KOMENTARI ELEKTRONIK
"PËR STATUSIN E GJYQTARËVE DHE PROKURORËVE NË REPUBLIKËN E SHQIPËRISË "   |   96/2016

Neni 71: Kriteret e vlerësimit

Miratuar me ligjin 96, me datë 06/10/2016
Neni Para Neni Pas

1Vlerësimi kryhet sipas kritereve të mëposhtme:

aaftësive profesionale të gjyqtarit dhe prokurorit;

baftësive organizative;

cetikës dhe angazhimit ndaj vlerave profesionale të gjyqtarit dhe prokurorit;

çaftësive personale dhe angazhimit profesional.

Përmbajtja

      1. Kjo dispozitë normon setin e kritereve që mundësojnë vlerësimin objektiv, tërësor dhe të thelluar të aspekteve të ndryshme të punës/veprimtarisë dhe sjelljes së magjistratit. Vetëm vendosja e kritereve uniforme, objektive, të qarta për t’u kuptuar dhe zbatuar krijon premisat për një vlerësim të strukturuar dhe të mbështetur në merita.
      2. Dispozita, nëpërmjet krijimit të standardeve objektive synon të mos i lërë shteg ndikimeve të mundshme nga faktorë/aktorë të ndryshëm dhe të shmangë perceptimin për favorizim, anshmëri apo subjektivizëm në vlerësim. Në të njëjtën kohë, ky set kriteresh i parashikuar në ligj, rrit besueshmërinë dhe transparencën jo vetëm për sistemin e vlerësimit, por edhe për atë të ngritjes në detyrë duke qenë se vlerësimi është parakusht për t’u rritur në karrierë.

       

      1. Nga pikëpamja sistematike, neni 71 është dispozita e seksionit I “Vlerësimi i Magjistratit” në kreun II “Kriteret, burimet dhe nivelet e vlerësimit”. Neni 71 ka natyrë renditëse dhe prezanton kriteret e vlerësimit. Zbërthimi (shtjellimi) i secilit kriter vlerësimi në mënyrë të hollësishme jepet në nenet në vijim 72, 73, 74, 75, 76 të po këtij Seksioni.
      2. Në përmbajtjen e tij, neni ka 4 nënpika që listojnë në mënyrë shteruese kriteret që zbatohen për vlerësimin.

       

      1. Ligjvënësi është kujdesur të përzgjedhë kritere që bazohen në merita, janë gjithëpërfshirëse dhe përmbajnë jo vetëm tregues cilësorë por edhe sasiorë. Vetëm gërshetimi i balancuar i të dy kategorive të treguesve mundësojnë një vlerësim tërësor dhe të thelluar të performancës siç kërkohet nga CCJE[1]. Sa më tërësor dhe i thelluar të jetë vlerësimi aq më e madhe është mundësia që vlerësimi të jetë i drejtë dhe objektiv në lidhje me performancën e magjistratit.
      2. Në linjë me rekomandimet Kyiv[2] (Kievit) ligjvënësi ka vënë theksin në përparësinë e vlerësimit bazuar në kritere që lidhen me aftësitë profesionale, personale, sociale dhe etikën e magjistratit. Në një vështrim më makro, këto kritere mbulojnë të gjitha aspektet që kanë të bëjnë me mirëfunksionimin e një sistemi gjyqësor. Meqenëse vlerësimi ka për qëllim madhor të përmirësojë gjyqësorin si një i tërë, si dhe besimin e publikut te gjyqësori, vlerësimi duhet të përqendrohet të përmirësojë gjyqësorin si një i tërë si dhe besimin e publikut te gjyqësori, si dhe duhet të përqendrohet më shumë tek aftësitë që i nevojiten gjyqtarit për t’i shërbyer publikut, se sa në arritjet akademike e skolastike[3].
      3. Vlerësuesi (Këshilli) duhet të konsiderojë dhe vlerësojë të gjitha kriteret e marra së bashku, rast pas rasti, duke pasur parasysh edhe specifikat (kontekstin) e veprimtarisë së magjistratit.
      4. Kriteri i renditur në shkronjën “a” që i referohet aftësive profesionale është një nga kriteret më të rëndësishme të vlerësimit, pasi është në fakt kushti thelbësor (esenca) për të ushtruar detyrën. Më shumë informacion për këtë kriter jepet te komentet e nenit 72 dhe 73 të Ligjit për Statusin.
      5. Aftësitë organizative që renditen në pikën “b” kanë të bëjnë në thelb me produktivitetin dhe eficencën menaxheriale të magjistratit. Përmbajtja e këtij kriteri shpjegohet në detaj në komentet e nenit 74 të Ligjit për Statusin.
      6. Etika dhe angazhimi ndaj vlerave profesionale të gjyqtarit dhe prokurorit është një tjetër kriter i vlerësimit që përmendet në nenin 71, shkronja “c”, respektimi i të cilave janë kushte të domosdoshme për çdo magjistrat. Për përmbajtjen e këtij kriteri vlejnë komentet në nenin 75 të Ligjit të Statusit.
      7. Kriteri i katërt i vlerësimit i renditur në shkronjën “ç” të nenit 71 ka të bëjë me aftësitë profesionale dhe angazhimin profesional. Më shumë informacion për përmbajtjen e këtij kriteri jepet te komentet e nenit 76 të Ligjit për Statusin.

       

      [1] Shih Opinionin e CCJE-së nr. 17/2014, “Mbi Vlerësimin e Punës së Gjyqtarëve, Cilësinë e Drejtësisë dhe Respektin për Pavarësinë e Gjyqësorit”, parag.32.

      [2] Shih Rekomandimet e Kievit të OSBE-së për pavarësinë e gjyqësorit në Europën Juglindore, Kaukazin Jugor dhe Azinë Qendrore parag.27. 

      [3] Shih Raporti për vlerësimin individual të gjyqtarëve në Shqipëri i SEJ të hartuar nga prof. dr. Anne Sanders, viti 2015, parag. 98.

      1. Në Shqipëri, përpara Ndryshimeve Kushtetuese të vitit 2016 sistemi i vlerësimit i gjyqtarëve dhe prokurorëve nuk përfshinte anëtarët (gjyqtarët) e Gjykatës së Lartë dhe Prokurorin e Përgjithshëm. Pjesë e skemës së vlerësimit sipas vendimit nr.261/2, datë 14.4.2010 i KLD-së ishin vetëm gjyqtarët e shkallës së parë dhe ata të apelit. Një rregullim i ngjashëm gjendej edhe në kuadrin ligjor që rregullonte vlerësimin e prokurorëve sipas të cilës Prokurori i Përgjithshëm nuk ishte pjesë e skemës së vlerësimit. Ligji i Statusit prezantoi për herë të parë rregullimin uniform duke përcaktuar të njëjtat kritere vlerësimi pa asnjë dallim për të dyja kategoritë e magjistratëve: gjyqtarët dhe prokurorët të të gjitha niveleve.
      2. Vendimi nr. 261/2 i KLD-së përmbante kritere të shumta të ndara në tri seksione për të cilat u rekomandua që mund të thjeshtoheshin[1]. Kriteret e mëparshme janë konsideruar si jo të qarta duke i lënë kështu shteg zbatuesit për t’i dhënë normës kuptime të ndryshme që nuk shkonin në përputhje me qëllimin e vlerësimit. Ky vendim ndiqte një qasje sasiore dhe cilësore për të vlerësuar kriteret që lidhen me aftësitë profesionale të përgjithshme, organizuese dhe zbatuese; ndërkohë që përdorte kritere sasiore për grupin e aftësive profesionale juridike dhe teknike si dhe kapacitetin njerëzor dhe angazhimin profesional.
      3. Për sa i takon rregullimit për prokurorët, ligji nr.8737, datë 12.2.2001, “Për organizimin dhe funksionimin e prokurorisë në Republikën e Shqipërisë” përmbante në nenin 42 rregullime në lidhje me kriteret, mënyrën, nivelet dhe procedurat e vlerësimit profesional. Ndërsa kriteret e vendosura në Rregulloren për sistemin e vlerësimit të punës dhe të aftësive profesionale e morale të prokurorëve”[2] përmbanin një detajim të të gjitha kritereve që shërbejnë për vlerësimin e punës së prokurorëve dhe se këto kritere përfshijnë pothuajse çdo aspekt[3].
      4. Në Analizën e Sistemit të Drejtësisë, Grupi i Ekspertëve të Nivelit të Lartë pranë Komisionit të Posaçëm Parlamentar për Reformën në Sistemin e Drejtësisë ka vërejtur se: “..Sa më sipër, vërehet se ligji nuk parashikon shprehimisht, qartë dhe mjaftueshëm çështjet që lidhen me kriteret, procedurat dhe kompetencat për vlerësimin profesional të gjyqtarëve. Me ndonjë përjashtim, këto çështje përgjithësisht janë trajtuar me akte nënligjore të nxjerra nga vetë KLD-ja, gjë që nuk kënaq standardin e parashikimit nga ligji të çështjeve që lidhen me statusin e gjyqtarit”[4].
      5. Përkundrejt këtyre gjetjeve, Kuvendi miratoi Ligjin e Statusit që adreson jo vetëm gjetjet e Analizës, por edhe rekomandimet dhe standardet më të mira ndërkombëtare në fushën e vlerësimit profesional.

       

       

      [1] Shih Raportin për vlerësimin individual të gjyqtarëve në Shqipëri të SEJ-it të hartuar nga prof. dr. Anne Sanders, viti 2015, parag.99.

      [2] http://www.pp.gov.al/web/regullore_e_sist_vler_te_prokuroreve_758.pdf

      [3] Shih Analizën e Sistemit të Drejtësisë, qershor 2015, fq.265.

      [4] Shih Analizën e Sistemit të Drejtësisë, qershor 2015, fq.66.

      1. Një prej dokumenteve bazë ndërkombëtare të përdorura në hartimin e pjesës IV “Vlerësimi i Magjistratit” që citohet edhe në relacionin shpjegues të Kuvendit është Opinioni i CCJE-së nr. 17 (2014), Mbi Vlerësimin e Punës së Gjyqtarëve, Cilësinë e Drejtësisë, dhe Respektin për Pavarësinë e Gjyqësorit. Ky opinion parashtron mënyrën e organizimit të sistemeve të ndryshme të vlerësimit në shtete të BE-së si dhe përmban rekomandime në lidhje me sistemin e vlerësimit. Dokumente të tjera që analizojnë aspekte të vlerësimit individual të magjistratit janë: Rekomandimi CM/Rec(2010)12 i Komitetit të Ministrave për gjyqtarët: pavarësia, eficenca dhe përgjegjësitë për raportin e periudhës 2012-2013 të Rrjetit Europian të Këshillave për Gjyqësorin (ENCJ) mbi standardet minimale lidhur me vlerësimin e performancës profesionale dhe mos-heqjen nga detyra të anëtarëve të gjyqësorit (më poshtë raporti i ENCJ-së)[1]; Opinioni 1 (2001) i Këshillit Konsultativ Evropian të Gjyqtarëve në lidhje me standardet për pavarësinë e gjyqësorit dhe palëvizshmërinë e gjyqtarëve (Rekomandimi nr.R94 (12); Rekomandimet e Kievit të OSBE-së për pavarësinë e gjyqësorit në Europën Juglindore, Kaukazin Jugor dhe Azinë Qendrore (2010) – administrata gjyqësore, përzgjedhja dhe llogaridhënia (më poshtë Rekomandimet e Kievit).

       

      [1] Shih Raportin e periudhës 2012-2013 të Rrjetit Europian të Këshillave Gjyqësore (ENCJ) për standardet minimale lidhur me vlerësimin e performancës profesionale dhe mos-heqjen nga detyra të anëtarëve të gjyqësorit, më poshtë raporti i ENCJ-së, kreu 2, faqe 10.

  • - Opinioni i CCJE-së nr.1, Mbi standardet në lidhje me pavarësinë e gjyqësorit dhe palëvizshmërinë e gjyqtarëve (version në gjuhën angleze https://rm.coe.int/168074w30, vizituar për herë të fundit në datën 26.8.2019).

    - Opinioni i CCJE-së nr.11/2008. Në lidhje me cilësinë e vendimeve gjyqësore (version në gjuhën angleze https://rm.coe.int/16807482bf, vizituar për herë të fundit në 29.9.2019).

    - Opinioni i CCJE-së nr. 17/2014, Mbi Vlerësimin e Punës së Gjyqtarëve, Cilësinë e Drejtësisë, dhe Respektin për Pavarësinë e Gjyqësorit (version në gjuhën angleze https://rm.coe.int/16807481ea, vizituar për herë të fundit në datën 23.8.2019);

    - Rekomandimi CM/Rec(2010)12 i Komitetit të Ministrave për gjyqtarët (version në gjuhën angleze https://search.coe.int/cm/Pages/result_details.aspx?ObjectId=09000016805afbë, vizituar për herë të fundit në datën 23.8.2019).

    - Rekomandimet e Kievit të OSBE-së për pavarësinë e gjyqësorit në Europën Juglindore, Kaukazin Jugor dhe Azinë Qendrore (2010) (version në gjuhën angleze https://www.osce.org/odihr/KyivRec?doënload=true, vizituar për herë të fundit në datën 23.8.2019).

    - Raport i Rrjetit Europian të Gjyqësorit për 2014-2016 (version në gjuhën angleze https://ëëë.encj.eu/images/stories/pdf/ëorkinggroups/independence/encj_report_independence_accountability_prosecution_2014_2016.pdf, vizituar për herë të fundit në datën 23.8.2019).

    - Raport mbi pavarësinë e sistemit gjyqësor, Pjesa I: Pavarësia e gjyqtarëve” i Komisionit të Venecias, CDL-AD (2010)004 (version në gjuhën angleze https://www.venice.coe.int/webforms/documents/default.aspx?pdffile=CDL-AD(2010)004-e, vizituar për herë të fundit më 23.8.2019).

    - Opinion i Komisionit të Venecias “Mbi sistemin e vlerësimit të gjyqtarëve në Armeni CDL-AD(2014)007 (version në gjuhën angleze https://www.venice.coe.int/ëebforms/documents/default.aspx?pdffile=CDL-AD(2014)007-e, vizituar për herë të fundit në 23.8.2019).

  • - Analizë e Sistemit të Drejtësisë në Shqipëri, qershor 2015, hartuar nga Grupi i Ekspertëve të Nivelit të Lartë pranë Komisionit të Posaçëm Parlamentar për Reformën në Sistemin e Drejtësisë.

    - Relacion për projektligjin: “Për statusin e gjyqtarëve dhe të prokurorëve në Republikën e Shqipërisë”.

     

  • Kushtetuta:

     - Neni 147/a: KLGJ ushtron funksionet e mëposhtme: a) emëron, vlerëson, ngre në detyrë dhe transferon gjyqtarët e të gjitha niveleve....

    - Neni 149/a: KLP ushtron funksionet e mëposhtme: a) emëron, vlerëson, ngre në detyrë dhe transferon prokurorët e të gjitha niveleve....

    Ligji

    Neni 72, 73, 74, 75, 76  i ligjit nr. 96/2016, “Për statusin e gjyqtarëve dhe prokuroreve në Republikën e Shqipërisë”.

  • Asnjë koment
  • Asnjë koment
  • Asnjë koment

  • A. Ligje
    - Neni 2 i ligjit nr.8811, datë 17.5.2001, “Për organizimin dhe funksionimin e Këshillit të Lartë të Drejtësisë”.
    - Neni 13 i ligjit nr.9877, datë 18.2.2008, “Për organizimin e pushtetit gjyqësor” normonte në nenin 13.
    - Neni 42 i ligjit nr.8737, datë 12.2.2001, “Për organizimin dhe funksionimin e prokurorisë në Republikën e Shqipërisë”.


    B. Akte nënligjore
    - Vendimi nr.261/2, datë 14.4.2010 i KLD-së “Për sistemin e vlerësimit të gjyqtarëve”.
    - Rregullore “Për sistemin e vlerësimit të punës dhe të aftësive profesionale e morale të prokurorëve”.

     

Aulona Hazbiu
Aulona Hazbiu