Përmbajtja

• Koment
  • Qëllimi

    1. Neni 99 qëështë dhe neni i fundit i kreut III “Procedura e vlerësimit” përcakton detyrimin për Këshillin e Lartë Gjyqësor dhe Këshillin e Lartë të Prokurorisë (Këshillat) të hartojnë dhe të publikojnëçdo tre vjet një raport periodik për sistemin e vlerësimi të magjistratëve. Bashkë me nenin 98 (dy nenet përbërëse të seksionit IV “Raportimi dhe transparenca”) synojnë që raportet periodike apo vjetore të publikuara nga Këshillat të bëjnë transparent procesin e vlerësimit duke garantuar përgjegjshmëri dhe llogaridhënie të organeve dhe personave që kryejnë vlerësimin e performancës.

                                                                                                                                  

  • Objekti

    2. Neni 99 është një prej dispozitave të seksionit IV, “Raportimi dhe transparenca”, që përshkruan informacionin që duhet të pasqyrohet në raportin periodik të Këshillave. Informacioni që duhet të përfshihet në raportin periodik, listuar në këtë nen nuk ka natyrë shteruese por rekomanduese, pasi cilëson se në raport duhet të pasqyrohet të paktën ky informacion, i.e.

    “a) përshkrim i përgjithshëm i vlerësimeve të kryera gjatë periudhës që mbulon ky raport; b) analiza e përfundimeve të vlerësimit, duke identifikuar dobësitë dhe përparësitë e trupës së magjistratëve dhe të sistemit gjyqësor ose prokurorisë; c) analiza e efikasitetit të rekomandimeve të miratuara në periudhën raportuese pararendëse; ç) rekomandimet për masat që duhen marrë për të kapërcyer dobësitë e identifikuara.”

     

  • Komente për çështje të ndryshme të dispozitës

    Vlerësimi i magjistratit

    3. Pjesa IV e Ligjit për Statusin “Vlerësimi për magjistratin” nis me nenin 68 “Qëllimet e vlerësimit të magjistratit” dhe përmbyllet me nenin 99 “Raporti periodik për sistemin e vlerësimit”. Të dyja këto nene lidhen me njëri-tjetrin pasi informacioni i publikuar në raportin periodik së pari duhet të tregojë nëse sistemi i vlerësimit i ka arritur qëllimet e vlerësimit. Më pas, të gjitha nenet vijuese të pjesës IV gjejnë zbatim në hartimin e raportit periodik. Ndaj dhe duke e konsideruar nenin 99 si nenin përmbyllës të procesit të vlerësimit etik dhe profesional të magjistratit gjejmë me vend të përmendim disa përfundime përsa i përket sistemit të vlerësimit të magjistratëve dhe risive që solli Ligji për Statusin. Këto përfundime përmblidhen si në vijim:

    • Sistemi i vlerësimit tashmë rregullohet në legjislacionin parësor.
    • Sipas parashikimeve të Kushtetutës dhe të Ligjit për Statusin institucionet e reja të qeverisjes (Këshilli i Lartë Gjyqësor dhe Këshilli i Lartë i Prokurorisë), interalia janë kompetente edhe për vlerësimin etik dhe profesional të gjyqtarëve dhe prokurorëve.
    • Planifikimi dhe raportimi mbi sistemin e vlerësimit parashikohet të bëhet në baza vjetore për të siguruar transparencën e proceseve dhe llogaridhënien e institucioneve të qeverisjes.
    • Të gjithë magjistratët nga të gjitha nivelet i nënshtrohen vlerësimit etik dhe profesional, duke përfshirë gjyqtarët e Gjykatës së Lartë dhe prokurorët e Prokurorisë së Përgjithshme.
    • Anëtarët gjyqtarë të KLGJ-së dhe anëtarët prokurorë të KLP-së vlerësohen sipas rregullave të përcaktuara nga Këshillat për punën e tyre si anëtarë të Këshillave.
    • Ligji për Statusin prezanton një skemë vlerësimi për magjistratët të bazuar në kritere të qarta, transparente, të cilat lejojnë një vlerësim të orientuar drejt performancës dhe në përputhje me standardet ndërkombëtare.
    • Ligji për Statusin gjithashtu parashikon rregulla të qarta që garantojnë të drejtën e ankimimit të vendimit të Këshillit.

    4. Analiza e pasqyruar në raportin periodik për sistemin e vlerësimit sipas përcaktimeve të këtij neni, përveç sa u shpjegua më lart, ka dhe një rol thelbësor në identifikimin e dobësive dhe të përparësive të trupës së magjistratëve dhe të sistemit gjyqësor ose të prokurorisë. Rekomandimet që duhet të jepen në raportin periodik duhet të synojnë të paraqesin zgjidhje për hapat që duhet të ndërmerren për të kapërcyer dobësitë e identifikuara dhe për të rritur efikasitetin e sistemit gjyqësor dhe të prokurorisë.

     

     

  • Konteksti historik

    5. Përpara miratimit të Ligjit për Statusin, ekzistonte një tërësi ligjesh që rregullonte vlerësimin e gjyqtarëve dhe prokurorëve. Baza ligjore për vlerësimin e gjyqtarëve përbëhej nga:ligji nr. 9877, datë 18.2.2008, “Për organizimin e pushtetit gjyqësor në Republikën e Shqipërisë” (i shfuqizuar);ligji nr. 8811, datë 17.5.2001, “Për organizimin dhe funksionimin e “Këshillit të Lartë të Drejtësisë” (KLD), i cili në nenin 2, shkronja “dh” përcakton se KLD-ja vendos kritere për vlerësimin e gjyqtarëve, kontrollon dhe garanton procesin e vlerësimit dhe shqyrton ankimet e gjyqtarëve për vlerësimin e tyre; vendimi nr. 261/2, datë 14.4.2010 i KLD-së, “Për sistemin e vlerësimit të gjyqtarëve”.Ndërsa, për vlerësimin e prokurorëve ishte ligji nr. 8737, datë 12.2.2001, “Për organizimin dhe funksionimin e prokurorisë në Republikën e Shqipërisë” (i shfuqizuar). Në këtë ligj përcaktohej se vlerësimi i punës së prokurorit bëhet paraprakisht nga drejtuesi i prokurorisë, gjë që shërben për vlerësimin final të bërë nga Prokurori i Përgjithshëm.

    6. Në Analizën e Sistemit të Drejtësisë, Grupi i Ekspertëve të Nivelit të Lartë pranë Komisionit të Posaçëm Parlamentar për Reformën në Sistemin e Drejtësisë ka vërejtur se:“...vlerësimi i performancës etike dhe profesionale të gjyqtarëve mund të ofrojë këndvështrime të rëndësishme për integritetin e tyre dhe standardet e tyre etike. Përgjegjësia për vlerësimin e gjyqtarëve të shkallës së parë dhe apelit i takonte KLD-së (Gjyqtarët e Gjykatës së Lartë nuk vlerësoheshin sipas ligjit të vjetër)”[1]. Ndërsa vlerësimi i punës dhe i aftësive profesionale e morale të prokurorit bëhej nga drejtuesi i prokurorisë në formën e një akti të shkruar[2]. Drejtuesi i Prokurorisë përshkruante veprimtarinë e prokurorit, duke bërë një vlerësim të përgjithshëm dhe ia paraqiste prokurorit që vlerësohet, për t’u njohur dhe për t’u shprehur mbi të. Më pas, vlerësimi i paraqitej Drejtorisë së Inspektimit dhe Burimeve Njerëzore të Prokurorisë së Përgjithshme dhe Këshillit të Prokurorisë[3].Sipas gjetjeve në Analizën e Sistemit të Drejtësisë, ligjet e mëparshme nuk parashikonin shprehimisht dhe mjaftueshëm çështjet që lidhen me kriteret, procedurat dhe kompetencat përvlerësimin profesional të gjyqtarëve dhe prokurorëve.

    7. Për më shumë, në të shkuarën, vlerësimi i gjyqtarëve nuk kryhej në kohë. Në vitin 2012 dhe 2013, u vlerësuan vitet 2005-2006 dhe në vitin 2014 u vlerësuan vitet 2007-2009. Ndërsa sipas nenit 171, paragrafi 1 i Ligjit për Statusin, parashikon se KLD-ja duhet të përfundonte vlerësimin e gjyqtarëve të shkallës së parë dhe të apelit për periudhën 2007-2012 (sipas rregullave para hyrjes në fuqi të Ligjit për Statusin). Ndërkohë procesi i vlerësimit mbeti në fazën fillestare dhe ka përfunduar vetëm për periudhën 2007- 2009[4].Vlerësimi për punën e gjyqtarëve të kryer shumë kohë më parë, përbën disavantazh për sistemin e vlerësimit^[5].Kjo situatë mund të përbëjë pengesë për rritjen në detyrë të gjyqtarit dhe për rritjen profesionale.

    8. Ligji për Statusin solli rregullim uniform për vlerësimin e gjyqtarëve dhe prokurorëve të të gjitha shkallëve të gjykimit (duke përshirë dhe gjyqtarët e Gjykatës së Lartë). Si dhe duke vendosur kriterin e përvojës profesionale, përcaktoi edhe periudhën kohore të vlerësimit një herë në pesë vjet për magjistratë me mbi 15 vjet përvojë pune.

     

    [1]Shihvendimin e KLD-së nr. 261/2, datë 14.4.2010, “Mbi sistemin e vlerësimit të gjyqtarëve”, neni 2.

    [2]Shih Rregulloren e Prokurorisë, “Për sistemin e vlerësimit të punës dhe të aftësive profesionale e morale të prokurorëve”.

    [3]Shih Analizën e Sistemit të Drejtësisë në Shqipëri, fq. 265.

    [4]Raport mbi Gjendjen e Sistemit Gjyqësor dhe Veprimtarinë e Këshillit të Lartë Gjyqësor për vitin 2018, KLGJ, fq. 9.

    [5]Shih Raportin për vlerësimin individual të gjyqtarëve në Shqipëri i SEJ të hartuar nga prof.dr.AnneSanders, viti 2015, fq. 21.

     

  • Legjislacioni ndërkombëtar

    9. Për hartimin e Ligjit për Statusin dhe konkretisht për dispozitat mbi vlerësimin e magjistratëve, ligjvënësi ka pasur parasysh Opinionin Konsultativ të Këshillit të Gjyqtarëve EuropianëCCJE nr. 17 (2014), Mbi Vlerësimin e Punës së Gjyqtarëve, Cilësinë e Drejtësisë dhe Respektin për Pavarësinë e Gjyqësorit

     

• Standarde ndërkombëtare/ Referenca ndërkombëtare/ Shembuj nga praktikat më të mira

  10. Opinioni i CCJE-së nr. 17 (2014), “Mbi vlerësimin e punës së gjyqtarëve, cilësinë e drejtësisë, dhe respektin për pavarësinë e gjyqësorit” (version në gjuhën angleze https://rm.coe.int/16807481ea,vizituar për herë të fundit në datën 23.8.2019).

  11. Standards for the Evaluation and Irremovability of Judges, https://www.encj.eu/node/256 (vizituar për herë të fundit në datën 28 maj 2020).

  12. European Network of Councils for the Judiciary, Reporton Minimum standards regarding evaluation of professional performance and irremovability of members of the judiciary 2012-2013. Raporti i aksesueshëm në këtë link: https://www.encj.eu/images/stories/pdf/ëorkinggroups/final_report_encj_project_minimum_standards_iii_corrected_july_2014.pdf

   

   

• Materiale legjislative

   - Relacioni për projektligjin “Për statusin e gjyqtarëve dhe të prokurorëve në Republikën e Shqipërisë”.

  - Analizë e Sistemit të Drejtësisë në Shqipëri, qershor 2015, hartuar nga Grupi i Ekspertëve të Nivelit të Lartë pranë Komisionit të Posaçëm Parlamentar për Reformën në Sistemin e Drejtësisë.

• Dispozita të lidhura

  Ligji:

  - Ligji nr. 842/2016, “Për statusin e gjyqtarëve dhe prokurorëve”, kreu III, “Procedura e vlerësimit”, nenet77; 84; 85; 90; 91; 93.

   

• Akte nënligjore
  Asnjë koment
• Vendime
  Asnjë koment
• Bibliografia

  - Raport i Këshillit të Lartë Gjyqësor mbi Gjendjen e Sistemit Gjyqësor dhe Veprimtarinë e Këshillit të Lartë Gjyqësor për vitin 2018.

   

• Arkiva

  - Vendiminr. 263, datë 21.11.2019, “Për miratimin e rregullave plotësuese të vlerësimit të gjyqtarëve”, i Këshillit të Lartë Gjyqësor.