Përmbajtja

• Koment
  • Qëllimi

    1. Qëllimi i nenit 52 është të përcaktojë kompetencën e seksonit të miturve në gjykimin e çështjeve ku të miturit janë të akuzuar në një procedim të lidhur me të rriturit.  Në këtë mënyrë, parashikimi ligjor i këtij nenit garanton standardin procedural që i mituri duhet të gjykohet nga seksionet e të miturve, prej gjyqtarëve të specializuar në fushën e drejtësisë për të mitur, si dhe duke u zbatuar rregullat procedurale për gjykimin e të miturve të parashikuara në këtë Kod dhe, nëse është rasti, edhe në Kodin e Procedurës Penale (KPP). Ky nen sanksionon gjithashtu kriteret ligjore që duhet të mbahen parasysh në rast ndarjeje të çështjes kur njëri nga të akuzuarit është i mitur me qëllim realizimin e këtij veçimi.

  • Objekti

    2. Neni 52 parashikon në mënyrë të qartë rregullimin se cila gjykatë është kompentente në rast gjykimi të një çështje me disa të akuzuar kur të paktën njëri prej tyre është i mitur. Gjithashtu, neni 52 i KDPM përcakton se cilat janë rregullat procedurale që gjejnë zbatim për gjykimin e të miturit në këtë rast.

  • Komente për çështje të ndryshme të dispozitës

    3. Neni 52 i KDPM duhet analizuar, kuptuar dhe zbatuar në lidhje me nenin 27 pika 4 dhe pika 5 të këtij Kodi dhe nenet 79, 80, 81, 92 dhe 93 të KPP. Neni 52 trajton disa çështje që konkretisht kanë të bëjnë (a) me kompentecën e gjykatës për gjykimin e procedimeve të lidhura kur një prej të akuzuarve është i mitur sipas kuptimit të KDPM (b) me ndarjen e çështjes së të miturit në rastin e këtyre procedimeve të lidhura me të rritur, si dhe (c) me përcaktimin e referencave ligjore për garantimin e standarteve procedurale në gjykimin e të miturive.

    Kompetenca e gjykatës në procedime të lidhura. 

    4. Pika 1 e nenit 52 të këtij Kod rregullon kompentencën lëndore për gjykimin e çëshjeve kur në procedim të lidhur është i akuzuar edhe një i mitur. Konkretisht, kjo pikë e nenit 52 bën fjalë për situatën e parashikuar edhe nga neni 79 pika 1 germa “a” e KPP, që sanksionon rastin e procedimit të lidhur për vepra penale (a) të kryera nga disa persona në bashkëpunim ndërmjet tyre ose (b) kur disa persona në mënyrë të pavarur kanë shkaktuar veprën penale. Në këtë rast kur procedimet e lidhura i përkasin kompetencës së gjykatave të rretheve gjyqësore si dhe seksioneve të të miturve pranë këtyre gjykatave për shkak se të akuzuarit janë të mitur dhe të rritur, çështja sipas nenit 27 pika 4 të KDPM do të gjykohet nga seksioni për të mitur i gjykatës së rrethit gjyqësor. Ndërkohë përjashtim nga ky rregull është rasti i parashikuar nga neni 81 pika 1 i KPP kur një ose më shumë nga procedimet e lidhura janë në kompetencë të Gjykatës kundër Korrupsionit dhe Krimit të Organizuar dhe procedimet e tjera janë në kompetencë të seksioneve të të miturve pranë gjykatave të rretheve gjyqësore. Në një rast të tillë, gjykimi i çështjes është në kompetencë të Gjykatës Kundër Korrupsionit dhe Krimit të Organizuar sipas nenit 80 pika 1 e KPP.

    Ndarja e procedimeve të lidhura me bashkëtëpandehur të mitur. 

    5. Sipas pikës 2 të nenit 52 të KDPM parashikohet mundësia ligjore e ndarjes së gjykimit të të miturit nga të rriturit. Ky parashikim ligjor krijon mundësinë që gjykimi i të miturit të kryhet nga seksioni për të mitur pranë gjykatave të rretheve gjyqësore veçmas nga të rriturit. Pra, ky rregullim ligjor krijon mundësi të ndarjes së gjykimit të të miturit nga çështja e të rriturit vetëm për shkakun se i akuzuari është i mitur. Në realizimin e një ndarjeje të tillë seksioni i të miturve mban parasysh kriteret që parashikohen shprehimisht në pikën 2 të nenit 52 dhe që janë përkatësisht moscënimi i shqyrtimit të plotë, objektiv dhe të shpejtë të çështjes.

    6. Nga ana tjetër gjykimi më vete i të miturit mund të ndodhë dhe për shkaqe që parashikohen nga neni 93 i KPP, pasi ky nen parashikon rastet e ndarjes së çështjeve në gjykim. Por, ndërsa këto kritere janë të përgjithshme dhe zbatohen për çdo rast ndarjeje gjykimi. rregullimi ligjor i pikës 2 të nenti 52 të KDPM parashikon një rast specifik të veçimit të çështjeve prej seksionit të të miturve.

    Garancitë procedurale të gjykimit të të miturit në procedimet e lidhura. 

    7. Në pikën 3 të nenit 52 të KDPM parashikohet ligji që gjen zbatim gjatë procedurës së gjykimit të të miturit në procedim të lidhur me të rritur me qëllim garantimin e të drejtave dhe standardeve procedurale të parashikuara në KDPM dhe në KPP. Zbatimi i KPP është me karakter plotësues. Konkretisht KPP gjen zbatim (a) vetëm për çështje që nuk janë rregulluar nga KDPM ose (b) nëse rregullimet e tij janë më të favorshme për të miturin në kuptim të nenit 5 të KDPM. Sipas pikës 3 të nenit 52 gjykimi i të miturit në procedim të lidhur do kryhet duke i ofruar të miturit grancitë procedurale të parashikuara për një gjykim të drejtë, sic janë dhënia e ndihmës ligjore, psikologjike, gëzimit të të drejtës për të mos u vetinkriminuar, për të heshtur, për t’u dëgjuar, për të pyetur dëmshimtarë, për t’u ankimuar kundër vendimit etj. Rregullim të njëjtë ka dhe nenin 80 pika 1 i KPP, sipas të cilit në rastin kur gjykim i të miturit për shkak të procedimit të lidhur kryhet nga Gjykata Kundër Korrupsionit dhe Krimit të Organizuar, garancitë dhe të drejtat procedurale që duhet të zbatohen janë ato të gjykimit për të miturit.

  • Konteksti historik

    8. Para miratimit të KDPM rregullat në lidhje me kompetencën e gjykatës për gjykimin e çështjeve kur të miturit akuzoheshin në procedim të lidhur me të rriturit, parashikoheshin nga KPP në nenet 80 e 81. Parashikimi ka qenë i njëjtë. Risia e këtij Kodi është përfshirja në një korpus normash të të gjitha rregullimeve që lidhen me drejtësinë penale për të miturit, veçimi i çështjeve të të miturve për shkakun që të miturit të gjykohet veçmas të rriturve, si dhe zbatimi i rregullave procedurale të posaçme për gjykimin e të miturve.

  • Legjislacioni ndërkombëtar

    9. Në aspektin ndërkombëtar një sërë instrumentesh ndërkombëtare kanë parashikuar dhe vendosur standardin që të miturit duhet të gjykohen nga një gjykatë e specializuar për të miturit.

    Asambleja e Përgjithshme e OKB-së, Konventa mbi të Drejtat e Fëmijës[1], 20 nëntor 1989, neni 40 /3 nënvizon se: “Shtetet Pale¨ pe¨rpiqen te¨ nxisin krijimin e ligjeve, procedurave, organeve dhe institucioneve te¨ posac¸me pe¨r fe¨mije¨t qe¨ dyshohen, akuzohen ose qe¨ vlere¨sohen se kane¨ kryer shkelje te¨ ligjit penal”.

    Komiteti mbi të Drejtat e Fëmijës, Komenti i Përgjithshëm nr. 10 (2007) [2], 10 Prill 2007, gërma D, paragrafi 40 ‘...Komiteti dëshiron të theksojë që një kusht thelbësor për zbatimin e duhur dhe të efektshëm të këtyre të drejtave ose garancive është cilësia e personave të përfshirë në administrimin e drejtësisë për të mitur. Trajnimi i profesionistëve, si nëpunësit e policisë, prokurorët, përfaqësuesit ligjor dhe të tjerë të fëmijës, gjyqtarët, nëpunësit e shërbimit të provës, punonjësit socialë dhe të tjerë është thelbësor dhe duhet të zhvillohet në një mënyrë sistematike dhe të vazhdueshme.’

    Asambleja e Përgjithshme e OKB-së, Rregullat e Pekinit[3] (Rregullat për standardet minimale të Administrimit të Drejtësisë për të Miturit) rezoluta 40/33, 29 nëntor 1985, pika 14. Autoriteti kompetent për të gjykuar 14.1 Nëse çështja e një të mituri në konflikt me ligjin nuk i është nënshtruar shmangies (sipas rregullit 11), ajo ose ai trajtohet nga autoriteti kompetent (gjykata, tribunali, bordi, këshilli etj.) sipas parimit të një gjykimi të rregullt dhe të drejtë. Komentar është e vështirë të formulohet një përkufizim i organit ose personit kompetent që do të përshkruante një autoriteti gjykues në mënyrë universale. ‘Autoriteti kompetent’ mendohet të përfshijë ata që kryesojnë gjykatat ose tribunalet (që përbëhen nga një gjyqtari i vetëm ose me disa anëtarë), duke përfshirë magjistratët profesionistë dhe jo-profesionistë, si dhe borde administrative (për shembull, sistemet skoceze dhe skandinave) ose agjenci të tjera më jo-formale të komunitare dhe të zgjidhjes së konflikteve të një natyrë gjyqësore. Procedura për trajtimin e të miturve në konflikt me ligjin në çdo rast respekton standardet minimale që zbatohen pothuaj universalisht për çdo të pandehur sipas procedurës së njohur si ‘gjykim i drejtë’. Në pajtim me gjykimin e drejtë, ‘një gjykim i drejtë’ përfshin ato garanci bazë si prezumimi i pafajësisë, paraqitja dhe marrja në pyetje e dëshmitarëve, parashtrimet e zakonshme të mbrojtjes, e drejta për të mos folur, e drejta për të patur fjalën e fundit në një seancë, e drejta e ankimit, etj”.

     

    [1] Vizituar për herë të fundit më datë 16 Korrik 2017.

    [2] Vizituar për herë të fundit më datë 16 Korrik 2017.

    [3] Vizituar për herë të fundit më datë 16 Korrik 2017.

• Standarde ndërkombëtare/ Referenca ndërkombëtare/ Shembuj nga praktikat më të mira
  Asnjë koment
• Materiale legjislative
  Asnjë koment
• Dispozita të lidhura

  Neni 27/4 i KDPM parashikon se:

  Kur një i mitur ka kryer vepër penale së bashku me një të rritur, ai gjykohet në seksionet për të mitur të gjykatave të rretheve gjyqësore, duke zbatuar dispozitat e këtij Kodi, me përjashtim të rasteve të parashikuara në nenin 80, pika 1, të Kodit të Procedurës Penale.

  Neni 5 i KDPM parashikon se: 

  Dispozitat e Kodit Penal, të Kodit të Procedurës Penale dhe të ligjeve të tjera, zbatohen në procesin e drejtësisë penale për të mitur vetëm për çështje që nuk janë të rregulluara nga ky Kod ose nëse përmbajnë rregullime më të favorshme për të miturit.

  Neni 79/1 gërma “a” i KPP parashikon se:

  “Organi procedures mund të vendosë bashkimin e procedimeve: a) kur vepra penale për të cilën zhvilloht procedimi është kryer nga disa persona në bashkëpunim ndërmjet tyre ose kur disa persona në mënyrë të pavarur kanë shkaktuar veprën.”

  Neni 80 pika 1 i KPP parashikon se:

  1. 1. Në rastet e procedimeve të lidhura ndërmjet tyre dhe që nuk mund të ndahen, nga të cilat një ose disa janë kompentencë e Gjykatës kundër Korrupsionit dhe Krimit të Organizuar dhe procedimet e tjera në kompentëncë të gjykatave të tjera të shkallës së parë, kompentencë është Gjykata kundër Korrupsonit dhe Krimit të Organizuar. Ky rregull zbatohet edhe në rastin e të pandehurve të mitur. Në këtë rast gjykata zbaton rregullat e gjykimit për të mitur.

  Neni 81 i KPP parashikon se:

  1. Kur disa nga procedimet e lidhura ndërmjet tyre i përkasin kompetencës së gjykatës së zakonshme dhe të tjerat seksioneve përkatëse që shqyrton çështjet me të mitur, kompetente për të gjitha procedimet është kjo e fundit, përveç rasteve kur gjykata çmon se ato duhen veçuar.
  2. Kur i pandehuri në kohën e gjykimit është madhor, por një ose disa vepra i ka kryer kur ka qenë i mitur, çështja gjykohet nga sensioni tjetër që shqyrton çështjet me të mitur.

  Neni 93 i KPP parashikon se:

  1. Ndarja e çështjeve vendoset, edhe kryesisht, vetëm kur nuk dëmtohet vërtetimi i fakteve, në këto raste:

  a- kur për një a më shumë të pandehur ose për një a më shumë akuza është vendosur pezullimi i procedimit;

  b- kur një a më shumë të pandehur nuk janë paraqitur në gjyq për shkak të pavlefshmërisë së aktit të thirrjes, të padijenisë pa faj për aktin e thirrjes ose për shkak të pengesave të ligjshme;

  ç- kur për një a më shumë të pandehur ose për një a më shumë akuza hetimigjyqësor është i plotë, kurse për të pandehurit e tjerë ose për akuzat e tjera është e nevojshme të kryhen veprime të tjera, me përjashtim të rastit kur akuza është ngritur për kryerjen e veprës në bashkëpunim.

  2. Përveç rasteve të parashikuara nga paragrafi 1 ndarja mund të vendoset edhe me marrëveshje të palëve, kur gjykata e çmon të dobishme për qëllimet e shpejtësisë së gjykimit.
• Akte nënligjore
  Asnjë koment
• Vendime
  Asnjë koment
• Bibliografia
  Asnjë koment
• Arkiva
  Asnjë koment