Përmbajtja

• Koment
  • Qëllimi
    1. Qëllimi i kësaj dispozite është të garantojë që çdo person i arrestuar ose i ndaluar të njoftohet në mënyrë të qartë dhe menjëherë për të drejtat e tij nëpërmjet Letrës së të Drejtave, si dhe përafrimi i legjislacionit të brendshëm me atë evropian dhe me praktikën gjyqësore të GJEDNJ, sa i përket informimit të të pandehurit apo personit të arrestuar apo të ndaluar në lidhje me të drejtat e tij në procesin penal nëpërmjet letrës së të drejtave.
  • Objekti
    2. Objekt i këtij neni është: 

    1. të përcaktojë të drejtat e personit të arrestuar ose të ndaluar, duke e dalluar atë nga të drejtat e të pandehurit;
    2. të përcaktojë momentin e detyrimit të organit procedues për t’i njoftuar këto të drejta personti të arrestuar ose të ndaluar;
    3. procedurën e ndjekur nga organi procedues dhe aktin procedural me të cilin njoftohen të drejtat e mësipërme.
  • Komente për çështje të ndryshme të dispozitës
    3. Siç vërehet nga përmbajtja e saj, në pjesën thelbësore kjo dispozitë është referuese tek paragrafi i parë i nenit 34/a të K.Pr.P[1]. Nga ky paragraf janë zgjedhur si të drejta që i gëzojnë veç personit nën hetim/pandehurit, edhe personi i arrestuar apo ai i ndaluar. Pikërisht për të bërë dallimin mes të drejtave të personit nën hetim/ të pandehurit dhe të drejtave të personit të arrestuar apo të ndaluar, ligjvënësi ka bërë renditjen e të drejtave që gëzojnë këto subjekte procedurale në dy dispozita të veçanta, duke barazuar pozitën e personin nën hetim me atë të të pandehurit nga njëra anë dhe atë të personit të arrestuar me atë të personit të ndaluar nga ana tjetër.

     

    4. I pandehur është personi të cilit i atribuohet vepra penale, nëpërmjet aktit të njoftimit të akuzës referuar përkufizimit të dhënë nga paragrafi i parë i nenit 34 të K.Pr.P. Këtë cilësi si rregull personi e merr në përfundim të hetimeve, por mund ta marrë në çdo moment që prokurori vlerëson se disponon prova të mjaftueshme për t’i atribuar personit një akuzë konkrete për faktin penal që po hetohet.

     

    5. Ndërkaq, K.Pr.P. nuk jep ndonjë përkufizim të “personit nën hetim” si subjekt procedural. Në fakt, në renditjen e subjekteve procedurale K.Pr.P. nuk liston ndonjë subjekt tjetër veç të pandehurit kur flet për personat që dyshohen se kanë kryer veprën penale. Megjithatë, në dispozitat e K.Pr.P. ligjvënësi ka parashikuar se emërtimi i personit të dyshuar për kryerjen e një vepre penale evoluon nga momenti i regjistrimit të procedimit penal deri në momentin e paraqitjes së kërkesës për dërgimin e saj për gjykim.

     

    6. Kështu, fillimisht personi i dyshuar për kryerjen e veprës penale paraqitet në kod me termin “personi, të cilit i atribuohet vepra penale”, i cili sipas nenit 287 të K.Pr.P është personi të cilit i regjistrohet emri në regjistrin e veprave penale nga prokurori, në momentin që rezulton se atij i atribuohet vepra penale e regjistruar nga personi që kryen njoftimin e veprës penale (kallëzuesi).

     

    7. Më pas, figura e personit të dyshuar evoluon në atë të “personit ndaj të cilit zhvillohen hetime”, figurë kjo e përmendur nga nenet 293/1, 295/1, 296/1 e 2, 302, 303/2 – “b” e “d”, 308, etj., të K.Pr.P. Pavarësisht terminologjisë së përdorur, kjo figurë rezulton të jetë e njëjtë me atë të “personit nën hetim”, i cili si i tillë përmendet vetëm në paragrafin e parë të nenit 34/a të K.Pr.P. dhe paragrafin e parë të  . Këtë emërtim e mbajnë vetëm personat që dyshohen si autorë të mundshëm të veprës penale referuar të dhënave të grumbulluara gjatë hetimit, të cilat nuk janë të tilla sa të mbështesin ngritjen e akuzës dhe marrjen e personit me cilësinë e “të pandehurit”. Kolegjet e Bashkuara të Gjykatës së Lartë janë shprehur se personi ndaj të cilit zhvillohen hetime është një figurë proceduriale e përkohshme që qëndron midis asaj që Kodi Procedures Penale e quan “person të cilit i atribuohet vepra penale” dhe “të pandehurit”, e cila është një figurë më e avancuar proceduriale dhe relativisht më e qendrueshme, e cila ruhet e pandryshuar, në çdo gjendje dhe shkallë të procesit penal, derisa të ketë marrë formë të prerë vendimi i pushimit, i pafajësisë ose fajësisë)[2]. Pavarësisht këtij dallimi mes këtyre figurave të autorit të dyshuar për kryerjen e veprës penale, në paragrafin 3 të nenit 34/a të K.Pr.P. ligjvënësi i ka njohur të drejtat e përcaktuara në paragrafin 1 të kësaj dispozite për të pandehurin edhe personit nën hetim dhe personit të cilit i atribuohet vepra penale. I vetmi përjashtim i vendosur nga ligjvënësi në këtë rast është kur vetë ligji parashikon shprehimisht se një e drejtë e caktuar i takon vetëm të pandehurit si figura procedurale më e avancuar e autorit të dyshuar për kryerjen e veprës penale.

     

    8. Ndryshe nga dallimi mes të pandehurit dhe personit nën hetim, personi i arrestuar nga ai i ndaluar dallojnë nga njëri-tjetri vetëm sa i takon aktit mbi bazën e të cilit është kryer heqja e lirisë së tyre. Kështu, një person mund të arrestohet vetëm në dy raste: i) mbi bazën e një vendimi gjykate për caktimin e masës së sigurimit “arrest në burg” të marrë sipas nenit 238 të K.Pr.P; ii) nëse kapet në flagrancë sipas nenit 251 të K.Pr.P. Ndërsa, një person mund të ndalohet vetëm mbi bazën e urdhërit të prokurorit për ndalimin e tij, apo në raste të ngutshme nga policia gjyqësore sipas kushteve të përcaktuara në nenin 253 të K.Pr.P. Si në situatën e arrestit, ashtu edhe në atë të ndalimit në thelb personit i hiqet liria, e për pasojë në të dy këto situata ai ndodhet në të njëjtat kushte. Kjo është edhe arsyeja që ligjvënësi ka barazuar rastin e personit të arrestuar me atë të ndaluar, duke u njohur të njëjtat të drejta.

     

    9. Veç të drejtave të përcaktuara në shkronjat a) deri e) të pikës 1 të nenit 34/a të K.Pr.P., ligjvënësi ka përcaktuar si të drejta ekskluzive të personit të arrestuar dhe atij të ndaluar edhe të drejtat e mëposhtme: a) të takojë vetëm për vetëm mbrojtësin e tij përpara marrjes në pyetje për herë të parë. Ky parashikim është një detajim i mëtejshëm i të drejtës të njohur në shkronjën dh) të paragrafit të parë të nenit 34/a, e cila është një e drejtë e përgjithshme, e zbatuar gjatë gjithë procesit. Ligjvënësi ka dashur të veçojë momentin e pyetjes për herë të parë të personit të arrestuar apo të ndaluar si një moment të rëndësishëm, i cili ka nevojë për një garanci të posaçme të së drejtës së mbrojtjes, të garantuar nga neni 6 §3 (c) i KEDNJ.

     

    10. Po kështu, një nga ndryshimet thelbësore të ligjit nr.35/2017 është ndryshimi i nenit 256 të K.Pr.P., i cili në pargrafin e parë të tij ka përcaktuar se në rastet kur personi është i arrestuar ose i ndaluar, ai mund të pyetet vetëm nga prokurori dhe ky i fundit nuk mund të delegojë këtë detyrim të tij tek oficeri i policisë gjyqësore për shkak të ndalimit të parashikuar në paragrafin e parë të nenit 296 të K.Pr.P. Ky është një ndryshim i rëndësishëm që garanton të drejtat e personit të arrestuar apo të ndaluar nga njëra anë, si dhe garanton cilësinë e hetimit nga ana tjetër. Duke qenë se po sipas paragrafin të parë të nenit 256 të K.Pr.P. pyetja e personit të arrestuar apo atij të ndaluar mund të kryhen vetëm në praninë e mbrojtësit në mënyrë që të jenë të vlefshme dhe rezultat e tyre të mund të përdoren në gjykim, shkronja a) e pikës 1 të nenit 34 të K.Pr.P. ka parashikuar edhe të drejtën e personit të cilit i është hequr liria që përpara se të pyetet për herë të parë, të ketë mundësi që të takohet vetëm për vetëm me mbrojtësin e zgjedhur dhe në mungesë të tij, me një mbrojtës të caktuar kryesisht. GJEDNJ në çështjen Öcalan k. Turqisë ka konsideruar si shkelje të nenit 6 § 3 (c) të KEDNJ faktin që i pandehuri nuk ishte asistuar nga mbrojtësi gjatë marrjes në pyetje në paraburgim[3].

     

    11. E drejta e personin të arrestuar apo të ndaluar për të komunikuar me mbrojtësin e tij larg pranisë së një personi të tretë është konsideruar nga GJEDNJ edhe në çështjen Rybacki k. Polonisë si e drejtë e cila nuk është përcaktuar në mënyrë të shprehur në nenin 6 §3 (c) të KEDNJ, por që përfshihet në të, pasi nëse mbrojtësi nuk rezulton të ketë pasur mundësinë të diskutojë me klientin e tij në mënyrë konfidenciale dhe pa survejim, ndihma e tij nuk do të ishte më efektive. Është e qartë se KEDNJ ka për qëllim të garantojë të drejtat në mënyrë praktike dhe efektive. Sipas GJEDNJ privilegji i takimit konfidencial mes personit të arrestuar dhe mbrojtësit të tij inkurajon komunikimin e hapur dhe të ndershëm ndërmjet klientëve dhe mbrojtësve si një garanci ndaj personit e për të drejtën e mbrojtjes[4].

     

    12. Vlen të përmendet këtu fakti se referuar shkronjës e) të paragrafit të parë të nenit 49 të K.Pr.P., në rastet e pyetjes së personit të arrestuar apo të ndaluar caktimi i mbrojtësit për personin që nuk ka zgjedhur një të tillë apo ka mbetur pa të është i detyrueshëm. Duke i mundësuar takimin me mbrojtësin përpara pyetjes së parë të tij, ligjvënësi ka dashur t’i garantojë personit të cilit i është hequr lira të drejtën për të përcaktuar strategjinë e tij të mbrojtjes, si dhe konsultimin me avokatin mbrojtës në lidhje me të drejtat e tij, ndër të cilat më thelbësorja ajo për të heshtur dhe për të mos u përgjigjur. Mos respektimi i të drejtës së personit të arrestuar ose të ndaluar për të takuar vetëm për vetëm mbrojtësin përpara se të merret në pyetje për herë të parë sjell si pasojë papërdorshmërinë e deklarimeve të tij. Kjo pasojë parashikohet në paragrafin e tretë të nenit 256 të K.Pr.P.

     

    13. Gërma b) parashikon të drejtat e njohjes meaktet, provat e nevojshme dhe arsyet e arrestimit ose ndalimit të tij. Në këtë parashikim përfshihen dy të drejta të personit të arrestuar apo të ndaluar: i) e drejta për t’u njohur me arsyet e arrestimit apo ndalimit të tij; ii) e drejta për t’u njohur me aktet dhe provat e nevojshme për të garantuar mbrojtjen e tij.

     

    14. Pavarësisht renditjes së këtyre të drejtave brenda paragrafit të mësipërm, referuar kronologjisë së procedimit penal, logjikishte para që duhet të realizohet në kohë nga këto të drejta është ajo për t’u njohur me arsyet e arrestimit ose të ndalimit. Kur arrestimi kryhet mbi bazën e një vendimi për caktimin e masës së sigurimit “arrest në burg”, arsyet e arrestimit apo ndalimit përcaktohen në vendimin gjyqësor, i cili i dorëzohet menjëherë personit në momentin e arrestimit të tij nga oficeri i policisë gjyqësore, sipas përcaktimit të paragrafit të parë të nenit 246 të K.Pr.P. Detyrimi i policisë gjyqësore në një rast të tillë është të bëjë me dije personin që arrestimi i tij po kryhet mbi bazën e një vendimi gjyqësor, pasi dyshohet për kryerjen e një vepre penale konrkrete dhe t’i dorëzojë një kopje të tij, së bashku me letrën e të drejtave. Në të njëjtin arsyetim, edhe në rastin kur personi ndalohet mbi bazën e urdhërit të prokurorit referuar nenit 253 të K.Pr.P, shkaqet e ndalimit të tij gjenden në urdhërin e prokurorit për ndalimin e tij. Ndërsa, kur personi arrestohet në kushtet e flagrancës referuar parashikimeve të nenit 251 të K.Pr.P apo ndalohet me iniciativë nga policia gjyqësore sipas paragrafit të dytë të nenit 253 të K.Pr.P, arsyet e arrestimit apo ndalimit duhet t’i bëhen me dije personit nga ana e policisë gjyqësore në një kohë sa më të shkurtër në momentin e arrestimit apo ndalimit të tij. Prandaj, edhe pse paragrafi i dytë i Nenit 34/a nuk mundëson parashikime të qarta se personi i ndaluar apo arrestuar duhet të njoftohet menjëherë edhe për të drejtat e parashikuara në paragrafin e parë, duhet të theksohet se kjo kuptohet prej nenit në vetvete. Prandaj, personi i ndaluar duhet të ketë akses në të gjitha aktet e nevojshme për të kundërshuar arrestimin e tij/saj. Nëse e lidhim këtë të drejtë me kohën kur personi sillet para gjyqtarit pas arrestimit, si parashikohet në nenin 258 të K.Pr.P, dalim në përfundimin se kjo duhet të kryhet sa më shpejt që prej momentit të arrestit apo ndalimit, sëbashku me letrën e shkruar të së drejtave.

     

    15. Siç përmëndet më sipër, kur nuk urdhëron lirimin e menjëhershëm të personit të arrestuar apo atij të ndaluar, referuar parashikimeve të paragrafit të parë të nenit 258 të K.Pr.P, prokurori ka detyrimin të kërkojë në gjykatë brenda 48 orëve vleftësimin e arrestit ose ndalimit Gjithashtu, gjykata ka detyrimin të shqyrtojë këtë kërkesë sa më shpejt të jetë e mundur. Nëse është rasti, në të njëjtën seancë prokurori kërkon edhe caktimin e masës së sigurimit ndaj personit. Po kështu, në rastin e ekzekutimit të një vendimi gjyqësor për caktimin e masës së sigurimit “arrest në burg”, sipas paragrafit të parë të nenit 248 të K.Pr.P. gjykata ka detyrimin që jo më vonë se tre ditë nga zbatimi i masës, të marrë në pyetje personin e arrestuar. Në mënyrë që të mbrohet ndaj kërkesës së prokurorit në secilën prej këtyre situatave personi të cilit i është hequr liria ka të domosdoshme të njihet me aktet që lidhen me arrestimin apo ndalimin e tij (siç mund të jenë vendimi i gjykatës për caktimin e masës së sigurimit “arrest në bug”, urdhëri i prokurorit për ndalimin e tij, proces-verbalet përkatëse, etj.), si dhe të njihet me provat e nevojshme që ai të realizojë mbrojtjen e tij.  

     

    16. Ligjvënësi nuk ka përcaktuar se çfarë do të kuptohet me togfjalëshin “prova të nevojshme”, por ajo që rezulton e qartë nga përdorimi i kësaj terminologjie është fakti që ligjvënësi nuk ka parashikuar një të drejtë absolute të personit të arrestuar apo të ndaluar në të gjithë materialet e hetimit. Ky përfundim rezulton jo vetëm nga prapashtesa “e nevojshme” e përdorur në këtë dispozitë, por edhe nga diferenca e terminologjisë së përdorur nga kjo dispozitë me atë të shkronjës ë) të paragrafit të parë të nenit 34/a të K.Pr.P.Ky dallim është kryer për të garantuar që njohja e akteve dhe provave të çështjes nga ana e personit të cilit i është hequr lira të mos cënojë hetimin. Ndërkohë që në rastin e personit të marrë me cilësinë e të pandehurit, figurë e cila siç u përmend më sipër shfaqet në një fazë më të avancuar të procedimit penal, të dhënat e hetimit që mund të kenë nevojë për fshehtësi janë në mos inekzistente, shumë të rralla.

     

    17. Duke qenë se ligjvënësi nuk ka bërë një përkufizim të tijin, për të përcaktuar se cilat do të konsiderohen si “prova të nevojshme” na vjen në ndihmë përkufizimi i kryer nga neni 7 i Direktivës 2012/13/EU datë 22 maj 2012 “Mbi të drejtën e informimit në procedimet penale” . Sipas këtij neni respektiv, si akte dhe prova që duhet t’i vihen në dispozicion personit të cilit i është hequr lira ato materiale, konsiderohen: i) që janë thelbësore për të kundërshtuar në mënyrë efektive ligjshmërinë e arrestimit apo ndalimit[5]; ii) në favor apo disfavor të personit të arrestuar apo të ndaluar, të tilla që i mundësojnë personit apo mbrojtësit të tij të mbrojnë ligjshmërinë e procedurave dhe përgatitjen e mbrojtjes[6]. Pra, në këtë fazë të procesit personi ka të drejtë të njihet vetëm me ato akte dhe prova të cilat janë të nevojshme që ajo/ai të garantojë të drejtën e tij/saj për të kundërshtuar në mënyrë efektive vendimin apo urdhërin mbi bazën e të cilit është arrestuar apo ndaluar dhe, siç është përmëndur tashmë, Kjo ndryshon nga e drejta që i jepet të pandehurit në momentin kur përfundon hetimi, sic parashikohet në nenin 327 të K.Pr.P. Në momentin e përfundimit të hetimit prokurori ka detyrimin t’i vërë në dispozicion të pandehurit dhe mbrojtësit të tij të gjitha materialet e grumbulluara gjatë fazës së hetimeve paraprake. Nga aktet apo provat me të cilat ka të drejtë të njihet personi i arrestuar apo ndaluar përjashtohen ato, aksesi tek të cilat mund të çojë në një kërcënim serioz të jetës apo lirive themelore të një personi tjetër, si dhe ato akte ose prova ruajtja e të cilave është e nevojshme për të mbrojtur një interes publik të rëndësishëm, siç mund të jetë ruajta e sekretit hetimor apo siguria kombëtare[7] (pika 4 e nenit 7 të Direktivës). Këto kritere duhet të shërbejnë si orientim për prokurorin në përcaktimin e akteve dhe provave që nuk mund t’i vihen në dispozicion personit të arrestuar apo ndaluar dhe/ose mbrojtësit të tij. Si rregull prokurori duhet të arsyetojë një vendim të tillë për refuzimin e kërkesës së personit të arrestuar apo ndalur për t’u njohur me akte apo prova të fashikullit hetimor.  

     

    18. Gërma c) reflekton parashikimin e Roadmap për fuqizimin e të drejtave procedurale të personave të dyshuar ose akuzuar në proçesin penal, i datës: 30 Nëntor 2009 dhe synon të garantojë që personi të cilit i është hequr liria të ketë mundësi të njoftojë menjëherë një person të tij të besuar, qoftë ai anëtar i familjes, punëmarrësi i tij, apo një person i afërt, për arrestimin apo ndalimin e tij.

     

    19. Megjithëse ligji nuk e parashikon, në raste të caktuara kjo e drejtë mund të kufizohet përkohësisht për arsye sigurie apo për të shmangur kontaktin e personit të arrestuar apo të ndaluar me persona që ai mund t’i ketë bashkëpunëtorë apo për të shmangur që personi të cilit i është hequr lira të transmetojë nëpërmjet njoftimit të dhëna që mund të dëmtojnë hetimin. Në situata të tilla oficeri i policisë gjyqësore duhet t’i bëjë me dije personit të arrestuar apo ndaluar kufizimin e kësaj të drejte. Mënyra e njoftimit të anëtarit të familjes apo personit të afërt nuk përcaktohet nga ligji, por formulimi i dispozitës lë të kuptohet se ligji nuk garanton që njoftimi të kryhet drejtëpërdrejt nga personi i arrestuar apo i ndaluar (si psh.nëpërmjet telefonit), por garanton të drejtën e personit për të kërkuar që familjari apo i afërmi i tij të njoftohen menjëherë për arrestimin e tij, çka do të thotë se ky njoftim mund të kryhet nga organi procedues.

     

    20. Veç sa më sipër, për shtetasin e huaj ligji ka parashikuar mundësinë që të kërkojë njoftimin e përfaqësisë konsullore (konsullatës) apo asaj diplomatike (ambasadës) të vendit të tij për arrestimin apo ndalimin, në mënyrë që këto institucione të kenë mundësi të ndjekin apo të interesohen për procedurat e ndjekura ndaj tij. Ndërsa, për personat pa shtetësi të cilët mund të arrestohen apo ndalohen në territorin e Republikës së Shqipërisë, të cilët për shkak të mungesës së një shtetësie nuk mund të njoftojnë ndonjë autoritet konsullor apo diplomatik, ligji ka parashikuar mundësinë që të kërkojnë njoftimin e një organizate ndërkombëtare që mbron të drejtat e personave pa shtetësi apo që ushtron aktivitet në fushën e të drejtave të njeriut. I njëjti parashikim vlen edhe për refugjatët. Do të konsiderohet si “refugjat” për efekt të këtij parashikimi i huaji apo personi pa shtete¨si, i cili, pe¨r shkak te¨ frike¨s se¨ bazuar te¨ persekutimit, pe¨r arsye te¨ race¨s, besimit, kombe¨sise¨, ane¨tare¨sise¨ ne¨ nje¨ grup te¨ caktuar shoqe¨ror ose bindjes politike, ndodhet jashte¨ vendit te¨ shtete¨sise¨ se¨ tij ose vendit te¨ zakonshe¨m te¨ banimit dhe nuk ka munde¨si ose de¨shire¨ pe¨r te¨ ke¨rkuar mbrojtjen e atij vendi apo kthimin ne¨ ate¨ vend, si pasoje¨ e ke¨tyre rrethanave, ne¨ pe¨rputhje me kriteret e nenit 1(A) te¨ Konvente¨s se¨ Gjeneve¨s, përkufizim ky i dhënë në shkronjën d) të nenit 3 të ligjit nr.121/2014 “Për azilin në Republikën e Shqipërisë”, i cili është një ligj i përafruar me legjislacionin europian dhe atë ndërkombëtar[8].

     

    21. Gërma ç) parashikon se personi dyshuar ose ndaluar duhet të marrë menjëherë përkujdesjen e nevojshme mjekësore. Nëse personi i arrestuar apo i ndaluar ka nevojë të marrë përkujdesje mjekësore për shkak të gjendjes së tij shëndetësore, ai duhet t’ia kërkojë këtë oficerëve të policisë gjyqësore dhe ky shërbim mjekësor duhet t’i garantohet atij menjëherë. Sigurisht, nëse oficerët e policisë gjyqësore e konstatojnë vetë një nevojë të tillë, ata duhet të sigurojnë që personi të marrë ndihmën e nevojshme mjekësore menjëherë, nën masat e nevojshme të sigurisë. Ky parashikim garanton të drejtën e përcaktuar në shkronjën (c) paragrafi 4 i nenit 2 të Direktivës.

     

    22. Në paragrafin 2 të nenit 34/b të K.Pr.P. përcaktohet detyrimi i organit procedues për t’i bërë menjëherë me dije personit të arrestuar apo ndaluar të drejtat e parashikuara në shkronjat a) deri e) të paragrafit 1 të nenit 34/a të K.Pr.P.. Mënyra se si oficeri i policisë gjyqësore i njofton personit të cilit i hiqet liria këto të drejta është nëpërmjet dorëzimit atij të letrës së të drejtave, kundrejt nënshkrimit. Këtë letër ai ka të drejtë jo vetëm të njihet por edhe ta mbajë. Ky parashikim është vendosur në mënyrë që të garantohet njohja reale e personit të arrestuar apo të ndalur me të drejtat e tij dhe jo thjesht të plotësohet formalisht ky detyrimVetë ligji nuk përcakton një format të letrës së të drejtave, por parashikon vetëm të drejtat që duhet të listohen në të. Ndërkaq, Direktiva në Ankeksin 1 të saj parashikon një model të tillë. Bazuar në këtë model nga ana e Prokurorisë së Përgjithshme është hartuar dhe shpërndarë një model i letrës së të drejtave[9].

     

    23. Është me vend që të përsërisim që në përmbajtjen e letrës së të drejtave që organi proçedues duhet t’i dorëzojë personit të arrestuar apo të ndaluar duhet të përfshihen edhe të drejtat e listuara në paragrafin 1 të nenit 34/b të K.Pr.P. Në fakt, në modelin e letrës së të drejtave të hartuar nga Prokuroria e Përgjithshme, përfshihen si të drejtat e listuara në shkronjat a) deri e) të paragrafit 1 të nenit 34/a të K.Pr.P., ashtu edhe ato të listuara në paragrafin 1 të nenit 34/b të këtij kodi. Gjithashtu, në të përfshihet edhe fakti se brenda 48 orëve nga arrestimi apo ndalimi, prokurori do të kërkojë vleftësimin e arrestimit ose ndalimit në gjykatë, duke përmbushur kështu kërkesën e shkronjës (d) të pikes 2 të nenit 4 të Direktivës.

     

    24. Gjithashtu, pavarësisht termit “menjëherë” të përdorur nga dispozita, dorëzimi i letrës së të drejtave personit të arrestuar apo të ndaluar mund të bëhet edhe në një moment të mëvonshëm, mjafton që ky moment të jetë në një kohë sa më të shpejtë dhe në çdo rast përpara marrjes së tij në pyetje për herë të parë. Ky interpretim vjen në si me nenin 253 të K.Pr.P., dhe në frymën e nenit 34/b të K.Pr.P.

     

    [1] Shih për më tepër komentin e nenit 34/a të K.Pr.P.

    [2] Vendimi Unifikues nr.2, datë 27.09.2002, Vladimir Ozmaj.

    [3] Shih Vendimin e GJEDNJ Öcalan kundër Turqisë, aplikim no.­­­­46221/99, vendim i datës 12.05.2005, https://hudoc.echr.coe.int/eng#{"itemid":["001-5562"]}, vizita e fundit datë 06.03.2018, para.148.

    [4] Shih Vendimin e GJEDNJ Rybacki kundër Polonisë, aplikim no.5479/99, vendim i datës 09.11.2004, https://hudoc.echr.coe.int/eng#{"itemid":["001-83164"]}, vizita e fundit 06.03.2018, para.56.

    [5] Paragrafi 1 I nenit 7 të Direktivës 2012/13/EU

    [6] Paragrafi 2 I nenit 7 të Direktivës2012/13/EU

    [7] Paragrafi 1 I nenit 7 të Direktivës 2012/13/EU

    [8] Kjo e drejtë është parashikuar edhe në Roadmap për fuqizimin e të drejtave proçedurale të personave të dyshuar ose akuzuar në proçeset penale të datës 30 Nëntor 2009.

    [9] Kopje e këtij modeli gjendet në fund të komentit.

  • Konteksti historik
    25. Miratimi i kësaj dispozite u diktua nga nevoja për të përqasur legjislacionin e brendshëm me standardet e vendosura nga praktika e GJEDNJ në lidhje me lirinë e personit, procesin e rregullt ligjor dhe të drejtën e mbrojtjes, garantuar nga nenet 5 dhe 6 të KEDNJ, si dhe me përqasjen e legjislacionit të brendshëm me acquis communaitaire, duke përfshirë letrën e të drejtave sipas Direktivës.
  • Legjislacioni ndërkombëtar
    26. Neni 34/b i K.Pr.P. vjen në përputhje me Direktivës 2012/13/EU datë 22 maj 2012 “Mbi të drejtën e informimit në procedimet penale”, duke plotësuar kërkesat e saj së bashku me nenin 34/a të K.Pr.P.

        

    27. Roadmap për fuqizimin e të drejtave proçedurale të përsonave të dyshuar apo akuzuar në proçesin penal, datë 30 Nëntor 2009.
• Standarde ndërkombëtare/ Referenca ndërkombëtare/ Shembuj nga praktikat më të mira

  Vendime të Gjykatës Evropiane për të Drejtat e Njeriut 

  28. Neni 34/b i K.Pr.P. reflekton praktikën e GJEDNJ në lidhje me momentin e garantimit të mbrojtësit për personin e arrestuar apo të ndaluar, të drejtën e tij për të komunikuar përpara pyetjes së parë të tij në mënyrë konfidenciale me mbrojtësin e zgjedhur ose të caktuar kryesisht, si dhe të drejtën për të pasur akses në materialet e nevojshme për të realizuar mbrojtjen e tij dhe për të kundërshtuar vendimin që ka caktuar arrestimin apo ndalimin e tij. Këto të drejta janë elaboruar nga GJEDNJ në çështjet e mëposhtme:

   

  29. Öcalan kundër Turqisë, aplikim no.­­­­46221/99, vendim i datës 12.05.2005, https://hudoc.echr.coe.int/eng#{"itemid":["001-5562"]}, vizita e fundit datë 06.03.2018, para.148.

   

  30. Rybacki kundër Polonisë, aplikim no.5479/99, vendim i datës 09.11.2004, https://hudoc.echr.coe.int/eng#{"itemid":["001-83164"]}, vizita e fundit 06.03.2018, para.56.
• Materiale legjislative
  Asnjë koment
• Dispozita të lidhura

  Kushtetuta: neni 42, paragrafi 2 dhe 141.

  Konventa Evropiane për Mbrojtjen e të Drejtave të Njeriut dhe Lirive Themelore: nenet 5 dhe 6;

  nenet 34/a, 49, 251, 253, 256, 296, 298 të K.Pr.P.

• Akte nënligjore
  Asnjë koment
• Vendime
  Asnjë koment
• Bibliografia

  Vendimi Unifikues i Kolegjeve të Bashkuara të Gjykatës së Lartë nr.2, datë 27.09.2002, Vladimir Ozmaj, http://www.gjykataelarte.gov.al/web/Vendime_Unifikuese_39_1.php

• Arkiva
  Asnjë koment