisionin Ad Hoc që kemi sot në ligj.[5]

     

    38. Pas miratimit të ligjit 115/2016, objeksionet e sipërpërmendura të opozitës u materializuan gjithsesi në një kërkesë të depozituar në Gjykatën Kushtetuese për konstatimin e anti-kushtetueshmërisë së ligjit në fjalë, përfshi edhe nenin 19. Gjykata Kushtetuese nuk e pranoi arsyetimin e kërkuesit duke theksuar, midis të tjerash, se: “Rregullimet që bën Kushtetuta nuk mund të jenë gjithmonë të plota e shteruese ... Gjithsesi, mbeten mjaft aspekte të organizimit të jetës institucionale për t’u parashikuar në ligje ose akte të tjera normative”[6]. Në këtë mënyrë Gjykata Kushtetuese sanksionoi kuptimin e legjislatorit të zakonshëm sipas të cilit, fjalia e fundit e paragrafit 3 të nenit 147 të Kushtetutës (“Kritere të tjera dhe procedura për përzgjedhjen e kandidatëve rregullohen me ligj”), është një autorizim i mjaftueshëm për legjislatorin e zakonshëm që ky i fundit të parashikojë në ligj një sistem të filtrimit të kandidaturave përmes një procedure paraprake për verifikimin e kandidatëve dhe krijimit të një strukture të posaçme për kryerjen e këtij verifikimi jashtë Kuvendit.

     

    [1] Shih www.reformanedrejtesi.al/sites/default/files/290616relacion-qeverisja-e-gjyqesorit.pdf

    [2] Shih www.reformanedrejtesi.al/procesverbale.

    [3] Shih www.parlament.al/wp-content/uploads/2016/07/Amendament-1.pdf.

    [4] V. Hysi, Raport për Amendamentet e Propozuara, fq. 63-65, ibid.

    [5] Ibid, pika 2.3, fq. 62.

    [6] Gjykata Kushtetuese: Vendim nr. 41, datë 16.05.2017, 1/5 e deputetëve për kushtetutshmërinë e ligjit për organet e qeverisjes, faqe 11.

    • Neni 147 i Kushtetutës
    • Neni 152 i këtij ligji, në lidhje me zgjedhjen e anëtarit të KLP-së që përfaqëson shoqërinë civile
  • Asnjë koment
    1. Gjykata Kushtetuese: Vendim nr. 41, datë 16.5.2017, 1/5 e deputetëve për kushtetutshmërinë e ligjit për organet e qeverisjes. Objekt i ankimit, midis të tjerave, ishte tërësia e neneve dhe seksioneve të Ligjit që rregullojnë procedurën e përzgjedhjes paraprake të anëtarëve jo magjistratë të KLGJ jashtë Kuvendit. Ankimi për këtë pikë nuk u pranua nga Gjykata Kushtetuese.
    1. Materiale relevante në lidhje me nevojën për ristrukturimin e organeve qeverisëse si dhe zgjidhjet e propozuara janë Dokumenti Analitik dhe Dokumenti Strategjik i Reformës në Sistemin e Drejtësisë, të miratuara nga Komisioni i Posaçëm Parlamentar.[1] Shpjegimet më të plota në lidhje me zgjidhjet konkrete të materializuara në ligj gjenden në materialet legjislative të sipërcituara, dhe sidomos në Raportin e relatores së ligjit për amendamentet e paraqitura në sesionin plenar.

     

    [1] Shih reformanedrejtesi.al/dokumenti-analitik dhe reformanedrejtesi.al/dokumenti-strategjik-dhe-plani-i-veprimit.

    1. Ligji Nr. 8811, datë 17.5.2001 (ndryshuar me ligjin nr. 9448, datë 5.12.2005) “Për Organizimin dhe Funksionimin e Këshillit të Lartë të Drejtësisë”.
Gent Ibrahimi
Marsida Xhaferllari, Arta Vorpsi, Gent Ibrahimi, Alma Faskaj (Vokopola)