Përmbajtja

• Koment
  • Qëllimi
    1. Neni 86, krahas dispozitave të tjera që rregullojnë sistemin e vlerësimit të magjistratit, synon të garantojë ruajtjen e standardeve etike dhe profesionale nga ana e magjistratit në ushtrimin e detyrës së tij. Kjo dispozitë, për këtë qëllim, vendos një mekanizëm vlerësues që kryhet nga vetë magjistrati, i cili e nxit dhe e mban të angazhuar atë për respektimin e këtyre standardeve. Nëpërmjet këtij vlerësimi, dhe sipas nenit 85[1] dhe formularëve standard të vendosur nga Këshilli, magjistrati duhet të vlerësojë aktivitetin e tij përkundrejt kritereve vlerësuese; të përshkruajë masat që ka ndërmarrë për përmbushjen e objektivave të përcaktuara në vlerësimin e mëparshëm; të përshkruajë shkallën në të cilën janë përmbushur këto objektiva, duke dhënë dhe shpjegimin përkatës; të përshkruajë objektivat e tij profesionale për vlerësimin e ardhshëm të tij; të përshkruajë nevojat për trajnim dhe rrethanat, të cilat përbëjnë pengesë për zhvillimin e tij profesional, dhe propozon zgjedhje konkrete për periudhën e ardhshme të vlerësimit.

     

    2. Ky nen synon gjithashtu vendosjen e rregullave të qarta dhe transparente për vlerësimin e magjistratit, të cilat shërbejnë për të garantuar objektivitetin dhe paanshmërinë në këtë proces. Për më shumë ky nen përcakton se magjistrati kur kryen vlerësimin etik dhe profesional të tij, duhet që t’i bashkëngjisë këtij vlerësimi dy vendime gjyqësore ose dy akte të hartuara prej prokurorit, si dhe ndër të tjera, dokumentet që tregojnë angazhimin në veprimtaritë profesionale ndërinstitucionale gjatë periudhës së vlerësimit, trajnimet jashtë programit të Shkollës së Magjistraturës dhe çdo dokument tjetër që evidenton veprimtarinë profesionale.

     

    [1]Shihkomentin e nenit 85.

  • Objekti
    3. Neni 86 është një prej dispozitave që ka parashikuar hollësisht procedurën se si magjistrati kryen vlerësimin etik dhe profesional të punës së tij. Ky nen liston të gjitha elementet ku duhet ta bazojë vlerësimin e punës së tij magjistrati, vlerësim që ai e kryen sipas nenit 85 të këtij ligji dhe sipas formularit standard të vendosur nga Këshilli.

     

  • Komente për çështje të ndryshme të dispozitës

    a. Kriteret vlerësuese a. Kriteret vlerësuese 

    4. Magjistrati kryen vlerësimin etik dhe profesional të punës së tij, nëpërmjet të cilit vlerëson aktivitetin e tij përkundrejt kritereve vlerësuese. Në nenin 77  të këtij ligji janë përcaktuar kriteret e vlerësimit të magjistratit, që janë si më poshtë:a) aftësitë profesionale të gjyqtarit dhe prokurorit;b) aftësitë organizative;c) etika dhe angazhimi ndaj vlerave profesionale të gjyqtarit dhe prokurorit;ç) aftësitë profesionale dhe angazhimi profesional.
    Këto kritere mundësojnë vlerësimin objektiv dhe tërësor që magjistrati i bën punës së tij. Për më shumë këto kritere përmbajnë tregues cilësorë dhe sasiorë, çka i mundëson magjistratit të kryejë një vlerësim të thelluar të performancës së tij siç kërkohet dhe nga Këshilli Konsultativ i Gjyqtarëve Europianë (CCJE) . 

    b. Të dhënat statistikore që lidhen me veprimtarinë e magjistratit

    5. Magjistrati kryen vlerësimin etik dhe profesional të punës së tij, nëpërmjet të cilit paraqet një analizë të të dhënave statistikore që lidhen me veprimtarinë e tij si magjistrat.Në nenin 90 të këtij ligji është përshkruar se përmbledhja statistikore në rastin e vlerësimit të gjyqtarit ka të bëjë me:I) numrin e çështjeve të gjykuara nga gjyqtari në cilësinë e relatorit, numrin e çështjeve të gjykuara në cilësinë e anëtarit të trupit gjykues, numrin e çështjeve për të cilat gjyqtari ka qenë përkohësisht i transferuar ose që ka ushtruar pozicionin në një gjykatë tjetër. Këto të dhëna kategorizohen sipas natyrës së çështjeve; II) kohën e gjykimit të çështjeve, duke e krahasuar me standardet minimale kohore dhe numrin e çështjeve të gjykuara përtej afatit standard minimal, numrin e seancave gjyqësore për çdo çështje, rendimentin e gjyqtarit në përfundimin e çështjeve të gjyqtarit, si dhe kohën e arsyetimit të çdo vendimi; III) të dhënat e tjera statistikore të caktuara nga Këshilli.Ndërsa të dhënat statistikore në rastin e vlerësimit të prokurorëve sipas nenit 90, pika 1,shkronja “c”, lidhen me:I) numrin e çështjeve të mbyllura, të pezulluara ose të dërguara për gjykim, numrin e masave të sigurisë dhe urdhrat e ekzekutimit. Të dhëna të tilla duhet të kategorizohen sipas natyrës së çështjes; II) të dhëna lidhur me kohën për kryerjen e hetimeve paraprake dhe hetimin përfundimtar, duke e krahasuar me standardet minimale kohore dhe numrin e çështjeve të përfunduara përtej afatit standard minimal, numrin e rasteve të zgjatjes së afateve të hetimit, periudha e zbatimit të vendimeve gjyqësore dhe respektimi i afateve të vendosura në vendimet gjyqësore; III) të dhëna të tjera statistikore të caktuara nga Këshilli. Këto të dhëna statistikore që janë pjesë përbërëse e vlerësimit që magjistrati i bën punës së tij, analizohen nga relatori që harton projektraportin e vlerësimit (shih komentin e nenit 93).

    c.  Masat e ndërmarra për përmbushjen e objektivave të përcaktuara në vlerësimin e mëparshëm

    6. Ndër të tjera, magjistrati kur kryen vlerësimin e tij, përshkruan dhe masat që ka ndërmarrë për përmbushjen e objektivave të përcaktuara në vlerësimin e mëparshëm. Sipas përcaktimeve të këtij ligji, magjistrati vlerësohet një herë në tre vjet, gjatë pesëmbëdhjetë viteve të para të përvojës profesionale, përfshirë edhe përvojën profesionale si ndihmësmagjistrat ose magjistrat i komanduar, ndërsa pas pesëmbëdhjetë viteve të para të përvojës profesionale si magjistrat, vlerësohet një herë në pesë vjet (shih komentin për nenin 84).Sipas parashikimeve të nenit 86, paragrafi 1, shkronjat “c” dhe “ç”, magjistrati, i cili ka pasur vlerësime të mëparshme dhe objektiva të përcaktuara në këto vlerësime duhet të përshkruajë masat që ka ndërmarrë për përmbushjen e këtyre objektivave si dhe të përshkruajëdhe të japë shpjegimet përkatëse për shkallën në të cilën janë përmbushur këto objektiva. Ndër të tjera, po sipas kërkesave të këtij neni, magjistrati pasi ka bërë përshkrimin e objektivave që ka përmbushur dhe shkallën e përmbushjes së tyre, përshkruan dhe objektivat që ka për zhvillimin e ardhshëm profesional, si dhe duke përshkruar dhe nevojat që ka për trajnim. Magjistrati duhet gjithashtu të evidentojë në vlerësimin e tij, cilat janë pengesat për zhvillimin e tij profesional dhe të propozojë zgjidhje konkrete për periudhën e ardhshme.

    7. Përcaktimet e këtij neni për vlerësimin e kryer nga magjistrati, siç dhe u përmendën më lart janë konkrete dhe kërkojnë që magjistrati nëpërmjet paraqitjes dhe përshkrimit të tyre të realizojë vlerësimin etik dhe profesional të punës së tij. Për më shumë, ky nen përcakton se, përveç sa u citua më lart, vlerësimi i kryer nga magjistrati duhet të shoqërohet dhe me dy vendime gjyqësore ose dy akte të hartuara prej prokurorit, të përzgjedhura prej tij(shih komentin e nenit 91), si dhe dokumente që tregojnë angazhimin e magjistratit në veprimtari profesionalendërinstitucionale gjatë periudhës së vlerësimit. Magjistrati duhet të evidentojë veprimtarinë e tij profesionale jashtë Shkollës së Magjistraturës, duke treguar përmbajtjen dhe kohëzgjatjen e trajnimit, si dhe të dhëna për institucionin që ka organizuar aktivitetin. 

     

  • Konteksti historik
    8. Përpara miratimit të Ligjit për Statusin, ekzistonte një tërësi ligjesh që rregullonte vlerësimin e gjyqtarëve dhe prokurorëve. Baza ligjore për vlerësimin e gjyqtarëve përbëhej nga:ligji nr. 9877, datë 18.2.2008, “Për organizimin e pushtetit gjyqësor në Republikën e Shqipërisë” (i shfuqizuar); ligji nr. 8811, datë 17.5.2001, “Për organizimin dhe funksionimin e “Këshillit të Lartë të Drejtësisë” (KLD), i cili në nenin 2, shkronja “dh” përcakton se KLD-ja vendos kritere për vlerësimin e gjyqtarëve, kontrollon dhe garanton procesin e vlerësimit dhe shqyrton ankimet e gjyqtarëve për vlerësimin e tyre; vendimi nr. 261/2, datë 14.4.2010 i KLD-së “Për sistemin e vlerësimit të gjyqtarëve”.Ndërsa, për vlerësimin e prokurorëve ishte ligji nr. 8737, datë 12.2.2001, “Për organizimin dhe funksionimin e prokurorisë në Republikën e Shqipërisë” (i shfuqizuar). Në këtë ligj përcaktohej se vlerësimi i punës së prokurorit bëhet paraprakisht nga drejtuesi i prokurorisë, gjë që shërben për vlerësimin final të bërë nga Prokurori i Përgjithshëm.
    9. Në Analizën e Sistemit të Drejtësisë, Grupi i Ekspertëve të Nivelit të Lartë pranë Komisionit të Posaçëm Parlamentar për Reformën në Sistemin e Drejtësisë ka vërejtur se:“... vlerësimi i performancës etike dhe profesionale të gjyqtarëve mund të ofrojë këndvështrime të rëndësishme për integritetin e tyre dhe standardet e tyre etike. Përgjegjësia për vlerësimin e gjyqtarëve të shkallës së parë dhe apelit i takonte KLD-së (Gjyqtarët e Gjykatës së Lartë nuk vlerësoheshin sipas ligjit të vjetër)”[1]. Ndërsa vlerësimi i punës dhe i aftësive profesionale e morale të prokurorit bëhej nga drejtuesi i prokurorisë në formën e një akti të shkruar[2]. Drejtuesi i Prokurorisë përshkruante veprimtarinë e prokurorit, duke bërë një vlerësim të përgjithshëm dhe ia paraqiste prokurorit që vlerësohet, për t’u njohur dhe për t’u shprehur mbi të. Më pas vlerësimi i paraqitej Drejtorisë së Inspektimit dhe Burimeve Njerëzore të Prokurorisë së Përgjithshme dhe Këshillit të Prokurorisë[3]. Sipas gjetjeve në Analizën e Sistemit të Drejtësisë, ligjet e mëparshme nuk parashikonin shprehimisht dhe mjaftueshëm çështjet që lidhen kriteret, procedurat dhe kompetencat përvlerësimin profesional të gjyqtarëve dhe prokurorëve.

     

    10.Për më shumë, në të shkuarën, vlerësimi i gjyqtarëve nuk kryhej në kohë. Në vitin 2012 dhe 2013, u vlerësuan vitet 2005-2006 dhe në vitin 2014 u vlerësuan vitet 2007-2009. Ndërsa sipas nenit 171, paragrafi 1, të Ligjit për Statusin, parashikohet se KLD-ja duhet të përfundonte vlerësimin e gjyqtarëve të shkallës së parë dhe të apelit për periudhën 2007-2012 (sipas rregullave para hyrjes në fuqi të Ligjit për Statusin). Ndërkohë procesi i vlerësimit mbeti në fazën fillestare dhe ka përfunduar vetëm për periudhën 2007-2009[4]. Vlerësimi për punën e gjyqtarëve të kryer shumë kohë më parë, përbën disavantazh për sistemin e vlerësimit^[5]. Kjo situatë mund të përbëjë pengesë për rritjen në detyrë të gjyqtarit dhe për rritjen profesionale.

     

    11. Ligji për Statusin solli rregullim uniform për vlerësimin e gjyqtarëve dhe prokurorëve të të gjitha shkallëve të gjykimit (duke përshirë dhe gjyqtarët e Gjykatës së Lartë). Si dhe duke vendosur kriterin e përvojës profesionale, përcaktoi edhe periudhën kohore të vlerësimit një herë në pesë vjet për magjistratë me mbi 15 vjet përvojë pune.

     

     

    [1]Shih vendimin e KLD-së nr. 261/2, datë 14.4.2010, “Mbisistemin e vlerësimittë gjyqtarëve”, neni 2.

    [2]Shih Rregulloren e Prokurorisë “Përsistemin e vlerësimittëpunësdhetëaftësiveprofesionale e morale të prokurorëve”.

    [3]Shih Analizën e SistemittëDrejtësisënëShqipëri, fq. 265.

    [4]RaportmbiGjendjen e SistemitGjyqësordheVeprimtarinë e KëshillittëLartëGjyqësorpër vitin 2018, KLGJ, fq. 9.

    [5]Shih Raportin përvlerësimin individual tëgjyqtarëvenëShqipërii SEJ tëhartuar nga prof. dr. Anne Sanders, 2015, fq. 21.

     

  • Legjislacioni ndërkombëtar
    12. Për hartimin e Ligjit për Statusin dhe konkretisht për dispozitat mbi vlerësimin e magjistratëve, ligjvënësi ka pasur parasysh Opinioni Konsultativ i Këshillit të Gjyqtarëve Europianë CCJE nr. 17 (2014), Mbi Vlerësimin e Punës së Gjyqtarëve, Cilësinë e Drejtësisë dhe Respektin për Pavarësinë e Gjyqësorit

     

• Standarde ndërkombëtare/ Referenca ndërkombëtare/ Shembuj nga praktikat më të mira

  A.Raporte, opinione, rekomandime dhe deklarata

  13. Opinioni i CCJE-së nr. 17 (2014), Mbi vlerësimin e punës së gjyqtarëve, cilësinë e drejtësisë, dhe respektin për pavarësinë e gjyqësorit (version në gjuhën angleze https://rm.coe.int/16807481ea,vizituar për herë të fundit në datën 23.8.2019).

   

• Materiale legjislative

  - Relacioni për projektligjin “Për statusin e gjyqtarëve dhe të prokurorëve në Republikën e Shqipërisë”.

  - Analizë e Sistemit të Drejtësisë në Shqipëri, qershor 2015, hartuar nga Grupi i Ekspertëve të Nivelit të Lartë pranë Komisionit të Posaçëm Parlamentar për Reformën në Sistemin e Drejtësisë.

• Dispozita të lidhura

  Ligji:

  - Ligji nr. 842/2016, “Për statusin e gjyqtarëve dhe prokurorëve”, kreu III, “Procedura e vlerësimit”, nenet77; 84; 85; 90; 91; 93.

   

• Akte nënligjore
  Asnjë koment
• Vendime
  Asnjë koment
• Bibliografia

  - Raport i Këshillit të Lartë Gjyqësor mbi Gjendjen e Sistemit Gjyqësor dhe Veprimtarinë e Këshillit të Lartë Gjyqësor për vitin 2018.

   

• Arkiva

  - Vendimi nr.261/2, datë 14.4.2010, “Për sistemin e vlerësimit të gjyqtarëve” i KLD-së.