Përmbajtja

• Koment
  • Qëllimi
    1. Qëllimi i kësaj dispozite është përcaktimi i kategorisë së personave të mitur në hetim ose të marrë si të pandehur në një procedim penal të nisur ndaj tyre, si dhe garancitë procedurale që ofron neni 35 i Kodit të Procedurës Penalepërgjatë gjithë fazave nëpër të cilat kalon çështja penale me të pandehur të miturin.
  • Objekti
    2. Objekti i kësaj dispozite është përcaktimi i detyrimeve të ngarkuara nga ligji për organin procedues në funksion të sigurimit të ndihmës juridike dhe psikologjike të të miturit në të gjithë procedimin penal, duke vlerësuar maksimalisht interesin më të lartë të të miturit.
  • Komente për çështje të ndryshme të dispozitës
    3. I mituri. Mbështetur në nenin 3, paragrafi i tretë i “Kodit të Drejtësisë Penale për të Mitur”i mitur është çdo person nën 18 vjeç.Përcaktimi i moshës së të miturve ku është referuar “Kodi i Drejtësisë Penale Për të Mitur”është parashikuar në Konventën “Për të drejtat e fëmijës” miratuar nga Asambleja e Përgjithshme e Kombeve të Bashkuara më 20 nëntor 1989 ku në nenin 1 të saj ajo parashikon se:

    “Në këtë Konventë, me fëmijë kuptohet çdo qenie njerëzore nën moshën 18 vjeç, me përjashtim të rasteve kur mosha madhore arrihet më përpara, në përputhje me legjislacionin të cilit ai i nënshtrohet”. 

    4. Konventa “Për të drejtat e fëmijës” miratuar nga Asambleja e Përgjithshme e Kombeve të Bashkuara është një akt ligjor i rëndësishëm ndërkombëtar me vlerë edhe për vendin tonë pasi standardet e parashikuara prej tij janë përfshirë edhe në përmbajtjen e Kodit të Drejtësisë Penale për të Miturit miratuar nga Kuvendi i Shqipërisë me ligjin nr. 37/2017. Neni 2, paragrafi i parë i këtij ligji parashikon se:

    “Qëllimi i këtij Kodi është:                                                                                                                                                                

    1. Të garantojë një kuadër ligjor mbi drejtësinë penale për të mitur që është në përputhje me Kushtetutën, Konventën e Organizatës së Kombeve të Bashkuara (OKB) për të Drejtat e Fëmijëve dhe standardet e normat e tjera ndërkombëtare që kanë për qëllim mbrojtjen e të miturit dhe mbrojtjen efektive të interesit më të lartë të të miturit”.
    2. I mituri që është çdo person nën moshën 18 vjeç në rrethanat e përcaktuara nga ligji mund të jetë subjekt i procedimit penal, në cilësinë e të pandehurit.Kjo do të thotë se i mituri mund të përgjigjet penalisht në rastin kur ai kryen një vepër penale të parashikuar në Kodin Penal ose në ligje të tjera penale.
    3. Mosha minimale e përgjegjësisë penale për të miturit. Neni 35 i Kodit të Procedurës Penaleparashikon mundësinë e nisjes së një procedimi penal ndaj një të mituri, i cili dyshohet se ka kryer një vepër penale dhe ndaj të cilit organi hetimor duhet të kryejë veprimet e nevojshme hetimore në drejtim të zbulimit të veprës penale dhe dërgimit për gjykim të autorit të saj. Në këtë drejtim i mituri nuk përjashtohet nga detyrimi për t’ju nënshtruar hetimeve paraprake si person nën hetim si dhe nuk përjashtohet nga detyrimi për të mbajtur përgjegjësi penale për veprën penale të kryer prej tij. Neni 35 i Kodit të Procedurës Penalnuk e përcakton moshën e miturisë prej së cilës fillon përgjegjësia penale e personit të mitur që kryen vepër penale dhe për shkak të saj të fillojë edhe procedimi penal ndaj tij. Mosha e fillimit të përgjegjësisë penale për të miturin është përcaktuar në nenin 12 të Kodit Penal. Sipas kësaj dispozite penale personi që në kohën e kryerjes së një krimi ka mbushur moshën 14 vjeç ka përgjegjësi penale. Personi që kryen një kundërvajtje penale ka përgjegjësi penale kur ka mbushur moshën 16 vjeç. Kriteret e moshës për fillimin e përgjegjësisë penale për të miturin janë konfirmuar edhe nga neni 3, paragrafi 11 i “Kodit të Drejtësisë Penale Për të Mitur” i cili parashikon se:

    “11. “Moshë minimale e përgjegjësisë penale” është mosha 14 vjeç në rastet e kryerjes së një krimi dhe mosha 16 vjeç në rastin e kryerjes së një kundërvajtjeje penale të parashikuar nga Kodi Penal”.

    7. Bazuar në nenin 7 të “Kodit të Drejtësisë Penale për të Mitur”për qëllime të përgjegjësisë penale për krimet, konsiderohet i mituri personi i cili ka mbushur moshën 14 vjeç, por jo 18 vjeç në kohën e kryerjes së krimit dhe për qëllime të përgjegjësisë penale për kundërvajtjet penale konsiderohet i mitur personi që ka mbushur moshën 16 vjeç, por jo 18 vjeç në kohën e kryerjes së kundërvajtjes penale.Përcaktimi i moshës së një personi ndaj të cilit prokuroria ka nisur një procedim penal merr një rëndësi të veçantë, pasi nëse ky person është i mitur atëherë ndaj tij legjislacioni shqiptar ofron garanci dhe të drejta specifike të cilat duhet të respektohen nga organet përgjegjëse.
    8. Të miturit nën 14 vjeç nuk mbajnë përgjegjësi penale për veprën penale të kryer prej tyre. Në këtë rast, bazuar në nenin 46 të Kodit Penal,ndaj të miturit nën 14 vjeç që ka kryer një vepër penale zbatohen masat edukuese të parashikuara në “Kodin e Drejtësisë Penale për të Mitur”. I mituri nën 14 vjeç që dyshohet se mund të ketë kryer një vepër penale, për shkak të moshës së tij nuk i nënshtrohet një hetimi të mirëfilltë penal, pasi ai është i përjashtuar nga përgjegjësia penale. Përtë miturin nën 14 vjeç që mund të ketë kryer një vepër penale, procedimi penal nuk fillon dhe nëse ai ka filluar pushohet menjëherë në bazë të nenit 328, paragrafi i parë, germa “ç” në lidhje me nenin 329/b, paragrafi i tretë i Kodit të Procedurës Penale”.Ndaj të miturve nën 14 vjeç qëkryejnë vepra penale,në bazë tënenit 4, paragrafi i tretë i “Kodit të Drejtësisë Penale për të Mitur”vihet në lëvizje struktura e mbrojtjes së fëmijëve dhe ndaj tyre zbatohen masat edukuese të parashikuara nga ligji “Për të drejtat dhe mbrojtjen e fëmijëve”.
    9. Trajtimi i veçantë i të miturit. Personat e mitur nën moshën 18 vjeç nuk e arrijnë zhvillimin e plotë psikologjik, fizik, mendor dhe social dhe si rrjedhim për shkak të kësaj moshe të miturit gëzojnë një mbrojtje të veçantë nga ana e shtetit. Mbrojtja e veçantë e të miturve nga ana e shtetit është e garantuar nga neni 54 i Kushtetutës. Si pasojë e këtij angazhimi kushtetues, trajtimi i të miturve gjatë procesit të hetimit, ndjekjes penale, gjykimit, dënimit, ekzekutimit dhe vuajtjes së dënimit, rehabilitimit të të miturit që ka kryer një vepër penale, ndjek rregulla të posaçme qartësisht të diferencuara nga të rritur. Rregullat e posaçme janë në favor të mbrojtjes së interesave të të miturve që kanë kryer një vepër penale që fillojnë me hetimin e tij dhe përfundojnë me rehabilitimin e tij pas mbarimit të dënimit të dhënë nga gjykata.
    10. Gjykimi i të miturve nga seksionet e gjykatave penale “Për të miturit”.Në mbështetje të angazhimit kushtetutës për kujdesin e veçantë të të miturve, legjislatori ka përcaktuar rregulla të posaçme procedurale të parashikuaranë Kodin e Procedurës Penale në raport me procedimin penal që zhvillohet ndaj të pandehurit të miturit. Pra, trajtimi në mënyrë të diferencuar i të miturit si një angazhim kushtetues i shtetit gjen pasqyrim edhe gjatë procedimit penal. Për të miturin në procedimin penal janë parashikuarrregullat të posaçme garantuese me qëllim mbrojtjen e të drejtave të tij. Më konkretisht, të miturit gjykohen në seksionet përkatëse të krijuara me ligj në gjykatat e shkallëve të para për veprat penale të sjellë për gjykim nga prokuroria referuar nenit 13, paragrafi i katërt i Kodit të Procedurës Penale. Gjykimi i të miturve nga seksionet përkatëse të krijuara me ligj sipas nenit 13 të Kodit të Procedurës Penale përmbush standardin kushtetues të gjykimit të të miturve nga një gjykatë e krijuar me ligj. Nëpërmjet kësaj garancie të miturit nuk mund të gjykohen nga gjykata të zakonshme, por vetëm nga gjykata të specializuara që gëzojnë autoritetin dhe profilizimin e duhur ligjor për të shqyrtuar çështjet penale ndaj tyre.
    11. Ndihma e dhënë të miturit të pandehur në procedimin penal.Të miturit të pandehur, nëçdo gjendje dhe shkallë procedimi i sigurohet nga organi procedues ndihma juridike dhe psikologjike me praninë e prindit, kujdestarit ligjor apo personave të tjerë të kërkuar nga i mituri referuar nenit 35 të Kodit të Procedurës Penale. Me shprehjen “gjendje dhe shkallë procedimi” kuptohet faza e hetimit dhe e gjykimit të një çështje penale. Shprehja “gjendje procedimi” i referohet një faze të procedimit penal. Fazat nëpër të cilat kalon një procedimi zakonshëm penal ndjekin njëra-tjetrën sipas kësaj radhe: hetimet paraprake, seanca paraprake, gjykimi. Me shprehjen “shkallë procedimi” kuptohet gjykata që ka marrë në shqyrtim objektin e procedimit penal mbi të cilin ajo duhet të japë edhe vendimin e saj si gjykatë, që mund të jetë gjykata e shkallës së parë, gjykata e apelit ose Gjykata e Lartë, duke iu referuar shkallës në të cilën ndodhet për shqyrtim çështja penale[1].
    12. Ndihma juridike. Ndihma juridike i referohet mbrojtjes ligjore që i sigurohet të miturit nga prokurori ose gjykata nëvarësi të gjendjes ose shkallës në të cilën ndodhet procedimi penal. Çdo veprim procedural ku kërkohet prania e të miturit, realizohet nga policia gjyqësore, prokurori ose gjykata në praninë e detyrueshme të mbrojtësit të të miturit që është subjekt i një procedimi penal të filluar ndaj tij. Nëse i mituri subjekt i procedimit penal dhe përfaqësuesi i tij ligjor nuk kanë arritur të sigurojnë një mbrojtës të zgjedhur nga ana e tyre ose kanë mbetur pa të, atëherë organi procedues në mbështetje tënenit 49, paragrafi i parë, germa “a” i Kodit të Procedurës Penalei siguron menjëherë të miturit një mbrojtës të paguar nga shteti. Pra, në pamundësi ose në mungesë të mbrojtësit të zgjedhur, të miturit i sigurohet një mbrojtës i caktuar kryesisht nga organi procedues para kryerjes së veprimit procedural. Shpenzimet për mbrojtësin e caktuar kryesisht paguhen nga shteti. Mbrojtja e të pandehurit të mitur është e detyrueshme në të gjitha fazat nëpër të cilat kalon procedimi penal.
    13. Asnjë veprim procedural për të pandehurin e mitur nuk mund të kryhet ndaj tij nga organi procedues pa praninë e mbrojtësit ligjor të të miturit. Nëse organi procedues në prani tëtë pandehurit të mitur kryen një veprim procedural pa praninë e mbrojtësit të tij të zgjedhur ose të caktuar kryesisht nga vetë organi procedues, atëherë akti procedural që ka pasqyruar veprimin e kryer është absolutisht i pavlefshëm në kuptim të nenit 128/a paragrafi i parë germa “c” i Kodit të Procedurës Penale për mosrespektim të kritereve ligjore të parashikuara nga neni 35 dhe 49 paragrafi i parë, germa “a” i Kodit të Procedurës Penaleqë në këtë rast kërkojnë praninë e detyrueshme të mbrojtësit të pandehurit të mitur.
    14. Ndihma ligjore falas ofrohet për të miturin në legjislacionin tonë edhe pas përfundimit të procedimit penal. Sipas nenit 20 të “Kodit të Drejtësisë Penale për të Mitur”, në çdo fazë të drejtësisë penale i mituri në konflikt me ligjin ka të drejtë për ndihmë ligjore pa pagesë të garantuar nga shteti sipas legjislacionit në fuqi. “I mitur në konflikt me ligjin” është çdo person që ka mbushur moshën e përgjegjësisë penale deri nën moshën 18 vjeç, ndaj të cilit ekziston një dyshim i arsyeshëm se ka kryer një vepër penale, është marrë si i pandehur dhe/ose është dënuar me vendim gjyqësor të formës së prerë për kryerjen e një vepre penale. Pra, edhe pasi i mituri është dënuar me vendim gjyqësor të formës së prerë për kryerjen e një vepre penale, atij i sigurohet ndihma e nevojshme juridike pa pagesë nga shteti kur nevojat e të miturit e kërkojnë praninë e mbrojtësit.
    15. Ndihma psikologjike. Në çdo fazë të procedimit penal, në bazë të nenit 18, paragrafi i parë i “Kodit të Drejtësisë Penale për të Mitur”të pandehurit të mitur i sigurohet nga organi procedues prania e detyrueshme e ndihmës psikologjike që në këtë rast jepet nga ana e psikologut. Psikologu me praninë e tij të detyrueshme garanton mbështetjen psikologjike tëtë miturit dhe vlerëson thëniet e tij në përputhje me zhvillimin e tij mendor. Në procesin e hetimit dhe gjykimit të pandehurit të mitur, psikologu kryen rolin e mbështetësit emocional të të miturit. Prania e psikologut synon që të pandehurit të mitur t’i sigurohet pyetja në mënyrën e duhur gjatë procesit të marrjes në pyetje përpara prokurorit ose gjykatës. Bazuar nënenin 18, paragrafi i tretë i “Kodit të Drejtësisë Penale për të Mitur”psikologu duhet të tregojë kujdesin e duhur për të eliminuar frikësimin ose ndrojtjen e të pandehurit të mitur nga procesi penal.
    16. Në bazë të nenit 4, paragrafi i parë i ligjit nr. 40, datë 14.4.2016, “Për urdhrin e psikologut në Republikën e Shqipërisë”, “Psikologu” është një profesion i rregulluar, që ushtrohet në fushën e psikologjisë, bazuar në praktika, si: mbështetje psikologjike, diagnostikim, këshillim psikologjik, vlerësim, psikoterapi, ekspertizë, formim, këshillim karriere dhe punë në institucione dhe organizata. Të drejtën e ushtrimi të profesionit të psikologut e jep “Urdhri i Psikologut” që është krijuar me ligjin e përmendur më lart. Si rrjedhim në procesin e përzgjedhjes së psikologut gjatë procedimit penal ndaj të miturit, organi procedues duhet të verifikojnë nëse psikologu i përzgjedhur ka marrë të drejtën e ushtrimit të këtij profesioni nga “Urdhri i Psikologut”.
    17. Prania e prindërve. Prindi është përfaqësuesi ligjor i të miturit. Prindërit e të miturit janë nëna dhe babai i tij. Në bazë të nenit 3, paragrafi 16 i “Kodit të Drejtësisë Penale për të Mitur”prindi merr pjesënë procedimin penal të nisur ndaj një të mituri në hetim apo gjykim me qëllim mbrojtjen e interesave të të miturit gjatë gjithë procedimit penal.
    18. Kujdestari ligjor. Në mungesë të prindërve të të miturit të pandehur, kujdestari ligjor është përfaqësues ligjor i të miturit në kuptim të nenit 3, paragrafi 16 i “Kodit të Drejtësisë Penale për të Mitur”.
    19. Personat e kërkuar nga i mituri. Personat e kërkuar nga i pandehuri i mitur përgjatë fazave nëpër të cilat kalon procedimi penal, janë personat te të cilët i pandehuri i mitur ka besim në ndihmën dhe mbështetjen që ata mund t’i japin gjatë hetimit dhe gjykimit të çështjes penale. Bazuar nënenin 3, paragrafi 18 i Kodit të “Drejtësisë Penale për të Mitur”“Person i besuar” është personi madhor i kërkuar nga i mituri dhe i pranuar nga organi kompetent i cili shoqëron të miturin në fazat nëpër të cilat kalon procedimi penal. Personi i besuar mund të ndihmojë të pandehurin e mitur në procedimin penal në rastet kur prindërit e të miturit nuk kanë mundësi efektive për tëushtruar të drejtat e përfaqësuesit ligjor tëtë miturit, mund të kenë ndërruar jetë ose mund të jenë në konflikt me interesat e të pandehurit të mitur.
    20. Prania e përfaqësuesit ligjor të të pandehurit të miturit gjatë procedimit penal merr rëndësi për shkak të ndihmës dhe mbështetjes që ai i siguron të miturit. Përfaqësuesi ligjor i të miturit ka të drejtë të zgjedhë dhe të caktojë një mbrojtës për të miturin duke marrë parasysh interesin më të lartë të të miturit, si dhe ka të drejtë të vendosënënshkrimin e tij mbi aktet procedurale kur një veprim i tillë kërkohet nga ligji.
    21. Prezantimi i garancive procedurale që i ofrohet të miturit në një procedim penal të përmendur më lart, është bërë për të kuptuar rëndësinë e veçantë që duhet të tregojë organi procedues në funksion të ndihmës juridike dhe psikologjikeqë duhet t’i jepet të pandehurit të mitur përgjatë gjithë procedimit penal. Pra, të pandehurit të mitur në të gjithë procedimin penal që zhvillohet ndaj tij, i sigurohet mbrojtja juridike, psikologjike, në prani të prindit, kujdestarit ligjor ose personave të tjerë të kërkuar nga i mituri. Ndihma që ligji i ofron të miturit duke përfshirë subjektet e përmendura më lart është e qartë dhe e kuptueshme. Kjo ndihmë i jep të miturit mundësinë për të kuptuar më mirë situatën ligjore në të cilën ai ndodhet gjatë fazave të procedimit penal, si dhe i krijon atij mbështetjen e duhur ligjore, psikologjike dhe morale për t’u përballur me procesin e tij penal.

    22.Rastet përjashtimore të kryerjes së veprimeve procedurale ndaj të miturit pa praninë e psikologut dhe përfaqësuesit ligjor. Veprimet procedurale të kryera nga organi procedues, jo gjithmonë shkojnë në favor të të pandehurit të mitur. Veprimet procedurale të cilat janë të nevojshme të kryhen nga organi procedues në funksion të procedimit penal mund të prekin interesat e të pandehurit të mitur. Për shkak të moshës dhe natyrës së procedimit penal, neni 35 i Kodit të Procedurës Penale i garanton të miturit një trajtim të diferencuar nga të pandehurit e rritur. Ky trajtim përfshin praninë e psikologut, përfaqësuesit ligjor dhe praninë e detyrueshme të mbrojtësit në çdo veprim procedural që kryhet në praninë e të pandehurit të mitur.  

    23. Neni 35, paragrafi i dytë i Kodit të Procedurës Penale, parashikon dy raste përjashtimore të kryerjes së veprimeve procedurale dhe hartimit të akteve procedurale në prani të të miturit pa pjesëmarrjen e psikologut dhe përfaqësuesit të tijligjor. Në të dyja rastet përjashtimore prania e mbrojtësit përkrah të miturit është e detyrueshme.
    24. Rasti i parë i kryerjes së veprimeve procedurale dhe hartimit të akteve në prani të të miturit dhe pa pjesëmarrjen e psikologut dhe të përfaqësuesit ligjor është rasti kur veprime të tilla realizohen nga organi procedues në interes të të miturit. Në funksion tëushtrimit të ndjekjes penale me qëllim zbulimin e së vërtetës për veprën penale të kryer, prokuroria kryen veprime hetimore që si rregull prekin të drejtat dhe interesat e personit nën hetim, apo të pandehurit. Në lidhje me të pandehurin e mitur, mbështetur në nenin 35, paragrafi i dytë i Kodit të Procedurës Penale, ekziston një detyrim që i referohet vlerësimit të interesave të të miturit nga ana e organit procedues gjatë kryerjes së veprimeve procedurale në praninë e tij.
    25. Në çdo veprim procedural që organi procedues duhet të kryejë në prani të të miturit, referuar natyrës së veprimit, ai duhet të vlerësojë jo vetëm interesin publik që rrjedh nga detyrimi ligjor për të kryer veprimin e duhur hetimor, por edhe interesin e të pandehurit të mitur. Kur veprimi procedural që rrjedh nga detyrimi ligjor për ta kryer atë prej organit procedues favorizon interesat e të pandehurit të mitur, atëherë ky veprim mund të kryhet nga organi procedues në prani të të pandehurit të mitur pa praninë e psikologut ose përfaqësuesit ligjor të tij, por gjithmonë në prani të mbrojtësit të të miturit. Në vlerësimin e kryerjes së veprimit procedural në interesin e të miturit mund të përmendim rastin kur organi procedues mbi bazën e të dhënave të mbledhura krijon bindjen se akuza ndaj të pandehurit të mitur duhet të pushohet. Në këtë situatë vendimi i pushimit të hetimit për një kundërvajtje penale për të cilën është hetuar i mituri ose hartimi i një kërkese për pushimin e procedimit penal nga prokuroria mund të realizohet prej saj me pjesëmarrjen e të miturit dhe mbrojtësit të tij,pa pjesëmarrjen e përfaqësuesit ligjor ose të psikologut, pasi një veprim i tillë është në interes të të miturit.
    26. Rasti i dytë i kryerjes së veprimeve procedurale ose hartimit të akteve nga organi procedues në prani të të miturit pa pjesëmarrjen e psikologut dhe të përfaqësuesit të tij ligjor, është rasti kur vonesa e njoftimit dhe e pranisë së tyre përkrah të miturit mund të dëmtojë rëndë procedimin penal. Në këtë rast për shkak të dëmit që mund të pësojë i gjithë procedimi penal, organi procedues mund të kryejë veprime procedurale në prani të të mituri pa pjesëmarrjen e psikologut ose përfaqësuesit të tij ligjor edhe kur këto veprime procedurale nuk përputhen me interesin më të lartë të të miturit. Veprimet e organit procedues janë të vlefshme nëse ato përligjin dëmin e rëndë që mund të pësojë procedimi penalnga vonesa e njoftimitaposigurimit të pranisë së psikologut dhe përfaqësuesit ligjor të të miturit në veprimin e kryer.Dëmi i rëndë që mund të pësojë procedimi penal nga vonesa në këtë situatë i referohet dy rasteve ligjore të parashikuara nganeni 49, paragrafi i parë i “Kodit të Drejtësisë Penale për të Mitur”të cilat janë:

    - kur veprimet ose mosveprimet e të miturit rrezikojnë sigurinë publike

    - gjendja e flagrancës

     

    27. Të dyja rastet e përmendura më lart i referohen situatës kur vonesa që mund të shkaktojë njoftimi apo sigurimi i pranisë së psikologut dhe përfaqësuesit ligjor të të miturit i sjell një dëm të rëndë procedimit penal. Edhe në këtë rast përjashtimor të mospjesëmarrjes së psikologut dhe përfaqësuesit ligjor në veprimin procedural që organi procedues do të kryejë në prani të të miturit, prezenca e mbrojtësit ligjor për të miturin është e detyrueshme. Veprimi procedural për shkak të urgjencës, do të kryhet në prani të të miturit në hetim dhe mbrojtësit të tij.
    28. Në këtë kuptim referuar nenit 49, paragrafi i parë i Kodit të Drejtësisë Penale për të Mitur, veprimet procedurale që organi procedues mund të kryejë pa praninë e psikologut dhe të përfaqësuesit ligjor për të shmangur dëmet që mund të pësojë procedimi penal, janë veprimet që duhet t’i përshtaten sjelljes së të miturit kur kjo sjellje rrezikon sigurinë publike si dhe në rastet që lidhen me gjendjen e flagrancës të parashikuar nga neni 252 i Kodit të Procedurës Penale.

     

    ^[1]PaoloTonini, Manuale di procedura penale, 16^a edizione, GiuffrèEditore, Milano, 2015, faqe 71.

     

  • Konteksti historik

    29.Neni 35 i Kodit të Procedurës Penaleqë referon në ndihmën që i jepet të miturit në një procedim penal do të ishte i vështirë për t’u kuptuar në të gjithë përmbajtjen e tij, nëse në legjislacionin shqiptar nuk do të përfshihej Kodi i Drejtësisë Penale për të Mitur. Kodi i Drejtësisë Penale për të Mitur si pjesë e paketës së Reformës në Drejtësi është miratuar nga Kuvendi i Shqipërisë me ligjin nr. 37/2017. Përpara miratimit të këtij Kodi, legjislacioni ekzistues procedural penal duke përfshirë edhe nenin 35 të Kodit të Procedurës Penale, nuk kishin përcaktuar në mënyrë të qartë rastet kur i mituri duhet të pyetet në prani të prindit, psikologut dhe metodologjia e pyetjes së të mitur[1].

    30. Ashtu siç e përmendëm edhe më lart në komentin e nenit 35 të Kodit të Procedurës Penale, termat e përdorur nga kjo dispozitë që lidhen me “të miturin”, “ndihmën ligjore”, “ndihmën psikologjike”, “përfaqësuesin ligjor”, “personin e besuar”, “dëmin e rëndë qëmund të pësojë procedimi penal”, janë terma që kanë marrë kuptimin e duhur me përkufizimet ligjore përkatëse në Kodin e Drejtësisë Penale për të Mitur. Pa asnjë mëdyshje mund të themi se përtej marrëdhënieve të rëndësishme shoqërore që ka rregulluar Kodi i Drejtësisë Penale për të Mitur, duke pasur në fokus të miturin dhe mbrojtjen e interesave më të larta të tij, për nevoja të këtij trajtimi, ky Kod ka dhënë një ndihmë të çmuar nësqarimin e ndihmës së nevojshme që duhet t’i garantohet të pandehurit të mitur në procedimin penal. Duke iu referuar Kodit të Drejtësisë Penale për të Mitur, magjistratët kanë mundësinë të kuptojnë dhe interpretojnë në mënyrën e duhur kufijtë e ndihmës së nevojshme që duhet t’i jepet të miturit në konflikt me ligjin përgjatë gjithë procedimit penal.

     

    [1]Analizë e Sistemit të Drejtësisë në Shqipëri, botuar nga Kuvendi i Shqipërisë në qershor të vitit 2015, faqe 150.

  • Legjislacioni ndërkombëtar

    Konventa “Për të drejtat e fëmijës” miratuar nga Asambleja e Përgjithshme e Kombeve të Bashkuara më 20 nëntor 1989.

    Neni 1 i kësaj Konvente parashikon se:

    “Në këtë Konventë, me fëmijë kuptohet çdo qenie njerëzore nën moshën 18 vjeç, me përjashtim të rasteve kur mosha madhore arrihet më përpara, në përputhje me legjislacionin të cilit ai i nënshtrohet”. 

• Standarde ndërkombëtare/ Referenca ndërkombëtare/ Shembuj nga praktikat më të mira
  Asnjë koment
• Materiale legjislative

  Analizë e Sistemit të Drejtësisë në Shqipëri, botuar nga Kuvendi i Shqipërisë në qershor të vitit 2015.

• Dispozita të lidhura

  Kushtetuta e Republikës së Shqipërisë miratuar me ligjin nr. 8417, datë 21.10.2018, ndryshuar me ligjet nr. 9675, datë 13.1.2007; nr. 9904, datë 21.4.2008; nr. 88/2012, datë 18.09.2012;nr. 137/2015, datë 17.12.2015;nr. 76/2016, datë 22.7.2016:

  Neni 54.

  Kodi i Procedurës Penale miratuar me ligjin nr. 7905, datë 21.3.1995, ndryshuar me ligjet nr. 7977, datë 26.7.1995; nr. 8027, datë 15.11.1995; nr. 8180, datë 23.12.1996; nr. 8460, datë 11.2.1999;nr. 8570, datë 20.1.2000; nr.8602, datë 10.4.2000; nr. 8813, datë 13.6.2002;nr.9085, datë 19.6.2003; nr. 9187, datë 12.2.2004; nr. 9276, datë 16.9.2004; nr. 9911, datë 5.5.2008; nr. 10 054, datë 29.12.2008; nr. 145/2013, datë 2.5.2013; nr. 21/2014, datë 10.3.2014; nr.99/2014, datë 31.7.2014; nr. 35/2017, datë 30.3.2017.

  Neni 13, 35, 41, 42, 49, 103, 229, 230, 252, 340, 352.

  Kodi Penal miratuar me ligjin nr. 7895, datë 21.1.1995, ndryshuar me ligjet nr. 8175, datë 23.12.1996; nr. 8204, datë 10.4.1997; nr. 8279, datë 15.1.1998; nr.8733, datë 24.1.2001; nr. 9017, datë 6.3.2003; nr. 9030, datë 13.3.2003; nr. 9086, datë 19.6.2003; nr. 9188, datë 12.2.2004; nr. 9275, datë 16.9.2004; nr. 9686, datë 26.2.2007; nr. 9859, datë 21.1.2008; nr. 10 023, datë 27.11.2008; nr. 23/2012, datë 1.3.2012; nr.144, datë 2.5.2013; nr. 98, datë 31.7.2014; nr. 176/2014, datë 18.12.2014; nr. 135/ 2015, datë 5.12.2015; nr. 82/2016, datë 25.7.2016; nr. 36/2017, datë 30.3.2017; nr. 89/ 2017, datë 22.5.2017vendimet e Gjykatës Kushtetuese: nr. 13, datë 29.5.1997; nr. 46, datë 28.8.1997; nr. 58, datë 5.12.1997; nr. 65, datë 10.12.1999; nr. 11, datë 2.4.2008; nr. 19, datë 1.6.2011; nr. 47, datë 26.7.2012 dhe nr. 9, datë 26.2.2016; 

  Nenet12, 31, 33, 52.

  Ligjinr.37/2017, datë 30.3.2017, “Kodi i Drejtësisë Penale për të Mitur”. 

  Nenet 2, 3, 10, 16, 18, 20, 49, 97, 113, 114, 115, 117, 118, 119, 120, 121, 135.

  Ligji nr. 40/2016, datë 14.4.2016, “Për Urdhrin e Psikologut në Republikën e Shqipërisë”.

   Neni 4.

   

• Akte nënligjore
  Asnjë koment
• Vendime
  Asnjë koment
• Bibliografia

  PaoloTonini, “Manuale di procedura penale”, 16^a edizione, GiuffrèEditore, Milano, 2015.

• Arkiva
  Asnjë koment