Përmbajtja

• Koment
  • Qëllimi
    1. Neni 107 jep përmbajtjen e një prej masave disiplinore që jepet ndaj magjistratit – “vërejtjen publike” në përfundim të procedimit disiplinor. Përmbajtja e kësaj dispozite bën të zbatueshme nenet 140 pika 1 dhe 148/d pika 1 të Kushtetutës, sipas të cilave gjyqtari/prokurori mban përgjegjësi disiplinore sipas ligjit. Vërejtja publike listohet në nenin 105 pika 1 shkronja ‘b’ e Ligjit për Statusin si një prej llojeve të masave disiplinore dhe qëllimi i nenit 107 është të përcaktojë përmbajtjen e saj.

     

    2. Në përmbajtjen e tij, neni 107, ashtu si i gjithë grupi i dispozitave që jep përmbajtjen e masave disiplinore, ka për qëllim të sigurojë zbatimin e parimit të ligjshmërisë në procedimin disiplinor, në aspektin e mosdënimit pa ligj [shih paragrafin 11 të komenteve të nenit 100]. Modënimi pa ligj në procedimin disiplinor të magjistratit kërkon që masa disiplinore të përcaktohet qartësisht nga ligji. Nga ana tjetër, neni 107 duke përcaktuar përmbajtjen e masës disiplinore të “vërejtjes publike” synon të ofrojë edhe disa rregulla procedurale për sjelljen e Këshillit në caktimin e kësaj mase, të cilat shërbejnë edhe si garanci për magjistratin.
  • Objekti
    3. Neni 107 bën pjesë tek grupi i dispozitave që përshkruajnë llojet e masave disiplinore që jepen ndaj magjistratit dhe që i përkasin dispozitave të përgjithshme të Pjesës V të Ligjit për Statusin për Përgjegjësinë Disiplinore, Civile dhe Penale të magjistratit. Ajo vjen e renditur e dyta tek llojet e masave disiplinore dhe renditja e saj është tregues edhe i rëndësisë së saj. Meqë neni 105 “masat disiplinore” përdor në listimin e tyre rend ngjitës për nga ashpërsia, “vërejtja publike” bën pjesë tek masat e lehta, por pak më e rëndë se “vërejtja konfidenciale”.

     

    4. Struktura e vetë nenit 107 është e thjeshtë dhe e ngjashme me ato të dispozitave mbi masat disiplinore (nenet 106-111 të Ligjit për Statusin). Neni 107 është i ndarë në tre paragrafë. Në tekstin e tij, ai mbulon dy çështje kryesore. Në pikat 1 dhe 3, përshkruhet përmbajtja e masës “vërejtje publike” dhe jepen linja orientuese për Këshillin se kur duhet caktuar kjo lloj mase. Ndërsa, përmbajtja e pikës 2, e lidhur edhe me dispozita të tjera të Ligjit për Statusin, përcakton efektet e kësaj mase, duke treguar edhe mënyrën se si duhet të sillet Këshilli në këto raste.
  • Komente për çështje të ndryshme të dispozitës
    5. Lidhur me subjektet, neni 107 është një dispozitë që i kundrejtohet KLGj-së dhe KLP-së, që në përfundim të procedimit disiplinor mund të japin masën disiplinore “vërejtje publike” ndaj magjistratit. Duke iu referuar subjekteve të procedurës disiplinore, si dhe të drejtat dhe detyrat që ata kanë, është e kuptueshme që neni 107 është e zbatueshme në radhë të parë nga ILD, i cili në raportin përfundimtar të hetimit disiplinor që propozon fillimin e procedimit disiplinor është i detyruar të propozojë caktimin e masës disiplinore (neni 133 pika 3 shkronja ‘e’ e Ligjit për Statusin) dhe në vijim, në seancën dëgjimore disiplinore është i detyruar të propozojë masën disiplinore që duhet të merret ndaj magjistratit (neni 142 pika 3 shkronja ‘a’ e Ligjit për Statusin). Nga ana tjetër, edhe vetë magjistrati, në zbatim të së drejtës për t’u mbrojtur përgjatë procedimit disiplinor, i referohet kësaj dispozite për të prapësuar mbi rregullshmërinë e procesit që zhvillohet ndaj tij (nenet 129 dhe 141 të Ligjit për Statusin). Po ashtu, ILD dhe magjistrati mund ta zbatojnë këtë dispozitë në rast se dakordësojnë marrëveshjen e pranimit sipas nenit 135 të Ligjit për Statusin. Meqë kjo marrëveshje vlerësohet nga Këshilli përkatës, që mund të vendosë pranimin apo refuzimin e saj, është e qartë që Këshilli i referohet nenit 107 edhe në këtë lloj procedure.

     

    6. Ashtu si ?do lloj mase tjetër disiplinore, “vërejtja publike” ka si qëllim thelbësor të deklarojë përgjegjësinë disiplinore të magjistratit për shkak të shkeljes disipinore që ai ka kryer, si dhe të nxisë magjistratin të mos kryejë shkelje në të ardhmen dhe të përmirësohet. Ashtu, si? ka arsyetuar Gjykata Kushtetuese, “qëllimi i tyre (i masave disiplinore) është tërheqja e vëmendjes së gjyqtarit në interes të administrimit dhe funksionimit të pushtetit gjyqësor për dhënien e drejtësisë, kudo ata ushtrojnë detyrën e tyre, pavarësisht vendit dhe kohës”[1]. “Vërejtja publike” përkufizohet nga neni 107 si një masë disiplinore kryesore, që deklaron publikisht kryerjen e sjelljes së papërshtatshme të magjistratit dhe që jepet për shkelje të lehta. Ve?antia e kësaj mase është tek ekspozimi në publik i sjelljes së papërshtatshme të magjistratit, që nënkupton se publiciteti i rastit i shërben jo vetëm edukimit të magjistratit, por shërben edhe për të parandaluar sjellje të ngjashme nga magjistratët e tjerë.

     

    7. Deklarimi publik i shkeljes së kryer, që është pjesë e përmbajtjes së kësaj mase, nuk sjell të reja mbi publicitetin dhe transparencën e veprimtarisë së Këshillit. Në këtë pikëpamje, neni 142 i Ligjit për Statusin parashikon se si rregull, seanca dëgjimore për procedimet disiplinore është publike, me tre përjashtime të përcaktuara shprehimisht në ligj për shkak të interesit publik. Nga ana tjetër, neni 149 detyron Këshillin respektiv të publikojë vendimet përfundimtare për ?ështjet disiplinore, në formën e ekstrakteve, që mbron të dhënat personale, garanton mbrojtjen e konfidencialitetit dhe që nuk tregon identitetin e magjistratit. Këtu bën përjashtim vendimi përfundimtar për shkarkimin nga detyra që publikohet i plotë. Duhet saktësuar se këto rregulla të transparencës janë të zbatueshme për të gjitha masat disiplinore, pra edhe për “vërejtjen publike”. Arsyeja pse publiciteti përmendet shprehimisht në përmbajtjen e masës “vërejtje publike” është për të kuptuar ndryshimin e kësaj mase nga “vërejtja konfidenciale” e përcaktuar në nenin 106.

     

    8. Në pikën 3 të nenit 107 parashikohen kushtet për dhënien e kësaj mase, të cilat janë dy: (i) shkelja disiplinore të jetë e lehtë; dhe (ii) shkelja disiplinore të jetë bërë publike. Të dyja kushtet janë kumulative dhe duhet të verifikohen së bashku në momentin që Këshilli vendos për dhënien e masës disiplinore ndaj magjistratit. Konstatohet lehtësisht që kushti i dytë është ai që ndryshon nga ato të masës “vërejtje konfidenciale”. Rrjedhimisht, lidhur me shkallën e lehtë të shkeljes disiplinore, referohu tek pika 9 e komenteve të nenit 106. Shkalla e lehtë e shkeljes nënkupton që edhe vetë masa disiplinore “vërejtje publike” bën pjesë tek masat e lehta. Kjo konfirmohet jo vetëm nga përmbajtja e saj, që nuk ka penalitet për t’u ekzekutuar ndaj magjistratit, por edhe nga regjimi shues i saj. Konkretisht, sipas nenit 150 pika 2 shkronja ‘a’ të Ligjit për Statusin, “vërejtja publike” shuhet dhe fshihet nga Regjistri Disiplinor pas kalimit të 2 vjetëve nga data që kjo masë hyn në fuqi.

     

    9. Sa i takon kushtit të dytë për dhënien e “vërejtjes publike”, neni 106 në pikën 3 përcakton se shkelja disiplinore duhet të jetë bërë publike. Ky kusht është i kundërt me atë të “vërejtjes konfidenciale” dhe përfshin rastet kur shkelja disiplinore ka patur jehonë në publik, që ka ngritur shqetësime dhe diskutime në publik apo që shkelja disiplinore, nga pikëpamja e faktit është njoftuar publikisht për ?farëdolloj qëllimi. Dy llojet e vërejtjeve ndryshojnë nga njëra-tjetra për shkak të pozicionit që ka publiku në raport me sjelljen e papërshtatshme të magjistratit, pra nëse sjellja e papërshtatshme ka patur apo jo impakt në publik.

     

    10. Në raste të ve?anta, neni 105 pika 2 lejon dhënien e masës disiplinore “vërejtje publike” si masë konvertuese zbutëse. Bëhet fjalë për rastin kur procedimi disiplinor i magjistratit është zhvilluar me marrjen e masës së pezullimit të përkohshëm disiplinor nga detyra, si një masë siguruese për mbarëvajtjen e procedimit disiplinor. Në këto lloj rastesh, Këshillave iu është lënë në diskrecion të vlerësojnë këtë lloj pezullimi, si pjesë të sanksionit që duhet caktuar dhe për pasojë, Këshillat mund të vendosin të caktojnë një masë disiplinore më të lehtë në raport me masën që duhej të jepej, nëse magjistrati nuk do ishte pezulluar nga detyra.

     

    11. “Vërejtja publike” sjell të njëjtat efekte në karrierën e magjistratit, si masat e tjera disiplinore më të rënda. Konkretisht, kufizon ngritjen në detyrë të magjistratit sipas Ligjit për Statusin apo emërimin e tij në funksione të larta të sistemit të drejtësisë sipas Ligjit për Qeverisjen. Gjithashtu, ajo ndikon edhe në rezultatin e vlerësimit të veprimtarisë profesionale dhe etike të magjistratit. Për më shumë informacion referohu tek paragrafi 6 i komenteve të nenit 105 [paragrafi 6 i komenteve të nenit 105]. Kjo është arsyeja pse kjo masë përfshihet në dosjen personale të magjistratit të krijuar sipas nenit 38 të Ligjit për Statusin, si dhe shënohet në Regjistrin Disiplinor që mban Këshilli sipas nenit 150 të Ligjit për Statusin.

     

    [1] Shih vendimin nr. 57, datë 29.07.2016 të Gjykatës Kushtetuese, kërkuese Gjykata e Lartë, për kushtetutshmërinë e ligjit nr. 9877/2008 për organizimin e pushtetit gjyqësor, që lidhet me masën disiplinore të dërgimit të gjyqtarit në një gjykatë tjetër të të njëjtit nivel, paragrafi 28.

  • Konteksti historik
    12. Në Shqipëri, përpara miratimit të Ligjit për Statusin, masat disiplinore të gjyqtarëve dhe të prokurorëve të shkallës së parë dhe të apelit përcaktoheshin nga ligjet nr. 9877/2008 “Për organizimin e pushtetit gjyqësor në RSh”, i ndryshuar dhe nr. 8737/2001 “Për organizimin dhe funksionimin e prokurorisë në RSh”, i ndryshuar. Në të dyja këto ligje parashikohej masa e vërejtjes për gjyqtarin (nenin 33 pika 2 të ligjit nr. 9877/2008) dhe për prokurorin (neni 33 pika 1 të ligjit nr. 8737/2001). Njiheshin dy lloj vërejtjesh: vërejtja e thjeshtë dhe vërejtja me paralajmërim për shkarkim nga detyra, ku kjo e dyta si? e tregonte edhe nga emri ishte më e rëndë. Diferenca e tyre qëndronte tek koha e ndryshme e shuarjes së tyre, ku afati për shuarjen e vërejtjes me paralajmërim për shkarkim nga detyra kishte afat shuarjeje më të gjatë. Në praktikë nuk ka patur raste, ku vërejtja me paralajmërim për shkarkim nga detyra të ketë qenë efektive në kuptimin që në rast përsëritje të shkeljes, ndaj gjyqtarit ose prokurorit të jepej masa e shkarkimit nga detyra për shkak se më parë ndaj tij ishte caktuar vërejtja paralajmëruese. Të dyja ligjet jepnin vetëm emërtesën e vërejtjes me paralajmërim, pa vënë theks se në rast të kryerjes së një shkelje tjetër, duhej proceduar me shkarkimin nga detyra. Për më tepër, kjo lloj vërejtje ishte më e lehtë se masa e transferimit në një gjykatë apo prokurori tjetër.

     

    13. Në dokumentet parlamentare që kanë shoqëruar Ligjin për Statusin, është diskutuar për masat disiplinore në përgjithësi, duke evidentuar gamën e ngushtë të tyre dhe problematikën që ato krijonin me parimin e proporcionalitetit. Rrjedhimisht, për më shumë informacion të përgjithshëm mbi masat disiplinore tek dokumentet parlamentare referohu paragrafëve 22-24 të komenteve të nenit 105.

     

    14. Si përfundim, mund të thuhet se me Ligjin për Statusin ka një përmirësim thelbësor të masës disiplinore të vërejtjes publike, ku është qartësuar përmbajtja e saj, procedura e dhënies së saj, si dhe efektet e saj.
  • Legjislacioni ndërkombëtar
    15. Dokumentet bazë ndërkombëtare të përdorura për konceptimin dhe përfshirjen e rregullave për përgjegjësinë disiplinore tek Ligji për Statusin, siç citohet edhe në relacionin shpjegues, janë Raporti i ENCJ “Standardet Minimale Gjyqësore V, Procedimet disiplinore dhe përgjegjësia e gjyqtarëve”, dhe Opinionin nr. 3(2002) i Këshillit Konsultativ të Gjyqtarëve Evropianë, mbi rregullat dhe parimet që normojnë sjelljen profesionale të gjyqtarëve, në veçanti etikën, paanshmërinë dhe papajtueshmërinë me detyrën. Këto dokumente vendosin theksin kryesor tek parimet e ligjshmërisë dhe të proporcionalitetit të masave disiplinore. Ndërsa sa i takon llojeve të masave disiplinore, pranohet se ato janë një ?ështje që duhet rregulluar nga vetë shteti i interesuar. Për më shumë informacion mbi standardet dhe dokumentet ndërkombëtare mbi masat disiplinore, referohu tek paragrafët 25-28 të komenteve të nenit 105.

     

    16. Raporti i ENCJ “Standardet Minimale Gjyqësore V, Procedimet disiplinore dhe përgjegjësia e gjyqtarëve”, i miratuar në Hagë 5 Qershor 2015 përmban informacion interesant mbi karakterin publik të procedurës disiplinore dhe mbi publikimin e masës disiplinore. Konkretisht, aty shënohet se gjatë mbledhjeve të punës, diskutimet mbi ?ështjen e publikimit/publicitetit të procedurave disiplinore dhe të vendimit përfundimtar (duke përfshirë edhe emrin e gjyqtarit të përfshirë) zbuluan që ka diferenca të konsiderueshme në praktikën e juridiksioneve të ndryshme në Evropë. Publikimi i sanksioneve disiplinore kontribuon për një kuptim më të mirë të etikës edhe nga vetë gjyqtarët. Megjithatë, përmendja e gjyqtarit mund të dëmtojë autoritetin e gjyqtarit në të ardhmen, sidomos në rastin kur ndaj tij nuk caktohet një masë disiplinore. Rrjedhimisht, përmendja e emrit të gjyqtarit duhet të bëhet me diskrecion të matur dhe të kujdesshëm në ?do vend. Me këtë arsyetim, u arrit në përfundimin se standardi për këtë ?ështje duhet të tregojë përgjithësisht që emri i gjyqtarit nuk duhet të publikohet, por kjo nuk duhet të jetë e prerë meqë në disa vende, publikimi i emrave të gjyqtarëve lejohet në rrethana të caktuara. Rrjedhimisht, standardi deklaron se është e padëshirueshme të publikohet emri i gjyqtarit përpara se të jetë caktuar sanksioni ndaj tij. Nëse sanksioni caktohet, vendimi mund të publikohet ose jo (me përmendjen ose jo të gjyqtarit)”[1]. Ky standard është renditur në numrin 10 të listës së Standardeve të hartuara nga ky Raport[2].

     

    [1] Shih Raportin e ENCJ “Standardet Minimale Gjyqësore V, Procedimet disiplinore dhe përgjegjësia e gjyqtarëve”, 5 Qershor 2015, në

    https://www.encj.eu/images/stories/pdf/GA/Hague/encj_report_minimum_standards_v_adopted_ga_june_2015.pdf, versioni në gjuhën angleze vizituar për herë të fundit më 20.01.2018, faqe 38.

    [2] Shih Raportin (nr. 17), faqe 41.

• Standarde ndërkombëtare/ Referenca ndërkombëtare/ Shembuj nga praktikat më të mira

  Raporte, opinione, rekomandime dhe deklarata 

  Rrjeti Evropian i Këshillave të Gjyqësorit, Standardet Minimale Gjyqësore V: Procedimet disiplinore dhe përgjegjësia e gjyqtarëve, 5 Qershor 2015 (Versioni në gjuhën angleze https://www.encj.eu/images/stories/pdf/GA/Hague/encj_report_minimum_standards_v_adopted_ga_june_2015.pdf, vizituar për herë të fundit në datën 12.05.2017); 

  Këshilli Konsultativ i Gjyqtarëve Evropianë, Opinioni Nr. 3(2002) për rregullat dhe parimet e qeverisjes së sjelljes profesionale të gjyqtarëve,veçanërisht etikës, paanshmërisë dhe papajtueshmërisë me detyrën i Këshillit (Versioni në gjuhën angleze https://wcd.coe.int/ViewDoc.jsp?p=&Ref=CCJE(2002)OP3&Sector=secDGHL&Language=true, vizituar për herë të fundit më 12.05.2017);

• Materiale legjislative

  Analizë e Sistemit të Drejtësisë në Shqipëri, Qershor 2015, hartuar nga Grupi i Ekspertëve të Nivelit të Lartë pranë Komisionit të Posaçëm Parlamentar për Reformën në Sistemin e Drejtësisë, http://www.reformanedrejtesi.al/sites/default/files/dokumenti_shqip_0.pdf, vizituar për herë të fundit më 12.05.2017; 

  Relacioni për projektligjin “Për statusin e gjyqtarëve dhe të prokurorëve në Republikën e Shqipërisë”, https://www.parlament.al/wp-content/uploads/2016/07/Relacioni-1.pdf, vizituar për herë të fundit më 09.02.2018. 

  Procesverbal datë 24.06.2016 i Komisionit të Posaçëm  për Reformën në Drejtësi, për shqyrtimin dhe miratimin e projektligjit “Për statusin e gjyqtarëve dhe të prokurorëve në Republikën e Shqipërisë”, http://reformanedrejtesi.al/sites/default/files/procesverbal_date_24.06.2016_0.pdf vizituar për herë të fundit më 12.05.2017.

• Dispozita të lidhura

  Kushtetuta: 

  Neni 140 pikat 1 “gjyqtari mban përgjegjësi disiplinore, sipas ligjit”; 

  Neni 148/d pika 1 “prokurori mban përgjegjësi disiplinore, sipas ligjit”; 

  Neni 147/a pika 1 shkronja b) “KLGj ... vendos për masat disiplinore ndaj gjyqtarëve të të gjitha niveleve”; 

  Neni 149/a pika 1 shkronja b) “KLP ... vendos për masat disiplinore ndaj prokurorëve të të gjitha niveleve”; dhe 

  Neni 147/d pika 1 “ILD është përgjegjës për verifikimin e ankesave, hetimin me nismë të shkeljeve dhe fillimin e procedimit disiplinor ndaj gjyqtarëve dhe prokurorëve të të gjitha niveleve”; 

  Ligji: 

  Neni 2 shkronja ë), neni 38, neni 48 pika 8, neni 77 shkronja ë), neni 100, neni 105, neni 115, neni 129, neni 133 pika 3 shkronja ‘e’, neni 135, neni 141, neni 142 pika 2 shkronja ‘b’ dhe pika 3 shkronja ‘a’, neni 149 pika 2, neni 150, neni 173 pikat 3 dhe 4 të ligjit nr. 96/2016 “Për statusin e gjyqtarëve dhe të prokurorëve në RSh”; 

  Neni 7 pika 1 shkronja ‘ç’, neni 19 pika 3 shkronja ‘i’, neni 105 pika 1 shkronja ‘ç’, neni 119 pika 3 shkronja ‘i’, neni 199 pika 1 shkronja ‘d’, neni 209 pika 5 shkronja ‘ç’, neni 221 pika 1 shkronja ‘b’ të ligjit nr. 115/2016 “Për organet e qeverisjes së sistemit të drejtësisë”.

• Akte nënligjore
  Asnjë koment
• Vendime

  Vendime të Gjykatës Kushtetuese 

  Vendimi nr. 57, datë 29.07.2016, kërkuese Gjykata e Lartë, për kushtetutshmërinë e ligjit nr. 9877/2008 për organizimin e pushtetit gjyqësor, që lidhet me masën disiplinore të dërgimit të gjyqtarit në një gjykatë tjetër të të njëjtit nivel.

• Bibliografia
  Asnjë koment
• Arkiva

  Ligje 

  Nenet 140 dhe 149 pika 2 të Kushtetutës, përpara ndryshimit me ligjin nr. 76/2016; 

  Neni 33 pika 2 e ligjit nr. 9877/2008 “Për organizimin e pushtetit gjyqësor”, i ndryshuar; 

  Neni 33 pika 1 e ligjit nr. 8737/2001 “Për organizimin dhe funksionimin e prokurorisë në RSh”, i ndryshuar.