KOMENTARI ELEKTRONIK
"PËR STATUSIN E GJYQTARËVE DHE PROKURORËVE NË REPUBLIKËN E SHQIPËRISË "   |   96/2016

Neni 23: Pushimet vjetore

Miratuar me ligjin 96, me datë 06/10/2016
Neni Para Neni Pas

1. Magjistrati gëzon të drejtën për pushime vjetore të paguara me kohëzgjatje 25 ditë pune.

2. Magjistrati që ushtron funksionin në gjykatën e posaçme për gjykimin e veprave penale të korrupsionit dhe krimit të organizuar ose në Prokurorinë e Posaçme, ka të drejtë të përfitojë pesë ditë pune shtesë leje vjetore.

3. Pushimet vjetore për magjistratin që autorizohet të punojë me kohë të pjesshme, zbriten në përpjesëtim me kohën e punës që kryen.

4. Në vitin kur magjistrati caktohet në pozicion ose largohet prej tij ose kur është me leje prindërore, gëzon të drejtën për pushime të pjesshme vjetore të paguara, të cilat përcaktohen në raport me kohëzgjatjen në funksion, si vijon:

a. 2 ditë pune leje për çdo muaj të plotë në funksion;

b. 2 ditë pune leje për një muaj jo të plotë, prej më shumë se 15 ditë pune;

c. 1 ditë pune leje për një muaj jo të plotë deri në 15 ditë pune.

5. Pushimet vjetore mund të merren njëherësh ose në periudha të ndryshme, sipas kërkesës së magjistratit dhe në përputhje me kërkesat e funksionit. Në çdo rast, pushimet duhet të përfshijnë një periudhë trejavore pa ndërprerje, gjatë muajit gusht, përveç kur kërkesat e ushtrimit të funksionit kërkojnë vazhdimin e aktiviteteve të gjykatës ose prokurorisë.

6. Magjistrati i sapocaktuar në pozicion përfiton pushime vjetore vetëm pasi ka ushtruar funksionin për një periudhë tremujore. Përjashtimisht, pushimet mund të miratohen para këtij afati, në raste të jashtëzakonshme dhe të arsyetuara.

7. Magjistrati që kalon sëmundje gjatë pushimeve vjetore, të cilat mund ta pengonin atë në ushtrimin e funksionit nëse nuk do të ishte me pushime, përfiton shtyrje të kohëzgjatjes së pushimeve vjetore, të njëjtë me kohëzgjatjen e sëmundjes, me kushtin që kjo e fundit të vërtetohet me raport mjekësor.

8. Magjistrati që nuk merr pushimet e plota vjetore deri në fund të vitit përkatës kalendarik, për arsye që nuk lidhen me kërkesa të funksionit, mund të shtyjë kohëzgjatjen e mbetur të pushimeve në vitin pasardhës, me kushtin që kohëzgjatja e mbetur të jetë deri në pesë ditë. Leja e prapambetur mund të merret deri në fund të muajit mars të vitit pasardhës. Magjistrati që nuk ka marrë pushimet e plota vjetore në kohën e largimit nga funksioni, përfiton kompensim në pagesë, të barabartë me një të tridhjetën e pagës që merrte para largimit, për çdo ditë pushimi të mbetur. Shuma e përllogaritur, sipas kësaj pike, zbritet nga pagesa që magjistrati duhet të përfitojë, në rast se në kohën e largimit nga funksioni ka marrë më shumë pushime vjetore sesa ka pasur të drejtë deri në atë moment.

9. Magjistrati që ndërpret pushimet vjetore për shkak të kërkesave të funksionit ose që i anulohen këto pushime, gëzon të drejtën për t’u kompensuar për të gjitha shpenzimet e kryera, veçanërisht shpenzimet e transportit, nëse ato vërtetohen me dokumentacionin e nevojshëm.

10. Me përjashtim të rasteve të sëmundjes ose aksidentit, magjistrati nuk mund të kryejë mungesa në detyrë. Nëse magjistrati ka kryer mungesa në detyrë, të cilat nuk janë miratuar, ato zbriten nga periudha e pushimeve vjetore. Pavarësisht nëse jepet masë disiplinore ose jo, magjistrati nuk paguhet për ditët e munguara.

11. Pushimet vjetore jepen nga kryetari i gjykatës ose prokurorisë. Kërkesa për leje vjetore për një periudhë më shumë se tre ditë i drejtohet kryetarit të paktën një muaj para marrjes së tyre.

Përmbajtja

    • 1. Pushimet vjetore janë pjesë e sistemit të garancive të parashikuara nga neni 138 i Kushtetutës që kanë si qëllim të sigurojnë pavarësinë e sistemit gjyqësor. Rrjedhimisht, neni 23 i Ligjit të Statusit ka si qëllim të përcaktojë pushimet vjetore të paguara të magjistratëve si dhe rregullat e zbatueshme për marrjen e tyre.

      2. Leja vjetore konsiderohet si një nga përfitimet që gjyqtarët e gëzojnë për shkak të detyrës që kryejnë dhe si e tillë ajo nuk mund të ulet ose reduktohet. E parë në këtë kontekst, dispozita ka si qëllim të përmirësojë të drejtat/përfitimet, të cilat burojnë nga ushtrimi i funksionit të magjistratit me qëllim që të krijojë kushtet më të përshtatshme për sigurimin e pavarësisë së sistemit gjyqësor.

    • 3. Neni 23 ka përcaktuar rregullat e zbatueshme mbi të drejtën për pushime vjetore të magjistratëve, duke rregulluar në mënyrë të posaçme numrin e ditëve që përfitohen si leje vjetore, periudhën kur mund të merret leja vjetore, ndërprerjen dhe shtyrjen në kohë të lejes vjetore si dhe organin përgjegjës që duhet të miratojë kërkesat për marrjen e lejes vjetore. Dispozita krijon garanci dhe detyrime për të gjithë magjistratët të cilët kanë të drejtë të përfitojnë lejen vjetore sipas kushteve të përcaktuara në të. Gjithashtu, subjektet përgjegjëse për miratimin e kërkesave për leje vjetore janë kryetarët e gjykatave ose të prokurorive ku magjistrati ushtron funksionet.

      4. Kjo dispozitë përmban gjithashtu rregulla se si llogariten ditët e pushimeve vjetore, sa ditë pune i takojnë të marrin pushime vjetore magjistratit që caktohet për herë të parë në detyrë ose atij që mund të lëvizë në detyrë apo në rastet kur largohet nga detyra. Gjithashtu, ka dhe rregulla që përcaktojnë se si llogariten ditët e pushimit kur magjistrati dëshiron ta bëjë lejen vjetore me shkëputje ose kur është i detyruar ta bëjë me shkëputje për shkak të nevojave të punës. Dispozita parashikon edhe kompetencën e kryetarit të gjykatës për të dhënë pushimet vjetore (pika 11). Ai ka të drejtë të japë leje vjetore për një periudhë më shumë se tre ditë, një muaj para marrjes së tyre.

    • Kohëzgjatja e pushimeve vjetore       

      5. Neni 23, në përmbushje të qëllimit të Ligjit për Statusin që të përmirësojë të drejtat/përfitimet, të cilat burojnë nga ushtrimi i funksionit magjistratit me qëllim që të krijojë kushtet më të përshtatshme për sigurimin e pavarësisë së sistemit gjyqësor, ka rritur kohëzgjatjen e pushimeve vjetore nga 30 ditë kalendarike që parashikohej më parë, në 25 ditë punë ose 35 ditë kalendarike. Gjithashtu, duke marrë në konsideratë ngarkesën e veçantë që kanë magjistratët që ushtrojnë funksionin në gjykatën dhe prokurorinë e posaçme, ligji i ka njohur të drejtën të përfitojnë 5 ditë pune shtesë leje vjetore, pra në total 30 ditë pune gjatë një viti kalendarik. Dokumenti analitik kishte gjetur që ligji i mëparshëm parashikonte të drejtën e gjyqtarit për leje të pagueshme vjetore prej 30 ditësh kalendarike, e cila kishte reduktuar pa ndonjë motiv të arsyeshëm kohëzgjatjen e lejes vjetore[1]. Kjo rezultonte të ishte përgjithësisht edhe me vogël se sa ajo që përfitojnë gjyqtarët në shtete të tjera, prej së paku 30 ditësh pune.

      6. Në vitin kur caktohen në pozicion, kur largohet nga funksioni si dhe gjatë periudhës së lejes prindërore magjistratët kanë të drejtë të përfitojnë pushime të pjesshme vjetore të paguara, të cilat janë 2 ditë pune për çdo muaj të plotë ose edhe në rastet kur muaji është jo i plotë, por sidoqoftë gjatë atij muaji kanë punuar më shumë se 15 ditë pune dhe 1 ditë pune në çdo rast që gjatë atij muaji kanë punuar më pak se 15 ditë punë. Si shembull, në rast se magjistrati caktohet në pozicion në 20 shtator, gjatë vitit të caktimit në pozicion do të përfitojë pushime të pjesshme vjetore në masën e 1 dite punë për muajin e shtatorit, dhe nga 2 ditë pune për muajt tetor, nëntor dhe dhjetor. Sipas përcaktimeve të pikës 6 të nenit 23, magjistrati i sapocaktuar në pozicion i lind e drejta të përfitojë pushime vjetore vetëm pasi të ketë punuar jo më pak se tre muaj.

      7. Neni 23 ka ndryshuar edhe periudhën gjatë të cilës mund të merren pushimet vjetore. Ligji i mëparshëm parashikonte detyrimin e çdo gjyqtari që gjatë muajit gusht të merrte lejen vjetore. Pika 5 e nenit 23 i jep të drejtën magjistratit për të marrë lejen vjetore njëherësh ose në periudha të ndryshme, me kushtin e vetëm që duhet të përshtatet me kërkesat e funksionit. Megjithatë, neni 23 ka vendosur detyrimin që pushimet vjetore të përfshijnë një periudhë trejavore pa ndërprerje (pra 15 ditë pune nga leja vjetore) të cilat duhet të merren gjatë muajit gusht, përveç rasteve kur kërkesat e ushtrimit të funksionit kërkojnë vazhdimin e aktiviteteve të gjykatës ose të prokurorisë.

      8. Në mënyrë të ngjashme me të drejtat e garantuara nga Kodi i Punës, neni 23 i Ligjit për Statusin i njeh magjistratëve drejtën e shtyrjes së pushimeve vjetore në rast se sëmuren gjatë kësaj leje, sipas vërtetimit të raportit mjekësor përkatës. Në përputhje me pikën 11 të nenit 23, kërkesa e shtyrjes së lejes vjetore për shkak të sëmundjes gjatë lejes, duhet të miratohet nga kryetari i gjykatës ose prokurorisë. Gjithashtu, magjistrati që nuk e ka përdorur të gjithë lejen vjetore gjatë një viti kalendarik, për shkaqe që nuk lidhen me kërkesat e funksionit mund të shtyjë jo më shumë se pesë ditë pune nga leja vjetore e mbetur për vitin pasardhës kalendarik. Leja e prapambetur duhet të merret deri në fund të muajit mars të vitit pasardhës. Në rastet se leja vjetore është shtyrë për shkak të kërkesave të funksionit, magjistrati ka të drejtë ta shtyjë të gjithë lejen vjetore të pamarrë për vitin pasardhës kalendarik.

      9. Duke marrë në konsideratë që kryetari i gjykatës ose prokurorisë ka përgjegjësi për menaxhimin e përgjithshëm dhe me efektivitet të gjykatës, sipas ligjit nr. 96/2016 “Për organizimin e pushtetit gjyqësor në Republikën e Shqipërisë” (Ligji për Organizimin e Pushtetit Gjyqësor), neni 23 i ligjit për statusin ka përcaktuar që pushimet vjetore jepen nga kryetari i gjykatës ose prokurorisë, dhe në rast se magjistrati ka nevojë të marrë një leje vjetore që zgjat më shumë se tre ditë, kërkesa për marrjen e lejes duhet t’i paraqitet kryetarit të paktën një muaj para marrjes së tyre.

      10. Neni 23, në pikën 10 fillimisht u parashikua ndalimi i magjistratit për të kryer mungesa në detyrë, me përjashtim të rasteve të sëmundjes dhe aksidentit. Në rast se magjistrati kryente mungesa, pavarësisht nëse jepet masë disiplinore ose jo, nuk paguhej për ditët e munguara dhe periudha zbritej nga ditët e lejes vjetore. Kjo dispozitë u kundërshtuar si antikushtetuese në Gjykatën Kushtetuese nga Shoqata Kombëtare e Gjyqtarëve dhe Unioni i Gjyqtarëve të Shqipërisë duke pretenduar se parashikimi i disa penaliteteve në të njëjtën kohë për të njëjtin veprim, siç ishte mungesa në detyrë nuk ishte proporcionale duke cenuar nenin 17 të Kushtetutës dhe nenin 100, pika 1, shkronja “e” të Ligjit për Statusin. Gjykata Kushtetuese, duke u bazuar në parimin e pavarësisë së brendshme të gjyqtarëve ka arsyetuar që pavarësia gjyqësore individuale sigurohet krahas procedurave të emërimit dhe promovimit të gjyqtarëve mbi bazën e kualifikimit profesional dhe integritetit personal, edhe nëpërmjet kohëzgjatjes së ushtrimit të funksionit e sigurisë financiare, pavarësisë në vendimmarrje, si dhe garantimit të të drejtave vetjake. Për këtë shkak, rregullimi ligjor i përcaktuar në nenin 23 pika 10, nuk respekton kërkesën kushtetuese për pavarësi individuale të gjyqtarit, e cila duhet ta karakterizojë atë gjatë ushtrimit të funksionit[2].

       

      [1] Komisioni i Posaçëm Parlamentar për Reformën në Drejtësi: Analizë e Sistemit të Drejtësisë në Shqipëri (Qershor 2015) parag. 3.11

      [2] Vendimi 34/2017 i Gjykatës Kushtetuese, Shoqata Kombëtare e Gjyqtarëve dhe Unioni i Gjyqtarëve të Shqipërisë, Shfuqizimi si i papajtueshëm me Kushtetutën i disa dispozitave të ligjit nr.96/2016 “Për statusin e gjyqtarëve dhe prokurorëve në Republikën e Shqipërisë”.

    • 11. Neni 24 pika 2 e ligjit 9877/2008 “Për organizimin e pushtetit gjyqësor në Republikën e Shqipërisë” (Ligji për Organizimin e Pushtetit Gjyqësor) parashikonte që gjyqtari përfiton leje të pagueshme vjetore prej 30 ditësh kalendarike. Leja vjetore bëhet në muajin gusht. Gjyqtari i ngarkuar me kryerjen e detyrave të ngutshme në muajin gusht, lejen vjetore e bën në një periudhë tjetër, duke përfituar pesë ditë shtesë.

      12. Neni 50 i ligjit 8737/2001 “Për organizimin dhe funksionimin e prokurorisë në Republikën e Shqipërisë” (Ligji për Organizimin e Prokurorisë) parashikonte rregullime të ngjashme me Ligjin për Organizimin e Pushtetit Gjyqësor. Sipas këtij ligji, prokurori gëzonte të drejtën e një lejeje vjetore të pagueshme prej 30 ditësh kalendarike. Leja vjetore, si rregull, bëhej në muajin gusht. Në rastet kur prokurori ngarkohet me kryerjen e detyrave të ngutshme në muajin gusht, si dhe kur ndërpret lejen për nevoja pune, përveç ditëve të pushimit të mbetura, përfiton deri në pesë ditë pushimi shtesë.

    • Asnjë koment

  • 13. Kongresi i shtatë i Kombeve të Bashkuara për parandalimin e krimit dhe trajtimin e kriminelëve, Milano, Itali, 26 gusht – 6 shtator 1985, mbështetur nga Asambleja e Përgjithshme me rezolutën 40/32 të 29 nëntorit 1985 dhe 40/146 të 13 dhjetorit 1985, Parimet Bazë mbi Pavarësinë e Gjyqësorit, paragrafi 11, http://www.ohchr.org/EN/ProfessionalInterest/Pages/IndependenceJudiciary.aspx, vizituar për herë të fundit në datë 03.05.2017.

  • Faqja 7 e proces verbalit të datës 23.09.2016 të Komisionit të Posaçëm, http://reformanedrejtesi.al/sites/default/files/procesverbal_date_23.09.2016.pdf , e vizituar për herë të fundit 05.5.2017.

    Dokumenti analitik, faqe 77 “Ligji aktual parashikon të drejtën e gjyqtarit për leje të pagueshme vjetore prej 30 ditësh kalendarike, e cila ka reduktuar pa ndonjë motiv të arsyeshëm kohëzgjatjen e lejes vjetore të parashikuar nga ligji i mëparshëm. Kjo rezulton të jetë përgjithësisht edhe më e vogël se sa ajo që përfitojnë gjyqtarët në shtete të tjera, prej së paku 30 ditësh pune.” http://reformanedrejtesi.al/sites/default/files/dokumenti_shqip.pdf, e vizituar për herë të fundit 05.05.2017.

    • Neni 138 i Kushtetutës
  • Asnjë koment

  • Gjykata Kushtetuese: Vendim nr. 34, datë 10.4.2017, shoqata e gjyqtarëve dhe unioni i gjyqtarëve për kushtetutshmërinë e ligjit për statusin e magjistratëve. Objekt i ankimit, midis të tjerave, ishte tërësia e neneve dhe seksioneve të Ligjit që rregullojnë disa aspekte të të drejtave dhe detyrimeve të magjistratëve, përfshi edhe lejen vjetore. Ankimi për këtë pikë u pranua pjesërisht nga Gjykata Kushtetuese, e cila shfuqizoi, midis të tjerave, edhe pikën 10 të nenit 23 të këtij ligji.

     

    Gjykata Kushtetuese: Vendimi nr.31/2009, për shfuqizimin e disa dispozitave të Ligjit për Organizimin e Pushtetit Gjyqësor, në fuqi në atë kohë.

  • Asnjë koment

  • Neni 24 pika 2 e ligjit 9877/2008 “Për organizimin e pushtetit gjyqësor në Republikën e Shqipërisë”

    Neni 50 i ligjit 8737/2001 “Për organizimin dhe funksionimin e prokurorisë në Republikën e Shqipërisë”

Besmir Beja
Marsida Xhaferllari, Arta Vorpsi, Gent Ibrahimi, Alma Faskaj (Vokopola)