Përmbajtja

• Koment
  • Qëllimi
    1. Pika 2 e nenit 112 përcakton në mënyrë shteruese masat disiplinore plotësuese, që mund të jepen ndaj magjistratit në përfundim të procedimit disiplinor, së bashku me një prej masave disiplinore kryesore të përcaktuara në nenin 105. Kjo normë është e varur nga neni 105 dhe si e tillë, funksionon për të plotësuar qëllimet e nenit 105, në zbatim të neneve 140 dhe 148/8 të Kushtetutës. Pra, nga njëra anë, në zbatim të parimit të ligjshmërisë, përcaktohen kufijtë e Këshillave në dhënien e masës disiplinore, të cilët janë të detyruar të përzgjedhin vetëm nga lista e caktuar nga ligji. Nga ana tjetër, Këshillave iu ofrohet një listë shtesë mundësish me masa plotësuese, për t’iu lehtësuar atyre zbatimin e parimit të proporcionalitetit, pra që ndaj magjistratit të jepet ajo masë që është e domosdoshme dhe e dobishme, për arritjen e qëllimit të procedimit disiplinor ndaj tij.
  • Objekti
    2. Pika 2 e nenit 112 ka natyrë përshkruese të listës së emërtimeve të masave plotësuese që jepen ndaj magjistratit në përfundim të procedimit disiplinor. Kjo listë tashmë[1] përbëhet prej 2 masave plotësuese, përmbajtjen e të cilave ligjvënësi e ka veçuar në nenet 113 dhe 114 të Ligjit për Statusin. Struktura e kësaj norme ndjek të njëjtën logjikë me atë të nenit 105.

     

    [1] Në formën fillestare, neni 112 ishte i ndërtuar me 2 pika, ku në pikën 1 parashikohej edhe një masë tjetër plotësuese – atë të kthimit të shumës së pagës bruto në vitin e fundit të detyrës, në rastin kur magjistrati shkarkohej nga detyra për shkak të dënimit me vendim penal të formës së prerë për vepra penale në fushën e korrupsionit. Mirëpo, ky rregull u shfuqizua nga Gjykata Kushtetuese me vendimin nr. 34, datë 10.04.2017, me kërkues Shoqata Kombëtare e Gjyqtarëve dhe Unioni i Gjyqtarëve, për kushtetutshmërinë e Ligjit për Statusin, me arsyetimin në paragrafin 115 se “ashpërsia e masës disiplinore plotësuese me natyrë financiare në rastin konkret është e tillë sa ajo në thelb shndërrohet në dënim penal, që konsiston në pagimin në favor të shtetit të një shume të hollash e barabartë me pagën bruto të përfituar nga magjistrati i dënuar për veprën penale të korrupsionit gjatë vitit të fundit të ushtrimit të detyrës. Në këtë kuptim, Gjykata vlerëson se parashikimi njëkohësisht si nga Kodi Penal, ashtu dhe neni 112, pika 1, e ligjit i dy dënimeve penale për të njëjtin fakt bie ndesh me parimin e mosdënimit dy herë për të njëjtën vepër”

  • Komente për çështje të ndryshme të dispozitës
    3. Neni 112 është një normë plotësuese e nenit 105. Rrjedhimisht shpjegimet e përgjithshme të dhëna në paragrafët 4-10 tek komentet e nenit 105 janë të vlefshme edhe për nenin 112.

     

    4. Duhet evidentuar se masat plotësuese janë aksesore, që bëhen pjesë e masës kryesore dhe nuk mund të caktohen në mënyrë të pavarur prej saj. Nga ana tjetër, neni 112 e parashikon caktimin e masave plotësuese si mundësi për Këshillat, që nënkupton se caktimi i tyre bëhet bazuar në parimin e proporcionalitetit në funksion të identifikimit të masës disiplinore më të domosdoshme dhe të dobishme për rastin konkret. Kjo nënkupton se Këshilli nuk ka detyrimin që në çdo rast që jep një masë kryesore sipas nenit 105, të caktojë njëherazi edhe një masë plotësuese të parashikuar nga neni 112.

     

    5. Masat plotësuese nuk shoqërojnë çdo lloj mase kryesore, por vetëm masat “vërejtje publike”, “ulje e përkohshme e pagës deri në 40 për qind për një periudhë gjer në 1 vit”, “ulje në detyrë” dhe “pezullim nga detyra”. Në këtë mënyrë, masat kryesore ekstreme për nga rëndësia - ato të “vërejtjes konfidenciale” dhe të “shkarkimit nga detyra”, nuk shoqërohen nga masa plotësuese. Gjithashtu, nuk shoqërohet me masë plotësuese as masa e uljes së pagës në formën e gjobës, në rastin kur magjistrati jep dorëheqjen nga detyra.

     

    6. Pika 2 e nenit 112 përcakton 2 lloj masash plotësuese. Lloji i parë është “ndjekja e detyrueshme të trajnimeve profesionale të specifikuara”, që përshkruhet me detaje në nenin 113 të Ligjit për Statusin. Për informacion më të detajuar për këtë masë plotësuese, referoju komenteve të nenit 113 të Ligjit për Statusin.

     

    7. Masa e dytë plotësuese është “largimi nga detyra e kryetarit”, e cila përshkruhet në nenin 114 të Ligjit për Statusin. Për informacion më të detajuar për këtë masë plotësuese, referoju komenteve të nenit 114 të Ligjit për Statusin.
  • Konteksti historik
    8. Në Shqipëri, përpara miratimit të Ligjit për Statusin, ka ekzistuar vetëm masa disiplinore e largimit nga detyra e kryetarit, që jo vetëm nuk ishte masë plotësuese, por edhe zbatohej përmes një procedure tjetër, të ndryshme nga ajo e procedimit disiplinor të magjistratit. Kështu, sipas nenit 17 të ligjit nr. 9877/2008, “shkarkimi i kryetarit të gjykatës së shkallës së parë dhe i kryetarit të gjykatës së apelit bëhet me vendim të Këshillit të Lartë të Drejtësisë, kur kërkohet me shkrim nga jo më pak se 5 anëtarë të Këshillit të Lartë të Drejtësisë, nga Zëvendëskryetari i Këshillit të Lartë të Drejtësisë ose nga Ministri i Drejtësisë”. Ky ligj nuk përcaktonte se cilat ishin sjelljet e papërshtatshme, të cilat passillnin përgjegjësinë disiplinore të kryetarit. Ndërsa lidhur me pozicionin e kryetarit të Gjykatës së Lartë, Kushtetuta dhe ligji nr. 8588/2000 “Për organizimin dhe funksionimin e Gjykatës së Lartë në RSh” heshtnin.

     

    9. Situata ligjore për prokurorët ishte disi më e ndryshme, ku largimi nga pozicioni i drejtuesit për shkak të përgjegjësisë disiplinore njësohej me shkarkimin nga detyra. Ligji nr. 8737/2001 “Për organizimin dhe funksionimin e prokurorisë në Republikën e Shqipërisë” në nenin 27/b pika 2 shkronja b) parashikonte se prokurori largohej nga detyra e drejtuesit, kur janë rastet e largimit të prokurorit nga detyra të përcaktuara në nenin 27 të këtij ligji. Vetë neni 27 pika 3 i këtij ligji parashikonte si raste të shkarkimit të prokurorit dënimin me vendim gjykate të formës së prerë për kryerjen e një vepre penale; marrjen e masës disiplinore për shkelje shumë të rënda disiplinore (nxjerrjen e sekretit hetimor, kryerjen e veprimeve që diskreditojnë figurën e prokurorit dhe kryerjen e veprimeve të papajtueshme me funksionin e prokurorit); si dhe rezultatin “i paaftë” në vlerësimin profesional dhe etik. Shkarkimi i Prokurorit të Përgjithshëm përcaktohej nga neni 149 pika 2 e Kushtetutës[1] dhe konfirmohej me të njëjtën përmbajtje nga neni 7 pika 2 e ligjit nr. 8737/2001. Shkak për shkarkimin e Prokurorit të Përgjithshëm ishin shkeljet e Kushtetutës, kryerja e një krimi, paaftësia mendore a fizike ose akte e sjellje që diskreditonin figurën e prokurorit.

     

    10. Si përfundim, mund të thuhet se me Ligjin për Statusin është shtuar lista e masave disiplinore ndaj gjyqtarëve, duke mbajtur në konsideratë edhe faktin se listës së masave disiplinore i janë shtuar edhe masat plotësuese. Pa dyshim që kjo ndikon në masën e vlerësimit të Këshillave (që përfshin të gjitha ?ështjet që lidhen me rrethanat lehtësuese apo rënduese), të cilët kanë mundësi më të gjera zgjedhjeje në llojin e masës disiplinore, duke zbatuar më mirë parimin e proporcionalitetit.

     

    [1] Shih nenin 149 pika 2 të Kushtetutës, përpara ndryshimit me ligjin nr. 76/2016

  • Legjislacioni ndërkombëtar

    Neni 112 është një normë plotësuese e nenit 105. Rrjedhimisht informacioni për legjislacionin ndërkombëtar i paraqitur në paragrafët 25-28 të komenteve për nenin 105 janë të vlefshme edhe në këtë rast.

• Standarde ndërkombëtare/ Referenca ndërkombëtare/ Shembuj nga praktikat më të mira

  Raporte, opinione, rekomandime dhe deklarata 

  Neni 112 është një normë plotësuese e nenit 105. Rrjedhimisht informacioni për standardet ndërkombëtare, i paraqitur për nenin 105 janë të vlefshme edhe në këtë rast. 

• Materiale legjislative

  Neni 112 është një normë plotësuese e nenit 105. Rrjedhimisht informacioni për materialet legjislative, i paraqitur për nenin 105 janë të vlefshme edhe në këtë rast.

• Dispozita të lidhura

  Neni 112 është një normë plotësuese e nenit 105. Rrjedhimisht informacioni për normat e tjera të lidhura, i paraqitur për nenin 105 janë të vlefshme edhe në këtë rast. Në shtesë të tyre, janë edhe neni 2 shkronja g), neni 113, nenin 114 dhe neni 47 pika 6 të ligjit nr. 96/2016 “Për statusin e gjyqtarëve dhe të prokurorëve në Republikën e Shqipërisë”

• Akte nënligjore
  Asnjë koment
• Vendime

  Vendime të Gjykatës Kushtetuese 

  Neni 112 është një normë plotësuese e nenit 105. Rrjedhimisht informacioni për vendimet gjyqësore, i paraqitur për nenin 105 janë të vlefshme edhe në këtë rast. 

  Vendime të Gjykatës së Lartë 

  Neni 112 është një normë plotësuese e nenit 105. Rrjedhimisht informacioni për vendimet gjyqësore, i paraqitur për nenin 105 janë të vlefshme edhe në këtë rast.

• Bibliografia

  Neni 112 është një normë plotësuese e nenit 105. Rrjedhimisht informacioni për bibliografinë, i paraqitur për nenin 105 është i vlefshëm edhe në këtë rast.

• Arkiva

  Ligje 

  Neni 17 i ligjit nr. 9877/2008 “Për organizimin e pushtetit gjyqësor”, i ndryshuar; 

  Neni 27 pika 3 dhe neni 27/b pika 2 të ligjit nr. 8737/2001 “Për organizimin dhe funksionimin e prokurorisë në RSh”, i ndryshuar.