KOMENTARI ELEKTRONIK
KODI I PROCEDURËS PENALE I REPUBLIKËS SË SHQIPËRISË   |   7905

Neni 37: Deklarimet që tregojnë vetëpërgjegjësi

Miratuar me ligjin 7905, me datë 30/03/2017
Neni Para Neni Pas

1Kur para autoritetit procedues një person, që nuk është marrë si i pandehur, bën deklarime, nga të cilat dalin të dhëna për inkriminim në ngarkim të tij, autoriteti procedues ndërpret pyetjen, duke e paralajmëruar se pas këtyre deklarimeve mund të zhvillohen hetime ndaj tij dhe e fton të caktojë një mbrojtës. Deklarimet e mëparshme nuk mund të shfrytëzohen kundër personit që i ka bërë.

Përmbajtja

      1. Qëllimi i kësaj dispozite procedurale është përcaktimi i rregullave që duhet të zbatojë organi procedues përgjatë marrjes në pyetje të deklaruesit kur ky i fundit mund të bëjë deklarime nga të cilat dalin të dhëna për inkriminim në ngarkim të tij.Rregullat që duhet të ndjekë organi procedues në këtë rastkanë natyrë detyruese pasi ndikojnë drejtpërdrejtë mbi deklarimet e dhëna dhe konfirmojnë parimin e së drejtës së mbrojtjes.
      1. Objekti i kësaj dispozite është përcaktimi i llojit të provës dhe i përdorshmërisë ose jo të saj, provë që merret nga organi procedues prej deklaruesit i cili mund të japë të dhëna inkriminuese në ngarkimin e vetes së tij, si dhe përcaktimin ekufijve të përdorimit të saj në procesin gjyqësor.

    • 3.Deklarimet e dhëna përpara organit procedues në hetim.Neni 37 i Kodit të Procedurës Penaleparashikon një situatë të veçantë juridike.Këtë dispozitë procedurale e bën të veçantë mënyra e posaçme e përcaktimit të pozicionit të deklaruesit ose dëshmitarit në raport me deklarimet me natyrë vetëinkriminuese që ai mund të bëjë gjatë procesit të marrjes në pyetje nga organi procedues. Deklaruesi është personi i cili në fazën e hetimeve paraprake tregon rrethana të dobishme për hetimin përpara policisë gjyqësore ose prokurorit. Deklaruesit nuk janë personat e dyshuar që mund të kenë kryer veprën penale dhe ata nuk pyeten si të tillë përpara prokurorit apo policisë gjyqësore. Për shkak të rrethanave të kryerjes së veprës penale ose pjesëmarrjes së autorit apo autorëve të saj, deklaruesit mund të kenë dijeni për fakte të caktuara që i referohen veprës penale, të cilat janë objekt i të provuarit në procesin penal. Deklaruesi ështënjë burim provenë procedimin penal dhe si i tillë në bazë tënenit 297, paragrafi i dytëi Kodit të Procedurës Penale[1]përpara policisë gjyqësore dhe prokurorit gjatë hetimit, aimbart detyrimin për të treguar rrethana të dobishme për çështjen penale, për sa kohë ai është në dijeni të këtyre rrethanave dhe është i detyruar ligjërisht që të deklarojë duke iu përgjigjur me vërtetësi të gjitha pyetjeve të bëra nga organi procedues. Deklaruesi është një dëshmitar i mundshëm për procesin gjyqësor, dëshmia e të cilit do të jepet prej tij përpara gjykatës.

      1. Deklarimet e dhëna përpara gjykatës. Të dhënat e përftuara nga prokuroria prej deklaruesit gjatë hetimit mund të jenë të dobishme dhe të rëndësishme për hetimin dhe si rrjedhim deklaruesi mund të kërkohet të pyetet si dëshmitar përpara gjykatës nga prokurori ose i pandehuri dhe mbrojtësi i tij. Në procesin gjyqësor që zhvillohet përpara gjykatës, si dëshmitarë mund të pyeten edhe persona të tjerë të cilët nuk janë pyetur nga prokuroria ose policia gjyqësore gjatë fazës së hetimeve paraprake.
      2. Deklarimet e dhëna përpara gjykatës përbëjnë objekt dëshmie dhe personi që paraqet dëshminë e tij në gjykatë është dëshmitar. Dëshmitari në gjykim gjatë procesit të marrjes së dëshmisë së tij, është i detyruar ligjërisht t’i përgjigjet të gjitha pyetjeve që mund të ngrenë palët në gjykim si dhe të thotë të vërtetën në bazë të nenit 165 të Kodit të Procedurës Penale.
      3. Detyrimi ligjor i deklaruesit përpara organit procedues. Për shkak të informacionit që deklaruesi (“dëshmitari i mundshëm”) ose dëshmitari posedon në drejtim të ekzistencës së veprës penale dhe/ose autorit të saj, prania dhe kontributi i tij është i rëndësishëm për procedimin penal. Si rrjedhim, deklaruesi ose dëshmitari është i ngarkuar nga ligji për të përmbushur dy detyrime ligjore që janë “detyrimi për t’u paraqitur për të dëshmuar” dhe “detyrimi për të thënë të vërtetën”. Ndaj këtyre detyrimeve procedurale penale deklaruesi ose dëshmitari nuk ka mundësi të shmanget, pasi në të kundër ndaj tij mund të nisë një procedim penal në bazë të neneve307, 306, 305/b dhe 305/a të Kodit Penal.Si pasojë, deklaruesi apo dëshmitari është i detyruar të paraqitet përpara organit procedues pas njoftimit të marrë dhe të deklarojë apo të dëshmojë të vërtetën për rrethanat e ngjarjes që ai është në dijeni.
      4. Ekzistojnëdisa përjashtime nga detyrimi për të dëshmuarapo për t’u pyetur si dëshmitar, por si raste tëveçantaqë i referohen kryesisht cilësive të personave ose veprimtarisë profesionale të tyre,përjashtimet për të mos dëshmuar janë parashikuarsi të tilla në disa dispozita konkrete të Kodit të Procedurës Penale[2]. Dispozitat procedurale që parashikojnë mundësinë e përjashtimi të detyrimit për të dëshmuar i referohen rasteve të përcaktuara nganeni 156 “Papajtueshmëria me detyrën e dëshmitarit”,neni 158 “Përjashtimi nga detyrimi për të dëshmuar”, neni 159 “Ruajtja e sekretit profesional” dhe neni 160 “Ruajtja e sekretit shtetëror” i Kodit të Procedurës Penale.
      5. Deklarimet që tregojnë vetëpërgjegjësi. Duke marrë përsipër detyrimin ligjor për të deklaruar ose dëshmuar të vërtetën përpara organit procedues që mund të jenë policia gjyqësore dhe prokuroria në fazën e hetimeve paraprake, si dhe gjykata gjatë gjykimit të çështjes penale, mund të ndodhë që gjatëshpjegimeve të tij, deklaruesi ose dëshmitari me vetëdije të mund të bëjë deklarime nga të cilat dalin të dhëna inkriminuese në ngarkimin e tij.Në këtë rast i referohemi më konkretisht atyre të dhënave që përfaqësojnë deklarime që tregojnë vetëpërgjegjësi penale të deklaruesit. Pikërisht për këtë situatëneni 37 i Kodit të Procedurës Penale parashikon një seri detyrimesh dhe rregullash në drejtim të organit procedues si dhe në drejtim të fatit që do të ndjekë më pas procedimi penal.
      6. Me vënien në dijeni menjëherë për deklarimet me natyrë vetëinkriminuese të bëra nga deklaruesi organi procedues në bazë të nenit 37 të Kodit të Procedurës Penaleështë i detyruar të kryejë veprimet e mëposhtme:
      • Ndërpret pyetjen për deklaruesin.
      • E paralajmëron deklaruesin se pas këtyre deklarimeve mund të zhvillohen hetime ndaj tij.
      • E fton deklaruesin të përfaqësohet nga një mbrojtës.

      Në raport me fatin që do të ndjekë procedimi penal për shkak të deklarimeve me natyrë vetëinkriminuese të bëra nga deklaruesi, neni 37 i Kodit të Procedurës Penaleparashikon se:

      • Deklarimet e mëparshme që kanë natyrëvetinkriminuese nuk mund tëshfrytëzohen kundër personit që i ka bërë ato.
      1. Të drejtat e deklaruesit që tregon vetëpërgjegjësi. Organi procedues në bazë të nenit 37 të Kodit të Procedurës Penalei jep deklaruesit që tregon të dhëna me natyrë vetëinkriminuese të njëjtat garanci procedurale që gëzon i hetuari apo i pandehuri përpara marrjes në pyetje të tij nga organi procedues. Më konkretisht,organi procedues i ndërpret pyetjen deklaruesitpasi ai mund të jetënjë person që mund të ketë lidhje me veprën penale për shkak të deklarimeve me natyrë vetëinkriminuese të bëra prej tij gjatë marrjes në pyetje. Duke ndërprerë pyetjen si deklarues,organi procedues respekton të drejtën e heshtjes së deklaruesit që ka treguar të dhëna me natyrë vetëinkriminuese. Më tej, organi procedues e paralajmëron deklaruesin që ka treguar të dhëna me natyrë vetëinkriminuese për hetimet që mund të zhvillohen ndaj tij. Paralajmërimi në këtë rast është formë e njoftimit për shkakun e nisjes së hetimit dhe drejtimin që ky hetim mund të marrë referuar të dhënave me natyrë vetëinkriminuese të deklaruara prej deklaruesit. Në këtë rast organi procedues me këtë veprim respekton të drejtën e njoftimit (informimit)për natyrën e hetimit dhe faktin penal për të cilin mund të nisë një procedim penal. Së fundmi organi procedues fton deklaruesin që ka treguar të dhëna me natyrëvetinkriminuese të zgjedhë një mbrojtës për shkak të hetimeve që mund të nisin ndaj tij. Edhe në këtë rast organi procedues në përmbushje të detyrimeve të parashikuara nga neni 37 i Kodit të Procedurës Penale respekton të drejtënpër t’u ndihmuar nga një mbrojtës i zgjedhur ose i caktuar, për shkak të hetimeve që mund të zhvillohen ndaj deklaruesit, i cili ka treguar të dhëna me natyrë vetinkriminuese.
      2. Të drejtat e dëshmitarit që tregon vetëpërgjegjësi. Neni 157, paragrafi i dytë i Kodit të Procedurës Penaleështë një aspekt tjetër i mbrojtjes së dëshmitarit në gjykim nga vetëinkriminimi. E drejta për të mos dëshmuar kundër vetes edhe gjatë dhënies së dëshmisë në gjykim (Nemotenetur se detegere) është një parim i rëndësishëm i së drejtës i parashikuar si i tillë nënenin 32 të Kushtetutës. Në gjykim të drejtën e dëshmitarit për të mos dëshmuar kundër vetes së tij e garanton gjykata si organi procedues që drejton procesin e shqyrtimit të çështjes penale. Nëse gjatë dëshmisë së tij dëshmitari dëshmon për fakte nga të cilat mund të lindë përgjegjësia penale për të, gjykata në bazë tënenit 157, paragrafi i dytë i Kodit të Procedurës Penaleështë e detyruar ta ndalojë dëshmitarin të dëshmojë kundër vetes së tij. Në këtë rast refuzimi i dëshmisë për fakte që vetëinkriminojnë dëshmitarin, nuk sjell përgjegjësi penale të dëshmitarit në kuptimtë nenit 307 të Kodit Penal, pasi dëshmitari nuk detyrohet të dëshmojë kundër vetes së tij.
      3. Të dhënat me natyrë vetëinkriminuese. Të dhënat me natyrë vetëinkriminuese janë pjesë e deklarimeve që deklaruesi (dëshmitari i mundshëm) në fazën e hetimit apo dëshmitari në fazën e gjykimit i jep përpara organit procedues, kur nga këto të dhëna deklaruesi tregon vetëpërgjegjësi, duke pohuar fajësinë e tij në një farë mënyre.Në këtë kuptim, nëse deklaruesit nuk do t’i garantoheshin të drejtat e tij nga vetëinkriminimi sipas nenit 37 të Kodit të Procedurës Penale, atëherë ai do të vendosej në një pozitë procedurale më të disfavorshme se vetë i hetuari ose i pandehuri. Për këtë arsye,neni 37 i Kodit të Procedurës Penalei ofrondeklaruesit (dëshmitarit)garanci procedurale të ngjashme me ato tëtë pandehurit ose tëtë hetuarit duke respektuar parimet kushtetuese të së drejtës për të mos u detyruar për të dëshmuar kundër vetes,së drejtës për të pohuar fajësinë dhe të së drejtës së mbrojtjes, parashikuar respektivisht nga nenet 32, paragrafi i parë dhe 31, germa “ç” i Kushtetutës.Për shkak të këtyre parimeve kushtetuese, neni 37 i Kodit të Procedurës Penaleështë bërë objekt trajtimi dhe interpretimi nga Gjykata Kushtetuese në jurisprudencën e saj. Më konkretisht, për nenin 37 të Kodit të Procedurës Penale, Gjykata Kushtetuese në vendimin e saj nr. 14, datë 3.5.2011 ndër të tjera shprehet se:

      “...Posaçërisht, në nenin 37 të KPP-së parashikohet se në momentin që personi, i cili akoma nuk ka marrë cilësinë e të pandehurit, bën deklarime prej të cilave mund të burojë përgjegjësi penale, organi procedues ndërpret marrjen në pyetje dhe e fton personin që të caktojë një mbrojtës.

      Prania e mbrojtësit është një kusht i domosdoshëm për vazhdimin e marrjes në pyetje të personit, pasi ndryshe nuk mund të shpjegohet detyrimi për punonjësin e policisë që të ndërpresë marrjen në pyetje. Kjo e bën mbrojtësin ligjor  një subjekt të domosdoshëm dhe të pazëvendësueshëm gjatë kryerje te këtij veprimi procedural dhe për rrjedhojë, mungesa e tij çon në cenim të nenit 31 të Kushtetutës....”.

       

      1. E drejta e heshtjes dhe e mosinkriminimit të vetvetes janë standarde të njohura në të drejtën ndërkombëtare të cilat janë pjesë thelbësore e parimit të një procesi të rregullt ligjor të parashikuar nga neni 6 i KEDNJ-së. Në disa vendime të dhëna, GJEDNJ-ja ka arritur nëpërfundimin se çdo person qëështë në procedim për një vepër penale gëzon të drejtën e heshtjes dhe të drejtën për tëmos kontribuuar në inkriminimin e vetes së tij[3].Në vijim të jurisprudencës së saj GJEDNJ-ja shprehet se e drejta e mosinkriminimit të vetvetes zbatohet për të gjitha procedimet penale në respekt të të gjitha llojeve të veprave penale nga ato më të thjeshtat e deri tek ato që janë më komplekse.

       

      1. Në vlerësimin e GJEDNJ-së e drejta e mosinkriminimit të vetvetes kërkon që organi procedues në një çështje penale të mbledhë të dhënandaj të dyshuarit pa iu drejtuar provave të marra përmes metodave të detyrimit apo shtrëngimitqë vijnë në kundërshtim me vullnetin e lirë të të pandehurit[4].Duke u kthyer në trajtimin e nenit 37 të Kodit të Procedurës Penale, përfundimet e mësipërme të nxjerra nga jurisprudenca e GJEDNJ-së na orientojnë qartë drejt kuptimit të përmbajtjes së kësaj dispozite procedurale penale. Në bazë të referimit të mësipërm organi procedues nuk duhet të vazhdojë marrjen në pyetje të deklaruesit kur nga deklarimi i tij ai ka treguar të dhëna me natyrë vetëinkriminuese. Ndërprerja e procesi të marrjes në pyetje nga organi procedues realizohet menjëherë sapo ai konstaton në deklarime, të dhëna me natyrë vetëinkriminuese.

       

      1. Vazhdimi i pyetjeve nga organi procedues, pasi ai ka përftuar të dhëna me natyrë vetinkriminuese nga deklaruesi, sipas jurisprudencës së GJEDNJ-së është zbatimi i një metode detyrimi apo shtrëngimi që vjen në kundërshtim me vullnetin e lirë të deklaruesit që ka treguar të dhëna me natyrë vetinkriminuese. Kujtojmë se vazhdimi i marrjes në pyetje pas këtij momenti shndërrohet në një metodë detyrimi për shkak se organi procedues para fillimit të pyetjeve i ka bërë të ditur deklaruesit që gjatë përgjigjeve të pyetjeve tregon të dhëna me natyrë vetinkriminuese, detyrimin ligjor “për të treguar të vërtetën”.

       

      1. Papërdorshmëria e deklaratave që tregojnëvetëpërgjegjësi.Pas bërjes së deklarimeve me natyrë vetinkriminuese nga deklaruesi neni 37 i Kodit të Procedurës Penaleparashikon detyrimin ligjor që deklaratat që tregojnë vetëpërgjegjësi nuk mund të shfrytëzohen kundër personit që i ka bërë këto deklarata. Referuar interpretimit a contrario, këto deklarime mund të përdoren nga deklaruesi në favorin e tij (p.sh. si provë në rastin e mbrojtjes së nevojshme)[5].Kjo dispozitë procedurale e mbron deklaruesin “që fut veten e tij në telashe” për shkak të deklarimeve me natyrë vetinkriminuese duke i siguruar atij një mbrojtje të dyfishtë. Nga njëra anë mbrojtja ka natyrë parandaluese, pasi dispozita ka për qëllim pengimin e dëshmitarit (deklaruesit) për të vazhduar më tej deklarimin e tij në drejtim të përkeqësimit të pozitës procedurale dhe e detyron autoritetin procedues të ndërpresë mbledhjen dhe administrimin e deklarimit duke aktivizuar për deklaruesin garancitë e mbrojtjes të përmendura më lart. Nga ana tjetër, në drejtim të situatës që pason deklarimin e dhënë, dispozita procedurale nuk i njeh asnjë pasojë juridike deklarimit të bërë nga deklaruesi për natyrën paragjykuese që mund të kishte ai nëse përdorej kundër deklaruesit[6].Pra, deklarimet e dhëna nga deklaruesi që tregojnë vetëpërgjegjësi nuk përdoren kundër tij nga organi procedues. Papërdorshmëria si provë e deklarimeve që tregojnë vetëpërgjegjësi ndaj deklaruesit që i ka bërë këto deklarime është parashikuar shprehimisht nga neni 37 i Kodit të Procedurës Penale.

       

      1. Shkelja e detyrimeve ligjore nga organi procedues gjatë pyetjes së deklaruesit. Referuar komentit të mësipërm mund të lindë një çështje sipas të cilës organi procedues pa ndonjë shkak konkret ose edhe ndoshta qëllimisht e pyet deklaruesin me cilësinë e personit që tregon rrethana të dobishme për hetimin, kur në fakt duhet ta pyeste atë që në fillim me cilësinë e personit nën hetim. Në këtë rast si duhet të vlerësohen deklarimet e dhëna nga deklaruesi që përveç të dhënave që mund të jenë të dobishme për procedimin penal ai ka inkriminuar edhe veten e tij?

       

      1. Pavarësisht mospërcaktimit shprehimisht në ligj të situatës së mësipërme, jurisprudenca e Gjykatës Kushtetuese nëtrajtimin me frymën kushtetuese që i ka bërënenit 37 të Kodit të Procedurës Penale, ka theksuar se çdo veprim i organit procedues gjatë marrjes në pyetje, që bie në kundërshtim me parimine së drejtës së mosinkriminimit të vetvetes sjell si pasojë ndalimin e përdorimit të deklarimit të dhënë prej personit që ka paraqitur të dhëna që tregojnë vetëpërgjegjësi[7]. Në përgjigje të pyetjes së mësipërme, mbështetur edhe në jurisprudencën e Gjykatës Kushtetuese themi se deklarimet e bëra nga deklaruesi i cili në fakt duhej të pyetej si person nën hetim, nuk mund të përdoren kundër tij.

       

      1. Përdorimi i deklarimeve që tregojnë vetëpërgjegjësi kundër personave të tjerë. Në komentin e bërë për dispozitën e mësipërme procedurale arritëm në përfundimin se deklarimet e dhëna në kundërshtim me detyrimet e përcaktuara nga neni 37 i Kodit të Procedurës Penalenuk mund të përdoren kundër personit që ka treguar vetëpërgjegjësi gjatë këtyre deklarimeve. A mund të përdoren këto deklarime kundër personave të tjerë, d.m.th a mundet organi procedues të shfrytëzojë përdorimin e këtyre deklarimeve jo kundër personit që ka inkriminuar veten e tij, por kundër personave të tjerë të dyshuar si pjesëmarrës në vepra penale?

       

      1. Për t’i dhënë përgjigjen e duhur kësaj pyetje, duhet t’i referohemi përcaktimit të pozicionit të deklaruesit në raport me të gjithë procedimin penal të nisur. Nëse deklarimi i dhënë nga deklaruesi që tregon vetëpërgjegjësi përfshin të pandehur ose të hetuar të tjerë të cilët në deklarimin e dhënë janë pjesë e përbashkët e kryerjes sëtë njëjtës vepër penale, ose e një procedimi penal të lidhur atëherë është e kuptueshme që deklaratat e dhëna nga personi që ka treguar vetëpërgjegjësi janë të papërdorshme jo vetëm ndaj tij, por edhe ndaj të bashkëpandehurve ose të bashkëhetuarve të tjerë.Në këtë rast na vjen në ndihmëneni 156, paragrafi i parë, germa “b” i Kodit të Procedurës Penaleqë parashikon rastet e papajtueshmërisë me detyrën e dëshmitarit.

       

      1. Në të kundërt, nëse veprat penale të evidentuara në deklarimin e dhënë nga deklaruesi që tregon vetëpërgjegjësi, nuk kanë asnjë lidhje me njëra-tjetrën (lidhje e përcaktuar në nenin 156, paragrafi i parë i Kodit të Procedurës Penale), atëherë deklaruesi merr cilësinë e dëshmitarit ndaj të hetuarve ose të pandehurve të tjerë dhe deklarimet e tij mund të përdoren nga organi procedues kundër tyre. Pra, ndalimi i përdorimit të deklarimeve të dhëna nga një person që tregon vetëpërgjegjësi ka natyrë absolute ndaj personit që ka inkriminuar veten e tij me këto deklarime, por i njëjti përfundim nuk vlen për personat e tjerë[8].

       

      [1] Neni 297, paragrafi i dytë i Kodit të Procedurës Penale referon në rregullat e përcaktuara nga nenet 155 – 160 të këtij Kodi për marrjen e dëshmisë së dëshmitarit gjatë gjykimit.

      [2]Nenet 156, 158, 159, 160 të Kodit të Procedurës Penale.

      [3]Gjykata Evropiane “Për të Drejtat e Njeriut dhe Liritë Themelore” Funkekundër Francës,nr. i aplikimit10828/84, datë 25.2.1993, paragrafi 44; O’Halloran dheFranciskundër Mbretërisë së Bashkuar, nr. i aplikimit15809/02 dhe 25624/02, datë 29 qershor 2007, paragrafi 45; Saunders kundër Mbretërisë së Bashkuar, nr. i aplikimit 19187/91, datë 17 dhjetor 1996, paragrafi 60.

      [4]Gjykata Evropiane “Për të Drejtat e Njeriut dhe Liritë Themelore” Saunderskundër Mbretërisë së Bashkuar, nr. aplikimi 19187/91, datë 17 dhjetor 1996, paragrafi 68; Bykov kundër Rusisë,nr. i aplikimit 4378/02, datë 10.3.2009, paragrafi 92.

      [5]PaoloTonini, Manuale di procedura penale, 16a edizione, GiuffrèEditore, Milano, 2015, faqe 139.

      [6]PaoloTonini, Manuale di procedura penale, 16a edizione, GiuffrèEditore, Milano, 2015, faqe 139.

      [7]Vendiminr. 14, datë 3.5.2011i Gjykatës Kushtetuese.

      [8]Vendim i seksioneve të bashkuara të Gjykatës së Kasacionit Itali, datë 13 shkurt 1997, “Carpeneli dhe të tjerë”, përmendur nga PaoloTonini, Manuale di procedura penale, 16a edizione, GiuffrèEditore, Milano, 2015, faqe 301.

      1. Ndalimi i përdorimit të deklarimeve me natyrë vetëinkriminuese ndaj atij që i ka bërë këto deklarime është një garanci procedurale që Kodi i Procedurës Penalee parashikon si një të drejtë thelbësore në respektim të parimit të rëndësishëm kushtetues të ndalimit të detyrimit për të dëshmuar kundër vetvetes dhe pohimit të fajësisë parashikuar nga neni 32, paragrafi i parë i Kushtetutës. Vlen të theksojmë se parimi i së drejtës Nemotenetur se detegere fillimisht në legjislacionin shqiptar pas ndryshimeve demokratike që ndodhën në Shqipëri në vitet ‘90 është parashikuar si i tillë në nenin 37 të Kodit të Procedurës Penale, i cili ka hyrë në fuqi me miratimin e ligjit nr. 7905, datë 21.3.1995. Më vonë, ky parim i së drejtës për shkak të rëndësisë së veçantë që ai mbart përgjatë procesit penal është parashikuar nënenin 32, paragrafi i parë i Kushtetutësqë është shpallur me referendumin popullor më datë 22.11.1998.
      2. Kjo dispozitë procedurale merr rëndësi për shkak të kufizimeve ligjore që ajo i vendos organit procedues dhe të drejtave që i garantohen deklaruesit gjatë bërjes prej tij të deklaratës me natyrë vetëinkriminuese. Këto kufizime organi procedues jo vetëm që duhet t’i respektojë, por duhet të ushtrojë kujdesin e duhur në drejtim të zbatimit korrekt të rregullave që i garantojnë deklaruesit që ka treguar vetëpërgjegjësi të drejtën e mbrojtjes dhe të drejtën e mospërdorimit të këtyre deklarimeve.

    • Konventa Evropiane për Mbrojtjen e të Drejtave të Njeriut dhe Lirive Themelore

      Neni 6, paragrafi i parë dhe i dytë i kësaj Konvente parashikon se:

      1. Çdo person ka të drejtë që çështja e tij të dëgjohet drejtësisht, publikisht dhe brenda një afati të arsyeshëm nga një gjykatë e pavarur dhe e paanshme, e krijuar me ligj, e cila do të vendosë si për mosmarrëveshjet në lidhje me të drejtat dhe detyrimet e tij të natyrës civile, ashtu edhe për bazueshmërinë e çdo akuze penale në ngarkim të tij. Vendimi duhet të jepet publikisht, por prania në sallën e gjykatës mund t’i ndalohet shtypit dhe publikut gjatë tërë procesit ose gjatë një pjese të tij, në interes të moralit, të rendit publik ose sigurisë kombëtare në një shoqëri demokratike, kur kjo kërkohet nga interesat e të miturve ose mbrojtja e jetës private të palëve në proces ose në shkallën që çmohet tepër e nevojshme nga gjykata, kur në rrethana të veçanta publiciteti do të dëmtonte interesat e drejtësisë.
      2. Çdo person i akuzuar për një vepër penale prezumohet i pafajshëm, derisa fajësia e tij të provohet ligjërisht.

      ......

      Kodi i Procedurës Penale italiane i përditësuar së fundmi me Dekretligjin e datës 17 mars 2020:

      Nenet 63. 

  • Vendime të Gjykatës Evropiane për të Drejtat e Njeriut

    Funkekundër Francës, nr. i aplikimit10828/84, datë 25.2.1993.

    O’Halloran  dheFrancis kundër Mbretërisë së Bashkuar,nr. i aplikimit15809/02 dhe 25624/02 datë 29 qershor 2007.

    Saunderskundër Mbretërisë së Bashkuar,nr. aplikimi 19187/91, datë 17 dhjetor 1996.

    Bykov kundër Rusisë, nr. i aplikimit 4378/02, datë 10.3.2009.               

     

    Vendime të Gjykatës së Kasacionit, Itali

     Seksionet e Bashkuara, datë 13 shkurt 1997, “Carpeneli dhe të tjerë”,

     

     

  • Asnjë koment

  • Kushtetuta e Republikës së Shqipërisë miratuar me ligjin nr. 8417, datë 21.10.2018, ndryshuar me ligjet nr. 9675, datë 13.1.2007; nr. 9904, datë 21.4.2008; nr. 88/2012, datë 18.09.2012;nr. 137/2015, datë 17.12.2015;nr. 76/2016, datë 22.7.2016.

     Neni 31, 32.

    Kodi i Procedurës Penale miratuar me ligjin nr. 7905, datë 21.3.1995, ndryshuar me ligjet nr. 7977, datë 26.7.1995;nr. 8027, datë 15.11.1995; nr. 8180, datë 23.12.1996; nr. 8460, datë 11.2.1999; nr. 8570, datë 20.1.2000; nr.8602, datë 10.4.2000; nr. 8813, datë 13.6.2002;nr.9085, datë 19.6.2003; nr. 9187, datë 12.2.2004; nr. 9276, datë 16.9.2004; nr. 9911, datë 5.5.2008; nr. 10 054, datë 29.12.2008; nr. 145/2013, datë 2.5.2013; nr. 21/2014, datë 10.3.2014; nr.99/2014, datë 31.7.2014; nr. 35/2017, datë 30.3.2017.

    Neni37, 156, 157.

    Kodi Penal miratuar me ligjin nr. 7895, datë 21.1.1995, ndryshuar me ligjet nr. 8175, datë 23.12.1996; nr. 8204, datë 10.4.1997; nr. 8279, datë 15.1.1998; nr. 8733, datë 24.1.2001; nr. 9017, datë 6.3.2003; nr. 9030, datë 13.3.2003; nr. 9086, datë 19.6.2003; nr. 9188, datë 12.2.2004; nr. 9275, datë 16.9.2004; nr. 9686, datë 26.2.2007; nr. 9859, datë 21.1.2008; nr. 10 023, datë 27.11.2008; nr. 23/2012, datë 1.3.2012; nr. 144, datë 2.5.2013; nr. 98, datë 31.7.2014; nr. 176/2014, datë 18.12.2014; nr. 135/2015, datë 5.12.2015; nr. 82/2016, datë 25.7.2016; nr. 36/2017, datë 30.3.2017; nr. 89/ 2017, datë 22.5.2017 vendimet e Gjykatës Kushtetuese: nr. 13, datë 29.5.1997; nr. 46, datë 28.8.1997; nr. 58, datë 5.12.1997; nr. 65, datë 10.12.1999; nr. 11, datë 2.4.2008; nr. 19, datë 1.6.2011; nr. 47, datë 26.7.2012 dhe nr. 9, datë 26.2.2016;

    Nenet 305/a, 305/b, 306, 307. 

     

  • Asnjë koment

  • Vendime të Gjykatës Kushtetuese

    Vendiminr. 14, datë 3.5.2011i Gjykatës Kushtetuese.

     

  • PaoloTonini, “Manuale di procedura penale”, 16a edizione, GiuffrèEditore, Milano, 2015.

  • Asnjë koment
Klodian Kurushi
Klodian Kurushi