KOMENTARI ELEKTRONIK
KODI I PROCEDURËS PENALE I REPUBLIKËS SË SHQIPËRISË   |   7905

Neni 406-dh: Shqyrtimi nga gjykata

Miratuar me ligjin 7905, me datë 30/03/2017
Neni Para Neni Pas

1Me arritjen e marrëveshjes, prokurori e dërgon atë për miratim në gjykatë, së bashku me të gjitha aktet e hetimeve paraprake. Kur marrëveshja paraqitet në seancën paraprake, gjykata vendos sipas parashikimeve të paragrafit 4, të nenit 332/c, të këtij Kodi.

2Gjykata e shqyrton kërkesën në seancë gjyqësore brenda tridhjetë ditëve nga paraqitja e saj. Seanca zhvillohet me praninë e detyrueshme të prokurorit, të pandehurit dhe mbrojtësit të tij. Viktima njoftohet dhe ka të drejtë të marrë pjesë. Mosparaqitja e viktimës nuk pengon shqyrtimin e çështjes.

3Pas verifikimit të paraqitjes së palëve, gjykata e deklaron të hapur shqyrtimin gjyqësor dhe fton prokurorin për të paraqitur, në mënyrë të përmbledhur, rezultatet e marrëveshjes së arritur. Mbrojtësi e merr fjalën, nëse e kërkon.

4Gjykata e pyet posaçërisht të pandehurin lidhur me sa më poshtë:

anëse e ka bërë marrëveshjen me vullnetin e tij të lirë;

bnëse ka qenë i përfaqësuar nga mbrojtësi në bisedimet për arritjen dhe nënshkrimin e saj;

cnëse e kupton marrëveshjen dhe përmbajtjen e saj;

çnëse i ka kuptuar pasojat që vijnë prej miratimit të marrëveshjes;

dnëse jep pëlqimin që marrëveshja të miratohet dhe të vihet në ekzekutim.

5Në rastet kur viktima është e pranishme, gjykata e fton të japë mendim mbi përmbajtjen e marrëveshjes.

Përmbajtja

      1. Zbatimi i gjykimit me marrëveshje është parashikuar më qëllimin për të thjeshtëzuar procedurat e procesit penal, duke lejuar përfundimin e tij mbi bazën e një marrëveshje të arritur mes prokurorit dhe të pandehurit. Ky lloj gjykimi, karakterizohet nga fakti se i pandehuri me vullnetin e tij të lirë, heq dorë nga debati gjyqësor, duke pranuar fajësinë dhe si rrjedhojë përfiton një ulje të dënimit të caktuar ndaj tij (si shpërblim). Kjo dispozitë nxjerr në pah rolin e gjykatës në funksion të garantimit të të drejtave procedurale të pandehurit, ku një vëmendje të shtuar ka verifikimi i pohimit të fajësisë nga i pandehuri, nëse ai ka kuptuar drejt pasojat që vijnë nga kjo marrëveshje. Në ushtrimin e funksionit të saj në dhënien e drejtësisë, gjykata ka detyrimin të verifikojë çdo element të marrëveshjes, të ushtrojë një kontroll të përshtatshëm mbi elementët e marrëveshjes për pohimin e fajësisë dhe të sigurohet që të drejtat themelore të të pandehurit janë respektuar, mes të cilave e drejta e mbrojtjes ka përparësi.

       

      1. Kjo dispozitë përcakton rolin që ka gjykata në vlerësimin e marrëveshjes për pranimin e fajësisë dhe caktimin e dënimit, rregullat që zbatohen gjatë shqyrtimit të saj në seancë gjyqësore, verifikimin e vullnetit të pandehurit dhe të elementëve të marrëveshjes.

    •  

      3.  Gjykimi me marrëveshje në thelb është një gjykim mbi aktet e hetimit paraprak, të cilat duhet të paraqiten në gjykatës së bashku me  marrëveshjen e arritur mes prokurorit dhe të pandehurit. Gjykata ka një rol thelbësor në verifikimin dhe vlerësimin e marrëveshjes për pranimin e fajësisë, duke mos u mjaftuar vetëm në një verifikim formal të përmbajtjes së saj, por duke shqyrtuar e gjykuar mbi çdo element. Seanca gjyqësore zhvillohet me praninë e detyrueshme të prokurorit, të pandehurit dhe mbrojtësit të tij.

       

      1. Kompetente për shqyrtimin e marrëveshjes është gjyqtari i seancës paraprake ose gjyqtari që shqyrton çështjen në themel, e lidhur kjo me momentin kur palët kanë arritur marrëveshjen (nga çasti i regjistrimit të emrit të personit që i atribuohet vepra penale derisa të mos ketë filluar shqyrtimi gjyqësor). Në ndryshimet e KPP me ligjin nr. 41/2021, është përcaktuar se në rastet kur marrëveshja paraqitet gjatë seancës paraprake,[1] gjyqtari vijon me gjykimin mbi kushtet e marrëveshjes.[2]

       

      1. Kërkesa për miratimin e marrëveshjes së bashku me të gjitha aktet e hetimit paraprak, paraqitet në gjykatë nga prokurori, i cili në përfundim të hetimeve paraprake procedon në një nga mënyrat e parashikuara në ligj.[3] Nga momenti i depozitimit të kërkesës së prokurorit së bashku me aktet e hetimit paraprak, fillon dhe afati 30 ditor i përcaktuar në ligj, për shqyrtimin e marrëveshjes së arritur nga gjykata. Dispozita nuk parashikon ndonjë sanksion apo pasojë në rast se gjykata nuk shqyrton këtë kërkesë brenda afatit 30 ditor.[4]

       

      1. Me paraqitjen e kërkesës, gjykata urdhëron thirrjen e palëve për shqyrtimin e saj në seancë gjyqësore. Në gjykim prania e palëve/subjekteve të marrëveshjes është e detyrueshme: prokurori, i pandehuri dhe mbrojtësi i zgjedhur prej tij. Prania e detyrueshme e palëve do të thotë që palët duhet të kenë dijeni efektive[5] për ditën kur do të shqyrtohet marrëveshja e arritur mes tyre. Në këtë vështrim, ka rëndësi njoftimi efektiv i prokurorit, të pandehurit dhe mbrojtësit të tij, e lidhur kjo edhe me sanksionin që parashikon ligji në rastin kur i pandehuri nuk paraqitet – refuzimi i marrëveshjes.[6] Gjykata ka detyrimin të thërrasë edhe viktimën, e cila ka të drejtën të njoftohet efektivisht dhe të marrë pjesë në gjykim.[7] Njoftimi efektiv i pjesëmarrësve në gjykimin me marrëveshje, sjell si pasojë shtyrjen e seancës gjyqësore, ne rastin kur nuk është realizuar njoftimi i rregullt i tyre.  Por, në ndryshim nga subjektet/palë në marrëveshje, prania e viktimës nuk është e detyrueshme, duke mos sjellë asnjë pengesë për vijimin e seancës gjyqësore.  Viktima ka të drejtën jo thjesht të marrë pjesë, por edhe të dëgjohet nga gjykata, në lidhje me përmbajtjen e marrëveshjes. Por, viktima nuk është palë në marrëveshje, ajo nuk ndikon në kushtet dhe elementët e saj, mendimi i viktimës nuk është përcaktues në vendimmarrjen e gjykatës për miratimin apo refuzimin e marrëveshjes[8]. 

       

      1. Viktima nuk parashikohet si subjekt/palë në marrëveshje, me përjashtim të rastit kur legjitimohet me cilësinë e paditësit civil në proces. Ligji parashikon se viktima thirret dhe dëgjohet në gjykim, por nuk ndikon në marrëveshje. Edhe nëse viktima merr cilësinë e paditësit civil, ajo nuk është palë – por pëlqimi ose mospëlqimi i saj për shpërblimin/masën e shpërblimit duhet të gjejë pasqyrim në marrëveshje.[9]  Por, kjo nuk do të thotë se paditësi civil, i legjitimuar si tillë, mund të ndikojë në kushtet e marrëveshjes për pranimin e fajësisë.  Kjo pasi thelbi i marrëveshjes është fakti penal, fajësia e të pandehurit – e pranuar prej tij, si dhe dënimi që do të caktohet ndaj të pandehurit.  Viktima nuk ka asnjë të drejtë në zgjedhjen e formave të dënimit që duhen caktuar ndaj autorëve të krimit dhe as për masat e këtyre dënimeve.[10]

       

      1. Gjykata verifikon marrëveshjen si në aspektin formal ashtu edhe atë substancial. Në aspektin formal, gjykata duhet të verifikojë nëse marrëveshja plotëson elementët e parashikuar në nenin 406/d të Kodit të Procedurës Penale (në vijim KPP), të cilat duhet të gjejnë pasqyrim në përmbajtjen e saj. Në aspektin substancial, gjykata verifikon në radhë të parë vullnetin e të pandehurit në arritjen e marrëveshjes, nëse ky vullnet i tij ka qenë i vesuar apo i ndikuar nga faktorë të tjerë. Shqyrtimi i marrëveshjes fillon me parashtrimin e prokurorit, i cili në mënyrë të përmbledhur paraqet rezultatet e marrëveshjes së arritur. Në këtë parashtrim prokurori duhet të sqarojë faktin penal për të cilin akuzohet i pandehuri si dhe cilësimin e tij juridik, pohimin e fajësisë nga i pandehuri, dënimin për të cilin palët kanë rënë dakord, duke treguar edhe mënyrën e ekzekutimit të tij, si dhe të gjitha elementet e tjera të marrëveshjes së arritur mes palëve.[11] Në lidhje me momentin e parashtrimit hyrës, në gjykimin me marrëveshje, dispozita parashikon edhe të drejtën e mbrojtësit për të marrë fjalën, nëse e kërkon.  Mbrojtësi në këtë rast, mund të ndërhyjë për të plotësuar apo për të saktësuar momente të caktuara në lidhje me marrëveshjen e arritur – me përmbajtjen e saj.   

       

      1. Verifikimi i vullnetit të pandehurit ka rëndësi, meqë siç kemi theksuar karakteristikë e këtij lloj gjykimi është pranimi i fajësisë. Në këto rrethana, gjykata nëpërmjet pyetjeve të listuara shprehimisht në këtë dispozitë, verifikon nëse i pandehuri ka kuptuar përmbajtjen e marrëveshjes dhe pasojat që vijnë prej saj. Gjykata duhet të verifikojë nëse i pandehuri ka qenë i vetëdijshëm për të gjitha kërkesat ligjore që lidhen me marrëveshjen për pranimin e fajësisë dhe pasojat që vijnë nga kjo marrëveshje: nëse e ka kuptuar akuzën për të cilën ai ka pohuar autorësinë, nëse ka qenë i qartë se miratimi i marrëveshjes nënkupton heqjen dorë nga shqyrtimi i çështjes apo nëse e ka të qartë se me miratimin e marrëveshjes, ajo do të vihet në ekzekutim, në të gjithë elementët e saj, duke përfshirë këtu edhe ekzekutimin e dënimit për të cilin palët kanë rënë dakord.  Gjykata ka detyrimin të sigurohet që pohimi i fajësisë nga ana e të pandehurit nuk ka ardhur si rrjedhojë e ndonjë ndikimi apo nxitje nga premtime jo të vërteta, si dhe i shtyrë nga rrethana e shkaqe të tjera jashtë gjyqësore, për të pranuar/pohuar një vepër penale që nuk e ka kryer.

       

      1. Zbatimi i gjykimit me marrëveshje në praktikë, sfidon thelbin e një procesi të drejtë – gjetja e të vërtetës dhe dhënia e drejtësisë. Thelbësore për gjykimin me marrëveshje është pranimi i fajit. Në mënyrë që një gjykim të cilësohet i drejtë, është e rëndësishme të verifikohet nëse rrëfimi i të pandehurit për pranimin e fajësisë së tij, është dhënë në mënyrë të lirë dhe vullnetarisht, i pandikuar nga faktorë apo rrethana të tjera[1].

                                                                                                                                              

      1. Një faktor i rëndësishëm që duhet të jetë në vëmendjen e gjykatës, është garancia e pranisë së mbrojtësit, në çdo fazë të këtij gjykimi të posaçëm, veçanërisht gjatë bisedimeve për arritjen e marrëveshjes si dhe në momentin e nënshkrimit të saj.[2] Gjykata Evropiane për të Drejtat e Njeriut (në vijim GJEDNJ), në jurisprudencën e saj ka theksuar se, edhe pse nuk është absolute, e drejta e çdo personi të akuzuar për kryerjen e një vepre penale, për t’u mbrojtur efektivisht nga një mbrojtës ligjor, është një nga kriteret kryesore të gjykimit të drejtë.[3] Ky është një nga elementët e rëndësishëm që verifikohet kur vlerësohet procedura e arritjes së marrëveshjes për pranimin e fajësisë dhe caktimin e dënimit, e lidhur kjo pikërisht më faktin se në këtë procedurë i pandehuri pohon fajësinë e tij dhe heq dorë nga gjykimi kontradiktor.[4]

        

      1. Gjykata gjatë shqyrtimit të marrëveshjes, që në fillim, ka detyrimin të verifikojë nëse ekzistojnë rastet e mosfillimit të procedimit ose të pushimit të çështjes apo të akuzës, e pakushtëzuar kjo me faktin se i pandehuri ka pranuar fajësinë në lidhje me akuzën që i është atribuuar. Në vazhdim, gjykata ka detyrimin të vlerësojë nëse kualifikimi ligjor i faktit, zbatimi apo atribuimi i rrethanave, janë korrekte. Në fund, gjykata ka detyrimin të vlerësojë edhe nëse, masa e dënimit të propozuar në marrëveshje, është e përshtatshme.  Nëse, në përfundim të këtij vlerësimi të çështjes, rezultati është pozitiv, atëherë, gjykata disponon me vendim, sipas marrëveshjes së arritur mes palëve: prokurorit dhe të pandehurit.

       

      1. Rastet e mosfillimit të procedimit si dhe rastet për të cilat disponohet me pushimin e çështjes ose të akuzës, janë të tilla që mund të konstatohen nga gjykata, pa qenë e nevojshme kryerja e veprimeve hetimore shtesë. Në këto raste të listuara në nenet 290 dhe 328 të KPP, gjykata që shqyrton marrëveshjen për pranimin e fajësisë, disponon për pushimin e çështjes penale. Ndërkohë, në raste të tjera kur vendos për refuzimin e marrëveshjes, disponon për kthimin e akteve prokurorit.[5]  Në një rast konkret, gjykata ka refuzuar marrëveshjen e arritur mes palëve, duke disponuar për pushimin e çështjes penale në ngarkim të pandehuri, për shkak se fakti nuk parashikohej nga ligji si vepër penale.  Gjykata  në këtë vendim, pasi ka analizuar marrëveshjen, ka verifikuar vullnetin e të pandehurit i cili ka pohuar fajësinë e tij, duke qenë i vetëdijshëm për pasojat e vënies në ekzekutim të marrëveshjes, ka konstatuar se cilësimi juridik i faktit penal është i saktë.[6]  

       

      1. Ligjvënësi ka parashikuar që marrëveshja për pranimin e fajësisë duhet të përmbajë edhe rrethanat e faktit penal të atribuuar të pandehurit, si dhe të gjitha provat e aktet që mbështesin akuzën e ngritur nga prokurori. Gjykata në ushtrim të funksionit të saj për dhënien e drejtësisë, ka detyrë të verifikojë edhe cilësimin juridik apo nëse provat mbështesin pohimin e të pandehurit për pranimin e fajësisë, përtej çdo dyshimi të arsyeshëm. Diskutimi që lind në këtë rast, është nëse parimi ‘përtej çdo dyshimi të arsyeshëm’ do të gjejë zbatim edhe në rastin e gjykimit me marrëveshje. Përgjigja është pohuese, e në radhë të parë mbështetet nga fakti që ndonëse jemi para një lloj gjykimi të posaçëm, ‘gjykim mbi aktet’, në përfundim gjykata disponon me një vendim fajësie, që duhet argumentuar e provuar përtej çdo dyshimi të arsyeshëm.

       

      1. Nga rastet e praktikës gjyqësore të analizuara, evidentohet fakti që refuzimi i marrëveshjes për pranimin e fajësisë, kryesisht, argumentohet me cilësimin juridik të gabuar të veprës penale dhe të rrethanave të kryerjes së saj.[7] Fakti penal dhe cilësimi i tij juridik janë elementë të rëndësishëm të marrëveshjes, ndaj si prokurori ashtu edhe mbrojtësi duhet të tregojnë kujdesin e duhur, gjatë bisedimeve për arritjen e marrëveshjes. Gjykimi me marrëveshje është një gjykim mbi aktet e hetimit paraprak, ku gjykata nuk ka një rol aktiv në marrjen e provave apo në verifikimin e elementëve provues. Gjykata duhet të krijojë bindjen e saj mbi aktet që janë përfshirë në fashikullin e gjykimit, duke analizuar këto akte/prova në raport me pohimin e fajësisë nga i pandehuri.  Në rastin kur gjykata vlerëson se fajësia e të pandehurit nuk rezulton nga aktet/provat e fashikullit, përtej dyshimit të arsyeshëm, refuzon marrëveshjen dhe i kthen aktet prokurorit, për të vijuar hetimet sipas procedurës së zakonshme.   

       

      1. Gjykata, si në çdo gjykim tjetër, duhet të marrë një vendim të bazuar në ligj e në prova, duke mos qenë e detyruar që vetëm ta miratojë marrëveshjen e arritur mes prokurorit dhe të pandehurit. Pavarësisht marrëveshjes së arritur mes prokurorit dhe të pandehurit, gjykata duhet të respektojë parimin e prezumimit të pafajësisë, sanksionuar në nenin 30 të Kushtetutës së Republikës së Shqipërisë, duke analizuar pohimin e fajit nga i pandehuri, në raport me ligjin dhe provat. Prezumimi i pafajësisë si element i procesit të rregullt ligjor, gjen zbatim dhe duhet respektuar edhe në rastin e gjykimit me marrëveshje, pavarësisht pohimit të fajësisë nga i pandehuri. Gjykata Kushtetuese, duke bazuar edhe në jurisprudencën e GJEDNJ, është shprehur se, prezumimi i pafajësisë nënkupton se gjykatat e zakonshme nuk duhet ta fillojnë procesin me bindjen se i pandehuri ka kryer krimin për të cilin akuzohet, se barra e provës i takon palës akuzuese, se çdo dyshim duhet të shkojë në favor të të pandehurit, se gjykata duhet ta mbështesë vendimin në prova të drejtpërdrejta dhe të tërthorta që duhet të provohen nga akuza.[1]  GJEDNJ ka theksuar se, prezumimi i pafajësisë fillon në momentin e atribuimit të akuzës dhe zgjat gjatë gjithë kohës që zhvillohet procesi penal. Ky parim përfundon në momentin kur vendimi gjyqësor bëhet përfundimtar pasi janë shteruar të gjitha mjetet e ankimit ose ka kaluar afati për ushtrimin e tyre.[2] Në përfundim të këtij lloj gjykimi të posaçëm, duke miratuar marrëveshjen për pranimin e fajësisë, nënkuptohet se gjykata ka arritur në konkluzionin që provat e paraqitura nga prokurori mbështesin pohimin e fajësisë nga i pandehuri, përtej çdo dyshimi të arsyeshëm.       

       

      1. Gjykata nuk kufizohet vetëm në kontrollin formal të paraqitjes së kërkesës, por kontrollon edhe themelin e çështjes, duke verifikuar përveç saktësisë së cilësimit juridik të faktit penal, edhe nëse janë të pranishme rrethana rënduese apo lehtësuese, duke i vlerësuar ato në raport me njëra-tjetrën dhe dënimin e propozuar në marrëveshje. Një vlerësim i tillë është me rëndësi për të përcaktuar nëse dënimi i propozuar nga subjektet e marrëveshjes është i përshtatshëm.[3]

       

      1. Gjykata nuk ka të drejtë të ndryshojë kushtet e marrëveshjes, por vetëm të disponojë për pranimin ose refuzimin e saj. Diskutimi që lind në këtë moment është nëse subjektet/palë në marrëveshje mund të ndryshojnë kushtet e marrëveshjes, pas nënshkrimit të saj. Në thelbin e saj, marrëveshja është rrjedhojë e bisedimeve apo negociatave mes prokurorit dhe të pandehurit, ndaj parimisht nuk ka pengesë ligjore që kushtet e marrëveshjes të ndryshohen, veçanërisht, nëse lidhen me dënimin e caktuar apo me akuzat e atribuuara. Por, e drejta e palëve për të ndryshuar kushtet e marrëveshjes, për të cilën ato kanë rënë dakord mes tyre, ka një kufizim – derisa të mos ketë filluar shqyrtimi gjyqësor.  Pas këtij momenti procedural, nëse palët nuk janë më dakord me kushtet e marrëveshjes, është gjykata që disponon me vendim për refuzimin e saj. Në rast se gjykata refuzon marrëveshjen për pranimin e fajësisë, ligji ndalon paraqitjen e një marrëveshje të re, në lidhje me çështjen penale konkrete.[4] 

       

      1. Një çështje tjetër që shtrohet për diskutim[5], ka të bëjë me rastin kur gjykimin me marrëveshje e kërkojnë një apo disa nga të pandehurit, të cilët hetohen në një procedim të lidhur. Në lidhje me këtë moment janë dy çështje që shtrohen për diskutim: (i) a lejohet veçimi i çështjes kur vepra penale është cilësuar e kryer në bashkëpunim (neni 93 pika 2 e KPP); (ii) a mund të lidhet një marrëveshje për pranim fajësie mes prokurorit dhe disa prej të bashkëpandehurve apo marrëveshja duhet të jetë një akt individual?

       

      1. Marrëveshja është një akt vullneti, ku prokurori dhe i pandehuri bien dakord për kushtet e saj. Në këtë vështrim, nuk gjejmë asnjë pengesë që edhe në rastin e procedimeve të lidhura apo të veprave penale të kryera në bashkëpunim, të veçohet çështja e të pandehurit që bie dakord apo kërkon të procedohet me gjykimin me marrëveshje. Në këtë rast, kusht është që të mos dëmtohet vërtetimi i fakteve dhe zgjidha e drejtë e çështjes penale, siç parashikon neni 93 i KPP. Me ndryshimet që i janë bërë kësaj dispozite (nenit 93), me ligjin nr. 35/2017 “Për ndryshimet në KPP”, në parim, ndarja e çështjes nuk lejohet në rastin e veprave penale të kryera në bashkëpunim.  Por, në vlerësimin tonë, ligjvënësi ka parashikuar një përjashtim, nga ky rregull, kur thekson se përveç rasteve të referuara në pikën ‘1’ të këtij neni (neni 93), ndarja mund të vendoset edhe me marrëveshje të palëve, kur gjykata e çmon të dobishme për qëllimet e shpejtësisë së gjykimit.[6]   Ndarja e çështjes mund të jetë e domosdoshme, veçanërisht në rastin e bashkëpunëtorit të drejtësisë, me të cilin nënshkruhet marrëveshja për pranimin e fajësisë.

       

      1. Ky qëndrim është në përputhje edhe me vendimin unifikues nr. 2, datë 29/01/2003 të Kolegjeve të Bashkuara të Gjykatës së Lartë (në vijim KBGJL), ndonëse objekt i qëndrimit unifikues në atë rast, ishte procedimi me gjykim të shkurtuar. Por, argumentimi ka vlerë edhe në rastin gjykimit me marrëveshje, gjykime të posaçme të cilat i bashkon fakti që në thelb janë gjykime mbi aktet e hetimit paraprak. KBGJL në unifikim të praktikës gjyqësore kanë theksuar se, vetëm në rastin kur në kushtet e nenit 93 te K.P.P., vendoset ndarja e çështjes, mund të lejohet gjykimi i shkurtuar për të pandehurit që e kanë kërkuar një gjykim të tillë dhe çështja të veçohet për të pandehurit e tjerë që kërkojnë gjykimin e zakonshëm.[1]

       

      1. Në lidhje me diskutimin nëse, marrëveshja mund të lidhet mes prokurorit dhe disa të pandehurve, nisur nga karakteristikat e këtij lloj gjykimi të posaçëm, duhet të bërë dallimin mes fazës së bisedimeve, të cilat duhet të jenë individuale, dhe fazës përfundimtare të nënshkrimit të marrëveshjes. Bisedimet/negociatat mes prokurorit dhe të pandehurit, duhet të zhvillohen veçmas për secilin të pandehur/bashkëpandehur. Por, në përfundim, pasi është rënë dakord për kushtet e marrëveshjes për secilin prej tyre, nuk evidentohet asnjë pengesë ligjore, që vullneti i përbashkët i të pandehurve dhe prokurorit për procedimin me gjykimin me marrëveshje, të dokumentohen në një akt të vetëm. I vetmi moment ku lindin dyshime për një zgjidhje të tillë, është rasti kur kushtet e marrëveshjes janë të ndryshme dhe mund të vështirësohet dhënia e drejtësisë. Kur “kushtet e marrëveshjes janë të ndryshme”, do të thotë se mbahen në konsideratë rrethanat e faktit, provat ku mbështetet akuza që i është atribuuar secilit dhe cilësimi juridik i tyre, karakteristikat e veçanta që mund të kenë secili nga të pandehurit në raport me dënimin e propozuar dhe mënyrën e ekzekutimit të tij. Në një rast të praktikës gjyqësore, rezulton se prokurori ka paraqitur kërkesë për miratimin e marrëveshjeve për pranim fajësie, të lidhur me dy të bashkëpandehur, në një procedim të lidhur. Nga përmbajtja e vendimit evidentohet fakti se, bisedimet dhe negocimi i marrëveshjeve është zhvilluar veçmas mes prokurorit dhe secilit prej të pandehurve, e si rrjedhojë edhe në gjykatë janë depozituar dy marrëveshje të ndryshme, të cilat janë miratuar në një gjykim/vendim.[2] Në konkluzion, duhet theksuar se kur janë rastet e parashikuara në nenin 92 të KPP për bashkimin e çështjeve, nuk ka pengesë që gjykata të shqyrtojë e të miratojë edhe marrëveshjet për disa të pandehur me të njëjtin vendim.     

       

      1. Në një vështrim krahasues, theksohen disa qëndrime të jurisprudencës italiane nisur nga karakteristikat e përbashkëta që kanë ligjet procedurale penale respektive. Gjykata e Kasacionit në Itali[3] ka marrë në shqyrtim rekursin e një të pandehuri, i cili gjatë shqyrtimit të çështjes penale në ngarkim të tij, pas ndryshimit të akuzës ka zgjedhur gjykimin me marrëveshje, e cila është miratuar nga gjykata. Në këto rrethana çështja e tij është veçuar nga të bashkëpandehurit e tjerë, të cilët kanë vijuar gjykimin, sipas procedurës së zakonshme Gjykata e Kasacionit në këtë rast ka theksuar se, fakti që të bashkëpandehurit janë deklaruar të pafajshëm në përfundim të gjykimit të zhvilluar ndaj tyre sipas procedurës së zakonshme kontradiktore, nuk ndikon në vendimin që ka miratuar marrëveshjen mes të pandehurit/rekursuesit dhe prokurorisë – kjo pasi kriteret e vlerësimit për secilën nga këto procedura është i ndryshëm.  Në këtë kontekst, është theksuar se në një rast të tillë nuk lejohet as rishikim i vendimit për miratimin e marrëveshjes, pasi vendimi që ka deklaruar pafajësinë e të bashkëpandehurve në një procedim të ndarë, nuk mund të konsiderohet ‘provë e re’ – duke bërë dallimin se në këtë rast nuk jemi para një gabimi në fakt, por para një vlerësimi të ndryshëm të faktit.

       

      1. Në një rast, rezulton se Gjykatës Kushtetuese të Italisë ka deklaruar antikushtetushmërinë e nenit 517 të Kodit të Procedurës Penale Italiane, në pjesën në të cilën nuk parashikon të drejtën e të akuzuarit për të propozuar gjykimin me marrëveshje, kur gjatë gjykimit të çështjes në themel, të pandehurit i janë atribuuar akuza të reja.[1] Në këtë vendim Gjykata Kushtetuese thekson se, pavarësisht faktit që ka filluar shqyrtimi gjyqësor/debati gjyqësor, në rast se të gjatë debatit del një vepër penale tjetër, që ka lidhje me atë për të cilin po gjykohet ose një rrethanë rënduese – i pandehuri ka të drejtën, në respektim të së drejtës së mbrojtjes, të zgjedhë ritin procedural në raport me akuzën e re, duke propozuar edhe gjykimin me marrëveshje. Ky qëndrim i jurisprudencës italiane mund të nxisë debatin edhe në Shqipëri në raport me akuzat e reja dhe të drejtën e të pandehurit për të zgjedhur apo për të ndryshuar në vazhdim mbrojtjen e tij, duke zgjedhur propozuar edhe gjykimin me marrëveshje. Trajtimi i kësaj çështje duhet bërë duke patur në vëmendje mënyrën sesi procedohet në rastin e akuzave të reja dhe të drejtat e të pandehurit në raport me to. Konkretisht, ky diskutim mund të thellohet në rastin e parashikuar në nenin 374 të KPP, kur gjatë shqyrtimit gjyqësor del një fakt i ri në ngarkim të pandehurit. Në këtë rast, ligji i njeh të drejtën prokurorit të tërheqë dosjen për të vazhduar hetimet, ndaj ky kthim prapa i çështjes (në fazën e hetimit) mund të krijojë një hapësirë për të pandehurin që të propozojë gjykimin me marrëveshje për këtë fakt të ri penal.[2] Ajo që ka rëndësi të theksohet është se, mbrojtja në çdo rast duhet të jetë efektive, element ky që duhet të jetë objekt i kontrollit gjyqësor, pra duhet verifikuar me kujdes nga gjykata.[3]

       

      1. Gjykimi me marrëveshje mund të zbatohet edhe në rastin kur ndaj një të pandehuri rëndojnë disa akuza, por me plotësimin e dy kushteve: i. veprat penale për të cilat propozohet marrëveshja të jenë brenda kufirit të parashikuar në ligj, me një dënim në maksimum jo më shumë se 7 vjet burgim; ii. të respektohet kushti për pranimin e fajësisë për të gjitha akuzat.[4] Në vendimin unifikues nr. 2 /2003 të KBGJ, cituar më lart, mes të tjerave është argumentuar se, kur për një te pandehur ka më shumë se një akuzë mund të lejohet gjykimi i shkurtuar për një apo më shumë prej tyre, kur një gjë e tillë kërkohet me kushtin që çështja të ndahet dhe të gjykohet veçmas, pa u dëmtuar procedimi për çështjet e tjera, sikurse parashikon neni 93 i K.P.P.[5] Por, në ndryshim nga gjykimi i shkurtuar, gjykimi me marrëveshje, nuk lejon që të pranohen pjesërisht akuzat e atribuuara, ndaj konkluzioni unifikues mund të zbatohet vetëm në rastin kur prokurori në funksion të zgjidhjes së drejtë të çështjes, vlerëson se ndarja e akuzave për të pandehurin nuk dëmton hetimet.

       

      1. Në vështrim krahasues në lidhje me këtë moment, Gjykata e Kasacionit në Itali ka argumentuar se, kur ndaj të njëjtit të pandehur është ushtruar ndjekja penale për akuza të ndryshme, të cilat nuk kanë lidhje mes tyre e të cilat nuk mund të bashkohen në një procedim të lidhur, të pandehurit nuk mund ti mohohet e drejta për të kërkuar gjykimin me marrëveshje për disa nga këto akuza, pasi në këto raste ndarja akuzave nuk dëmton vërtetimin e fakteve dhe është e dobishme për qëllimet e shpejtësisë së gjykimit.[6] Nga përmbajtja e këtij vendimi evidentohet se edhe jurisprudenca italiane është e ndarë në qëndrimet e saj, ndonëse duket se mbizotëron qëndrimi se, kërkesa për gjykimin me marrëveshje pjesërisht për një apo disa nga akuzat e atribuuara të pandehurit, është e papranueshme. Në rrethanat e parashtruara, rezulton se vetëm në rastin kur prokurori ka disponuar për ndarjen e çështjeve, në lidhje me ato akuza për të cilat hetimi është i plotë, i pandehuri mund të propozojë gjykimin me marrëveshje për këto akuza.[7] Por, në rast se prokurori ka përfunduar hetimet për të gjitha akuzat e atribuuara të pandehurit duke kërkuar dërgimin e çështjes në gjyq, nuk mund të lejohet gjykimi me marrëveshje duke u pranuar fajësia vetëm për disa nga këto akuza. Ligji ndalon marrëveshjen për pranimin e pjesshëm të akuzave nga i pandehuri.

       

       

      [1] Vendimi i Gjykatës Kushtetuese Italiane, nr. 82, viti 2019 http://www.giurcost.org/decisioni/2019/0082s-19.html

      [2] Në rastin e ndryshimit të akuzës (neni 372 KPP) apo në rastin e akuzës për një vepër tjetër penale (neni 373 KPP), ligji nuk parashikon kthimin e dosjes për hetim, prokurori procedon me njoftimin e akuzës së re, në gjykim.  Në këto dy raste, meqë propozimi për gjykimin me marrëveshje mund të bëhet para fillimit të shqyrtimit gjyqësor, mendojmë se nuk ka hapësirë ligjore për të pandehurin që të paraqesë një propozim të tillë

      [3]Alessandra Sanna, “Il patteggiamento, tra prassi e novelle legislative”, Wolters Kluwer/CEDAM, 2018

      [4] Për më tepër neni 406-d KPP

      [5] Vendimi unifikues nr. 2/2003, http://www.gjykataelarte.gov.al/web/Vendime_Unifikuese_39_1.php

      [6] Vendimi nr. 10109, datë 21/01/2016 i Gjykatës Kasacionit Itali,

      http://www.italgiure.giustizia.it/xway/application/nif/clean/hc.dll?verbo=attach&db=snpen&id=./20160314/snpen@s30@a2016@n10109@tS.clean.pdf

      [7] Ky qëndrim mbështetet në parashikimet e nenit 93, pika 1, shkronja “ç“  të KPP

       

      [1] http://www.gjykataelarte.gov.al/web/Vendime_Unifikuese_39_1.php Në këtë vendim unifikues, KBGJL theksojnë se, është konceptualisht e gabuar kur gjykimi i shkurtuar aplikohet vetëm si përfitim për të pandehurin, pavarësisht nga fakti se është proceduar me gjykim të zakonshëm.

      [2]http://www.gjykata.gov.al/rrethi-durr%C3%ABs/gjykata-e-rrethit-durr%C3%ABs/c%C3%ABshtjet-gjyq%C3%ABsore/c%C3%ABshtjet-penale/

      [3] Vendimi nr. 5679, datë 09/11/2018, i Gjykatës Kasacionit, Itali. Në këtë vendim evidentohet se, gjykata e faktit  duke marrë në konsideratë edhe pëlqimin e prokurorit, ka disponuar për veçimin e çështjes së rekursuesit në këtë rast, nga të bashkëpandehurit e tjerë. Gjykata e Kasacionit në këtë rast ka evidentuar se i pandehuri duke zgjedhur gjykimin me marrëveshje, ka hequr dorë nga kundërshtim i fakteve të atribuuara në akuzë, ndërkohë që përmbajtja e marrëveshjes është shqyrtuar nga gjykata në përputhje me rregullat procedurale, duke respektuat të drejtat e të pandehurit. Nga përmbajtja e këtij vendimi rezulton se, të bashkëpandehurit e gjykuar veçmas janë deklaruar të pafajshëm për të njëjtin fakt për të cilin i pandehuri që ka ushtruar rekursin, ka zgjedhur arritjen e marrëveshjes për dënimin me prokurorinë. I pandehuri që ka ushtruar rekursin pretendon se vendimi ndaj tij është në kundërshtim me vendimin e pafajësisë të bashkëpandehurve të tjerë, të akuzuar për të njëjtin fakt.  Aksesuar në

      http://www.giurisprudenzapenale.com/wp-content/uploads/2019/02/Cass.-56792019.pdf

      [4] Vendimi i Gjykatës Kushtetuese Italiane, nr. 82, viti 2019 http://www.giurcost.org/decisioni/2019/0082s-19.html

      [5] Në rastin e ndryshimit të akuzës (neni 372 KPP) apo në rastin e akuzës për një vepër tjetër penale (neni 373 KPP), ligji nuk parashikon kthimin e dosjes për hetim, prokurori procedon me njoftimin e akuzës së re, në gjykim.  Në këto dy raste, meqë propozimi për gjykimin me marrëveshje mund të bëhet para fillimit të shqyrtimit gjyqësor, mendojmë se nuk ka hapësirë ligjore për të pandehurin që të paraqesë një propozim të tillë

      [6]Alessandra Sanna, “Il patteggiamento, tra prassi e novelle legislative”, Wolters Kluwer/CEDAM, 2018

      [7] Për më tepër neni 406-d KPP

      [8] Vendimi unifikues nr. 2/2003, http://www.gjykataelarte.gov.al/web/Vendime_Unifikuese_39_1.php

      [9] Vendimi nr. 10109, datë 21/01/2016 i Gjykatës Kasacionit Itali,

      http://www.italgiure.giustizia.it/xway/application/nif/clean/hc.dll?verbo=attach&db=snpen&id=./20160314/snpen@s30@a2016@n10109@tS.clean.pdf

      [10] Ky qëndrim mbështetet në parashikimet e nenit 93, pika 1, shkronja “ç“  të KPP

      [1] Vendimi i Gjykatës Kushtetuese, nr. 19/2010 (qëndrim i konsoliduar), para. 20: “Gjykata Kushtetuese është shprehur edhe më parë se prezumimi i pafajësisë është një nga elementet përbërëse të procesit të rregullt ligjor. Sipas nenit 30 të Kushtetutës, kushdo quhet i pafajshëm, përderisa nuk i është provuar fajësia me vendim gjyqësor të formës së prerë. Prezumimi i pafajësisë përbëhet nga disa aspekte, njëri prej të cilëve është in dubio pro reo, pra çdo dyshim shkon në favor të të pandehurit dhe barra e provës bie kryesisht mbi organin e akuzës. Gjykata e ka interpretuar prezumimin e pafajësisë në kuptimin që gjykatat e zakonshme nuk duhet ta fillojnë procesin me bindjen se i pandehuri ka kryer krimin për të cilin akuzohet, se barra e provës i takon palës akuzuese, se çdo dyshim duhet të shkojë në favor të të pandehurit, se gjykata duhet ta mbështesë vendimin në prova të drejtpërdrejta dhe të tërthorta që duhet të provohen nga akuza” (Shih vendimet e Gjykatës Kushtetuese nr.9, datë 28.04.2004; nr. 23 datë 23.07.2009).

      [2] Çështja O. Kundër Norvegjisë, aplikimi nr. 29327/95, vendim i datës 11 shkurt 2003/final në datë11/05/2003 https://hudoc.echr.coe.int/eng#{%22itemid%22:[%22001-60932%22ë}

      [3] Për më tepër komentet e neneve 406-e dhe 406-ë KPP

      [4] Për më tepër komentet e nenit 406-ë KPP

      [5] Nga rastet e praktikës gjyqësore të analizuara, nuk janë evidentuar raste kur gjykata të ketë refuzuar gjykimin me marrëveshje për shkak të procedimeve të lidhura. Duhet theksuar se vendimet e analizuara janë vendime të gjykatave të shkallës së parë, pasi gjykimi me marrëveshje është një lloj i ri i gjykimeve të posaçme, në lidhje me të cilën gjykatat e apelit apo gjykata e lartë, nuk janë shprehur me vendim.  Arsyeja tjetër, lidhet me faktin se ndaj vendimit që miraton apo refuzon marrëveshjen nuk lejohet ankim, me përjashtim të rastit të parashikuar në pikën 2 të nenit 406-f të KPP.

      [6] Neni 93, pika ‘2’ e KPP

       

      [1]Samantha Joy Cheesman, “A Comparative Analysis of Plea Bargaining and the Subsequent Tensions with an Effective and Fair Legal Defence”, University of Szeged, 2014

      [2] Çështja Litwin kundër Gjermanisë, aplikimi nr. 29090/06, (vendimi i datës 3 nëntor 2011/final në datë 03/12/2012) http://hudoc.echr.coe.int/eng?i=001-107286

      [3] Çështja Mariani kund?r Franc?s, aplikimi nr. 43640/98, (vendimi i datës 31 mars 2005/final në datë 01/07/2005) http://hudoc.echr.coe.int/eng?i=001-68677

      [4] Samantha Joy Cheesman, “A Comparative Analysis of Plea Bargaining and the Subsequent Tensions with an Effective and Fair Legal Defence”, University of Szeged, 2014

      [5] Për më tepër, neni 406-ë i KPP

      [6] Vendim nr. 4039, datë 15/07/2019, Gjykata e Rrethit Gjyqësor Durrës. Në këtë vendim gjykata, duke ballafaquar rrethanat e kryerjes së veprës penale me dispozitat përkatëse të Kodit Penal, ka konkluduar se ‘mban përgjegjësi penale personi që tenton të kryejë një krim dhe jo personi që tenton të kryejë një kundravajtje penale’.  Në kushtet kur i pandehuri në këtë rast, është kapur në tentativë për të kryer një vepër penale që ligji material penal e ka cilësuar kundravajtje penale, gjykata në interpretim të përmbajtjes së nenit 23 të Kodit Penal, ka konkluduar se ai nuk mban përgjegjësi penale.  Në këto kushte, gjykata ka çmuar se fakti i atribuuar të pandehurit nuk parashikohet nga ligji si vepër penale, duke disponuar për pushimin e çështjes penale në ngarkim të pandehurit. http://www.gjykata.gov.al/rrethi-durrës/gjykata-e-rrethit-durrës/çështjet-gjyqësore/çështjet-penale/

      [7] Vendimi nr, 1722, datë 27/04/2017, Gjykata e Rrethit Gjyqësor Durrës. Në këtë vendim, gjykata pasi ka analizuar në detaje rrethanat e faktit penal të atribuuar të pandehurit, ka analizuar cilësimin juridik të përcaktuar në marrëveshjen e arritur nga palët, duke arritur në konkluzionin se “cilësim juridik i veprës penale dhe i rrethanave të kryerjes së saj, nuk është i saktë”. Gjykata ndër të tjera argumenton se: “Bazuar në këto rrethana, gjykata vlerëson se kualifikimi nga prokurori i faktit penal si heqje e paligjshme e lirisë sipas nenit 110 të K. Penal është i drejtë, por në kuptim të elementëve të parashikuar nga neni 110 i K. Penal dhe rezultateve hetimore, cilësimi i saktë i faktit është sipas paragrafit të dytë të nenit 110 të K. Penal dhe jo sipas paragrafit të parë, sikurse është ngritur edhe akuza ndaj të pandehurit T.M. http://www.gjykata.gov.al/rrethi-durrës/gjykata-e-rrethit-durrës/çështjest-gjyqësore/çështjet-penale/

      [1] Para ndryshimeve te KPP me ligjin nr. 41/2021, kur marrëveshja paraqitej ne seancë paraprake, gjyqtari dispononte për kalimin e akteve tek gjykata kompetente, pa bërë një vlerësim apo verifikim të elementëve të marrëveshjes, as në aspektin formal të saj, as në aspektin substancial.

      [2] Për më tepër, shiko komentin për nenin 332/dh të KPP. Vendimmarrja e gjyqtarit të seancës paraprake parashikohet në nenin 332/dh të këtij kodi. http://komentarielektronik.magjistratura.edu.al/sq/eli/fz/2017/7905/332-dh

      [3] Për më tepër, komenti i nenit 327 të KPP http://komentarielektronik.magjistratura.edu.al/sq/eli/fz/2017/7905/327

      [4] Pasoja e vetme në këtë rast mund të jetë disiplinore për gjyqtarin/en, që nuk respekton afatin e gjykimit me marrëveshje, afat ky i parashikuar në ligj.

      [5] Dijenia efektive, do të thotë se gjykata është e detyruar të respektojë rregullat për njoftimin e të pandehurit, nenet 139 – 140 të KPP

      [6] Për më tepër komenti i nenit 406/ë i KPP http://komentarielektronik.magjistratura.edu.al/sq/eli/fz/2017/7905/406-ë

      [7] Për më tepër, komenti i nenit 58 të K.P.P.

      [8] Neni 406-e – pika 2 dhe pika 5 e K.Pr.Penale

      [9]Për më tepër, neni 406/d të KPP, http://komentarielektronik.magjistratura.edu.al/sq/eli/fz/2017/7905/406-d

      [10] Për më tepër, Direktiva 2012/29/EU, datë 25/10/2012, aksesuar https://eur-lex.europa.eu/eli/dir/2012/29/oj; si dhe vendim i Gjykatës Evropiane të Drejtësisë (GJED),  datë 15/09/2011 (C-483/09 and C-1/10/Gueye e Sanchez), ku trajtohen pozita procedurale e viktimës në një proces penal (trajtimi i më i zgjeruar i këtij vendim në pjesën e këtij komenti ku trajtohen standardet ndërkombëtare) 

      http://curia.europa.eu/juris/document/document.jsf?text=&docid=109603&pageIndex=0&doclang=EN&mode=lst&dir=&occ=first&part=1&cid=5405496

      [11] Për më tepër, neni 406/d i KPP, http://komentarielektronik.magjistratura.edu.al/sq/eli/fz/2017/7905/406-d

      1. Gjatë procesit të reformimit të sistemit të drejtësisë në Republikën e Shqipërisë, një nga objektivat kryesore që lidhej me drejtësinë penale, ishte edhe rritja e efiçencës së sistemit të drejtësisë. Në këtë vështrim, në ndryshimet e KPP u parashikuan edhe dy institute të reja, gjykime të posaçme, ‘urdhri penal’ dhe ‘gjykimi me marrëveshje’. Parashikimi i këtyre dy instituteve ndikon pozitivisht në thjeshtimin e procedurave gjyqësore në çështjet penale, duke rritur efiçencën e organeve të drejtësisë në hetimin dhe gjykimin e krimeve dhe veprave të tjera penale, më të rënda.
      1. Gjatë procesit të reformimit të sistemit të drejtësisë në Republikën e Shqipërisë, një nga objektivat kryesore që lidhej me drejtësinë penale, ishte edhe rritja e efiçencës së sistemit të drejtësisë. Në këtë vështrim, në ndryshimet e KPP u parashikuan edhe dy institute të reja, gjykime të posaçme, ‘urdhri penal’ dhe ‘gjykimi me marrëveshje’. Parashikimi i këtyre dy instituteve ndikon pozitivisht në thjeshtimin e procedurave gjyqësore në çështjet penale, duke rritur efiçencën e organeve të drejtësisë në hetimin dhe gjykimin e krimeve dhe veprave të tjera penale, më të rënda.

  • A.    Raporte, opinione, rekomandime dhe deklarata

     

    1. Rekomandimi nr. R (87) 18 i Komitetit të Ministrave të Këshillit të Evropës, miratuar në datë 17/09/1987, drejtuar Shteteve Anëtare lidhur me thjeshtimin e drejtësisë penale.[1] Ky rekomandim synon të shmangë problemet e evidentuara nga kohëzgjatja e procedurave penale, të cilat ndikojnë drejtpërdrejtë në administrimin e duhur dhe pa vonesa të drejtësisë, duke zbatuar procedura të thjeshtuara për veprat penale për të cilat parashikohen dënime të lehta.

     

    Direktiva 2012/29/EU, datë 25/10/2012 e Parlamentit dhe Komisionit Europian datë 25.10.2012 “Për përcaktimin e standardeve minimum për të drejtat, mbështetjen dhe mbrojtjen e viktimës së veprave penale dhe zëvendësimin e Vendimit Kuadër të Komisionit 2001/220/JHA.

     

    1. Vendim i Gjykatës Evropiane të Drejtësisë (GJED),  datë 15/09/2011 (C-483/09 and C-1/10/Gueye e Sanchez). Në këtë vendim GJED thekson se, shtetet anëtare duhet të garantojnë të drejtën e viktimës për të marrë pjesë në mënyrë efektive në një procedim penal, por kjo nuk do të thotë se viktima ka një trajtim të barabartë me subjektet e tjera procedurale. Por, e drejta e viktimës për t’u dëgjuar nuk nënkupton edhe të drejtën e saj për të ndikuar në llojin e gjykimit apo në mënyrën sesi do të zhvillohet gjykimi, e aq më pak për të ndikuar në caktimin e dënimit (llojin dhe masën e tij).

     

    B.     Vendime të Gjykatës Evropiane për të Drejtat e Njeriut

     

    1. Një çështje me rëndësi për gjykimet me procedurë të thjeshtuar, siç është edhe gjykimi me marrëveshje, është rasti Litwin kundër Gjermanisë.[2] GJEDNJ mori në shqyrtim një marrëveshje të arritur sipas parashikimit përkatës të Kodit të Procedurës Penale Gjermane, ku ankuesi nuk e pranoi fajësisë por hoqi dorë nga e drejta e tij e apelimit, në këmbim të uljes së dënimit ndaj tij. Në këtë rast, GJEDNJ theksoi që heqja dorë nga të drejtat procedurale, për aq sa lejohet nga Konventa, duhet bërë në një mënyrë të qartë. Për më tepër, heqja dorë për të qenë efektive për qëllime të Konventës, kërkon garanci minimale në përputhje me rëndësinë e saj.

     

    1. Më tej Gjykata konsideron se, heqja dorë nga e drejta e ankimit është, në parim, e lejueshme nëse respektohen parimet e përmendura më lart. Gjykata më tej vëren se duket se është një tipar i zakonshëm i sistemeve evropiane të drejtësisë penale që i pandehuri të marrë një ulje të dënimit të tij/saj për një deklarim faji përpara gjykimit ose për sigurimin e një bashkëpunimi thelbësor në polici ose ndjekja penale.[3] Gjykata ka thënë tashmë se nuk ka asgjë të paligjshme ose të pahijshme në atë proces, i cili në vetvete do të ngrinte një çështje sipas Konventës.[4] (). Më tej Gjykata konsideron se nuk është detyrë e tij të shqyrtojë në këtë kontekst nëse marrëveshja përputhej me parakushtet e përcaktuara në ligjin e brendshëm, pasi respektimi i rregullave të tyre procedurale është në kompetencën parësore të gjykatave vendase.

     

    1. Në çështjen O. Kundër Norvegjisë,[5] GJEDNJ argumentoi se, procedurat e kompensimit ndonëse nuk kanë kuptimin e në akuze penale, kur janë të lidhura dhe rrjedhojë e një gjykimi penal, përfshihen brenda qëllimit të Nenit 6§2. Aplikuesi kishte depozituar një kërkesë për kompensim, në vijim të mbylljes së procedimit penal në ngarkim të tij. GJEDNJ theksoi se, arsyetimi i Gjykatës së Lartë Norvegjeze, për t’i refuzuar kompensimin aplikuesit, nxitej nga dyshimet në lidhje me akuzat për të cilat ai ishte liruar më herët, dyshime që u vlerësuan brenda qëllimit të nenit 6§2 dhe për rrjedhojë të papajtueshme me parimin e prezumimit të pafajësisë.

     

    1. Në pamje të parë duket sikur ky vendim nuk ka lidhje me gjykimin me marrëveshje. Qëllimi i referimit të tij, lidhet me efektet dhe shtrirjen e zbatimit të parimit të prezumimit të pafajësisë, derisa një gjykatë e pavarur, e paanshme dhe e krijuar me ligj, nuk disponon me vendim për fajësinë e të pandehurit, pavarësisht pohimit të tij për pranimin e fajësisë në kryerjen e veprës penale.

      

     

    [1]Aksesuar së fundmi, në datë 06/11/2019, https://www.coe.int/en/web/ccpe/documentation/recommendations

    [2] Çështja Litwin kundër Gjermanisë, aplikimi nr. 29090/06, (vendimi i datës 3 nëntor 2011/final në datë 03/12/2012), http://hudoc.echr.coe.int/eng?i=001-107286

    [3] Për shembuj nga praktika gjyqësore e GJEDNJ-së, shiko referencat e dhëna në këtë vendim, në rastet Babar Ahmad dhe të tjerët kundër Mbretërisë së Bashkuar (dek.), nr. 24027/07, 119494/08 dhe 36742/08, 168, datë 6 korrik 2010.

    https://hudoc.echr.coe.int/eng#{%22fulltext%22:[%22babar%20ahmad%22],%22documentcollectionid2%22:[%22GRANDCHAMBER%22,%22CHAMBER%22]}

    [4] Shih Babar Ahmad, cituar më lart, po aty

    [5] Çështja O. Kundër Norvegjisë, aplikimi nr. 29327/95, vendim i datës 11 shkurt 2003/final në datë11/05/2003, https://hudoc.echr.coe.int/eng#{%22itemid%22:[%22001-60932%22]}

     

  • Analizë e Sistemit të Drejtësisë në Shqipëri, Qershor 2015, hartuar nga Grupi i Ekspertëve të Nivelit të Lartë pranë Komisionit të Posaçëm Parlamentar për Reformën në Sistemin e Drejtësisë.

  • Kodi i procedurës penale: neni 37/a; neni 49; neni 58, neni 92, neni 93, neni 129; neni 139; neni 140; neni 287; neni 290; neni 328; neni 332/c; neni 332/dh; neni 372; neni 373; neni 374; neni 406/dh; neni 406/e; neni 406/ë

     

  • Asnjë koment

  • A.    Vendime të Gjykatës Kushtetuese

    Vendimi i Gjykatës Kushtetuese Shqiptare, nr. 19/2010

    Vendimi i Gjykatës Kushtetuese Italiane, nr. 89/2019

    e Rrethit Gjyqësor Durrës

    Vendim nr. 1722, datë 27/04/2017, Gjykata

    B.     Vendime të Gjykatës së Lartë

    Vendimi Unifikues, nr. 2/2003 (Zaharia etj)

    Vendim nr. 4039, datë 15/07/2019, Gjykata e Rrethit Gjyqësor Durrës

  • Alessandra Sanna, “Il patteggiamento, tra prassi e novelle legislative”, Wolters Kluwer/CEDAM, 2018

    Samantha Joy Cheesman, “A Comparative Analysis of Plea Bargaining and the Subsequent Tensions with an Effective and Fair Legal Defence”, University of Szeged, 2014

     

    Rekomandimi R (87)18 i Komitetit të Ministrave drejtuar Shteteve Anëtare Lidhur me Thjeshtimin e Drejtësisë Penale

    Direktiva 2012/29/EU, datë 25/10/2012 e Parlamentit dhe Komisionit Europian datë 25.10.2012

    “Për përcaktimin e standardeve minimum për të drejtat, mbështetjen dhe mbrojtjen e viktimës së veprave penale dhe zëvendësimin e Vendimit Kuadër të Komisionit 2001/220/JHA.

     

    Relacioni për ndryshimet e K.Pr.Penale”, Mars 2017.

    Strategjia e Reformës në Sistemin e Drejtësisë, miratuar me vendimin nr. 15, datë 30/07/2015 nga Komisioni i Posaçëm Parlamentar

     

  • Asnjë koment
Albana Boksi
Albana Boksi