Përmbajtja

• Koment
  • Qëllimi

    1. Kjo dispozitësynon të përcaktojë kritere të qarta për vlerësimin në mënyrë objektive dhe të paanshme për kriterin “aftësitë komunikuese” të kryetarit të një gjykate ose prokurorie (drejtues prokurorie) . Vetëm vendosja e kritereve uniforme, objektive, të qarta për t’u kuptuar dhe zbatuarkrijon premisat për një vlerësim të strukturuar dhe të mbështetur në merita.

    2. Në linjë me të gjitha kriteret e tjera të vlerësimit të pjesës IV, kreu II, seksioni I, zbërthimi që bën neni 81 ka vlerë të dyfishtë. Së pari, treguesit matës për vlerësimin e kryetarit janë parashikuar në ligj në mënyrë të qartë dhe të unifikuar për të gjithë kryetarët e gjykatave/prokurorive në sistemin gjyqësor/prokurorial. Përcaktimi i treguesve matës përbën garanci dhe siguri ç’ka i jep procesit të vlerësimit më shumë besueshmëri. Në të njëjtën kohë, ligjvënësi synon t’i vendosë organit vlerësues kufijtë ligjorë të vlerësimit për kriterin e aftësive drejtuese dhe organizative të kryetarit. Vendosja e këtyre kufijve është e rëndësishme për të garantuar respektimin e parimit të pavarësisë së magjistratit (neni 69, shkronja “a”) të Ligjit për Statusin ).Seti i kriterevetëparashikuara në ligj, rrit besueshmërinë dhe transparencën për sistemin e vlerësimit të titullarëve të gjykatës/prokurorisë në tërësi.

  • Objekti

    3. Nga pikëpamja sistematike, neni 81është dispozita e tretë e seksionit II“Vlerësimi i Veprimtarisë së Kryetarit” në kreun II“Kriteret, burimet dhe nivelet e vlerësimit”. Me anë të këtij neni, ligjvënësi përcakton dy shtyllat ku mbështetet ky kriter si për kryetarët e gjykatave ashtu edhe të prokurorive, duke mos bërëasnjëdallim midis tyre.

    4. Nëpërmbajtjen e tij, në fjalinë e parë prezantohen elementet përbërëse tëaftësive komunikuese. Fjalia e dytë përmban 2nënpika. Në nënpikën e parë prezantohen elementet matëse tëkriterit për sa i takon bashkëpunimit qëkryetari në cilësinë e përfaqësuesit ligjor tëgjykatës duhet të ketëme institucionet që sipaskuadrit ligjor ushtrojnë kompetenca mbikëqyrëse, kontrolluese apo audituese. Ndërsa nënënpikën e dytëparashtrohen treguesit që vlerësojnë komunikimin “me botën jashtë”, konkretisht me publikun dhetë tretët.

     

  • Komente për çështje të ndryshme të dispozitës

    5.Komente për nenin 81, fjalia 1. Neni 81, fjalia 1 prezanton tri aspekte (elementet përbërëse) tëaftësisë së kryetarit për komunikim. Ato lidhen me: qartësinë, komunikimin në kohë dhe transparencën në komunikim. Të tri këto aspekte të marra sëbashku plotësojnë tablonë e plotë të aftësive komunikuese si kryetar. Edhe pse këto aftësi “bashkëjetojnë” brenda të njëjtit person/individ, ato përbëjnë aspekte të pavarura nga aftësitë komunikuese si magjistrat, të parashikuara nënenin 76, pika 2 të Ligjit për Statusin. Midis tyre ka një dallim cilësor pasi kanë të bëjnë me ushtrimin e dy funksioneve krejtësisht të ndryshme, siç është ai i magjistratit (gjyqtar/prokuror) dhe ai kryetarit (titullarit) të një institucioni siç është gjykata/prokuroria.

    Qartësia e komunikimit

    Në vetvete komunikimi është një term i papërcaktuar. Në tërësinë e tij përfshin komunikimin verbal edhe atë jo verbal (nëpërmjet gjuhës trupore (“bodylanguage”) si dhe me shkrim), si dhe aftësinë për të dëgjuar aktivisht (për më shumë shih komentet enenit 76 të Ligjit për Statusin.). Ndërkohë që termi “qartësi” nënkupton përtej dyshimit të arsyeshëm, e kuptueshme (diçka që të“ndriçon/iluminon”) “e pastër”, pa kufizime apo barriera, evidente ose paekuivoke . Për sa më sipër, komunikimi i qartëështëforma dhe mënyra e komunikimit (verbal dhe jo verbal) që përçon sinjale/mesazhe të kuptueshme, evidente, paekuivoke dhe përtej dyshimit të arsyeshëm se një veprim apo mosveprim duhet ndërmarrë për një çështje të caktuar. Komunikimi është një proces i vazhdueshëm dhe duke qenë i tillë, duhet synuar në çdo moment që tëarrihet niveli më i lartë i mundshëmi qartësisë dhe kuptueshmërisë në përcjelljen e mesazhit. Në morinë e angazhimeve ditore të një kryetari gjykate/prokurorie, qartësia në përcjelljen e shqetësimeve/problematikave është shumë e rëndësishmedhe prandaj komunikimi duhet të jetë sa më efektiv. Parë nga këndvështrimi i vlerësuesit, si provë për qartësinë e komunikimit shërbejnëaktet me shkrim (raportet periodike, korrespondencat/komunikime me përfaqësues të ndryshëm të Këshillittë LartëGjyqësor/Këshillin e Lartë të Prokurorisë apo institucione të tjera të sistemit të drejtësisë por jo vetëm).Konkretisht nisur nga marrëdhënia e veçantë që ekziston midis një gjykate dhe Këshillit të LartëGjyqësor sipas kuadrit ligjor në fuqi, komunikimi me këtë institucion vlerësohet seështëshumëmëi shpeshtë sesa me institucionet e tjera. Duke qenë se komunikimi ështëmjet i përdorshëm në çdo moment, situatë/sfidë të mbarëvajtjes së punës,është e vetëkuptueshme që një pjesë e komunikimit mund të jetëverbale dhe si e tillë të mbetet e paevidentuar,pasi mungojnë elementet e nevojshme për t’i dhënëvlerë provuese. Pra, lind pyetja, duhet të jetë çdo komunikim për shembull me Këshillit të Lartë Gjyqësor/Këshillin e Lartë të Prokurorisë me shkrim? Me qëllim ilustrimin e rëndësisë së formës së komunikimit sjellim si shembull kazusin si vijon: “Në kuadër të një eventi, kryetari i gjykatës në bisedë informale, parashtron një problematikë të caktuar kundrejt përfaqësuesit të Këshillit të Lartë Gjyqësor. Duke mos qenë i qartë në parashtrimin e problematikës si dhe nisur nga natyra jo formale e komunikimit, kjo çështje që në fillim nuk kuptohet dhe për rrjedhojë nuk merr zgjidhjen e duhur dhe problemi mbarset në vijim duke krijuar problematika të mëtejshme. Gjatë vlerësimit të aftësisë komunikuese në këtë rast, vlerësuesi mund të ndodhet përpara sfidës së provueshmërisë së“paqartësisë së komunikimit” në kushtet kur nuk ka gjurmë (prova) me shkrim për këtë komunikim. Lind pyetja, po të ishte ngritur me shkrim në mënyrë të qartëkjo çështje, a do të kishte marrë zgjidhjen e duhurqë në krye të herës? Duke qenë se komunikimet verbale të natyrës informale, për shumë arsye, mund të mos arrijnë gjithmonë në rezultatet e dëshiruara, si dhe duke pasur parasysh rëndësinë e një problematike/shqetësimi, përcjellja në formë të shkuar (të formalizuar) siguron transparencën dhe qartësinë e nevojshme në lidhje me pyetjen “si është adresuar” çështja. Veçanërisht për çështje të rëndësishme që kanëndjeshmëri dhe efekt të madh në veprimtarinë e gjykatës/prokurorisë, kryetari duhet të kujdeset që të formalizojë me shkrim në mënyrë të qartë çdo komunikim me Këshillin.

    Komunikimi në kohë

    Koncepti i komunikimi në kohë përmban dy elemente që janë në fakt anë tëndryshme tësë njëjtës“medalje”. Nga njëraështëreagimi në“kohë reale” apo reagim momental (“aty për aty”). Me anë tëkëtij elementi vlerësohet aftësia për të reaguar me shpejtësinë dhe zhdërvjelltësinë e nevojshme duke përcjellë/përçuar mesazhe që vijnë në momentin e duhur për të zgjidhur çështjen apo problematikën që ka lindur. Për shembull, kryetari mund të organizojë menjëherë një mbledhje, apo mund të komunikojë me shkrim apo verbalisht Këshillin e Lartë Gjyqësor/Këshillin e Lartë të Prokurorisë, apo mund të urdhërojë“aty për aty” kryerjen apo moskryerjen e një veprimi (duke siguruar që të mbahet edhe procesverbali përkatës). Nga ana tjetër, është edhe elementi i largpamësisë si element më i shtrirë në kohë. Kjo nënkupton aftësinë për të anticipuar (“nuhatur”) çështje apo problematika që mund të lindin në vijim, që nëpërmjet një komunikimi në kohë me kolegët magjistratë në gjykatë/prokurori apo stafin mund të zgjidhen në kohë. Kjo largpamësi vërtetohet nga problematikat e shtruara për diskutim në mbledhjen e Këshillit të Gjykatës, apo Mbledhjet e Gjyqtarëve/Prokurorëve të gjykatës/prokurorisë, apo mbledhje të tjera tematike, apo parashtrime në raportimet periodike në Këshillin e Lartë Gjyqësor/Këshillin e Lartë të Prokurorisë.

    Transparenca në komunikim

    Transparenca si element qëpërshkon të gjitha ligjet e Reformës në Drejtësi, përbën një vlerë dhe detyrim për të gjitha institucionet e sistemit që duhet ta garantojnë atë (“t’i japin jetë asaj”). Materializimi i këtij koncepti mbetet një sfidë për të gjitha organet e sistemit të drejtësisë, duke përfshirë edhe gjykatat dhe prokuroritë në vend. Nisur nga ndërlidhja dhe bashkëveprimi që kërkohet midis institucioneve dhe gjykatës/prokurorisë në kuadrin e ri ligjor, transparenca në komunikim merr kuptim të veçantë. Prandaj, ky term “transparencë”meriton të shtjellohet më tej. Transparenca ka të bëjë me të qenurit“i hapur”në mënyrë që të gjitha veprimet e ndërmarratë jenë lehtësisht të dukshme për këdo. Komunikimi transparent është nëthelb një komunikim i sinqertë dhe autentik. Duke qenë i tillë, ai (komunikimi transparent) është më i besueshëm. Në pamje të parë komunikimi transparent mund të duket një ndërmarrje e lehtë, por në fakt është shumë sfiduese. Kjo pasi komunikimi transparent ka të bëjë me paraqitjen e gjërave siç janë, pra të mirave(arritjeve) dhe aspekteve më pak të mira apo që nuk shkojnëedhe aq mirë në institucion.Kjo natyrshëm nuk është një“detyrë” e thjeshtë për çdo titullar institucioni. Prandaj, mënyra se si prezantohet situata në gjykatë/prokurori në tërësi duhet bërë në mënyrë transparente, duke paraqitur argumentet përkatëse për ç’ka ka shkuar mirë dhe jo edhe aq mirë.

    6.Komente për nënpikën “a” të nenit 81 të Ligjit për Statusin.Nënpika “a” e nenit 81 të Ligjit për Statusin kërkon që kryetari të tregojë bashkëpunim efektiv dhe në kohë me Këshillin, Inspektorin e Lartë të Drejtësisë, Ministrinë e Drejtësisë, Kontrollin e Lartë të Shtetit dhe me çdo institucion tjetër mbikëqyrës ose auditues. Kjo nënpikë liston në mënyrë jo shteruese institucionet me të cilat kryetari duhet tëbashkëpunojë. Kompetencat që ushtrojnë sipas ligjit institucionet e lartpërmenduraqëndrojnë në marrëdhënie tëndryshme me institucionin që drejton kryetari, duke krijuarmarrëdhënie monitoruese, mbikëqyrëse, raportuese, kontrolluese etj. Referuar neneve 147/a dhe 149/atë Kushtetutës dhe parashikimeve tëligjit nr.115/2016,“Për qeverisjen e sistemit të drejtësisë”,bashkëpunimi me Këshillin e Lartë Gjyqësor/Këshillin e Lartë të Prokurorisë përbën llojin e bashkëpunimit më të ngushtë që ka kryetari (në cilësinë e titullarit tëinstitucionit) për sa i takon mbarëvajtjes, funksionalitetit, eficiencës dhe aspekteve financiare të gjykatës. Ky bashkëpunim arrin nivelin më të lartë të shpeshtisë/frekuencës sëkomunikimit (kontaktit). Nisur edhe nga kompetencat e parashikuara në nenin 147/d (1) dhe (2) të Kushtetutës dhe parashikimet e pjesës V të ligjit nr.115/2016,“Për qeverisjen e sistemit të drejtësisë”, bashkëpunimi me Inspektorin e Lartë të Drejtësisëështë njëmarrëdhënie që ekziston për shkak të ligjit nëkuadër tëushtrimittë kompetencave inspektuese nga ana e Inspektorit. Ky bashkëpunim mbetet “brenda” institucioneve të qeverisjes së sistemit të drejtësisë dhe mendohet që do të jetënë nivel periodik tëshpeshtësisë, bazuar nëgrafikun e hartuar për inspektim (inspektim tematik për gjykatën) apo kur hetohen magjistratë të gjykatës/prokurorisë. Institucioni tjetër i përmendur në ligj ështëMinistria e Drejtësisë, pjesë e pushtetit ekzekutiv. Reforma në Drejtësi praktikisht “asgjësoi” rolin e ministrit të Drejtësisë në qeverisjen e sistemit të drejtësisë .Nisur nga sa më sipër, bashkëpunimi i drejtpërdrejtëqë mund të ekzistojë midis një gjykate (të përfaqësuar nga titullari) dhe Ministrisë së Drejtësisëbesohet se do të jetë në nivelin më të ulët të mundshëm dhe e kufizuar vetëm për ato aspekte/çështje në kompetencë të ekzekutivit, siç janë burgjet apo institucionet e ekzekutimit të vendimeve penale (IEPV), apo arkivi shtetëror i vendimeve gjyqësore. Për sa i takon aspekteve të tjera, janë përkatësisht Këshilli i Lartë Gjyqësor/Këshilli i Lartë i Prokurorisë, institucionet e mandatuara nga ligji për të ndërvepruar drejtpërsëdrejti me Ministrinë e Drejtësisëpër efekt të raportimeve të ndryshme në kuadër të zbatimit të strategjisë ndërsektoriale, për ushtrimin e të drejtës së konsultimit në procesin e hartimit të buxhetit vjetor dhe afatmesëm , ushtrimin e nismës ligjore , hartimit të hartës gjyqësore apo çështje të tjeratë parashikuara në ligjet e reformës.Nisur nga sa më sipër, ndërveprimi midis Ministrisë së Drejtësisë dhe gjykatës/prokurorisë mbetet në nivel të tërthortë për të gjitha ato aspekte/çështje në kompetencën e Këshillit të Lartë Gjyqësor/Këshillit të Lartë të Prokurorisë. Marrëdhënia e bashkëpunimit midis gjykatës/prokurorisë dhe Kontrollit të Lartë të Shtetit (KLSH) është në kuadër tëushtrimit të kompetencave për auditimin e të ardhurave publike të parashikuara nëligjin nr.154/2014,“Për organizimin dhe funksionimin e KLSH-së”.Për sa më sipër, Kryetari në cilësinë e titullarit duhet të marrë të gjitha masat për vënien në dispozicion të njëmjedisi të veçantë përfaqësuesve të KLSH-së, caktimin e një/disa personave kontakti, vënien në dispozicion të dokumentacionit, dhënien e shpjegimeve përkatëse si dhe veprime të ngjashme me këto. Nënpika “a” parashikon në togfjalëshin e fundit bashkëpunimin “...dhe me çdo institucion tjetër mbikëqyrje ose auditimi”. Ky togfjalësh ka natyrën e njëpërcaktimi gjithëpërfshirës(togfjalësh i përcaktuar) për të gjitha ato institucione që sipas kuadrit ligjor për fushën e veprimtarisë së tyre ushtrojnë kompetenca mbikëqyrëse ose auditimi për gjykatën/prokurorinë. Për ilustrim, një institucion i tillë është Komisioneri për të Drejtën e Informimit dhe Mbrojtjen e të Dhënave Personale që sipas nenit 29 të ligjit nr.9887, datë 10.3.2008,“Për mbrojtjen e të dhënave personale”ështëautoriteti përgjegjës, i pavarur që mbikëqyr dhe monitoron, në përputhje me ligjin, mbrojtjen e të dhënave personale dhe të drejtën e informimit duke respektuar e garantuar të drejtat dhe liritë themelore të njeriut.Ky institucion kryen inspektime në gjykata/prokurori në lidhje me mbrojtjen e të dhënave personale, për mënyrën se si këto institucione i përpunojnë të dhënat personale, masat tekniko-organizative që kanë marrë etj. Një tjetër fushë kompetence e Komisionerit është ajo e të drejtës së informimit. Mund të ndodhë që gjykata/prokuroria nuk ka dhënë (kanë refuzuar) një informacion (që i është kërkuar në bazë të ligjit për të drejtën e informimit) pasi e ka konsideruar jo publik. Komisioneri, si institucion, ka të drejtë të kryejë verifikime në terren për t’u siguruar që refuzimi për dhënie informacioni ka qenë për shkak se kemi të bëjmë me informacion jo publik.

    7.Komente për nënpikën “b” të nenit 81 të Ligjit për Statusin. Nënpika “b” e nenit 81 të Ligjit për Statusin i referohet komunikimit “me botën jashtë”, konkretisht me publikun dhe të tretët, duke caktuar saktësisht oraret për pritjen e publikut, dokumentacionin e takimeve ose të shkresave për t’iu përgjigjur institucioneve të ndryshme.Vërehet se ligjvënësi ka bërë njëkategorizim duke përcaktuar se ekziston “publik”, por edhe “të tretë”. Termi “publik” ka një kuptim shumë të gjerë dhe nënkupton procese që lidhen apo janë të hapura për një komunitet të gjerë njerëzish, apo për të tërë . Në kontekstin e publikut të gjykatës/prokurorisëkuptohen të gjithë njerëzit që kanë“punë” me gjykatën/prokurorinë,pasi veprimtaria e tyre e përditshme lidhet me këto institucione që përfshin organizatat e shoqërisëcivile që monitorojnëçështje të caktuara, median (gazetarët) apo individë studiues që për arsye kërkimore kërkojnë të kuptojnë më shumë për gjykatën/prokurorinë etj. Kategoria tjetër e përmendur në ligj janë“të tretët”.Ky term duhet kontekstualizuar për personat të cilët sipas parashikimeve të kodeve procedurale janë parashikuar si “të tretë”. Konkretisht, Kodi i Procedurës Civile në kreun III (Pjesëmarrja e personave të tretë në procesin civil) përcakton tëdrejtën e ndërhyrjes kryesore për këdo që pretendon një të drejtë qëështë objekt i padisë(neni 189); apo ndërhyrjes dytësore kur ka interes për të mbështetur njërën apo tjetrën palë me të cilën bashkohet në gjykim për ta ndihmuar atë (neni 191); apo thirrjen e personit të tretë sipas nenit 192. Kodi i Procedurës Penale përmban parashikime të ngjashme për “pjesëmarrjen e personave të tretë”, si: viktima, viktima e mitur, i padituri civil etj. Në këndvështrimin e ligjvënësit komunikimi me “botën jashtë” bazohet në dy shtylla. Shtylla e parë lidhet me krijimin e infrastrukturës së përshtatshme për organizimin e orareve të pritjes së publikut. Kjo nënkupton caktimin e një personi përgjegjës që ndërvepron në mënyrë të drejtpërdrejtë me publikun, caktimin e një sporteli të veçantë dhe të dallueshëm për këdo që funksionon bazuar në orare të mirëpërcaktuara. Publiku apo të tretët kur trokasin në derën e gjykatës/prokurorisë nuk duhet të mbeten “pa shërbim”. Ata duhet të jenë të qartë“kur”, “ku” dhe “kujt”duhet t’i drejtohen për të marrë informacion mbi çështjen e tyre. Shtylla tjetër lidhet me komunikimin shkresor ndërmjet tyre dhe gjykatës/prokurorisë. Edhe në këtë rast, publiku apo të tretët duhet të jenë të mirinformuar në lidhje me hapat që duhet të ndjekin për të marrë informacionin që ju intereson, kjo përfshin informacion nëse kërkesa duhet të ketë një përmbajtje të caktuar (pra, nëse duhet plotësuar formulari fizik apo online apo shkresë e thjeshtë), afatin brenda të cilit mund të lëshohet një lloj informacioni, mënyrën si dërgohet informacioni (vihet sërish në institucion apo dërgohet me postë apo elektronikisht) dhe informacione të tjera të nevojshme.

     

  • Konteksti historik

    8. Në Shqipëri, përpara Ndryshimeve Kushtetuese të vitit 2016 sistemi i vlerësimit të kryetarëve të gjykatave dhe prokurorive ishte i rregulluar në mënyrë jo uniforme. Kryetari i Gjykatës së Lartë dhe Prokurori i Përgjithshëm nuk ishin pjesë e skemës së vlerësimit profesional. Ligji i Statusit prezantoi për herë të parë rregullimin uniform duke përcaktuar të njëjtat kritere vlerësimi pa asnjë dallim për të dyja kategoritë e kryetarëve: si të gjykatës ashtu edhe të prokurorisë së të gjitha niveleve.
    9. Vendimi nr. 261/2 i Këshillit të Lartë të Drejtësisë (KLD)në nenin 18parashikonte se Kryetari i gjykatës së shkallës së parë dhe kryetari i gjykatës së apelit, do të vlerësohen për veprimtarinë e tyre gjyqësore në përputhje me grupet e kritereve që zbatoheshin edhe për gjyqtarët e zakonshëm. Veprimtaritë e tjera (drejtuese, organizative etj.) nuk ishin pjesë e kritereve të vlerësimit.
    10. Për sa i takon rregullimit për titullarët e zyrave të prokurorisë, ligji nr.8737, datë 12.2.2001,“Për organizimin dhe funksionimin e prokurorisë në Republikën e Shqipërisë”nuk përmbante rregullime në lidhje me vlerësimin e veprimtarisë së tyre si titullar.
    11. Në Analizën e Sistemit të Drejtësisë, Grupi i Ekspertëve të Nivelit të Lartë pranë Komisionit të Posaçëm Parlamentar për Reformën në Sistemin e Drejtësisë ka vërejtur se: “...Sa më sipër, vërehet se ligji nuk parashikon shprehimisht, qartë dhe mjaftueshëm çështjet që lidhen me kriteret, procedurat dhe kompetencat për vlerësimin profesional të gjyqtarëve. Me ndonjë përjashtim, këto çështje përgjithësisht janë trajtuar me akte nënligjore të nxjerra nga vetë KLD-ja, gjë që nuk kënaq standardin e parashikimit nga ligji të çështjeve që lidhen me statusin e gjyqtarit” .
    12. Në analizë të sa më sipër, rezulton se parashikimi në nenin 81 të Ligjit të Statusit është një hap cilësor që rrit përgjegjshmërinë për komunikim të qartë, në kohë dhe transparent të titullarëve tëgjykatës/prokurorisë. Kritere të qarta të vlerësimit krijojnë premisa solide për një vlerësim profesional objektiv, të paanshëm, të pavarur dhe transparent.

  • Legjislacioni ndërkombëtar

    13. Një prej dokumenteve bazë ndërkombëtare të përdorura në hartimin e pjesës IV“Vlerësimi i Magjistratit” që citohet edhe në relacionin shpjegues të Kuvendit ështëOpinioni i CCJE-së nr. 17 (2014), Mbi Vlerësimin e Punës së Gjyqtarëve, Cilësinë e Drejtësisë dhe Respektin për Pavarësinë e Gjyqësorit. Ky opinion parashtron mënyrën e organizimit të sistemeve të ndryshme të vlerësimit në shtete të BE-së si dhe përmban rekomandime në lidhje me sistemin e vlerësimit. Dokumente të tjera që analizojnë aspekte të vlerësimit individual të magjistratit janë: Rekomandimi CM/Rec(2010)12 i Komitetit të Ministrave për gjyqtarët: pavarësia, eficenca dhe përgjegjësitë për raportin e periudhës 2012-2013 të Rrjetit Europian të Këshillave për Gjyqësorin (ENCJ) mbi standardet minimale lidhur me vlerësimin e performancës profesionale dhe mos-heqjen nga detyra të anëtarëve të gjyqësorit (më poshtë raporti i ENCJ-së) ;Opinioni 1 (2001) i Këshillit Konsultativ Europian të Gjyqtarëve në lidhje më standardet për pavarësinë e gjyqësorit dhe palëvizshmërinë e gjyqtarëve (Rekomandimi nr.R94 (12); Rekomandimet e Kievit të OSBE-së për pavarësinë e gjyqësorit në Europën Juglindore, Kaukazin Jugor dhe Azinë Qendrore (2010) – administrata gjyqësore, përzgjedhja dhe llogaridhënia (më poshtë Rekomandimet e Kievit).

     

• Standarde ndërkombëtare/ Referenca ndërkombëtare/ Shembuj nga praktikat më të mira

  Opinion i CCJE-së nr.19 (2016),“Mbi rolin e kryetarëve të gjykatave”, (version në gjuhën angleze https://rm.coe.int/1680748232, vizituar për herë të fundit në datën 23.8.2020).

   

• Materiale legjislative

  - Analizë e Sistemit të Drejtësisë në Shqipëri, qershor 2015, hartuar nga Grupi i Ekspertëve të Nivelit të Lartë pranë Komisionit të Posaçëm Parlamentar për Reformën në Sistemin e Drejtësisë.

  - Relacioni për projektligjin “Për statusin e gjyqtarëve dhe të prokurorëve në Republikën e Shqipërisë”.

   

• Dispozita të lidhura

  Kushtetuta

  Neni 147/a:KLGJ ushtron funksionet e mëposhtme: a) emëron, vlerëson, ngre në detyrë dhe transferon gjyqtarët e të gjitha niveleve....
  Neni 149/a:KLP ushtron funksionet e mëposhtme: a) emëron, vlerëson, ngre në detyrë dhe transferon prokurorët e të gjitha niveleve....

• Akte nënligjore
  Asnjë koment
• Vendime
  Asnjë koment
• Bibliografia

  - Blacks Law Dictionary with Pronunciations, Sixth Edition, Centennial Edition (1891-1991).

  - Komentar“Mbi reformën kushtetuese në sistemin e drejtësisë, 2016, përgatitur nga Arta Vorpsi, AurelaAnastasi, Gent Ibrahimi, Sokol Berberi, Sokol Sadushi, Botime Guttenberg, 2019.

   

• Arkiva

  A. Ligje

  - Neni 2 i ligjit nr.8811, datë 17.5.2001,“Për organizimin dhe funksionimin e Këshillit të Lartë të Drejtësisë”. 

  - Neni 13 i ligjit nr.9877, datë 18.2.2008,“Për organizimin e pushtetit gjyqësor”. 

  - Neni 42 i ligjit nr.8737, datë 12.2.2001,“Për organizimin dhe funksionimin e prokurorisë në Republikën e Shqipërisë”.

  
  B. Akte nënligjore

  - Vendimi nr.261/2, datë 14.4.2010 i KLD-së,“Për sistemin e vlerësimit të gjyqtarëve”. 

  - Rregullore “Për sistemin e vlerësimit të punës dhe të aftësive profesionale e morale të prokurorëve”.