Përmbajtja

• Koment
  • Qëllimi
    1. Neni 353 ka për qëllim balancimin e të drejtës të të pandehurit për të (mos)marrë pjesë në gjykim përkundrejtë interesave të tjera të drejtësisë, si për shëmbull zhvillimi i një procesi të rregullt ligjor, parimi i kontradiktoritetit apo mbarëvajtja (lexo: mospengimi) e procesit gjyqësor.
  • Objekti
    2. Neni 353 autorizon gjykatën të urdhërojë shoqërimin e detyrueshëm të të pandehurit, i cili nuk është paraqitur ose është deklaruar në mungesë, për të bërë të mundur marrjen e provave, përveç pyejtes së tij.
  • Komente për çështje të ndryshme të dispozitës
    3. Gjykata mund të urdhërojë shoqërimin e detyerueshëm të të pandehurit. Shoqërimi i detyrueshëm i të pandehurit që nuk është paraqitur apo është deklaruar në mungesë, mund të urdhërohet kur gjykata e çmon të domosdoshme praninë e tij për marrjen e një prove. Kjo mund të ndodhi kur gjykata çmon të domosdoshme, për shembull, kryerjen e procedurave të njohjes sipas rregullave të neneve 171-172/a K.Pr.Penale, kryerjen e një eksperimenti sipas parashikimeve të neneve 176, 177 K.Pr.Penale, etj.

     

    4. Marrja në pyetje e të pandehurit nuk përbën arsye për shoqërimin e detyrueshëm të tij. I pandehuri që nuk paraqitet, sipas ndryshimeve të K.Pr.Penale në lidhje me gjykimin në mungesë,[1] ose ka hequr dorë nga pjesëmarrja në gjykim ose i fshihet drejtësisë apo nuk gjendet. Në rastin e heqjes dorë, mosshoqërimi i tij për t’u pyetur respekton pikërisht vullnetin e tij të lirë për të mos marrë pjesë në shqyrtimin gjyqësor. Në rastin e fshehjes nga drejtësia, i pandehuri e humbet të drejtën e tij për t’u dëgjuar sipas nenit 33 pika 2 të Kushtetutës. Ndërsa personi që nuk gjendet, do t’i nënshtrohet proceduave të neneve 350-352 K.Pr.Penale.[2] Nëse vendndodhja e tij dihet, në varësi të situatës gjykimi do të shtyhet ose pezullohet (neni 350 K.Pr.Penale), ai do të shoqërohet forcërisht në sallën e gjyqit ose do të heqë dorë nga gjykimi (neni 351 K.Pr.Penale) ose do të deklarohet që i fshihet drejtësisë, pra në mungesë (neni 352 K.Pr.Penale). Nëse, pas marrjes në dijeni të vendndodhjes, situata e tij rregullohet nga neni 351 K.Pr.Penale ose 352 K.Pr.Penale, atëherë edhe neni 353 gjen zbatim.

     

    [1] Shih komentarin mbi nenin 350 K.Pr.Penale, 351 K.Pr.Penale dhe 353 K.Pr.Penale.

    [2] Shih komentet përkatëse.

  • Konteksti historik
    5. Neni 200 i Ligjit Nr. 35/2017 parashikonte fillimisht disa ndryshime në nenin 353 K.Pr.Penale. Sipas këtyre ndryshimeve, neni 353 K.Pr.Penale përcaktonte që “Gjykata mund te¨ urdhe¨roje¨ shoqe¨rimin e detyrueshe¨m te¨ te¨ pandehurit ose te¨ personit ndaj te¨ cilit e¨shte¨ be¨re¨ ke¨rkese¨ pe¨r gjykim nga viktima akuzuese, kur nuk e¨shte¨ paraqitur ose ka hequr dore¨ nga pjese¨marrja ne¨ gjykim, sipas nenit 352 te¨ ke¨tij Kodi, ne¨ qofte¨ se prania e tij e¨shte¨ e domosdoshme pe¨r marrjen e nje¨ prove por jo pe¨r pyetjen e tij”. Me një korrigjim të gabimeve materiale të botuar në fletoren zyrtare,[1] neni 353 K.Pr.Penale rrikthehet në gjendjen që ka qenë para ndryshimeve të bëra në K.Pr.Penale me Ligjin Nr. 35/20178.[2] Ky korrigjim është i drejtë, pasi mosparaqitja dhe heqja dorë nga pjesëmarrja në gjykim rregullohen kryesisht në nenin 351 K.Pr.Penale (të ndryshuar). Për më tepër, teksti i ndryshuar i nenit 353 ngushtonte artificialisht fushën e veprimit të këtij neni.

     

    [1] Viti: 2017 – Numri: 151.

    [2] Duhet theksuar këtu që neni 284 i Ligjit Nr. 35/2017 përcakton se fjale¨t “i de¨mtuar” dhe “i de¨mtuar akuzues”, te¨ pe¨rdorura në K.Pr.Penale, ze¨vende¨sohen respektivisht me fjale¨t “viktima” dhe “viktima akuzuese”.

  • Legjislacioni ndërkombëtar
    Asnjë koment
• Standarde ndërkombëtare/ Referenca ndërkombëtare/ Shembuj nga praktikat më të mira

  Vendime të Gjykatës Evropiane për të Drejtat e Njeriut 

  6. GJEDNJ ka mbajtur një qëndrim konsistent sa i përket pranimit dhe vlerësimit të provave. Sipas këtij qëndrimi, neni 6 KEDNJ nuk përcakton asnjë rregull për pranimin e provave në vetvete. Kjo është një çështje që i takon legjislacionit dhe praktikës vëndase ta rregullojnë (Schenk).[1] Rrjedhimisht, nuk i takon GJEDNJ-së të vendosi nëse prova të veçanta mund të pranohen. Pyetja që GJENDJ do t’i përgjigjet është nëse procesi në tërësi, duke përfshirë dhe mënyrën sesi janë marrë provat, ishte i rregullt (Khan).[2] Në këtë këndvështrim, pyetja që duhet shtruar është nëse shoqërimi i detyrueshëm i të pandehurit që nuk është paraqitur apo që është deklaruar në mungesë, cënon parimet e procesit të rregullt ligjor. Provat e marra në bazë të nenit 353 K.Pr.Penale dhe neneve të tjera të lidhura me të, si dhe pranueshmëria e tyre në vetvete, nuk përbejnë objekt shqytimi për GJEDNJ. 

   

  7. GJEDNJ nuk është shprehur drejtëpërdrejtë në lidhje me përpuethshmërinë me nenin 6 KEDNJ të shoqërimit të detyrueshëm të të pandehurit që nuk është paraqitur apo që është deklaruar në mungesë me qëllim marrjen e provave. Megjithatë, nga praktika gjyqësore e GJEDNJ-së në tema të pergjithshme, si parimi i kontradiktoritetit dhe doktrinës së heqjes dorë nga një e drejtë, mund të dalim në përfundimin se neni 353 K.Pr.Penale nuk paraqet probleme në lidhje me garancitë e procesit të rregullt ligjor. GJEDNJ është shprehur se parimi i kontradiktoritetit në çështje penale do të thotë që si i pandehuri ashtu dhe prokurori duhet të kenë mundësinë për t’u njohur me dhe për të komentuar mbi provat e palës tjetër. Gjithatshtu, të dyja palët duhe të kenë mundësinë të sjellin provat që ato mendojnë se janë të dobishme për mbështetjen e argumenteve dhe komenteve të tyre (kjo edhe si pjesë e barazisë së armëve) (Brandstetter).[3] Për më tepër, heqja dorë nga një e drejtë, përfshirë dhe të drejtën për të qenë i pranishëm në gjykim, nuk mund të shkojë kundër një interesi të rëndësishëm publik (Hermi).[4] Mbarëvajtja e procesit gjyqësor, në kuptimin e mospengimit dhe moszvarritjes së tij, përbën pa dyshim një nga intereset më të rëndësishëm publik. Gjithashtu, pokurori ka të drejtë ashtu si dhe i pandehuri të sjellë provat e tij në gjykim. Prandaj, shoqërimi i detyrueshëm i të pandehurit që nuk është paraqitur apo që është deklaruar në mungesë, nuk cënon parimet e procesit të rregullt ligjor. Ky përfundim përforëcohet nga fakti, që i pandehuri i shoqëruar në bazë të nenit 353 K.Pr.Penale nuk mund të pyetet, duke respektuar kështu thelbin e hejqjes dorë nga e drejta për të qenë i pranishëm në gjykim.

   

  [1] Schenk k. Zvicrës, 12.07.1988, Nr. i aplikimit 10862/84, para 46.

  [2] Khan k. Mbretërisë së Bashkuar, 12.05.2000, Nr. i aplikimit 35394/97, para 34.

  [3] Brandstetter k. Austrisë, 28.08.1991, Nr. i aplikimit 11170/84, para 66-67.

  [4] Hermi k. Italisë, 18.10.2006, Nr. i aplikimit 18114/02, para 73.

• Materiale legjislative
  Asnjë koment
• Dispozita të lidhura

  Kushtetuta: Neni 33

  K.Pr.Penale: Nenet 171, 172, 172/a, 176, 177, 350, 351, 352. 

• Akte nënligjore
  Asnjë koment
• Vendime

  Vendime të Gjykatës Evropiane të të Drejtave të Njeriut 

  Brandstetter k. Austrisë, 28.08.1991, Nr. i aplikimit 11170/84;

  Hermi k. Italisë, 18.10.2006, Nr. i aplikimit 18114/02;

  Khan k. Mbretërisë së Bashkuar, 12.05.2000, Nr. i aplikimit 35394/97;

  Schenk k. Zvicrës, 12.07.1988, Nr. i aplikimit 10862/84

• Bibliografia
  Asnjë koment
• Arkiva
  Asnjë koment