Përmbajtja

• Koment
  • Qëllimi

    1. Neni 13 vendos rregullime të posaçme për pagën e magjistratëve në rastin e lëvizjes së tyre në një pozicion jomagjistrati në një institucion brenda sistemit të drejtësisë, duke vendosur rregulla që garantojnë pagë në përputhje me kriteret e karrierës dhe vjetërsisë, për funksionin gjyqësor ose prokurorial që magjistrati ka mbajtur, sipas edhe përcaktimit të nenit 11 pika 2 të Ligjit për Statusin.

    2. Neni 13 ndjek një qëllim të dyfishtë. Nga njëra anë, garanton trajtimin financiar të magjistratëve në rastin e komandimit të tyre në institucionet e tjera, në funksion të dinjitetit të detyrës së tyre dhe të nxitjes për t’u përfshirë në skemat e komandimit. Nga ana tjetër, rregullat e detajuara për pagën e magjistratëve të komanduar lehtësojnë parashikimet buxhetore të institucioneve, në të cilat magjistrati komandohet.

  • Objekti

    3. Neni 13 ka natyrë plotësuese për nga përmbajtja e tij, pasi rregullon caktimin e pagës për magjistratët e komanduar, duke iu referuar të njëjtave kritere të zbatueshme për caktimin e pagës së magjistratit të nenit 11 të Ligjit për Statusin. Neni 13 rregullon pagën e magjistratëve sipas situatës së komandimit të tyre. Konkretisht, flitet për: (i) magjistratët dhe ndihmësmagjistratët e komanduar, pasi kanë ushtruar për një kohë të caktuar funksionin e magjistratit; (ii) magjistratët, të cilët pas emërimit, caktohen nga Këshillat për herë të parë në një pozicion të komanduar sipas parashikimeve të nenit 40 të Ligjit për Statusin, për shkak se numri i kërkesave për t’u caktuar në një pozicion i magjistratëve të emëruar është më i madh se numri i vendeve të lira për magjistrat; dhe (iii) magjistratët e komanduar në një pozicion, për të cilin zbatohet një skemë e veçantë pagash, e ndryshme nga skema e pagave që zbatohet për magjistratët.

    4. Gjithashtu, neni 13 përmban edhe rregulla për buxhetin, që duhet të mbulojë pagën e magjistratëve të komanduar. Këto rregulla saktësojnë se buxheti i cilit institucion mbulon pagën e magjistratit të komanduar, duke përcaktuar edhe rastin e koordinimit të dy institucioneve nëse paga e parashikuar për pozicionin e komanduar në institucion është më e ulët nga paga që i takon magjistratit të komanduar.

  • Komente për çështje të ndryshme të dispozitës

    5. Neni 13 përmban rregulla mbi caktimin e pagës së magjistratëve të komanduar, të cilët ruajnë statusin e magjistratit dhe për këtë shkak, paga e tyre duhet t’i shërbejë nivelit të dinjitetit të detyrës së tyre. Rëndësia e pagës së magjistratit është konfirmuar disa herë nga Gjykata Kushtetuese në jurisprudencën e saj, e cila në rastin më të fundit ka theksuar se: 

    "paga e gjyqtarëve duhet t’i korrespondojë dinjitetit të profesionit dhe se një pagë e përshtatshme është e domosdoshme për të mbrojtur gjyqtarët nga ndërhyrje të jashtme të papërshtatshme. Niveli i pagës duhet të përcaktohet në dritën e kushteve sociale të vendit dhe duhet të jetë e krahasueshme me nivelin e pagave të nëpunësve civilë të nivelit të lartë. Paga duhet të bazohet mbi një standard të përgjithshëm, kritere objektive dhe transparente dhe jo në vlerësimin e performancës individuale të gjyqtarit. Bonuset të cilat përfshijnë elemente diskrecioni duhet të përjashtohen (shih për më tepër edhe opinionin e Komisionit të Venecias, CDL-AD(2010)004 mbi pavarësinë e gjyqtarëve, prg.46)".[1]

    6. Në pikën 1 të nenit 13 parashikohet rregulli i përgjithshëm se magjistratët e komanduar dhe ndihmësmagjistratët, të cilët janë komanduar pasi kanë ushtruar më parë funksionin e magjistratit, vazhdojnë të marrin pagën në përputhje me kriteret e karrierës dhe vjetërsisë për funksionet e kryera më parë. Në këtë mënyrë, për përcaktimin e pagës së këtyre magjistratëve zbatohen kriteret e parashikuara në nenin 11 pika 2 të Ligjit për Statusin: a) shkalla e gjykatës ose prokurorisë ku magjistrati ka ushtruar funksionin përpara komandimit; b) vjetërsia në ushtrimin e funksionit; c) fusha e veçantë e kompetencës lëndore në të cilën magjistrati ka ushtruar funksionin; dhe d) pozicioni drejtues.

    7. Në pikën 2 të nenit 13 parashikohet se magjistratët që caktohen përkohësisht në pozicione të komanduara sipas nenit 40 të Ligjit për Statusin, marrin pagën e magjistratit të shkallës së parë. Edhe në këtë rast, për përcaktimin e pagës së këtyre magjistratëve zbatohen kriteret e parashikuara në nenin 11 pika 2 të Ligjit për Statusin.

    8. Të dyja këto kategori magjistratësh të komanduar përfitojnë shtesë për vjetërsi në masën 2 përqind të pagës referuese bazë edhe gjatë periudhës që shërbejnë në institucionin në të cilin janë komanduar. Pra, si rregull, magjistratët e komanduar përfitojnë të njëjtën pagë si edhe do të mund ta përfitonin në funksionin e tyre të mëparshëm të magjistratit. Kur nuk e kanë ushtruar këtë funksion, paga e tyre llogaritet sikur të ishin caktuar në pozicion për herë të parë në gjykatën ose prokurorinë e shkallës së parë.

    9. Nevoja për një rregullim të posaçëm të pagës së magjistratit të komanduar, krahas ruajtjes së dinjitetit të detyrës së tyre, ka lindur si pasojë e kritereve të parashikuara nga neni 11 pika 2 e Ligjit për Statusin, mbi të cilat bazohet caktimi i pagës së magjistratit. Rrjedhimisht, mungesa e rregullimit të posaçëm për këtë situatë, do të bënte të pamundur caktimin e një page për magjistratin i cili nuk është caktuar në një pozicion sipas nenit 39 të Ligjit për Statusin por është caktuar përkohësisht në pozicione të komanduara sipas nenit 40 të të njëjtit ligj.

    10. Duhet saktësuar se pikat 1 dhe 2 të nenit 13 i parashikojnë rregullat për caktimin e pagës së magjistratëve të komanduar, me rezervën “me përjashtim të rasteve kur ligji parashikon ndryshe”, që nënkupton se ky rregull është i zbatueshëm në çdo rast komandimi që ligji hesht për caktimin e pagës së magjistratit të komanduar. Nëse rasti i komandimit të magjistratit rregullohet në mënyrë të ndryshme nga ligji në drejtim të caktimit të pagës, atëherë është i zbatueshëm rregulli i ndryshëm.

    11. Neni 13 në pikat 3 dhe 4 vendos rregulla specifike që duhet të mbahen në konsideratë në caktimin e pagës së magjistratit: rastet kur për pozicionet e komanduara zbatohet një skemë e veçantë pagash (pika 3) dhe e drejta e magjistratit për të marrë pagën më të lartë ndërmjet dy pagave (pika 4).

    12. Skema e veçantë e pagave e përmendur në pikën 3 të nenit 13 është çdo skemë e ndryshme nga skema e parashikuar për magjistratët në nenet 11 dhe 12 të Ligjit për Statusin. Në këtë kuptim, në rast se magjistrati komandohet në një pozicion të barazvlefshëm me nëpunësin civil në Ministrinë e Drejtësisë, si rregull, paga e tij duhet të llogaritet në përputhje me nenin 34 të ligjit 152/2013 “Për nëpunësin civil”, i ndryshuar. Megjithatë, neni 13 pika 4 e Ligjit për Statusin parashikon që magjistrati i komanduar merr pagën më të lartë ndërmjet dy pagave. Ligji për Statusin e përllogarit pagën referuese bazë duke iu referuar punonjësve të shërbimit civil të kategorisë së parë dhe duke i shtuar edhe shtesën për pagën në grup dhe shtesën për vjetërsi, e cila në çdo rast do të jetë më e madhe se pagat e punonjësve të shërbimit civil. Në këtë mënyrë, pika 3 e nenit 13 është e zbatueshme vetëm për ato raste kur skema e veçantë e pagave i garanton magjistratit një pagë më të lartë se paga e tij e mëparshme.

    13. Sidoqoftë, në përputhje me pikën 4 të nenit 13, institucionet në të cilat magjistrati është komanduar, sipas rregullave të nenit 53 pika 2 të Ligjit për Statusin, në rastet kur zbatojnë skema të veçanta pagash si dhe paga nuk paguhet nga buxheti gjyqësor ose i prokurorisë, do të jenë të detyruara të llogarisin pagën e magjistratit sipas skemës së tyre të pagave. Paga që rezulton për magjistratin, sipas skemës së veçantë të pagave, duhet të buxhetohet dhe mbulohet nga buxheti i këtij institucioni. Në rastet kur paga e mëparshme është më e lartë, diferenca që rezulton ndërmjet skemës së veçantë të pagave dhe pagës së mëparshme duhet të buxhetohet dhe mbulohet nga buxheti gjyqësor ose i prokurorisë.

     

    [1] Shih paragrafin 95 të vendimit nr. 34, datë 10.04.2017 të Gjykatës Kushtetuese, Shoqata Kombëtare e Gjyqtarëve dhe Unioni i Gjyqtarëve, për kushtetutshmërinë e Ligjit për Statusin

  • Konteksti historik

    14. Në Shqipëri, përpara miratimit të Ligjit për Statusin, Trajtimi financiar i gjyqtarit ose i prokurorit gjatë periudhës që shërbenin të komanduar në institucione të tjera, rregullohej nga ligjet e posaçme për organizimin e pushtetit gjyqësor dhe për organizimin e prokurorisë. Ligjet kishin rregullim të ngjashëm. Kështu, sipas nenit 28 pika 2 të ligjit nr. 9877, datë 18.02.2008 “Për organizimin e pushtetit gjyqësor në Republikën e Shqipërisë”, trajtimi financiar i gjyqtarëve gjatë periudhës së komandimit, bëhet nga institucionet përkatëse, duke i dhënë pagën më të lartë ndërmjet dy pagave. I njëjti rregull parashikohej edhe për prokurorët e komanduar nga neni 44 pika 2 e ligjit nr. 8737, datë 12.02.2001 “Për organizimin dhe funksionimin e prokurorisë në Republikën e Shqipërisë”, i ndryshuar. Gjithashtu, këto dispozita parashikonin që periudha e shërbimit njihej si periudhë vjetërsie në profesion, si gjyqtar ose prokuror për efekt të pagës dhe karrierës profesionale.

    15. Duke iu referuar materialeve legjislative që kanë shërbyer për hartimin dhe miratimin e Ligjit për Statusin konstatohet se në relacionin shpjegues deklarohet se: “Sistemi i pagave, shpërblimeve dhe kujdesit social e shëndetësor të gjyqtarëve, si një nga mjetet për garantimin e pavarësisë dhe paanshmërisë së tyre në detyrë, nuk i përgjigjet domosdoshmërisë së trajtimit financiar adekuat dhe dinjitoz të tyre. Paga dhe trajtimi financiar aktual i gjyqtarit nuk mban parasysh në masë të mjaftueshme dinjitetin e detyrës e të profesionit, natyrën e përgjegjësive të funksionit gjyqësor, shkallën e vështirësive në përmbushjen e tij, numrin e lartë të papajtueshmërive dhe ndalimeve të posaçme për të kryer veprimtari të tjera që sjellin të ardhura, nevojën për t’i mbrojtur nga presionet dhe ndikimet në veprimtarinë e tyre gjyqësore e në sjelljen e tyre në tërësi, si edhe nevojat e integrimit social të tij dhe të familjes në shoqëri”[1]. E njëjta problematikë konfirmohet edhe në Raportin datë 03.10.2015 “Për projektligjin ‘për statusin e gjyqtarëve dhe të prokurorëve në RSh”[2]. Në të dyja këto dokumente parlamentare parashtrohet se Ligji për Statusin “përmirëson në mënyrë rrënjësore trajtimin financiar dhe masat mbështetëse për gjyqtarët dhe prokurorët si dhe vendos garancitë për trajtim financiar të gjyqtarëve pas lënies së detyrës, duke u mbështetur në parimin se niveli i shpërblimit për magjistratët duhet të jetë i tillë që t’i mbrojë ata nga presionet që dëmtojnë pavarësinë dhe paanshmërinë e gjyqësorit”[3].

     

    [1] Shih faqen 4, paragrafët 1 dhe 2 të Relacionit për projektligjin “Për statusin e gjyqtarëve dhe të prokurorëve në Republikën e Shqipërisë”, http://www.reformanedrejtesi.al/sites/default/files/relacioni-1.pdf , vizituar për herë të fundit më 29.07.2017

    [2] Shih Raportin e Komisionit të Posaçëm Parlamentar për Reformën në Sistemin e Drejtësisë, të  datës 03.10.2016 “Për projektligjin ‘Për statusin e gjyqtarëve dhe të prokurorëve në Republikën e Shqipërisë” në

    http://www.reformanedrejtesi.al/sites/default/files/raporti_i_komisionit_te_posacem_te_projektligjit_1.pdf, vizituar për herë të fundit më 29.07.2017, faqe 5, pika 8

    [3] Shih pikën 9 të faqes  5 të Relacionit (nr. 2) dhe paragrafin 3 të faqes 16 të Raportit (nr. 3)

  • Legjislacioni ndërkombëtar

    Neni 13 është një normë plotësuese e nenit 11. Rrjedhimisht informacioni për legjislacionin ndërkombëtar i paraqitur për nenin 11 është i vlefshëm edhe në këtë rast.

• Standarde ndërkombëtare/ Referenca ndërkombëtare/ Shembuj nga praktikat më të mira

  Neni 13 është një normë plotësuese e nenit 11. Rrjedhimisht informacioni për standardet ndërkombëtare i paraqitur për nenin 11 është i vlefshëm edhe në këtë rast.

• Materiale legjislative

  Relacioni për projektligjin “Për statusin e gjyqtarëve dhe të prokurorëve në Republikën e Shqipërisë”, http://www.reformanedrejtesi.al/sites/default/files/relacioni-1.pdf , vizituar për herë të fundit më 29.07.2017

  Raporti i Komisionit të Posaçëm Parlamentar për Reformën në Sistemin e Drejtësisë, i  datës 03.10.2016 “Për projektligjin ‘Për statusin e gjyqtarëve dhe të prokurorëve në Republikën e Shqipërisë” në http://www.reformanedrejtesi.al/sites/default/files/raporti_i_komisionit_te_posacem_parlamentar_per_reformen_ne_drejtesi_1.pdf, vizituar për herë të fundit më 29.07.2017

• Dispozita të lidhura

  Neni 138 i Kushtetutës

  Neni 11, 12, 39, 40 dhe 53 i Ligjit për Statusin

  Neni 34 i ligjit për Nëpunësin Civil

• Akte nënligjore
  Asnjë koment
• Vendime

  Vendimi i Gjykatës Kushtetuese nr. 34, datë 10.04.2017, Shoqata Kombëtare e Gjyqtarëve dhe Unioni i Gjyqtarëve, për kushtetutshmërinë e Ligjit për Statusin.

• Bibliografia
  Asnjë koment
• Arkiva

  Neni 28 i Ligjit nr.  9877/2008 “ Për organizimin e Pushtetit Gjyqësor në Repulikën e Shqipërisë”; 

  Neni 44 i Ligjit Nr. 8737/2001 “Për organizimin dhe funksionimin e Prokurorisë në Republikën e Shqipërisë”.