Përmbajtja

• Koment
  • Qëllimi
    1. Qëllimi i nenit 84 të KDPM është të vendosë parimet dhe bazat për vendosjen e të miturit në shërbim të specializuar. Shërbimi i specializuar, siç parashikon neni 82 i KDPM është një masë sigurimi e veçantë, e cila caktohet ndaj të miturit në konflikt me ligjin nga gjykata. Ky parashikim ligjor ka si synim të ruajë balancën mes nevojës së sigurimit, pra, duke caktuar masë sigurimi ndaj të miturit dhe garantimit të interesit më të lartë të të miturit. Për këtë qëllim, i mituri vendoset në mbikëqyrje në institucione të posaçme, pasi vlerësohet se për rrethanat konkrete nuk mundet që masa e sigurimit të realizohet nga ana e prindërve ose të afërmve.

     

    2. Qëllimi i këtij neni është që të miturit t’i jepet shërbim i specializuar që i përgjigjet nevojave të tij/saj për rehabilitim dhe mirërritje. Gjithashtu i mituri do të jetë në mbikëqyrje në lidhje me përmbushjen e detyrimeve që rrjedhin nga caktimi i masës së sigurimit kryesisht në lidhje me sjelljen dhe qëndrimin e të miturit dhe shmangien e rrezikshmërisë shoqërore të tij/saj.

     

    3. Neni 84 synon të japë në mënyrë të përgjithshme për vendosjen e të miturit në një shërbim të specializuar, si dhe të autoriteteve kompetente që ligji ngarkon për të realizuar shërbimin e specializuar. Në lidhje me mënyrën e organizimit të funksionimit të shërbimit të specializuar, të programeve, dhe financimin e tyre, ligji parashikon për rregullimin e tyre me vendim të Këshillit të Ministrave.
  • Objekti
    4. Neni 84 i KDPM përbëhet nga tre paragrafë, përmes të cilëve parashikohen (1) kushtet në të cilat caktohet si masë sigurimi vendosja e të miturit në një shërbim të specializuar; (2) subjektet që ngarkohen nga ligji për të realizuar shërbimin e specializuar; (3) miratimin e parashikimeve nënligjore të cituara më sipër me vendim të Këshillit të Ministrave.
  • Komente për çështje të ndryshme të dispozitës
    5. Neni 84, në paragrafin e parë, parashikon kushtet e masës së sigurimit të vendosjes së të miturit në një shërbim të specializuar. Duhet theksuar se si çdo masë sigurimi, vendosja e të miturit në një shërbim të specializuar mbështetet në kushtet ligjore të parashikuara në Kodin e Procedurës Penale (KPP) [Nenet 228, 229, 230 KPP]. Rëndësi të veçantë në këtë drejtim ka që paragrafi 3 i nenit 229 të KPP parashikon se “kur i pandehuri është¨ i mitur gjykata mban parasysh interesin e tij më të lartë dhe kërkesën për të mos ndërprerë proceset edukative konkrete”.

     

    6. Vendosja e të miturit në një shërbim të specializuar është, ashtu si dhe masat e tjera të sigurimit, alternativë e masës së ndalimit ose arrestimit të të miturit, duke garantuar kështu interesin më të lartë të të miturit, përmes vazhdimit të zhvillimit të tij arsimor, psikologjik, mendor. Megjithatë, kjo masë sigurimi caktohet duke konsideruar rrethanat konkrete të të miturit, kur mbikëqyrja dhe vëmendja që duhet t’i sigurohet të miturit gjatë hetimit dhe gjykimit nuk mund të realizohet nga prindërit ose të afërmit. Sa i përket kuptimit ‘person i afërm’, ky jepet në pikën 8 të nenit 3 të KPDM, që përfshin personat që kanë lidhje të afërt familjare, gjinie ose krushqie me të miturit. Me analogji, lidhur me “gjininë e afërt”, një kuptim më të detajuar e parashikon neni 16 i KPP. Sipas këtij neni, i tillë është personi i paralindur, i paslindur, vëllezër, motra, ungjër, emta, nipër, mbesa, fëmijë të vëllezërve dhe të motrave. Po ky nen parashikon edhe rrethin e personave që janë krushqi e afërt. Të tillë janë: vjehërr, vjehrrë, kunatë, njerku e njerka. Në këtë mënyrë, i mituri që kërkon vëmendje dhe mbikëqyrje të posaçme, e cila nuk i garantohet nga prindërit ose të afërmit, vendoset në një shërbim të specializuar.

     

    7. Duhet ritheksuar se vendosja e të miturit në shërbim të specializuar synon garantimin e interesit të të miturit që kërkon një vëmendje dhe mbikëqyrje të veçantë, e cila nuk mund të realizohet nga ana e prindit ose personave të afërm. Ky është një standard i njohur në instrumentet ndërkombëtar, si, për shembull, neni 3 paragrafi 3 dhe neni 40 paragrafi 4 i Konventës për të Drejtat e Fëmijës[1], si dhe paragrafët 23, 90 dhe 94 të Komentit të Përgjithshëm të 10-të të Komitetit të të Drejtave të Fëmijës[2] dhe pikat 1.3 dhe 17.1 e Rregullave për standardet minimale të Administrimit të Drejtësisë për të Mituri (Rregullat e Pekinit)[3], si dhe paragrafi 46 i preambulës dhe neni 11 i Direktivës 2016/800/EU[4].

     

    8. Më tej, neni 84 i KDPM, në paragrafin e dytë, liston se kush janë subjektet që ofrojnë shërbimin e specializuar për zbatimin e kësaj mase sigurimi. Konkretisht, janë institucione ose persona juridik të licensuar për këtë qëllim sipas ligjit 18/2007 “Për të drejtat dhe mbrojtjen e fëmijës”. Pra, është fjala për ato organe kompetente që parashikohen të krijohen pikërisht për zbatimin e nenit 84 të KDPM, brenda 1 janarit 2019.

     

    9. Ndërkohë, në paragrafin e tretë, neni 84 përcakton kompetencën e Këshillit të Ministrave, për të miratuar me vendim rregulla në lidhje me: 

    1. organizimin dhe funksionimin e shërbimit të specializuar,
    2. financimin e shërbimit të specializuar, si dhe
    3. programet që do të kenë këto shërbime të specializuara.

     

    [1] Shih këtë dokument në: https://www.unicef.org/tfyrmacedonia/CRC_albanian_language_version(3).pdf

    [2] http://www2.ohchr.org/english/bodies/crc/docs/CRC.C.GC.10.pdf

    [3] Shih këtë dokument në: http://www.ohchr.org/Documents/ProfessionalInterest/beijingrules.pdf 

    [4] Shih këtë dokument në: http://eur-lex.europa.eu/legal content/EN/TXT/PDF/?uri=CELEX:32016L0800&from=EN N

  • Konteksti historik
    10. Në legjislacionin shqiptar ky parashikim është një risi. Masa e sigurimit për vendosjen e të miturit në një shërbim të specializuar nuk ka qenë e njohur dhe për pasojë jo e parashikuar më parë në ligjin procedural.
  • Legjislacioni ndërkombëtar
    11. Në aspektin ndërkombëtar një sërë instrumentesh kanë vendosur standardin për krijimin e masave të sigurimit të tilla që nuk cenojnë procesin e edukimit dhe mirërritjes së të miturit në konflikt me ligjin. Disa nga dokumentet ndërkombëtare që parashikojnë standardet e mësipërme janë si vijon:

     

    12. Konventa mbi të Drejtat e Fëmijës [KDF], 20 nëntor 1989.[1]

     

    13. Komiteti për të Drejtat e Fëmijës pranë OKB-së, në Komentin e Përgjithshëm nr.10, “Të drejtat e fëmijëve në drejtësinë penale”.[2]

     

    14. Rregullat e Pekinit (Rregullat për standardet minimale të Administrimit të Drejtësisë për të Miturit) rezoluta 40/33, 29 nëntor 1985, rregulli 1.3.[3]

     

    15. Parlamenti dhe Këshilli Evropian, Direktiva 2016/800/EU “Mbi masat mbrojtëse procedurale për fëmijët të dyshuar apo akuzuar në procedurën penale”, 11 maj 2016.[4]

     

    [1] Shih https://www.unicef.org/tfyrmacedonia/CRC_albanian_language_version(3).pdf, vizituar për herë të fundit më datë 27 Shtator 2017.

    [2] Shih http://www2.ohchr.org/english/bodies/crc/docs/CRC.C.GC.10.pdf vizituar për herë të fundit më datë 27 shtator 2017.

    [3] Shih http://www.ohchr.org/Documents/ProfessionalInterest/beijingrules.pdf  vizituar për herë të fundit më datë 25 shtator 2017

    [4] Shih http://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/PDF/?uri=CELEX:32016L0800&from=EN N vizituar për herë të fundit më datë 25 shtator 2017.

• Standarde ndërkombëtare/ Referenca ndërkombëtare/ Shembuj nga praktikat më të mira
  Asnjë koment
• Materiale legjislative
  Asnjë koment
• Dispozita të lidhura

  Neni 228 i KPP parashikon se: 1. Askush nuk mund t’u nënshtrohet masave të sigurimit personal në qoftë se në ngarkim të tij nuk ekziston një dyshim i arsyeshëm, i bazuar në prova. 2. Asnjë masë nuk mund të zbatohet kur ka shkaqe padënueshmërie të shuarjes së veprës penale ose dënimit. 

  Neni 229 i KPP parashikon se: 1. Në caktimin e masave të sigurimit gjykata mban parasysh përshtatshmërinë e secilës prej tyre me shkallën e nevojave të sigurimit që duhen marrë në rastin konkret. 2. Çdo masë duhet të jetë në raport me rëndësinë e faktit dhe me sanksionin që parashikohet për veprën penale konkrete. ... 3. Kur i pandehuri është i mitur gjykata mban parasysh interesin e tij më të lartë dhe kërkesën për të mos ndërprerë proceset edukative konkrete. 

  Neni 230 i KPP parashikon se: … 4. Të miturit nuk mund të arrestohen kur akuzohen për kundërvajtje penale.

• Akte nënligjore
  Asnjë koment
• Vendime
  Asnjë koment
• Bibliografia

  Studimi “Drejtësia për të mitur në Shqipëri një analizë e sistemit të administrimit të drejtësisë për të mitur dhe gjendjes së të miturve në konflikt me ligjin në Shqipëri”, mundësuar nga UNICEF, me mbështetjen e Komisionit Europian dhe Sida.[1]

   

  [1] Shih http://www.crca.al/sites/default/files/publications/Drejtesia%20per%20te%20mitur.pdf, vizituar për herë të fundit më datë 16 shtator 2017.

• Arkiva
  Asnjë koment