KOMENTARI ELEKTRONIK
KODI I DREJTËSISË PENALE PËR TË MITUR   |   37/2017

Neni 47: Raporti i vlerësimit individual

Miratuar me ligjin 37, me datë 30/03/2017
Neni Para Neni Pas

1. Prokurori/gjykata në procesin e vlerësimit të të miturit mbështetet në nivelin e zhvillimit, mënyrën e jetesës, edukimin dhe kushtet e zhvillimit, arsimimin, gjendjen shëndetësore, mjedisin familjar dhe kushtet e tjera të të miturit, të cilat e lejojnë për të vlerësuar karakteristikat e personalitetit të të miturit, të sjelljes dhe të nevojave të tij, përfshirë edhe nevojat e veçanta.

2. Në raportin e vlerësimit individual pasqyrohen karakteristikat individuale të të miturit, të parashikuar në nenin 22 të këtij Kodi.

3. Raporti i vlerësimit individual përshkruan nevojat e veçanta të të miturit, rrezikun e kryerjes së veprës penale, si dhe elemente të tjera në varësi të rastit dhe rekomandon masat e duhura për të nxitur zhvillimin dhe integrimin e tij në shoqëri.

4. Prokurori/gjykata kërkojnë në mënyrë të detyrueshme përgatitjen dhe mbajtjen parasysh të raportit të vlerësimit individual kur:

a. përcaktohet masa alternative e shmangies;

b. caktohet lloji i dënimit;

c. ekzekutohet vendimi i dënimit; si dhe

ç. shqyrtohet kërkesa për lirimin me kusht.

5. Prokurori/gjykata bën kujdes që afati i përgatitjes së raportit të mos bëhet pengesë për ecurinë dhe afatet e çështjes penale konkrete.

6. Në fazat e parashikuara nga shkronja “a” dhe “b”, të pikës 4, të këtij neni, raporti i vlerësimit individual përgatitet nga eksperti/grupi i ekspertëve ose nga Shërbimi i Provës, sipas parashikimeve të nenit 22 të këtij Kodi. Në rastet e parashikuara nga shkronja “c” dhe “ç”, të pikës 4, të këtij neni, ky raport përgatitet nga Institucioni i Ekzekutimit të Vendimeve Penale (IEVP) për të miturit dhe/ose Shërbimi i Provës. Sipas rastit, organet e mësipërme, në përgatitjen e raportit të vlerësimit individual marrin edhe mendimin e Njësisë për Mbrojtjen e të Drejtave të Fëmijës.

7. Gjatë kryerjes së vlerësimit individual të të miturit, eksperti ose grupi i ekspertëve, përfaqësuesi i Shërbimit të Provës, Institucioni i Ekzekutimit të Vendimeve Penale ose, sipas rastit, Njësia për Mbrojtjen e të Drejtave të Fëmijës, takohet lirisht me të pandehurin e mitur dhe merr të gjithë informacionin e nevojshëm nga çdo person fizik ose/dhe juridik publik ose/dhe privat që e konsideron si ndihmës në këtë proces.

8. Raporti i vlerësimit individual merret parasysh në çdo fazë të procedimit penal. Informacioni i dhënë në një raport të mëparshëm merret parasysh në procesin e përgatitjes së një raporti tjetër të vlerësimit individual në çdo fazë të mëtejshme të procedimit penal.

9. Metodologjia, rregullat dhe standardet e përgatitjes së raportit të vlerësimit individual, të parashikuara nga ky nen, përcaktohen sipas legjislacionit në fushat përkatëse.

Përmbajtja

    • 1. Neni 47 i KDPM synon të specifikojë rregullat e procesit të vlerësimit individual të të miturit duke ndaluar me kujdes në një renditje të kushteve dhe premisave mbi të cilat duhet të mbështeten gjykata dhe prokuroria për të konkluduar në evidentimin e personalitetit të të miturit dhe përcaktimin e nevojave të tij. Neni ndalet në elementët teknik të formatimit të raportit të vlerësimit individual duke synuar që të disiplinojë përmbajtjen e tij duke dhënë në detaje modelin që u duhet institucioneve që e përgatisin këtë dokument të rëndësishëm. Nga ana tjetër, ky nen lehtëson organet e drejtësisë duke përcaktuar rastet se kur është i nevojshëm të përgatitet, por edhe të merret në konsideratë raporti i vlerësimit individual. Po ashtu, ligjvënësi i përcakton prokurorit edhe gjyqtarit arsyet dhe rrethanat se kur duhet të merret parasysh raporti i vlerësimit individual.

      2. Një nga synimet e nenit 47 është përcaktimi i hapave proceduralë që duhet të ndiqen gjatë kryerjes së vlerësimit individual të të miturit dhe mënyrën e koordinimit të punës së insititucioneve kompetente. Ky nen evidenton edhe rëndësinë që ka raporti i vlerësimit individual si një dokument që merret parasysh në faza të ndryshme të procesit të drejtësisë penale për të mitur.

      3. Në tërësi, neni 47 synon që të jetë gjithpërfshirës lidhur me subjektet dhe metodën e përgatitjes së raportit të vlerësimit individual. Është me rëndësi të mbahet në vëmendje se çdo vlerësim bëhet duke u fokusuar në rezultatet e fëmijës.

    • 4. Neni 47 është i organizuar me një strukturë me nëntë paragrafë. Në secilin prej tyre, me një gjuhë herë deklarative e herë përshkruese, sanksionohen rregulla të rëndësishme që lidhen me përgatitjen dhe marrjen parasysh të raportit të vlerësimit individual të të miturve në procesin e drejtësisë penale.

      5. Neni 47 pasi inicion me rolin e gjykatës dhe të prokurorisë në procesin e vlerësimit individual të të miturve analizon njërën pas tjetrës të gjitha premisat që duhet të merren parasysh në këtë vlerësim, të tilla si kushtet dhe mënyra e jetesës, moshën, personalitetin, kushtet e zhvillimit, arsimimin, gjendjen shëndetësore, mjedisin familjar ku është rritur i mituri, e të tjera.

      6. Raporti i vlerësimit individual mund të ketë një strukturim të rregullave në tre grupe: Grupin e parë e përmbëjnë rregullat me natyrë procedurale; grupin e dytë e përbëjnë rregullat që efektojnë parimet e drejtësisë penale për të mitur dhe grupin e tretë e përbëjnë rregullat me karakter referues.

    • 7. Neni 47 në pikën 1 rendit disa piketa që e ndihmojnë gjykatën dhe prokurorinë që të vlerësojë karakteristikat dhe personalitetin e të miturit duke bërë balancën e duhur midis sjelljes së tij dhe nevojave me karakter të përgjithshëm apo të veçantë të të miturit.

      8. Me shprehjen "mbështetet në nivelin e zhvillimit" të përdorur në pikën 1 të nenit 47 kuptojmë se prokurori/gjykata në procesin e vlerësimit të të miturit mbështetet në nivelin e zhvillimit. Zhvillimi njohës, konjitiv nënkupton zhvillimin e intelektit të përgjithshëm, por në të njëjtën kohë edhe zhvillimin e perceptimit, të përqëndrimit, të kujtesës, zhvillimin e të folurit dhe të mendimit nga koncepte të thjeshta në ato abstrakte. Zhvillimi emocional nënkupton zhvillimin e tërësisë së emocioneve ndaj vetes dhe të tjerëve. Zhvillimi social-shoqëror përfshin njohjen e mënyrave të sjelljes që na japin mundësi të hyjmë në shoqëri me të tjerët dhe rregullojnë e përshtasin jetën e individit në komunitet. Zhvillimi njerëzor i një individi është pasojë e veprimit të ndërsjelltë midis maturimit biologjik dhe përvojës së fituar duke mësuar.

      9. Me shprehjen "karakteristikat e personalitetit të të miturit, të sjelljes dhe të nevojave të tij" të përdorur në paragrafin 1 të nenit 47 do të kuptojmë se prokurori/gjykata në procesin e vlerësimit të të miturit mbështetet në karakteristikat e personalitetit të të miturit, të sjelljes dhe të nevojave të tij. Personaliteti mund të përkufizohet si një tërësi e organizuar dhe dinamike e karakteristikave të një personi. Të gjitha proceset psikike, siç janë: të perceptuarit, të menduarit, ndjenjat, të mësuarit, motivet etj., janë të lidhura ngushtë njëra me tjetrën, pra varen njëra nga tjetra dhe ndikojnë në njëra tjetrën. Individi, duke kaluar nëpër këto procese psikike, gjatë periudhave të ndryshme të jetës, formon veti të caktuara personale. Duke i vërejtur këto veti gjatë aktivitetit të individit, bie në sy mënyra e veçantë e sjelljeve, që është karakteristike për të. "Sjellja" mund të përkufizohet si mënyra se si vepron i mituri në jetë, në shoqëri, në shkollë etj; qëndrimi i tij në marrëdhënie me të tjerët ose kundrejt detyrave e në rrethana të caktuara. "Nevoja" mund të përkufizohet si diçka që është e domosdoshme për të plotësuar kërkesat e jetës së përditshme ose shoqërore, diçka e domosdoshme, pa të cilën nuk mund të bëhet; diçka që duhet për jetën e të miturit, ose mungesa e diçkaje, që krijon një gjendje të vështirë tek i mituri, sa të kërkojë ndihmën e dikujt a të diçkaje; ajo që e shtyn të veprojë në një drejtim të caktuar, duke përfshirë çdo dëmtim që shkakton vuajtje të të miturit ose që ka gjasa t’i shkaktojë vuajtje, aftësia e pindërve për të përmbushur nevojat e të miturit si dhe ndikimin e familjes në kuptimin e gjerë. Pra, me anë të raportit të vlerësimit individual synohet të jepet një përshkrim i individit si zhvillimi, karakteristikat e personalitetit, elementëve të sjelljes së tij/saj dhe nevojave specifike të tij/saj.

      10. Me togfjalëshin "nevojat e veçanta" që përdoret në paragrafët 1 dhe 3 të nenit 47 kuptojmë se individë të veçantë kanë nevoja të veçanta si rrjedhojë e karakteristikave individuale ose specifikave të rastit që trajtohet nga drejtësia. Me nevojë të veçantë kuptojmë një nevojë që është karakteristike vetëm për atë të mitur, ajo që lidhet vetëm me të dhe që e dallon atë nga të tjerët. Të tilla mund të jenë nevoja që lidhen me të miturit që kanë aftësi të ndryshme nga të tjerët, qoftë në formën e nevojave për shërbime mbështetëse teknike e mjekësore të specializuara, për të miturit që kanë vështirësi apo pamundësi në shikim, dëgjim, në procesin e lëvizjeve motore, në procesin e kryerjes së terapive të përhershme shëndetësore, për shembull transfuzione periodike të gjakut, e të tjera të ngjashme me to. Po ashtu, tek nevojat e veçanta mund të radhiten edhe nevojat që vijnë tek të miturit në formën e dhuntive apo prirjeve me karakter artistik, sportiv, shkencor, e të tjera, të cilat janë pjesë e veprimtarisë së tyre të përditshme ose të herë pas hershme. Nevojat e veçanta mund t'i referohen mungesës së arsimimit të të miturit, për shembull kur nuk ka aftësi për të shkruar ose lexuar për shkak të mungesës së arsimimit.

      11. Në paragrafin 2 të nenit 47 ndiqet një sistem referimi brenda vetë KDPM tek neni 22. Ky nen në paragrafin 2 të tij trajton karakteristikat individuale të të miturit çka lidhet me shpjegimin që bën neni 47 në paragrafin 2 lidhur me karakteristikat individuale të të miturit dhe mënyrën e vlerësimit dhe marrjes në konsideratë të tyre nga gjykata e prokuroria. Për këtë arsye, neni 47 paragrafi 2 duhet të shihet në lidhje të ngushtë me nenin 22, paragrafi 2 dhe 3 të tij. Në paragrafin 3 të nenit 47 përdoret shprehja "masat e duhura për të nxitur zhvillimin e tij në shoqëri". Raporti duhet të përmbajë sugjerime ose ngritja e strategjive mbështetëse për nxitjen e zhvillimit të mëtejshëm social dhe personal të të miturit. Evidentohen nevojat për trajtime dhe terapi të ndryshme psikologjike, edukative, mjekësore dhe rritja e kapacitetit personal të të miturit. Gjithashtu në hartimin e raportit individual duhet të pasqyrohen qartë programet me karakter edukativ ose tjetër, që janë të përshtatshme për rastin dhe që mund të gjenden në zonën, qytetin, vendin ku jeton i mituri. Është e rëndësishme të kujtojmë se të miturit në konflikt me ligjin duhet të trajtohen si fëmijë në rrethana të vështira dhe qasja e masave të rekomanduara duhet të synojë të adresojë dobësitë e fëmijëve dhe të sigurojë rehabilitimin e tyre. Rehabilitimi i shkelësve të rinj duhet të jetë një prioritet në sistemin e drejtësisë penale, ndërkohë që riintegrimi efektiv dhe kujdesi i mëpasshëm i duhur konsiderohen vendimtarë në zvogëlimin e recidivizmit. Prandaj, masat e duhura duhet të shihen gjithashtu si një program rehabilitimi i individualizuar i cili konsiderohet si një instrument kyç për promovimin e riintegrimit të fëmijëve të përfshirë në veprimtari kriminale.

      12. Paragrafi 4 i nenit 47 rendit katër arsyet pse prokurori ose gjykata duhet të kërkojnë në mënyrë të detyrueshme përgatitjen dhe mbajtjen parasysh të raportit të vlerësimit individual. Raporti i vlerësimit individual të të miturit shihet si i domosdoshëm në të gjitha rastet kur gjykata ose prokuroria janë para detyrës për përcaktimin e masës alternative të shmangies ose të llojit të dënimit, sepse në varësi të karakteristikave individuale të të miturit, të rrezikshmërisë së tij shoqërore, të mundësisë së të miturit për t'u rehabilituar caktohet nëse do të vendoset shmangia e tij nga ndjekja penale, dhënia e një alternative dënimi jo me burgim apo vendosjen e kufizimit të lirisë së të miturit. Në varësi të kësaj, gjykata ose prokuroria do të vendosin mënyrën e ekzekutimit të vendimit të dënimit ose do vendosin nëse do të pranojnë ose jo kërkesën për lirimin me kusht.

      13. Paragrafi 4 duhet të lexohet i lidhur ngushtë me paragrafin 6 të nenit 47 i cili specifikon se në rastin e caktimit të masës alternative të shmangies ose të llojit të dënimit raporti i vlerësimit individual përgatitet nga eksperti/grupi i ekspertëve ose nga Shërbimi i Provës. Po ashtu, paragrafi 6 i nenit 47 sanksionon se në rastin e caktimit të mënyrës së ekzekutimit të vendimi të dënimit ose nëse do vendoset për lirimin me kusht, raporti i vlerësimit individual bëhet nga Institucioni i Ekzekutimit të Vendimeve Penale (IEVP) për të miturit dhe/ose Shërbimi i Provës, përsëri sipas rregullave të përcakuara në nenin 22 paragrafi 2 i KDPM. Vlen të theksohet se në të dyja situatat merret mendim edhe prej Njësisë për Mbrojtjen e të Drejtave të Fëmijës. Ligjvënësi përdor shprehjen "sipas rastit", për të lënë të kuptohet se mendimi i Njësisë për Mbrojtjen e të Drejtave të Fëmijës nuk është i detyrueshëm, por vlerësohet rast pas rasti nga gjykata, prokuroria ose nga institucionet dhe ekspertët që përgatisin raportin.

      14. Paragrafi 5 i nenit 47 sanksionon parimin se procesi i drejtësisë për të mitur duhet të jetë sa më i shpejtë dhe sa më efikas, sepse drejtësia në mënyrë të veçantë për të miturit nuk duhet të jetë e vonuar. Prokurori ose gjykata ngarkohen me detyrën që të bëjnë kujdes që afati i përgatitjes së raportit të mos bëhet pengesë për ecurinë dhe afatet e çështjes penale konkrete. Për më tepër, duke pasur parasysh se rehabilitimi është qëllimi i parë i drejtësisë për të mitur, raporti i përgatitur në kohën e duhur dhe qasja profesionale është me rëndësi të madhe. Kjo detyrë mund të përmbushet nga këto institucione duke ju caktuar afate organeve që kanë detyrën e përgatitjes së raporteve të vlerësimit individual.

      15. Në paragrafin 7 të nenit 47 përdoret shprehja "takohet lirisht me të pandehurin e mitur" me të cilën duhet kuptuar se hartimi i raportit individual bëhet pa e kufizuar veten ose të miturin, pa u shtrënguar nga të tjerët, me vullnet të lirë, pa pengesë; pa druajtje, në mënyrë të lirë e të pavarur. Për këtë bëhet kompromis në favor të interesit të të miturit si për shembull, caktimi i ambjentit, orarit, frekuecës së takimeve etj., pa cenuar cilësinë dhe vërtetësinë e raportit.

      16. Paragrafi 9 i nenit 47 ndjek një linjë tjetër referuese. Kështu, përmbajtja e nenit 47 lidhet me procesin e vlerësimit individual të të miturit parashikuar në ligje të tjera të veçanta. Kjo pikë nuk i liston ligjet dhe nenet e tyre në mënyrë të shprehur, por e lë këtë në mënyrë të nënkuptuar. Nisur nga analiza e ligjeve që trajtojnë raste dhe rregulla për përgatitjen e raportit individual të të miturit mund të përmendim se paragrafi 9 i nenit 47 duhet të zbatohet i lidhur ngushtë me:

      a) Nenin 31/8 të ligjit Nr.8331, datë 21.4.1998 (Ndryshuar me ligjin nr. 10024, datë 27.11.2008) Për Ekzekutimin e Vendimeve Penale. Sipas këtij neni me titull “Raporti i shërbimit të provës para vendimit” nënvizon se shërbimi i provës, me kërkesë të prokurorit, paraqet një raport për vlerësimin e rrethanave shoqërore, për të ndihmuar marrjen e vendimeve gjatë fazës së hetimeve paraprake. Raporti duhet të përmbajë informacion dhe të dhëna për personalitetin e shkelësit të ligjit, punësimin e mëparshëm, sjelljen e nivelin arsimor dhe faktorët që ndikojnë apo mund të ndikojnë në sjelljen e tij, me qëllim që të ndihmojë gjykatën në vlerësimin e duhur të dënimit alternativ. Raporti mbështetet në fakte, duhet të jetë i paanshëm dhe objektiv, si dhe dërgohet brenda kohës së caktuar nga gjykata. Raporti duhet të përmbajë edhe rekomandimin e shërbimit të provës për dënimin e përshtatshëm alternativ për personin, për integrimin e tij në shoqëri dhe parandalimin e kryerjes së veprave të tjera penale";

      b) Nenet 10, 11, 11/3 dhe 32 të Ligjit Nr. 8328, datë 16.4.1998 Për të Drejtat dhe Trajtimin e të Dënuarve me Burgim dhe të Paraburgosurve[1]. Në nenin 10 parashikon: “Individualizimi i trajtimit: Trajtimi i të paraburgosurit dhe të dënuarve duhet të bëhet sipas kriterit të individualizimit në përputhje me gjendjen dhe karakteristikat individuale të secilit të dënuar. Individualizimi i trajtimit bëhet duke vlerësuar nevojat individuale psikologjike, shoqërore, të moshës, gjinore, gjendjen shëndetësore, orientimin seksual ose identitetin gjinor, situatën kulturore dhe ekonomike, mjedisin ku ka jetuar i paraburgosuri ose i dënuari, faktorët e riskut dhe motivimin për t’u përfshirë në veprimtaritë që organizohen në institucion. Vëzhgimi bëhet në fillim të trajtimit dhe rezultatet e tij verifikohen vazhdimisht gjatë ekzekutimit, duke bërë përshtatjet e duhura në bashkëpunim me të dënuarin.” Neni 11 parashikon: “Programi dhe realizimi i trajtimit: Pas procesit të vlerësimit bëhet programimi i trajtimit, në bashkëpunim me të paraburgosurin ose të dënuarin. Për çdo të paraburgosur dhe të dënuar hartohet plani i riintegrimit, ndërsa për kategoritë e veçanta të të paraburgosurve dhe të dënuarve hartohet programi individual i trajtimit duke mbajtur parasysh edhe nevojat specifike të tyre. Rëndësi e veçantë i kushtohet trajtimit psiko-social të të paraburgosurve dhe të dënuarve të mitur, të rinjve 18 deri 21 vjeç, grave, personave me çrregullime të shëndetit mendor, të pasura ose të fituara gjatë burgimit, personave me aftësi të kufizuar, personave me orientim seksual të ndryshëm, personave me sëmundje kronike ose në varësi të drogës, të moshuarve, personave të dënuar me dënime afatgjatë, personave që i përkasin minoriteteve etnike ose gjuhësore, shtetasve të huaj dhe personave pa shtetësi.” Neni 11/3 parashikon: "Për çdo të mitur të paraburgosur ose të dënuar përgatitet një plan individual rehabilitimi dhe riintegrimi, i cili merr në konsideratë arsimin e tij, vlerësimin psikologjik, situatën emocionale, dëshirat dhe mundësitë e tij/saj për të ndjekur kurse profesionale ose për të avancuar në arsim.” Neni 32 parashikon “Trajtimi”: Trajtimi i të paraburgosurve dhe i të dënuarve bëhet duke siguruar mjediset dhe mjetet e përshtatshme, si dhe në përputhje me të dhënat e personalitetit të tyre. Objektivat e trajtimit psiko-social synojnë zhvillimin e aftësive e të shprehive individuale për t’u riintegruar në shoqëri, nëpërmjet përfshirjes së të paraburgosurve dhe të dënuarve në programet e arsimimit, formimit profesional, punësimit, veprimtarive kulturore, sportive, këshillimin psikologjik e social.”;

      c) Neni 46 i ligjit Nr. 18/2017 Për të Drejtat dhe Mbrojtjen e Fëmijës, i cili parashikon: “Bashkitë janë përgjegjëse për ngritjen në nivel bashkie dhe në nivel njësie administrative në varësi të tyre të strukturave përkatëse për mbrojtjen e fëmijës, në zbatim të standardeve dhe, nëpërmjet tyre, të një sistemi të integruar të mbrojtjes së fëmijës, duke siguruar, ndërmjet të tjerash: ... e) zbatimin e procedurës për menaxhimin e rasteve të fëmijës në nevojë për mbrojtje, si dhe për ngritjen e koordinimin e sistemit të referimit, raportimit, të marrjes në mbrojtje dhe të ndjekjes së rasteve të fëmijës në nevojë për mbrojtje nëpërmjet strukturave të saj...”;

      d) Neni 4, paragrafi 33 të Ligjit Nr. 40/2016 datë 14.4.2016 “Për Urdhrin e Psikologut në Republikën e Shqipërisë” i cili parashikon: “Vlerësimi biopsikosocial” është një proces vlerësimi i faktorëve të ndryshëm dhe të ndërvarur, të cilët dëmtojnë aftësinë e një individi për të kryer veprimtari të jetës së përditshme dhe për të marrë pjesë në shoqëri në kushte të barabarta me të tjerët. Këta faktorë janë: struktura trupore, funksionet trupore e psikologjike, si dhe faktorë personalë, shoqërorë, ekonomikë dhe kulturorë."

       

      [1] Ndryshuar me ligjin nr. 8758, datë 26.3.2001 botuar në FZ nr.15; Ndryshuar me ligjin nr. 9071, datë 22.5.2003 botuar në FZ nr. 53; Ndryshuar me ligjin nr. 9888, datë 10.3.2008 botuar në FZ nr. 44; Ndryshuar me ligjin nr.10 087, datë 26.2.2009 botuar në FZ nr. 32; Ndryshuar me ligjin nr.40/2014, datë 17.4.2014, botuar në FZ nr. 67.

    • 17. Përpara KDPM, elementë që lidhen me raportin e ekspertit përcaktoheshin në nenin 332 të Kodi i Procedurës Penale i Republikës së Shqipërisë miratuar me ligjin Nr. 7905, datë 21.3.1995 ndryshuar[1] që parashikon: “1. Kërkesës së prokurorit për gjykimin e çështjes i bashkohen: ... ë) raportet me shkrim të ekspertëve”.

      18. Përpara KDPM kemi nenin 31/8 të ligjit Nr.8331, datë 21.4.1998 (Ndryshuar me ligjin nr. 10024, datë 27.11.2008) “Për ekzekutimin e vendimeve penale”; gjithashtu nenet 10, 11, 11/3 dhe 32 të Ligjit Nr. 8328, datë 16.4.1998 Për të drejtat dhe trajtimin e të dënuarve me burgim dhe të paraburgosurve.[2]

      19. Përpara KDPM në nenet 31 -35 të Vendimit nr. 302, datë 25.3.2009 “Për miratimin e rregullores për organizimin e funksionimin e Shërbimit të Provës dhe për përcaktimin e standardeve e të procedurave, për mbikëqyrjen e ekzekutimit të dënimeve alternative”, parashikohet detyrimi për të hartuar dhe paraqitur raportin nga ana e Shërbimit të Provës, me kërkesë të prokurorit ose gjykatës.

      20. Përpara KDPM në pikën 3 të Rregullores së Përgjithshme të Burgjeve parashikohej mënyra e përgatitjes së raportit të vlerësimit të sjelljes së të dënuarit: 3. “... Në raportet e vlerësimit përfshihen respektimi i kërkesave ligjore, vlerësimi i sjelljes së të dënuarit, vlerësimi i riskut, pjesëmarrjae tij në programe rehabilituese dhe ri-integruese ose në programe të tjera brenda institucionit, besueshmëria që paraqet i dënuari për kthimin e tij në institucion, ekzistenca ose jo e masave disiplinore, marrëdhënia me familjen, si dhe çdo aspekt tjetër që ka të bëjë me profilin e të dënuarit.”

       

      [1] Ndryshuar me ligjet: nr. 7977, datë 26.7.1995, 8027, datë 15.11.1995, nr. 8180, datë 23.12.1996, nr. 8460, datë 11.2.1999, nr. 8570, datë 20.1.2000, nr.8602, datë 10.4.2000, nr. 8813, datë 13.6.2002, nr.9085, datë 19.6.2003, nr. 9187, datë 12.2.2004, nr. 9276, datë 16.9.2004, nr. 9911, datë 5.5.2008, nr. 10 054, datë 29.12.2008, nr. 145/2013, datë 2.5.2013, nr. 21/2014, datë 10.3.2014, nr.99/2014, datë 31.7.2014, nr. 35/2017, datë 30.3.2017; vendimet e Gjykatës Kushtetuese nr. 55, datë 21.11.1997, nr. 15, datë 17.4.2003 dhe nr. 31, datë 17.5.2012

      [2] Ndryshuar me ligjin nr. 8758, datë 26.3.2001 botuar në FZ nr.15; Ndryshuar me ligjin nr. 9071, datë 22.5.2003 botuar në FZ nr. 53; Ndryshuar me ligjin nr. 9888, datë 10.3.2008 botuar në FZ nr. 44; Ndryshuar me ligjin nr. 10 087, datë 26.2.2009 botuar në FZ nr. 32; Ndryshuar me ligjin nr. 40/2014, datë 17.4.2014, botuar në FZ nr. 67.

    • 21. KONVENTA MBI TË DREJTAT E FËMIJËS Miratuar nga Asambleja e Përgjithshme e Organizatës së Kombeve të Bashkuara më 20 nëntor 1989. 

      22. United Nations Guidelines for the Prevention of Juvenile Delinquency (The Riyadh Guidelines)[1]. 

      23. United Nations Standard Minimum Rules for the Administration of Juvenile Justice (The Beijing Rules)[2]. 

      24. The United Nations Standard Minimum Rules for Non-custodial Measures (The Tokyo Rules)[3].

       

      [1] http://www.un.org/documents/ga/res/45/a45r112.htm

      [2] http://www.ohchr.org/Documents/ProfessionalInterest/beijingrules.pdf

      [3] http://www.ohchr.org/Documents/ProfessionalInterest/tokyorules.pdf

  • Raporte, opinione, rekomandime dhe deklarata 

    25. Recommendation CM/Rec(2008)11 of the Committee of Ministers to member states
    on the European Rules for juvenile offenders subject to sanctions or measures[1]. 

    26. Appendix to Recommendation CM/Rec(2008)11 European Rules for juvenile offenders subject to sanctions or measures and Explanatory memorandum[2]. 

    27. Recommendation CM/Rec(2010)1 of the Committee of Ministers to member states on the Council of Europe Probation Rules[3]. 

    28. Recommendation Rec(2006)2 of the Committee of Ministers to member states on the European Prison Rules[4].

     

    [1] https://wcd.coe.int/ViewDoc.jsp?p=&id=1367113&Site=CM&direct=true

    [2] https://rm.coe.int/168070ce24

    [3] https://www.pmscr.cz/download/mezdoken_European_Probation_Rules.pdf

    [4] http://pjp-eu.coe.int/documents/3983922/on+the+European+Prison+Rules.pdf/e0c900b9-92cd-4dbc-b23e-d662a94f3a96

  • 29. Relacioni për projektligjin "Kodi i Drejtësisë Penale për të Mitur"[1] parashikon: "Drejtësia miqësore për fëmijët nënkupton garantimin e respektit dhe efektivitetin e zbatimit të të gjithë të drejtave të fëmijëve, në nivelin më të lartë të arritshëm, në sistemet e drejtësisë së një vendi. Për këtë, në vecanti, kërkohet që drejtësia të jetë e aksesueshme, e përshtatur sipas moshave, e shpejtë, e fokusuar në nevojat dhe të drejtat e fëmijëve.

    30. Raporti i Implementimit të Planit të Veprimit për Fëmijë 2012- 2015[2], parashikon: "Forcimi i institucioneve të të drejtave të njeriut për të monitoruar e raportuar mbi situatën e fëmijëve në sistemin e drejtësisë. Kjo duhet të shoqërohet me krijimin e mekanizmave të përfshirjes së fëmijëve dhe ndërgjegjësimit të komunitetit të gjerë për përdorimin e strategjive apo instrumentave kombëtarë dhe ndërkombëtarë. Të sigurohet e drejta e fëmijës për t'u dëgjuar në çdo çështje gjyqësore, në një mënyrë të përshtatshme me moshën dhe miqësore për fëmijën, duke përfshirë çështjet civile dhe penale, si dhe në proçedurat administrative që ndikojnë mbi fëmijët në përputhje me moshën dhe pjekurinë e fëmijës."

    31. Dokumenta strategjikë që ndikojnë në përgatitjen e nismave legjislative janë edhe: 

    Strategjia e Mbrojtjes Sociale, 2015 – 2020;

    Dokumenti Politik i Përfshirjes Sociale, 2016 – 2020;

    Plani i Veprimit për Fëmijët në Situatë Rruge, 2015 – 2017;

    Strategjia e Luftës Kundër Trafikimit të Personave dhe Plani i Veprimit, 2014 -2017.

     

    [1] Linku: https://www.parlament.al/wp-content/uploads/2017/01/RELACION-KIODI-I-DREJTESISE-PER-TE-MITURIT-NE-RSH-Resized.pdf

    [2] http://femijet.gov.al/al/wp-content/uploads/%8B-PLANIT-T%C3%8B-VEPRIMIT-P%C3%8BR-F%C3%8BMIJ%C3%8B-2012-2015.pdf

  • 32. Neni 51 të ligjit Nr. 18/2017 "Për të drejtat dhe mbrojtjen e fëmijës".

    33. Neni 332 i Kodi i Procedurës Penale i Republikës së Shqipërisë miratuar me ligjin Nr.7905, datë 21.3.1995, ndryshuar.

    34. Neni 31/8 i ligjit Nr.8331, datë 21.4.1998 (Ndryshuar me ligjin nr. 10024, datë 27.11.2008) “Për ekzekutimin e vendimeve penale”.

    35. Nenet 10, 11, 11/3 dhe 32 të Ligjit Nr.8328, datë 16.4.1998 “Për të drejtat dhe trajtimin e të dënuarve me burgim dhe të paraburgosurve”.

    36. Neni 31 i Vendimit nr. 302, datë 25.3.2009 “Për miratimin e rregullores “Për organizimin e funksionimin e Shërbimit të Provës dhe për përcaktimin e standardeve e të procedurave, për mbikëqyrjen e ekzekutimit të dënimeve alternative”.

    37. Pika 3 e Rregullores së Përgjithshme të Burgjeve.

  • 38. Vendimi nr. 302, datë 25.3.2009 “Për miratimin e rregullores “Për organizimin e funksionimin e Shërbimit të Provës dhe për përcaktimin e standardeve e të procedurave, për mbikëqyrjen e ekzekutimit të dënimeve alternative”.

    39. Rregullorja e Përgjithshme të Burgjeve parashikon në pikën 3 mënyrën e përgatitjes së raportit të vlerësimit të sjelljes së të dënuarit.

  • Asnjë koment
  • Asnjë koment
Marjana Semini, Erion Cenko
Arta Mandro, Koraljka Bumči