Përmbajtja

• Koment
  • Qëllimi

    1. Kjo dispozitë, krahas dispozitave të kreut III “Fillimi i procedimit disiplinor”, tëpjesës V të këtij ligji, synon të përcaktojë në mënyrë të qartë përgjegjësitë dhe kompetencat e Këshillit të Lartë Gjyqësor (KLGJ) dhe të Këshillit të Lartë të Prokurorisë (KLP) (Këshilli/Këshillat) për çështjet e procedimit disiplinor, nga fillimi i procedimit disiplinor deri në momentin e ekzekutimit dhe të zbatimit të masave disiplinore të vendosura.

    2. Qëllimi kryesor i dispozitës, si pjesë e dispozitave që rregullojnë “Përgjegjësinë disiplinore”në pjesën V të këtij ligji, është garantimi i përgjegjshmërisë së magjistrave ndaj detyrimeve etike/profesionale dhe i efektivitetit në procedimin disiplinor dhe në zbatueshmërinë e masave disiplinore brenda një afati të përcaktuar. Njëkohësisht, ajo synon të garantojë standarde të njëjta dhe të qëndrueshme për procedimin disiplinor të magjistratit, pa cenuar garancitë për proces të rregullt.

  • Objekti

    3. Kjo dispozitë, nëdy pika/paragrafë, rregullon përgjegjësinë e Këshillave për zbatimin e masave disiplinore dhe afatet për zbatimin e këtyre masave, sipas specifikës së masës përkatëse. Pra, subjekt i dispozitës është Këshilli përkatës. Sipas kësaj dispozite Këshilli ngarkohet: a) të marrë të gjitha masat e nevojshme për zbatimin e masave disiplinore; b) të mbikëqyrë zbatimin e masave disiplinore; c) të sigurojë zbatimin e masave disiplinore brenda disa afateve të caktuara sipas masave specifike. Për masat disiplinore që duhet të zbatohen, siç përcaktohet në titullin e dispozitës, vendimi duhet të ketë marrë formë të prerë.

    4. Në pikën 2 të dispozitës përcaktohen afatet brenda të cilave duhet të zbatohen masat disiplinore përkatëse. Përcaktimi i afateve mban parasysh natyrën dhe shkallën e rëndësisë/rëndesës së masës disiplinore. Për masat më të rënda parashikohet një kohë më e shkurtër në raport me ato më të lehta. Kështu, për “vërejtjen konfidenciale”, “vërejtjen publike” ose “uljen e përkohshme të pagës” afati është një muaj; për uljen në detyrë afati është dy javë; për pezullimin ose shkarkimin nga detyra afati është një javë.

    5. Kjo dispozitë, me natyrë procedurale, është një nga tre dispozitat e kreut IV “Ekzekutimi dhe regjistri i masave disiplinore”, në pjesën V të këtij ligji. Parashikimet e kësaj dispozite duhet të lexohen bashkë me ato të neneve 105-111 të këtij ligji (shih komentet për këto nene), ku përcaktohen masat disiplinore dhe kuptimi i tyre.

  • Komente për çështje të ndryshme të dispozitës

    a) Përgjegjësia e Këshillitpërekzekutimin e masavedisiplinore

    6. Përgjegjësia e Këshillit për ekzekutimin e masave disiplinore buron, në radhë të parë, nga Kushtetuta. KLGJ-ja siguron pavarësinë, përgjegjshmërinë dhe mbarëvajtjen e pushtetit gjyqësor në Republikën e Shqipërisë .KLP-ja garanton pavarësinë, llogaridhënien, disiplinën, statusin dhe karrierën e prokurorëve të Republikës së Shqipërisë .KLGJ-ja dhe KLP-ja kanë përgjegjësinë për të vendosur për masat disiplinore ndaj gjyqtarëve/prokurorëve të të gjitha niveleve, për të miratuar rregullat për etikën e gjyqtarëve/prokurorëve dhe për të mbikëqyrur respektimin e tyre .

    7. Ligji nr.115/2016, “Për organet e qeverisjes së sistemit të drejtësisë” (ligji nr.115/2016), në zbatim të përcaktimeve kushtetuese, ka rregulluar në mënyrë më specifike përgjegjësitë e Këshillave për etikën e gjyqtarëve/prokurorëve dhe mbikëqyrjen për respektimin e tyre.Kështu, Këshilli përkatës: a) bën publike standardet e etikës dhe rregullat e sjelljes së gjyqtarëve/prokurorëve; b) rishikon herë pas here rregullat dhe, kur është e nevojshme, i ndryshon ato; c) analizon shkallën e zbatimit/respektimit të rregullave të etikës dhe raporton publikisht për gjetjet .

    8. Këshillat marrin të gjitha masat e nevojshme për zbatimin e masave disiplinore. Ky detyrim ligjor i ngarkon Këshillat për të përdorur të gjitha instrumentet që ato kanë në kompetencë, duke përfshirë atë të nxjerrjes së akteve ashtu dhe ato nëpërmjet masave administrative dhe financiare.

    9. Përgjegjësia e organit publik për ekzekutimin e aktit administrativ që ai ka nxjerrë, si rregull i përgjithshëm, është standard i njohur nga Kodi i Procedurave Administrative (KPA) . Sipas KPA-së, përveçse kur ligji parashikon shprehimisht një organ tjetër, ekzekutimi i detyrueshëm është në kompetencën e organit publik që ka nxjerrë aktin fillestar, pavarësisht nëse ai është ndryshuar apo zëvendësuar nga organi epror, si pasojë e ankimit administrativ, apo nga gjykata .

    b) Vendimi i formëssëprerëpërmasëndisiplinore

    10. Titulli i kësaj dispozite është “Ekzekutimi i vendimit të formë së prerë”. Pra, kjo nënkupton se Këshillat marrin të gjitha masat për zbatimin e masave disiplinore pasi vendimi për këto masa ka marrë formë të prerë. Me “vendim të formës së prerë”, nisur nga efektet dhe fuqia e tij, kuptojmë një vendim për të cilin nuk janë ushtruar mjetet e zakonshme të ankimit brenda afatit ligjor ose ato janë shteruar dhe vendimi është lënë në fuqi nga organi rishikues . Gjykata Kushtetuese (GJK) ka mbajtur qëndrimin se kuptimi i vendimit të formës së prerë përkon me atë të konceptit të “gjësë së gjykuar” .

    11. Për të përcaktuar “vendimin e formës së prerë për masën disiplinore” duhet të mbajmë parasysh momentin kur vendimi i Këshillit për masën disiplinore hyn në fuqi, afatin e ushtrimit të së drejtës së ankimit ndaj këtij vendimi, gjykatën kompetente që kontrollon vendimin dhe vendimmarrjen e saj. Vendimi i Këshillit për masën disiplinore, si akt administrativ individual, si rregull i përgjithshëm, hyn në fuqi me njoftimin . Ligji për Statusin nuk parashikon afat brenda të cilit mund të ankimohet vendimi për masën disiplinore. Ështëligji nr. 115/2016, “Për organet e qeverisjes së sistemit të drejtësisë”, ndryshuar me ligjin nr.47/2019 (ligji nr. 115/2016, i ndryshuar), i cili parashikon se ndaj aktit administrativ individual të Këshillit mund të bëhet ankim, brenda 15 ditëve nga data e njoftimit. Ky rregull i përgjithshëm zbatohet edhe për vendimet për çështjet disiplinore, nisur nga qëllimi që ka procedimi disiplinor, për efektivitet dhe siguri ligjore . Për çështje të tjera që nuk janë rregulluar nga këto ligje organike specifike zbatohen rregullat e përgjithshme të parashikuara nëligjin nr. 49/2012, i ndryshuar . Pra, në rast se ndaj vendimit të Këshillit për masën disiplinore nuk ushtrohet ankim brenda 15 ditëve nga njoftimi, në gjykatën kompetente, ky vendim konsiderohet i formës së prerë dhe duhet të zbatohet sipas parashikimeve të nenit 148 të Ligjit për Statusin.

    12. Në rastin kur ushtrohet ankim në gjykatën kompetente, vendimi merr formë të prerë pas vendimmarrjes së kësaj të fundit. Sipas parashikimeve të Kushtetutës, në nenet 140 dhe 148/d, për rastet e shkarkimit të magjistratit, “gjykata kompetente”në kuptim të nenit 147 të Ligjit për Statusin (shih komentet për këtë nen), është Gjykata Kushtetuese. Në këto nene parashikohet se kundër vendimit të shkarkimit, të gjyqtarit ose prokurorit, mund të bëhet ankim në GJK. Ligji nr. 115/2016, i ndryshuar, këtë standard e ka njohur si rregull për të gjitha vendimet e Këshillit që vendosin masa disiplinore, jo vetëm për atë që vendosin shkarkimin . Pra, gjykatë kompetente për të shqyrtuar ankimet kundër vendimeve të Këshillit që vendosin masa disiplinore është GJK-ja. Për këtë kompetencë duhet të mbajmë parasysh edhe dispozitën kalimtare të Kushtetutës, nenin 179/7, ku parashikohet se: “Gjatë mandatit të tyre nëntëvjeçar gjyqtarët e Kolegjit të Apelimit, sipas nenit 179/b, kanë juridiksion disiplinor ndaj gjyqtarëve të Gjykatës Kushtetuese, anëtarëve të Këshillit të Lartë Gjyqësor, anëtarëve të Këshillit të Lartë të Prokurorisë, Prokurorit të Përgjithshëm dhe Inspektorit të Lartë të Drejtësisë.Kolegji i Apelimit shqyrton ankimet ndaj vendimeve të Këshillit të Lartë Gjyqësor, Këshillit të Lartë të Prokurorisë dhe Inspektorit të Lartë të Drejtësisë për vendosjen e masave disiplinore, përkatësisht ndaj gjyqtarëve, prokurorëve dhe inspektorëve të tjerë.” Në këtë kuptim, Kolegji i Apelimit, gjatë mandatit 9-vjeçar, do të kryejë funksionin e GJK-së për shqyrtimin e ankimeve ndaj vendimeve të masave disiplinore ndaj magjistratëve. Në përfundim të shqyrtimit, GJK-ja vendos lënien në fuqi të aktit ose shfuqizimin e tij kur arrin në konkluzionin se vendimi për masat disiplionore nuk është në përputhje me kërkesat e Kushtetutës, të marrëveshjeve ndërkombëtare të ratifikuara, si dhe të ligjeve që janë nxjerrë në zbatim të tyre. Vendimi i GJK-së, si rregull hyn në fuqi ditën e shpalljes së bashku me arsyetimin e tij . Pra, vendimi i Këshillit për masën disiplinore, në rastin kur është ushtruar ankim në GJK dhe është lënë në fuqi nga kjo Gjykatë, merr formë të prerë, në ditën e shpalljes së vendimit të arsyetuar të kësaj të fundit.

    c) Zbatimi i masave brenda afatevespecifike

    13. Në pikën 2 të dispozitës Këshilli ngarkohet me përgjegjësinë për zbatimin e masave disiplinore brenda afateve specifike. Ky detyrim, siç u përmend më sipër, është për të siguruar përgjegjshmërinë e magjistrave ndaj detyrimeve etike/profesionale dhe e efektivitetit në procedimin disiplinor dhe në zbatueshmërinë e masave disiplinore.

    14. Përcaktimi i afatevembanparasyshnatyrëndheshkallën e rëndësisë/rëndesëssëmasësdisiplinore. Përmasatmëtërëndaparashikohetnjëkohëmë e shkurtërnëraport me atomëtëlehta. Afati brenda të cilit duhet të zbatohet masa fillon nga moment që vendimi i Këshillit për masën disiplinore, siç u trajtua më sipër, ka marrë formë të prerë.

    15. Në shkronjën “a” të pikës 2, të kësaj dispozite, përcaktohet afati një muaj, brenda të cilit duhet të zbatohen këto masa: “vërejtja konfidenciale”; “vërejtja publike”; dhe “ulja e përkohshme e pagës”.

    16. Zbatimi i masës “vërejtje konfidenciale” realizohet sipas kushteve që mbajnë parasysh kuptimin e kësaj mase të përcaktuar në nenin 106 (shih komentet për këtë nen). Ajo është masë disiplinore jopublike, e njohur vetëm për magjistratin ndaj të cilit i jepet, e cila vërteton kryerjen e sjelljes së papërshtatshme të magjistratit dhe përfshihet në dosjen personale të magjistratit. “Vërejtja publike”, në dallim nga “vërejtja konfidenciale”, është një formë e masave disiplinore publike që deklaron publikisht kryerjen e sjelljes së papërshtatshme të magjistratit dhe përfshihet në dosjen personale të magjistratit (shih komentet për nenin 107 të këtij ligji. Pra, zbatimi i kësaj mase duhet të përmbushë këtë element kryesor, deklarimin publikisht të saj. “Ulja e përkohshme e pagës”, sipas kuptimit të nenit 108 (shih komentet për këtë nen), zbatohet sipas rregullave administrative dhe financiare. Vendimi i Këshillit për “uljen e përkohshme të pagës” është i detyrueshëm për t’u zbatuar nga dega e financës përkatëse, në strukturën ku ushtron detyrën magjistrati. Këshilli duhet të sigurohet për zbatimin e kësaj mase.

    17. Në shkronjën “b” të pikës 2, të kësaj dispozite, përcaktohet afati dyjavor, brenda të cilit duhet të zbatohet masa e “uljes në detyrë”. “Ulja në detyrë”, sipas kuptimit të nenit 109 të këtij ligji (shih komentet për këtë nen) është ulja në detyrë e magjistratit nga një gjykatë më e lartë në një gjykatë më të ulët ose nga një pozicion në gjykatën e posaçme për gjykimin e veprave penale të korrupsionit dhe krimit të organizuar ose në Prokurorinë e Posaçme në një gjykatë të juridiksionit të përgjithshëm ose në një prokurori tjetër. Kjo masë zbatohet nëpërmjet instrumenteve që janë në kompetencë të Këshillit, në mënyrë të drejtpërdrejtë.

    18. Në shkronjën “c” të pikës 2, të kësaj dispozite, përcaktohet afati njëjavor, brenda të cilit duhet të zbatohen masat e “pezullimit” dhe e “shkarkimitngadetyra”. “Pezullimi” nga detyra e magjistratit jepet për një periudhë nga tre muaj deri në dy vjet, gjatë të cilës ai paguhet me pagën minimale (shih komentet për nenin 110 të këtij ligji). “Shkarkimi i magjistratit”
    hyn në fuqi ditën e njoftimit ose shpalljes së vendimit të formës së prerë (shih komentet për nenin 111). Afati njëjavor për zbatimin e këtyre dy masave nuk lidhet me efektet e vendimeve përkatëse, të cilat marrin fuqi në momentin që vendimet përkatëse kanë marrë formë të prerë, por me aspektet administrative dhe financiare të tyre.

    19. Afatet “një muaj”, “dy javë” dhe “një javë” të përcaktuara në pikën 2 të kësaj dispozite i referohen kuptimit të kohës sipas periudhës kalendarike nga momenti i hyrjes në fuqi të masës konkrete.

  • Konteksti historik

    20. Procedimi disiplinor për magjistratët, përpara miratimit të Ligjit për Statusin, rregullohej nga ligje të ndryshme për gjyqtarët dhe prokurorët. Përgjegjësia disiplinore për gjyqtarët e shkallës së parë dhe të dytë rregullohej nga ligji nr. 8811/2001, “Për organizimin dhe funksionimin e Këshillit të Lartë të Drejtësisë” (ligji nr.8811), i ndryshuar, ligji nr. 9877/2008, “Për organizimin e pushtetit gjyqësor në Republikën e Shqipërisë”, i ndryshuar dhe ligji nr. 8678/2001, “Për organizimin dhe funksionimin e Ministrisë së Drejtësisë”, i ndryshuar. Procedimi disiplinor për gjyqtarët kryhej nga Këshilli i Lartë i Drejtësisë (KLD) sipas neneve 31-35 të kreut V “Procedimi disiplinor” të ligjit nr. 8811/2001 dhe të vendimit nr. 137, datë 21.2.2003 të KLD-së, “Rregullore për procedimin disiplinor të gjyqtarëve”.

    21. Procedimi dhe përgjegjësia disiplinore e prokurorëve, me përjashtim të Prokurorit të Përgjithshëm (PP), rregullohej nga ligji nr. 8737/2001, “Për organizimin dhe funksionimin e prokurorisë në Republikëne Shqipërisë”, i ndryshuar, nenet 28-34. Kompetenca e fillimit të procedimit disiplinor dhe e dhënies së masave disiplinore i përkiste të njëjtit autoritet – Prokurorit të Përgjithshëm (neni 8, pika 1, shkronja “h” dhe neni 28). PP merrte mendimin e Këshillit të Prokurorisë, i cili zhvillonte seancë dëgjimore me prokurorin në procedim (neni 10, pika 3, shkronja “a”, neni 30 dhe neni 31).

    22. Në Analizën e Sistemit të Drejtësisë, Grupi i Ekspertëve të Nivelit të Lartë pranë Komisionit të Posaçëm Parlamentar për Reformën në Sistemin e Drejtësisë ka bërë një paraqitje të situatës së verifikimit të përgjegjësisë disiplinore të gjyqtarëve dhe të prokurorëve, por pa u ndalur tek aspektet specifike të procedimit disiplinor, siç janë dhe rregullimet për bashkimin e procedimeve. Ligji për Statusin, duke reflektuar një qasje të re normative, ka bërë unifikimin e të drejtave dhe detyrimeve të gjyqtarit dhe prokurorit në një tekst ligjor të detajuar dhe, pothuajse, gjithëpërfshirës, ku bëjnë pjesë dhe ato për hetimin dhe procedimin disiplinor. Në relacionin shoqërues/shpjegues të Ligjit për statusin është evidentuar se: “Procedimi disiplinor rikonceptohet si një sistem garantues ku janë të ndara përgjegjësitë e institucioneve që kryejnë hetimin, institucioneve që marrin vendimin dhe institucioneve që shqyrtojnë ankimin e ushtruar ndaj vendimeve për masat disiplinore, duke i garantuar magjistratit në të gjitha hallkat e kësaj procedure, të drejtën për një proces të rregullt” . Po në këtë kuptim, si një nga synimet e ligjit evidentohet se “bazuar në standardet ndërkombëtare, projektligji përcakton në mënyrë të qartë dhe objektive dispozitat materiale dhe procedurale lidhur me procedimin disiplinor ndaj magjistratëve” . Në këtë relacion nuk janë përmendur të gjitha elementet e ligjit lidhur me rregullat për procedimin disiplinor, por shënohet si risi e Ligjit për Statusin përcaktimi i plotë dhe i qartë i procedurës hetimore dhe disiplinore.

  • Legjislacioni ndërkombëtar

    23. Dokumentet bazë ndërkombëtare të përdorura për konceptimin dhe përfshirjen e rregullave për përgjegjësinë disiplinore te Ligji për Statusin, siç citohet edhe në relacionin shpjegues, janë Raporti i Rrjetit Europian për Këshillat e Gjyqësorit (ENCJ) “Standardet Minimale Gjyqësore V, Procedimet disiplinore dhe përgjegjësia e gjyqtarëve”, dhe Opinioni nr.3 (2002) i Këshillit Konsultativ të Gjyqtarëve Europianë, për rregullat dhe parimet që normojnë sjelljen profesionale të gjyqtarëve, në veçanti etikën, paanshmërinë dhe papajtueshmërinë me detyrën. Këto dokumente vendosin theksin te parimi i procesit të rregullt disiplinor.

     

• Standarde ndërkombëtare/ Referenca ndërkombëtare/ Shembuj nga praktikat më të mira

  Shih standardet dhe referencat te komentet për nenin 138.

• Materiale legjislative

  - Analizë e Sistemit të Drejtësisë në Shqipëri, qershor 2015, hartuar nga Grupi i Ekspertëve të Nivelit të Lartë pranë Komisionit të Posaçëm Parlamentar për Reformën në Sistemin e Drejtësisë, www.reformanedrejtesi.al/sites/default/files/dokumenti_shqip_0.pdf.

  - Relacioni për projektligjin “Për statusin e gjyqtarëve dhe të prokurorëve në Republikën e Shqipërisë”, www.reformanedrejtesi.al/sites/default/files/relacioni-1.pdf .

   

• Dispozita të lidhura

  Kushtetuta:
  - Neni 147/1 i Kushtetutës.
  - Neni 149/1 i Kushtetutës.
  - Nenet 147/a, pika 1, shkronjat “b” dhe “ç”, 149/a, pika 1, shkronjat “b” dhe “ç” të Kushtetutës.

  Ligji:
  - Ligji nr. 96/2016, “Për statusin e gjyqtarëve dhe të prokurorëve në RSH”, nenet 100-147.
  - Ligji nr. 115/2016 “Për organet e qeverisjes së sistemit të drejtësisë”, ndryshuar me ligjin nr.47/2019, nenet 100 dhe 192, nenet 83/1 dhe 182/1, nenet 97 dhe 189.
  - Ligji nr.44/2015, “Kodi i Procedurave Administrative i Republikës së Shqipërisë”, nenet 104, 167.
  - Ligji nr. 8577, datë 10.2.2000, “Për organizimin dhe funksionimin e Gjykatës Kushtetuese”, i ndryshuar, neni 72, pika 6.

  Vendime
  - Vendime të Gjykatës Kushtetuese nr.11, datë 2.4.2008; nr.7, datë 9.3.2009; nr. 23, datë 23.7.2009; nr.38, datë 30.12.2010.
  - Vendimi Unifikues i Kolegjeve të Bashkuara të Gjykatës së Lartë, nr.2, datë 3.11.2014, E.B. kundër prokurorisë së krimeve të rënda, Parashkrim të ekzekutimit të vendimit penal, parag. 18.

   

• Akte nënligjore
  Asnjë koment
• Vendime
  Asnjë koment
• Bibliografia
  Asnjë koment
• Arkiva

  Kushtetuta:
  - Kushtetuta, nenet 140 dhe 149, pika 2 të Kushtetutës, përpara ndryshimit me ligjin nr. 76/2016;

  Ligje:
  - Ligji nr. 9877/2008, “Për organizimin e pushtetit gjyqësor në Republikën e Shqipërisë”, i ndryshuar.
  - Ligji nr. 8811/2001, “Për organizimin dhe funksionimin e Këshillit të Lartë të Drejtësisë”, i ndryshuar.
  - Ligji nr. 8678/2001, “Për organizimin dhe funksionimin e Ministrisë së Drejtësisë”, i ndryshuar.
  - Ligji nr. 8737/2001, “Për organizimin dhe funksionimin e prokurorisë në Republikën e Shqipërisë”, i ndryshuar.

  Akte nënligjore
  - Vendimi nr. 137, datë 21.2.2003 iKLD-së, “Rregullore për procedimin disiplinor të gjyqtarëve”.