Përmbajtja

• Koment
  • Qëllimi

    1. Neni 12 ka si qëllim të përcaktojë rregullat e zbatueshme për caktimin e pagës së magjistratëve, si pjesë e garancive kushtetuese për të siguruar parimin e pavarësisë së gjyqësorit dhe ushtrimin e pavarur të funksioneve gjyqësore dhe prokuroriale. Gjykata Kushtetuese[1] ka arsyetuar që garancitë e nenit 138 të Kushtetutës u njohin gjyqtarëve një trajtim specifik jo vetëm në pagë, por edhe në elementë të tjerë që burojnë nga ushtrimi i funksionit të tyre. Paprekshmëria e pagës dhe e përfitimeve të tjera janë ngritur në nivel kushtetues, me qëllim që të drejtat/përfitimet, të cilat burojnë nga ushtrimi i funksionit të gjyqtarit, të mos ndryshohen me efekt negativ.

    2. Siç është përcaktuar në relacionin shpjegues të ligjit “paga dhe trajtimi financiar aktual i gjyqtarit nuk mbajnë parasysh në masë të mjaftueshme dinjitetin e detyrës e të profesionit, natyrën e përgjegjësive të funksionit gjyqësor, shkallën e vështirësive në përmbushjen e tij, numrin e lartë të papajtueshmërive dhe ndalimeve të posaçme për të kryer veprimtari të tjera që sjellin të ardhura, nevojën për ta mbrojtur nga presionet dhe ndikimet në veprimtarinë e tij gjyqësore e në sjelljen e tij në tërësi, si edhe nevojat e integrimit social të tij dhe të familjes në shoqëri”. Në këtë kuptim, ligjvënësi nëpërmjet kësaj dispozite dhe dispozitave të kreut III të kësaj pjese të Ligjit për Statusin ka pasur si qëllim “përmirësim rrënjësor të trajtimit financiar dhe të masave mbështetëse gjatë dhe pas lënies së detyrës, duke u mbështetur në parimin se niveli i shpërblimit për magjistratët duhet të jetë i tillë që t’i mbrojë ata nga presionet që dëmtojnë pavarësinë dhe paanshmërinë e gjyqësorit”.

     

    [1] Shih vendimin nr. 31/2009 të Gjykatës Kushtetuese, Unioni i Gjyqtarëve të Shqipërisë, për kushtetutshmërinë e Ligjit për Pushtetin Gjyqësor, paragrafi 3, faqe 8

  • Objekti

    3. Neni 12 ka përcaktuar rregullat për llogaritjen e pagës së magjistratëve. Dispozita është e zbatueshme për të gjithë magjistratët, të ndarë sipas grupeve të pagave, vjetërsisë në punë, pozicioneve drejtuese dhe vështirësisë në punë. Pavarësisht grupit të pagave që magjistratët bëjnë pjesë, çdo magjistrat përfiton një pagë e cila është në përputhje me dinjitetin e detyrës së magjistratit dhe e përshtatshme për të garantuar pavarësinë dhe mbrojtjen nga ndërhyrjet e jashtme gjatë ushtrimit të funksioneve të tyre.

  • Komente për çështje të ndryshme të dispozitës

    4. Sipas nenit 12, paga e magjistratëve caktohet duke u bazuar në grupin dhe nivelin e pagës. Magjistratët, klasifikohen në grupe të ndryshme sipas shkallës së gjykatës ose prokurorisë ku ushtojnë funksionin. Kështu, magjistratë të shkallës së parë, pra magjistratët që ushtrojnë funksionin në gjykatat e shkallës së parë të juridiksionit të përgjithshëm dhe atij administrativ ose prokuroritë pranë gjykatave të shkallës së parë, bëjnë pjesë në grupin e parë të pagave (G1). Magjistratët e apelit, që përfshijnë magjistratët që ushtrojnë funksionin në gjykatat e apelit të juridiksionit të përgjithshëm dhe atij administrativ dhe prokuroritë pranë gjykatave së apelit, bëjnë pjesë në grupin e dytë të pagave (G2). Ndërkohë që, si ndarje e tretë, duke u bazuar në kriterin e shkallës së gjykatës ose prokurorisë ku magjistrati ushtron funksionin, janë magjistratët e lartë, në të cilën bëjnë pjesë magjistratët që ushtrojnë funksionin në Gjykatën e Lartë dhe Prokurorinë e Përgjithshme, të cilët bëjnë pjesë në grupin e tretë të pagave (G3).

    5. Kriteri i dytë që përcakton pagën e magjistratëve është vjetërsia në ushtrimin e funksionit. Ligji për Statusin ka parashikuar një shtesë për vjetërsi, e cila në ndryshim nga ligji i mëparshëm, llogaritet që nga viti i parë i ushtrimit të funksionit të magjistratit në masën 2 për qind të pagës referuese bazë. Shtesa për vjetërsi nuk mund të llogaritet për më shumë se 25 vjet shërbim si magjistrat. Anëtarët e Gjykatës së Lartë të cilët janë emëruar nga radhët e juristëve që nuk vijnë nga karriera gjyqësore, në vitin e parë të tyre si anëtar i Gjykatës së Lartë, shtesa për vjetërsi llogaritet në mënyrë të barazvlefshme me atë të 15 viteve karrierë gjyqësore.

    6. Kriteri i tretë që përcakton pagën e magjistratëve është fusha e veçantë e kompetencës lëndore. Dallimi që bën ligji ndërmjet fushave të veçanta të kompetencës lëndore në funksion të përcaktimit të pagës së magjistratëve është ushtrimi i funksioneve në gjykatën dhe prokurorinë e posaçme për luftën kundër korrupsionit dhe krimit të organizuar. Kështu, magjistratët që ushtrojnë funksionin në gjykatën e posaçme për luftën kundër korrupsionit dhe krimit të organizuar në shkallën e parë klasifikohen në grupin e dytë të pagave (G2), ndërkohë që magjistratët që ushtrojnë funksionin në Gjykatën e Apelit Kundër Korrupsionit dhe Krimit të Organizuar, si dhe Prokurorinë e Posaçme klasifikohen në grupin e tretë të pagave (G3).

    7. Së fundmi, kriteri i katërt që përcakton pagën e magjistratëve është pozicioni drejtues. Në ndryshim nga shtesa për vjetërsi, e cila llogaritet mbi pagën referuese bazë, shtesa për funksione drejtuese llogaritet mbi pagën bruto fillestare të magjistratit (ndryshimi ndërmjet pagës referuese bazë dhe pagës bruto fillestare jepet në paragrafin 11). Kështu, shtesa për ushtrimin e funksionit të kryetarit të gjykatës ose të prokurorisë është 10 për qind mbi pagën bruto fillestare ndërkohë që për ushtrimin e funksionit të zëvendëskryetarit, kryetarit të seksionit, magjistratit të shtypit, këshilltarit të etikës ose të magjistratit udhëheqës, magjistrati përfiton 5 për qind shtesë page mbi pagën bruto fillestare të tij.

    8. Paga mujore bruto e magjsitratit përbëhet nga (1) paga referuese bazë, (2) shtesa për pagën në grup, (3) shtesën për vjetërsi, (4) shtesën për pozicionin drejtues dhe (5) shtesën për vështirësi në punë.

    9. Paga referuese bazë përdoret si njësi referuese me qëllim përllogaritjen e pagës mujore bruto. Paga referuese bazë për qëllime të përllogaritjes së pagës mujore bruto të magjistratëve është e njëjtë me pagën për funksion të punonjësve të shërbimit civil të kategorisë së parë, klasa e tretë në pozicionin e drejtorit të drejtorisë së përgjithshme në Kryeministri ose me çdo pozicion tjetër të barazvlefshëm me të, sipas përcaktimeve të vendimit të Këshillit të Ministrave. Paga referuese bazë mund të ishte edhe një vlerë fikse e vendosur në ligj, por legjislatori, me qëllim që të garantojë indeksimin e pagave të magjistratëve, në rastin kur indeksohen edhe pagat e nëpunësve civil, e ka referuar këtë pagë në sistemin e pagave të nëpunësve civil.

    10. Shtesa për pagën në grup rezulton nga shumëzimi i pagës referuese bazë me koeficientin në përqindje sipas funksionit që magjistrati ushtron. Shtesa për pagën në grup të një gjyqtari në gjykatën e apelit të juridiksionit të përgjithshëm do të jetë paga referuese bazë e shumëzuar me koeficientin G2 98 përqind.

    11. Shtesa mbi vjetërsi llogaritet në masën 2 për qind të pagës referuese bazë për jo më shumë se 25 vjet. Ndërsa shtesa për pozicion drejtuese llogaritet mbi pagën bruto fillestare të magjistratit. Me pagë bruto fillestare kuptohet shuma që del nga mbledhja e pagës referuese bazë me shtesën e pagës në grup. Si shëmbull kryetari i gjykatës së apelit të juridiksionit të përgjithshëm shtesën për pozicion drejtues do ta ketë të barabartë sa 10 përqind e paga referuese bazë të shumëzuar me koeficientin G2 98 përqind.

  • Konteksti historik

    12. Më përpara, pagat e gjyqtarëve dhe të prokurorëve rregulloheshin me sistem reference tek paga e gjyqtarit të Gjykatës së Lartë, e cila referonte tek paga e ministrit. Për shpjegime më të detajuara, referohu tek informacioni i dhënë në rubrikën “Situata e mëparshme” për nenin 11 të Ligjit për Statusin.

  • Legjislacioni ndërkombëtar

    13. Neni 12 i Ligjit për Statusin dhe grupi i dispozitave të tjera mbi pagën dhe përfitimet e magjistratëve janë në përputhje me standardet ndërkombëtare, që kërkojnë pagesën e magjistratit në përputhje me dinjitetin e detyrës dhe rëndësinë e përgjegjësive të tij. Për më shumë informacion mbi dokumentet ndërkombëtare, referohu tek informacioni i dhënë në rubrikën “Legjislacioni Ndërkombëtar” për nenin 11 të Ligjit për Statusin.

• Standarde ndërkombëtare/ Referenca ndërkombëtare/ Shembuj nga praktikat më të mira

  Komiteti i Ministrave i Këshillit të Evropës, Rekomandimi CM/Rec (2010) 12 i Komitetit të Ministrave për shtete anëtare për gjyqtarët: pavarësia, eficenca dhe përgjegjësitë, paragrafi 53, 54 55, versioni në gjuhën angleze https://wcd.coe.int/ViewDoc.jsp?p=&Ref=CM/Rec(2010)12&Language=true, vizituar për herë të fundit në datë 24.04.2017

  Kongresi i shtatë i Kombeve të Bashkuara për parandalimin e krimit dhe trajtimin e kriminelëve, Milano, Itali 26 gusht – 6 shtator 1985, mbështetur nga Asambleja e Përgjithshme me rezolutën 40/32 të 29 nëntorit 1985 dhe 40/146 të 13 dhjetorit 1985, Parimet Bazë mbi Pavarësinë e Gjyqësorit, paragrafi 11, versioni në gjuhën angleze http://www.ohchr.org/EN/ProfessionalInterest/Pages/IndependenceJudiciary.aspx, vizituar për herë të fundit në datë 24.04.2017

  Këshilli i Evropës, DAJ/DOC (98) 23, Karta Evropiane mbi Statusin e Gjyqtarëve, paragrafi 6.1 dhe 6.2 https://wcd.coe.int/ViewDoc.jsp?p=&id=1766501&Site=COE&direct=true, vizituar për herë të fundit në datë 24.04.2017

  Këshilli Konsultativ i Gjyqtarëve Evropianë, Opinioni nr. 1(2001), mbi standardet rreth pavarësisë së gjyqësorit dhe palëvizshmërisë së gjyqtarëve, paragrafi 61 dhe 62, versioni në gjuhën angleze https://wcd.coe.int/ViewDoc.jsp?p=&Ref=CCJE(2001)OP1&Language=true, vizituar për herë të fundit në datë 24.04.2017

  Draft Deklarata Universale mbi pavarësinë e Gjyqësorit (Deklarata e Sighvi), mbështetur nga Nën-Komisioni i Kombeve të Bashkuara për Parandalimin e Diskriminimit dhe Mbrojtjen e Minoriteteve me rezolutën nr. 1989/32, paragrafi 16 (a), versioni në gjuhën angleze http://repository.un.org/handle/11176/351453, vizituar për herë të fundit në datë 24.04.2017. 

• Materiale legjislative

  Grupi i Ekspertëve të Nivelit të Lartë pranë Komisionit të Posa?ëm Parlamentar për Reformën në Sistemin e Drejtësisë, Analizë e Sistemit të Drejtësisë, faqe 75 në http://reformanedrejtesi.al/sites/default/files/dokumenti_shqip.pdf, e vizituar për herë të fundit 24.04.2017

  Relacioni Shoqërues i Ligjit për Statusin, faqe 4, në http://www.reformanedrejtesi.al/sites/default/files/relacioni-1.pdf, e vizituar për herë të fundit 24.4.2017

  Procesverbal datë 24.06.2016 për shqyrtimin e projekt-Ligjit për Statusin i Komisionit të Posaçëm  për Reformën në Drejtësi, faqja 17 e në vazhdim, http://reformanedrejtesi.al/sites/default/files/procesverbal_date_24.06.2016_0.pdf , e vizituar për herë të fundit 24.4.2017.

  Procesverbal datë 23.09.2016 për shqyrtimin e projekt-Ligjit për Statusin i Komisionit të Posaçëm  për Reformën në Drejtësi, faqja 5, http://reformanedrejtesi.al/sites/default/files/procesverbal_date_23.09.2016.pdf, e vizituar për herë të fundit 24.4.2017.

• Dispozita të lidhura

  Neni 138 i Kushtetutës.

• Akte nënligjore
  Asnjë koment
• Vendime

  Vendimi nr. 31/2009 të Gjykatës Kushtetuese, Unioni i Gjyqtarëve të Shqipërisë, për kushtetutshmërinë e Ligjit për Pushtetin Gjyqësor.

• Bibliografia
  Asnjë koment
• Arkiva

  Neni 26-27 i ligjit nr. 9877/2008 “Për organizimin e Pushtetit Gjyqësor në Repulikën e Shqipërisë”, i ndryshuar. 

  Neni 52 i ligjit nr. 8737/2001 “Për organizimin dhe funksionimin e Prokurorisë në Republikën e Shqipërisë”, i ndryshuar. 

  Neni 22 i ligjit nr. 8588, datë 15.3.2000 “Për organizimin dhe funksionimin e Gjykatës së Lartë të Republikës së Shqipërisë”, i ndryshuar. 

  Nenet 3 dhe 4 të ligjit nr. 9584, datë 17.07.2006 “Për pagat, shpërblimet dhe strukturat e institucioneve të pavarura  kushtetuese dhe të institucioneve të tjera të pavarura, të  krijuara me ligj”, i ndryshuar. 

  Nenin 12 të ligjit nr. 130/2016 “Për buxhetin e vitit 2017”.