KOMENTARI ELEKTRONIK
KODI I DREJTËSISË PENALE PËR TË MITUR   |   37/2017

Neni 86: Kushtet për vendosjen e arrestit në burg për të miturit

Miratuar me ligjin 37, me datë 30/03/2017
Neni Para Neni Pas

1. Përveç parashikimeve të nenit 228, të Kodit të Procedurës Penale, masa e arrestit në burg mund të vendoset për të miturin vetëm si një alternativë e fundit dhe vetëm nëse ekziston edhe ndonjë nga kriteret e mëposhtme:

a. sanksioni i parashikuar për veprën penale, për të cilën ai akuzohet është me burgim dhe ka minimumin e dënimit mbi 7 vjet;

b. masa është e domosdoshme, sepse i mituri:

i) përbën rrezik serioz për të dhe/ose për të tjerët dhe ky rrezik nuk mund të mënjanohet me ndonjë mënyrë tjetër;

ii) përpiqet t’i shmanget drejtësisë. 

Përmbajtja

      1. Qëllimi i nenit 86 të KDPM është të rregullojë kushtet dhe kriteret që duhet të ndiqen në rast se masa e sigurimit arrest me burg aplikohet ndaj të miturit në konflikt me ligjin si një alternativë e fundit. Në këtë nen legjislatori tërheq vëmendjen se duke pasur parasysh pasojat që ka arresimi apo ndalimi në zhvillimin psikologjik, intelektual, mendor, në raport me masat e tjera të sigurimit ndaj të miturit, të cilat parashikohen në nenin 82 i KDPM dhe nenin 232 të Kodit të Precedurës Penale (KPP) masa e sigurimit të arrestit me burg është alternativë e fundit.

       

      1. Prokurori që kërkon caktimin e masës së sigurimit arrest me burg dhe gjykata e cila e cakton atë duhet të vlerësojnë në tërësi kushtet dhe kriteret për caktimin e masës së sigurimit. Ka raste kur masa e sigurimit arrest në burg është e nevojshme të vendoset, për shembull për të shmangur rrezikun e marrjes ose ve¨rtete¨sine¨ e prove¨s, si në rastin e ndikimit tek dëshmitarët, apo kur ekziston rreziku që i mituri t’i shmanget drejtësisë ose të kryejë vepër tjetër penale me rrezikshëri shoqërore të njëjtë ose më të rëndë. Të gjitha këto kritere janë pjesë përbërëse e parashikimit ligjor të nenit 86 të KDPM dhe analizohen para caktimit të masës së sigurimit arrest në burg ndaj të miturit.
      1. Neni 86 i KDPM përbëhet nga një paragraf i vetëm që parashikon nga njëra anë përmes referimit në nenin 228 të KPP kushtet e vendosjes së masës së sigurimit arres në burg ndaj të mitur, si dhe nga ana tjetër parashikon në përmbajtjen e tij një kusht shtesë, që është pikërisht vendosja e masë së sigurimit ndaj të miturit si një alternativë e fundit.

       

      1. Neni 86 KDPM liston dhe dy kriteret e vendosje së masë së sigurimit arrest në burg ndaj të miturit, të cilat janë kumulative. Konkretisht sipas këtij neni, (a) ndaj të miturit vendoset masa e sigurimit arrest në burg kur vepra penale për të cilën ai /ajo dyshohet se ka kryer dënohet të paktën me 7 vjet burgim, si dhe (b) kur i mituri përbën rrezik serioz për vetë dhe/ose për të tjerët, i cili nuk mund të mënjanohet në mënyrë tjetër, apo përpiqet t’i shmanget drejtësisë.
      1. Neni 86 i KDPM parashikon kushtet dhe kriteret për vendosjen e masës së sigurimit arrest në burg ndaj të miturit në konflikt me ligjin. Në zbatim të këtij neni kuptimi i të miturit është sipas pikës 4 të nenit 3 të KDMP, pra është fjala për çdo person që ka mbushur moshën e përgjegjësisë penale deri nën moshën 18 vjeç, ndaj të cilit ekziston një dyshim i arsyeshëm se ka kryer një vepër penale.

       

      1. Duhet theksuar se neni 86 i KDPM vendos një kusht parësor në caktimin e masës së sigurimit arrest në burg që është pikërisht sanksionimim që ajo të vendoset vetëm si një alternativë e fundit. Kjo do të thotë në pamundësi të vendosjes së masave të tjera të sigurimit, të cilat parashikojnë kufizime më të vogla në të drejtat e të miturit, për pasojë janë më të lehta, sipas parashikimeve të bëra në nenin 82 të KPDM dhe nenin 232 të KPP. Ky standard është parashikuar në një sërë intrumentesh ndërkombëtare.[1]Ky kusht zbatohet nga gjykata, duke analizuar nevojën e sigurimit për caktimin e masës së sigurimit, si dhe kushtet dhe kriteret për caktimin e saj dhe duke i kushtuar kujdesin maksimal respektimit të parimit të mbrojtjes së interesit më të lartë të të miturit, sipas kuptimit që i jep këtij parimi, pika 9 e nenit 3 të KPDM.

       

      1. Përveç kushtit që arresti në burg vendoset vetëm si alternativa e fundit e masave të sigurimit, neni 86 i KDPM parashikon duke referuar në nenin 228 të KPP kushte të tjera që përcaktojnë caktimin e masave të sigurimit. Konkretisht këto kushte janë:
      1. Sipas nenit 228 pika 1 e KPP, ekzistenca e dyshimit të arsyeshëm, i bazuar ne¨ prova se i miturit ka kryer veprën penale;
      2. Sipas nenin 228 pika 2 e KPP, mosekzistenca e kushteve të padënueshmërisë të shuarjes së veprës penale apo të dënimit të të parashikuar në nenin 66 dhe nenin 71 të Kodit Penal (KP).

       

      1. Nenin 86 parashikon shprehimisht kriteret për caktimin e masës së sigurimit arrest në burg. Konkretisht sipas këtij parashikimi kriteret për caktimin e masave të sigurimit, të cilat analizohen në mënyrë kumulative nga gjykata, janë të përfshira në dy grupe, si vijon:
      1. Së pari, vepra penale për të cilën dyshohet se ka kryer i mituri, ndaj të cilit caktohet masa e sigurimit arrest në burg, është krim që dënohet në minimum me 7 vjet burgim. Në këtë mënyrë ky kriter vendos një prag të lartë duke e kufizuar vendosjen e masës së sigurimit në raste të ralla dhe të veçanta kur vepra që dyshohet që ka kryer i mituri paraqet rrezikshmëri të theksuar shoqërore. Pra, masa e sigurimit arrest në burg nuk mund të vendoset nëse i mituri dyshohet se ka kryer kundërvajtje penale siç parashikohet edhe në nenin 230 pika 4 e KPP. Ky parashikim është një garanci ligjore përmes të cilës arresti në burg i të miturit caktohet vetëm në rastet e një rrezikshmërie të lartë shoqërore dhe kur izolimi i të miturit është e vetmja mundësi ligjore që të realizojë nevojën e sigurimit.
      2. Së dyti, masa e sigurimit është e domosdoshme të vendoset pasi:
      1. I mituri përbën rrezik serioz për veten dhe/ose për të tjerët dhe ky rrezik nuk mund të mënjanohet me ndonjë mënyrë tjetër. Kjo do të thotë që për shkak të rrethanave të faktit dhe personalitetit të të miturit, [1] ka rrezik që ai/ajo të kryejë në të ardhmen krime të tjera dhe në këtë rast po t’i referohemi nenin 228 pika 3 gërma “c” i KPP këto duhet të jenë më të rënda apo të të njëjtit lloj; [2] ka rrezik që ai/ajo të vërë në rrezik marrjen apo vërtetësinë e rrethanave të faktit, duke ndikuar tek dëshmitarët siç parashikohet dhe në nenin 228 pika 3 gërma”a’ i KPP; si dhe/ose,
      2. I mituri përpiqet t’i shmanget drejtësisë që do të thotë që me veprimet apo mosveprimet e tij, për shkak të rrethanave konkrete dhe personalitetit të të miturit ekziston rreziku që ai të mos paraqitet pranë organeve procedurale, por të fshihet dhe largohet, siç parashikohet dhe në nenin 228 pika 3 gërma ‘b’ i KPP.

       

      [1] Shih këtë dokument në: https://www.unicef.org/tdad/councilofeuropejjrec08(1).pdf

      1. Neni 86 të KDPM sjell parashikime të reja të legjislacionit penal shqiptar në lidhje me masën e sigurimit arrest në burg. Konkretisht ky nen parashikon për herë të parë standardin se masa e sigurimit arrest në burg vendoset ndaj të miturit si një alternativë e fundit në raport me masat e tjera kur ai akuzohet për kryerjen e një krimi që dënohet në minimin me 7 vjet burgim. Ndërkohë që kushtet dhe kriteret e tjera kanë qenë të parashikuara në nenet 228, 229 dhe 230 të KPP.
      1. Në aspektin ndërkombëtar një sërë instrumentesh kanë parashikuar dhe vendosur standarde në lidhje me caktimin e masës së sigurimit arrest në burg ndaj të miturit. Disa nga dokumentet ndërkombëtare që parashikojnë standardet e mësipërme janë si vijon:

       

      1. Konventa mbi të Drejtat e Fëmijës e OKB-së, 20 nëntor 1989, neni 37 nënvizon ndër të tjera se “(b) Asnjë fëmije të mos i mohohet liria në mënyrë të paligjshme ose arbitrare. Arrestimi, ndalimi ose burgimi i një fëmije duhet të jetë në përputhje me ligjin dhe të përdoret vetëm si një masë e fundit dhe për një kohë sa më të shkurtër.”

       https://www.unicef.org/tfyrmacedonia/CRC_albanian_language_version(3).pdf vizituar për herë të fundit më date 27 Shtator 2017

       

      1. Komiteti për të Drejtat e Fëmijës pranë OKB-së, Komenti i Përgjithshëm nr.10 “Të drejtat e fëmijëve në drejtësinë penale” paragrafi 78- 80.

      http://www2.ohchr.org/english/bodies/crc/docs/CRC.C.GC.10.pdf vizituar për herë të fundit më datë 27 shtator 2017

       

      1. Asambleja e Përgjithshme e OKB-së, Rregullat e Pekinit “Rregullat për standardet minimale të Administrimit të Drejtësisë për të Miturit” rezoluta 40/33, 29 nëntor 1985, rregulli 13. 

      http://www.ohchr.org/Documents/ProfessionalInterest/beijingrules.pdf vizituar për herë të fundit më datë 27 shtator 2017

       

      1. Parlamenti dhe Këshilli Evropian, Direktiva 2016/800/EU “Mbi masat mbrojtëse procedurale për fëmijët të dyshuar apo akuzar në procedurën penale”, 11 maj 2016, paragrafi 45 i preambulës.

      http://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/PDF/?uri=CELEX:32016L0800&from=EN N, vizituar për herë të fundit më datë 27 shtator 2017.

       

      1. Komiteti i Ministrave, Këshilli i Evropës, Rekomandimi CM/Rec (2008)11 “Mbi Rregullat Evropiane për shkelësit e mitur objekt të denimeve dhe masave penale” 5 nëntor 2008 në pjesën I, A pika 10.

      https://www.unicef.org/tdad/councilofeuropejjrec08(1).pdf vizituar për herë të fundit më datë 27 shtator 2017.

       

      1. Komiteti i Ministrave, Këshilli i Evropës “Rregullat e mbi Drejtësinë Miqësore për të Miturit dhe Memorandumi Shpjegues”, 17 nëntor 2010 ndër të tjera nënvizon se: “19. Any form of deprivation of liberty of children should be a measure of last resort and be for the shortest appropriate period of time…” 

      https://rm.coe.int/16804b2cf3 vizituar për herë të fundit më datë 25 shtator 2017.

  • Asnjë koment
  • Asnjë koment
  • Asnjë koment
  • Asnjë koment

  • Studim: “Drejtësia për të mitur në Shqipëri një analizë e sistemit të administrimit të drejtësisë për të mitur dhe gjendjes së të miturve në konflikt me ligjin në Shqipëri”, mundësua nga UNICEF, me mbështetjen e Komisionit Europian dhe Sida.

     

    http://www.crca.al/sites/default/files/publications/Drejtesia%20per%20te%20mitur.pdf vizituar për herë të fundit më datë 16 shtator 2017

  • Neni 228, 229 dhe 230 i KPP, i cili ka pësuar ndryshime me ligjin nr. 35/2017, date¨ 30.3.2017.

Manjola Xhaxho
Arta Mandro, Koraljka Bumči, Renate Winter