Përmbajtja

• Koment
  • Qëllimi
    1. Neni 108 jep përmbajtjen e masës disiplinore “ulje e përkohshme e pagës” që jepet ndaj magjistratit në përfundim të procedimit disiplinor. Kjo masë disiplinore vjen në zbatim të neneve 140 dhe 148/d të Kushtetutës, sipas të cilave gjyqtari/prokurori mban përgjegjësi disiplinore sipas ligjit. Ulja e përkohshme e pagës listohet në nenin 105 pika 1 shkronja ‘c’ e Ligjit për Statusin si një prej llojeve të masave disiplinore dhe qëllimi i nenit 108 është të përcaktojë përmbajtjen e saj.

     

    2. Qëllimi i nenit 108 është të garantojë zbatimin e parimit të ligjshmërisë në procedimin disiplinor, në aspektin e mosdënimit pa ligj [paragrafi 11 i komenteve të nenit 100]. Mosdënimi pa ligj në procedimin disiplinor të magjistratit kërkon që masa disiplinore të përcaktohet qartësisht nga ligji. Nga ana tjetër, në mënyrë të tërthortë rregullat e nenit 108 disiplinojnë veprimtarinë e Këshillave, si dhe ofrojnë garanci procedurale për magjistratin ndaj të cilit fillon procedimi disiplinor.
  • Objekti
    3. Neni 108 është një prej dispozitave që përshkruajnë llojet e masave disiplinore, të cilat janë vendosur tek dispozitat e përgjithshme të Pjesës V të Ligjit për Statusin, për Përgjegjësinë Disiplinore, Civile dhe Penale të magjistratit. Ajo vjen e renditur e treta tek llojet e masave disiplinore dhe renditja e saj është tregues edhe i rëndësisë së saj. Meqë neni 105, që tregon të gjitha llojet e masave disiplinore, i liston ato me rend ngjitës për nga ashpërsia, “ulja e përkohshme e pagës” bën pjesë tek masat e mesme për nga rëndësia, midis masave të lehta dhe masave shumë të rënda.

     

    4. Struktura e vetë nenit 108 është e thjeshtë dhe e ngjashme me ato të dispozitave mbi masat disiplinore (nenet 106-111 të Ligjit për Statusin). Neni 108 përbëhet nga një paragraf i vetëm, ku fjalia e parë tregon përmbajtjen e masës disiplinore, ndërsa fjalia e dytë tregon tre rrethana alternative të njëra-tjetrës, në të cilat Këshilli respektiv mund të japë këtë lloj mase ndaj magjistrratit.
  • Komente për çështje të ndryshme të dispozitës
    5. Lidhur me subjektet, neni 108 i kundrejtohet në mënyrë të shprehur Këshillave që në përfundim të procedimit disiplinor të japin një prej sanksioneve disiplinore të listuara. Megjithatë, kjo normë është e zbatueshme në radhë të parë nga ILD, i cili në raportin përfundimtar të hetimit disiplinor që propozon fillimin e procedimit disiplinor është i detyruar të propozojë caktimin e masës disiplinore (neni 133 pika 3 shkronja ‘e’ e Ligjit për Statusin) dhe në vijim, në seancën dëgjimore disiplinore është i detyruar të propozojë masën disiplinore që duhet të merret ndaj magjistratit (neni 142 pika 3 shkronja ‘a’ e Ligjit për Statusin). Po ashtu, ILD dhe magjistrati mund ta zbatojnë këtë dispozitë në rast se dakordësojnë marrëveshjen e pranimit sipas nenit 135 të Ligjit për Statusin. Meqë kjo marrëveshje vlerësohet nga Këshilli respektiv, që mund të vendosë pranimin apo refuzimin e saj, është e qartë që Këshilli i referohet nenit 107 edhe në këtë lloj procedure. Nga ana tjetër, edhe vetë magjistrati, në zbatim të së drejtës për t’u mbrojtur përgjatë procedimit disiplinor, i referohet kësaj dispozite për të prapësuar mbi rregullshmërinë e procesit që zhvillohet ndaj tij (nenet 129 dhe 141 të Ligjit për Statusin).

     

    6. Ashtu si ?do lloj mase tjetër disiplinore, “ulja e përkohshme e pagës” ka si qëllim thelbësor të deklarojë përgjegjësinë disiplinore të magjistratit për shkak të shkeljes disipinore që ai ka kryer, si dhe ta nxisë magjistratin të mos kryejë shkelje në të ardhmen dhe të përmirësohet. Në përmbajtjen e saj, kjo masë konsiston në reduktimin e përkohshëm të pagës gjer në 40 %, që tregon se masa e reduktimit të pagës ka vetëm masën maksimale të përcaktuar, ndërsa minimumi mbetet në diskrecionin e Këshillit, sigurisht duke zbatuar parimin e proporcionalitetit përmes kritereve për caktimin e masës sipas nenit 115 të Ligjit për Statusin. Nga ana tjetër, ashtu si? tregohet edhe në vetë emrin e masës, ulja e pagës është e përkohshme gjer në 1 vit. Edhe në këtë rast, ligji ka përcaktuar vetëm maksimumin, duke ia lënë Këshillit në diskrecion afatin minimal. Është e qartë, që afati minimal është 1 muaj gjersa sistemi i pagave të magjistratit është me bazë mujore. Duhet evidentuar se caktimi i masave tavan të masës së pagës në muaj dhe të kohëzgjatjes kanë mbajtur në konsideratë dy faktorë: (i) rritjen e ndjeshme të pagave të magjistratit me Ligjin për Statusin, që lejon reduktimin e pagës; dhe (ii) dinjitetin e magjistratit, që edhe pse ka kryer një shkelje disiplinore, ai vazhdon të jetë i përshtatshëm për të kryer funksionin dhe ka të nevojshme një masë page në muaj.

     

    7. Kjo lloj mase disiplinore, me marrjen formë të prerë, ekzekutohet periodikisht ?do muaj ndaj magjistratit që është në detyrë dhe merr pagë për ushtrimin e detyrës.

     

    8. Lidhur me magjistratin që ka dhënë dorëheqjen, masa disiplinore “ulje e përkohshme e pagës” merr formën e gjobës financiare në masë të barabartë me uljen e përkohshme të pagës. Këtë e përcakton shprehimisht neni 105 pika 1 shkronja ‘c’ nënparagrafi ‘i’ e Ligjit për Statusin. Ky parashikim i shprehur i ligjit për këtë lloj mase disiplinore ndaj magjistratit që ka dhënë dorëheqjen, nuk tregon se kjo lloj mase ka ve?anti në këtë drejtim nga masat e tjera disiplinore. Në të vërtetë, Ligji për Statusin ka parashikuar që procedimi disiplinor vazhdon dhe Këshilli mund të japë masë disiplinore ndaj magjistratit, edhe nëse atij i përfundon mandati për shkak dorëheqje. Ky rregull parashikohet shprehimisht në nenin 139 pika 2 të Ligjit për Statusin, sipas të cilit “dorëheqja e magjistratit nuk ndalon fillimin ose vazhdimin e procedimit disiplinor”. Rrjedhimisht, arsyeja pse Ligji për Statusin në nenin 105 ka përcaktuar shprehimisht magjistratin e dorëhequr vetëm në rastin e masës disiplinore “ulje e përkohshme e pagës” lidhet me thelbin e përmbajtjes së kësaj mase: në rastin e magjistratit që i ka mbaruar mandati për shkak dorëheqje, ai nuk merr pagë dhe rrjedhimisht, ulja e pagës së tij do të ishte e pakuptimtë. Kësisoj, ligji e ka shndërruar përmbajtjen e kësaj mase në gjobë financiare për magjistratin që ka dhënë dorëheqjen.

     

    9. Me ndryshimet kushtetuese të miratuara me ligjin nr. 76/2016, masa disiplinore e uljes së përkohshme të pagës nuk krijon tension kushtetues me parimin e moscenimit të pagës dhe të privilegjeve të gjyqtarit. Tashmë, neni 138 i Kushtetutës për ndalimin e uljes së pagës së gjyqtarit përcakton edhe një përjashtim të shprehur – rastin kur ndaj gjyqtarit jepet një masë disiplinore sipas ligjit, që nënkupton se Kushtetuta e autorizon ligjin të përcaktojë një masë disiplinore me pasojë uljen e pagës së gjyqtarit.

     

    10. Ulja e përkohshme e pagës përkufizohet nga neni 108 i Ligjit për Statusin, si një masë disiplinore që vërteton kryerjen e sjelljes së papërshtatshme të magjistratit dhe që jepet për shkelje disiplinore, të cilat nuk janë shumë të rënda, në tre situatat e mëposhtme, alternative të njëra-tjetrës: 

    1. kur magjistrati ka kryer shkelje të lehta disiplinore, pasi ndaj tij është dhënë më parë masa disiplinore e vërejtjes, konfidenciale ose publike. Në këtë rast, ky lloj sanksioni synon të riparojë situatën e magjistratit përsëritës të sjelljeve të papërshtatshme, i cili ndonëse ka marrë një masë të mëparshme nuk është edukuar në nivelin e duhur;
    2. kur magjistrati ka kryer shkelje disiplinore, të lehtë, por rrethanat e shkeljes disiplinore janë të tilla, që dy masat e vërejtjes, konfidenciale ose publike, janë të papërshtatshme për t’u caktuar ndaj magjistratit;
    3. kur magjistrati ka kryer shkelje disiplinore të rëndë, në një nivel më të ulët se sa shkeljet shumë të rënda, për të cilat jepen masa disiplinore më të rënda.

     

    11. Teksti i nenit 108 nuk përcakton në mënyrë të drejtpërdrejtë dhe të mbyllur shkallën e rrezikshmërisë së shkeljes disiplinore, por përdor frazën “për shkelje disiplinore, të cilat nuk janë shumë të rënda”. Në vijim, tek tre situatat që lejohet të jepet kjo masë përdoren frazat “shkelje e lehtë” dhe “shkelje e rëndë”. Nga analiza tërësore e tekstit kuptohet që bëhet fjalë për shkelje disiplinore të rënda, që qëndrojnë në mes të shkeljeve të lehta dhe shkeljeve shumë të rënda. Ky konkluzion bazohet në analizën e ndërlidhur të nenit 115 pika 4 me nenin 108 të Ligjit për Statusin, të cilat tregojnë se shkelja e lehtë, nëse është e përsëritur, del nga klasifikimi i shkeljes së lehtë dhe rëndon situatën konkrete të magjistratit. Po ashtu, pavarësisht se nga pikëpamja objektive fakti disiplinor mund të jetë i lehtë, neni 115 pika 4 përmban një listë rrethanash rënduese subjektive të magjistratit, që e klasifikon më pas rastin në shkelje të rëndë.

     

    12. Shkalla e rëndë e shkeljes nënkupton që edhe vetë masa disiplinore “ulje e përkohshme e pagës” bën pjesë tek masat e rënda – pra të mesme. Ky konkluzion konfirmohet jo vetëm nga përmbajtja e saj, që ka penalitet për t’u ekzekutuar ndaj magjistratit, por edhe nga regjimi shues i saj. Konkretisht, sipas nenit 150 pika 2 shkronjat ‘b’ dhe ‘c’ të Ligjit për Statusin, “vërejtja publike” shuhet dhe fshihet nga Regjistri Disiplinor pas kalimit të 3 ose 4 vjetëve nga data që kjo masë hyn në fuqi, në varësi të uljes konkrete. Më hollësisht, nëse kjo masë është caktuar nga minimumi i saj gjer në 1 muaj pagë gjithsej, atëherë ajo shuhet pas 3 vjetëve. Ndërsa nëse kjo masë disiplinore është caktuar më e lartë se 1 pagë mujore, atëherë ajo shuhet pas 4 vjetëve.

     

    13. Në raste të ve?anta, neni 105 pika 2 i Ligjit për Statusin lejon dhënien e masës disiplinore “ulje e përkohshme e pagës” si masë konvertuese zbutëse. Bëhet fjalë për rastin kur procedimi disiplinor i magjistratit është zhvilluar me marrjen e masës së pezullimit të përkohshëm disiplinor nga detyra, si një masë siguruese për mbarëvajtjen e procedimit disiplinor. Në këto raste, iu është lënë në diskrecion Këshillave të vlerësojnë këtë lloj pezullimi, si pjesë të sanksionit që duhet caktuar dhe për pasojë, Këshillat mund të vendosin të caktojnë një masë disiplinore më të lehtë në raport me masën që duhej dhënë, nëse magjistrati nuk do ishte pezulluar nga detyra. Konkretisht, bëhet fjalë për ato raste, kur rrethanat tregojnë se shkelja është shumë e rëndë dhe nëse magjistrati nuk do të ishte pezulluar nga detyra gjatë procedimit, atëherë ndaj tij do të ishte caktuar një masë disiplinore më e rëndë, si? është ulja në detyrë.

     

    14. “Ulja e përkohshme e pagës” sjell të njëjtat efekte në karrierën e magjistratit, si masat e tjera disiplinore më të rënda. Konkretisht, dhënia e kësaj mase kufizon ngritjen në detyrë të magjistratit sipas Ligjit për Statusin apo emërimin e tij në funksione të larta të sistemit të drejtësisë sipas Ligjit për Qeverisjen. Gjithashtu, ajo ndikon edhe në rezultatin e vlerësimit të veprimtarisë profesionale dhe etike të magjistratit. Për më shumë informacion referohu tek paragrafi 6 i komenteve të nenit 105. Kjo është arsyeja pse kjo masë përfshihet në dosjen personale të magjistratit të krijuar sipas nenit 38 të Ligjit për Statusin, si dhe shënohet në Regjistrin Disiplinor që mban Këshilli sipas nenit 150 të Ligjit për Statusin.
  • Konteksti historik
    15. Në Shqipëri, përpara miratimit të Ligjit për Statusin, masat disiplinore të gjyqtarëve dhe të prokurorëve të shkallës së parë dhe të apelit përcaktoheshin nga ligjet nr. 9877/2008 “Për organizimin e pushtetit gjyqësor në RSh”, i ndryshuar dhe nr. 8737/2001 “Për organizimin dhe funksionimin e prokurorisë në RSh”, i ndryshuar. Për përgjegjësinë disiplinore të gjyqtarëve të Gjykatës së Lartë, si dhe për Prokurorin e Përgjithshëm parashikohej vetëm masa e shkarkimit nga detyra përmes një procedure të ngurtë parlamentare, nëse verifikohej shkelje e Kushtetutës, kryerja e një krimi, paaftësia mendore a fizike ose akte e sjellje që diskreditonin figurën e gjyqtarit/prokurorit[1]. Për më shumë informacion mbi këtë ?ështje referohu tek paragrafët 20-24 të komenteve të nenit 105. Në listën e masave disiplinore mungonte ulja e pagës së magjistratit, kjo edhe për faktin se një masë e tillë shkelte hapur nenin 138 të Kushtetutës, që kur parashikonte ndalimin për uljen e pagës së gjyqtarit, nuk lejonte asnjë përjashtim nga ky ndalim.

     

    [1] Shih nenet 140 dhe 149 pika 2 të Kushtetutës, përpara ndryshimit me ligjin nr. 76/2016.

  • Legjislacioni ndërkombëtar
    16. Dokumentet bazë ndërkombëtare të përdorura për konceptimin dhe përfshirjen e rregullave për përgjegjësinë disiplinore tek Ligji për Statusin, siç citohet edhe në relacionin shpjegues, janë Raporti i ENCJ “Standardet Minimale Gjyqësore V, Procedimet disiplinore dhe përgjegjësia e gjyqtarëve”, dhe Opinionin nr. 3(2002) i Këshillit Konsultativ të Gjyqtarëve Evropianë, mbi rregullat dhe parimet që normojnë sjelljen profesionale të gjyqtarëve, në veçanti etikën, paanshmërinë dhe papajtueshmërinë me detyrën. Këto dokumente vendosin theksin kryesor tek parimet e ligjshmërisë dhe të proporcionalitetit të masave disiplinore. Ndërsa sa i takon llojeve të masave disiplinore, pranohet se ato janë një ?ështje që duhet rregulluar nga vetë shteti i interesuar. Për më shumë informacion mbi standardet dhe dokumentet ndërkombëtare mbi masat disiplinore, referohu tek paragrafët 25-28 të komenteve të nenit 105. Gjithashtu, në këto dokumente jepen të dhëna për llojet e masave disiplinore në juridiksione të ndryshme dhe konstatohet se masa “ulje e përkoshme e pagës” njihet nga ligji në Gjermani, Çeki, Rumani, Slloveni dhe Sllovaki.
• Standarde ndërkombëtare/ Referenca ndërkombëtare/ Shembuj nga praktikat më të mira

  Raporte, opinione, rekomandime dhe deklarata 

  17. Rrjeti Evropian i Këshillave të Gjyqësorit, Standardet Minimale Gjyqësore V: Procedimet disiplinore dhe përgjegjësia e gjyqtarëve, 5 Qershor 2015 (Versioni në gjuhën angleze https://www.encj.eu/images/stories/pdf/GA/Hague/encj_report_minimum_standards_v_adopted_ga_june_2015.pdf, vizituar për herë të fundit në datën 21.01.2018);

   

  18. Këshilli Konsultativ i Gjyqtarëve Evropianë, Opinioni Nr. 3(2002) për rregullat dhe parimet e qeverisjes së sjelljes profesionale të gjyqtarëve,veçanërisht etikës, paanshmërisë dhe papajtueshmërisë me detyrën i Këshillit (Versioni në gjuhën angleze https://wcd.coe.int/ViewDoc.jsp?p=&Ref=CCJE(2002)OP3&Sector=secDGHL&Language=true, vizituar për herë të fundit më 21.01.2018);
• Materiale legjislative
  19. Analizë e Sistemit të Drejtësisë në Shqipëri, Qershor 2015, hartuar nga Grupi i Ekspertëve të Nivelit të Lartë pranë Komisionit të Posaçëm Parlamentar për Reformën në Sistemin e Drejtësisë, http://www.reformanedrejtesi.al/sites/default/files/dokumenti_shqip_0.pdf, vizituar për herë të fundit më 21.01.2018;

   

  20. Relacioni për projektligjin “Për statusin e gjyqtarëve dhe të prokurorëve në Republikën e Shqipërisë https://www.parlament.al/wp-content/uploads/2016/07/Relacioni-1.pdf, vizituar për herë të fundit më 09.02.2018.

   

  21. Procesverbal datë 24.06.2016 i Komisionit të Posaçëm për Reformën në Drejtësi, për shqyrtimin dhe miratimin e projektligjit “Për statusin e gjyqtarëve dhe të prokurorëve në Republikën e Shqipërisë”, http://reformanedrejtesi.al/sites/default/files/procesverbal_date_24.06.2016_0.pdf vizituar për herë të fundit më 21.01.2018.
• Dispozita të lidhura

  Kushtetuta: 

  Neni 138, që përcakton si përjashtim ndalimit të të uljes së pagës rastin kur ndaj gjyqtarit jepet një masë disiplinore sipas ligjit; 

  Neni 140 pikat 1 “gjyqtari mban përgjegjësi disiplinore, sipas ligjit”; 

  Neni 148/d pika 1 “prokurori mban përgjegjësi disiplinore, sipas ligjit”; 

  Neni 147/a pika 1 shkronja b) “KLGj ... vendos për masat disiplinore ndaj gjyqtarëve të të gjitha niveleve”; 

  Neni 149/a pika 1 shkronja b) “KLP ... vendos për masat disiplinore ndaj prokurorëve të të gjitha niveleve”; dhe 

  Neni 147/d pika 1 “ILD është përgjegjës për verifikimin e ankesave, hetimin me nismë  të shkeljeve dhe fillimin e procedimit disiplinor ndaj gjyqtarëve dhe prokurorëve të të gjitha niveleve”; 

  Ligji: 

  Neni 2 shkronja ë), neni 38, neni 48 pika 8, neni 77 shkronja ë), neni 100, neni 105, neni 115, neni 129, neni 133 pika 3 shkronja ‘e’, neni 135, neni 139 pika 2, neni 141, neni 142 pika 2 shkronja ‘b’ dhe pika 3 shkronja ‘a’, neni 149 pika 2, neni 150, neni 173 pikat 3 dhe 4 të ligjit nr. 96/2016 “Për statusin e gjyqtarëve dhe të prokurorëve në RSh”; 

  Neni 7 pika 1 shkronja ‘ç’, neni 19 pika 3 shkronja ‘i’, neni 105 pika 1 shkronja ‘ç’, neni 119 pika 3 shkronja ‘i’, neni 199 pika 1 shkronja ‘d’, neni 209 pika 5 shkronja ‘ç’, neni 221 pika 1 shkronja ‘b’ të ligjit nr. 115/2016 “Për organet e qeverisjes së sistemit të drejtësisë”.

• Akte nënligjore
  Asnjë koment
• Vendime
  Asnjë koment
• Bibliografia
  Asnjë koment
• Arkiva

  Ligje 

  Nenet 138, 140 dhe 149 pika 2 të Kushtetutës, përpara ndryshimit me ligjin nr. 76/2016; 

  Neni 33 pika 2 e ligjit nr. 9877/2008 “Për organizimin e pushtetit gjyqësor”, i ndryshuar; 

  Neni 33 pika 1 e ligjit nr. 8737/2001 “Për organizimin dhe funksionimin e prokurorisë në RSh”, i ndryshuar.