Përmbajtja

• Koment
  • Qëllimi
    1. Qëllimi jo vetëm i nenit 94 por i të gjithë Kreut III të Pjesës II të Ligjit për Qeverisjen është plotësimi i parashikimeve kushtetuese të neneve 147 pika 1 dhe 147/a pika 1 të Kushtetutës, duke përcaktuar kompetencat specifike të KLGJ-së, me qëllimin realizimin e misionit të tij si administrues i pushtetit gjyqësor. Konkretisht, në nenin 147 pika 1 parashikohet misioni i KLGJ-së, i cili, midis të tjerave, fokusohet tek mbarëvajtja e pushtetit gjyqësor. Ndërsa neni 147/a pika 1 parashikon në mënyrë shteruese funksionet e KLGJ-së, të cilat do të mund të realizohen vetëm pasi ligjvënësi të ketë rregulluar në mënyrë të detajuar secilin prej tyre në ligjin organik të KLGJ-së.

     

    2. Për sa i takon specifikisht nenit 94 të ligjit, qëllimi i tij është të përcaktojë hapësirën vendimmarrëse të Këshillit në hartimin e rregullave standarde për funksionimin sa më efikas të gjykatave, duke realizuar edhe detyrimin kushtetues të parashikuar në nenin 147/a pika 1 shkronja “d” të Kushtetutës. Gjithashtu, kjo dispozitë detajon edhe parashikimin e shprehur në nenin 89 të këtij ligji (shih komentin mbi nenin 89).
  • Objekti
    3. Kreu III i Pjesës II të ligjit përbëhet nga 16 nene, që parashikojnë secilën prej detyrave që ka Këshilli në funksion të miradministrimit të gjykatave, duke zbërthyer kështu secilën prej funksioneve të parashikuara në nenin 147/a të Kushtetutës.

     

    4. Neni 94 përbëhet nga 6 pika. Pika 1 parashikon kompetencën e Këshillit për të miratuar rregulla standarde për funksionimin e brendshëm të gjykatave, ndërsa pika 2 përcakton se cilat janë tri drejtimet kryesore në të cilat duhet të veprojnë këto rregulla, pra hapësira rregulluese e tyre është thuajse e përcaktuar saktë nga ligjvënësi, duke orientuar në këtë mënyrë Këshillin gjatë veprimtarisë së tij rregulluese.

     

    5. Më tej, në pikat 3, 4 dhe 5 përcaktohen aspektet kryesore, ose minimale, që duhet të rregullojnë normat për organizimin e brendshëm të gjykatave. Ato shkojnë në këto tri drejtime kryesore: (i) rregulla që lidhen me strukturën e gjykatave; (ii) rregulla që lidhen me efiçencën e drejtësisë dhe (iii) rregulla që lidhen me cilësinë e drejtësisë.

     

    6. Së fundmi, pika 6 i njeh të drejtën Këshillit të kryejë edhe studime, me qëllim rritjen e cilësisë dhe efiçencës së gjykatave. Pra, me qëllim që të arrihet një vendimmarrje sa më objektive dhe efektive, Këshilli në bashkëpunim me gjykatën mund të realizojë edhe studime tërësore ose të pjesshme për aspekte të ndryshme të punës së saj.

     

    7. Nga pikëpamja e përmbajtjes dispozita, përcakton thelbin e kompetencave që ka Këshilli në administrimin e mirë dhe efikas të gjykatave, me qëllim garantimin e detyrimit kushtetues për të dhënë drejtësi sa më cilësore dhe brenda një afati të arsyeshëm.
  • Komente për çështje të ndryshme të dispozitës
    8. Neni 94 është një nga dispozitat që bën të mundur që strukturat përgjegjëse për qeverisjen e gjyqësorit të marrin tërësisht në dorë administrimin dhe mbikëqyrjen me efiçencë të funksionimit të gjykatave, si në aspektin administrativ ashtu edhe në aspektin gjyqësor të tyre. Kjo synohet të realizohet duke i njohur Këshillit kompetenca vendimmarrëse në këto tri drejtime kryesore:

     

    Në lidhje me strukturën e gjykatave 

    9. Neni 94 pika 3 shkronja “a” parashikon që Këshilli nxjerr rregulla standarde që duhet të përfshijnë të paktën këto aspekte: a) organigramën standarde për gjykatat e të gjitha niveleve; b) përshkrime standarde të detyrave dhe përgjegjësive për secilën kategori të punonjësve të gjykatave. Pra, këto dy çështje duhet të gjejnë rregullim nga Këshilli nëpërmjet akteve të tij, të cilat do të jenë të vlefshme për të gjitha gjykatat e vendit (shih komentin e nenit 97 për aktet kolektive). Organigrama dhe përshkrimi i punës i unifikuar për të gjitha gjykatat do të bëhet duke mbajtur parasysh edhe statusin e punonjësve të administratës gjyqësore, i cili rregullohet sipas ligjit për organizimin e pushtetit gjyqësor (nëpunës civilë gjyqësorë) ose sipas ligjit për nëpunësin civil (shih komentin e nenit 90). Këto ligje rregullojnë, gjithashtu, edhe çështje të tjera që lidhen me procedurat e emërimit, shkarkimit dhe promovimit të punonjësve, prandaj edhe aktet rregullatore të Këshillit do të mbështeten tek to duke bërë rregullime specifike për raste të veçanta.

     

    10. Ky rregullim sjell një risi në administrimin e gjyqësorit, pasi tashmë nuk është Ministria e Drejtësisë,^[1] si pjesë e ekzekutivit, që ka për detyrë të administrojë gjyqësorin, por vetë KLGJ-ja, gjë e cila përputhet tërësisht me administrimin e pavarur të degës së tretë të pushtetit. Në këtë kontekst shkronja “a” e nenit 89 e lidh hartimin dhe zbatimin e politikave të administrimit gjyqësor kryesisht me gjetjen dhe aplikimin e metodave sa më efikase, për të siguruar një gjyqësor efiçent, efikas dhe të përgjegjshëm. Politikat që harton Këshilli në këtë rast kanë të bëjnë me përcaktimin e rregullave që do të sigurojnë ofrimin sa më cilësor të shërbimit ndaj publikut (neni 91). Këshilli, gjithashtu, është përgjegjës të ndjekë në vazhdimësi zbatimin e politikave të veta, duke marrë masat përkatëse në rast të mosrespektimit të tyre (shih komentin e nenit 89).

     

     Në lidhje me efiçencën e drejtësisë  

    11. Një nga problemet më shqetësuese që kanë gjykatat shqiptare tashmë prej vitesh është ngarkesa tej normales e çështjeve gjyqësore që duhet të zgjidhin brenda një afati sa më të arsyeshëm. Për shkaqe të ndryshme që kanë ardhur si për shkak të kuadrit ligjor jo efikas ashtu edhe nga shkaqe të natyrës logjistike apo financiare, problemi ka ardhur duke u rënduar. Mbingarkesa e gjykatave dhe moszgjidhja e çështjeve gjyqësore brenda një afati të arsyeshëm ka qenë edhe një nga gjetjet kryesore jo vetëm të analizës së reformës në drejtësi por edhe të mjaft analizave të përgatitura në vite nga aktorë të ndryshëm, vendas dhe ndërkombëtarë.^[2] Pikërisht për të mundësuar shmangien e këtij problemi, ligji ka parashikuar të drejtën e Këshillit për të monitoruar dhe menaxhuar ngarkesën e gjyqtarëve, kohëzgjatjen e çështjeve dhe aspekte të tjera të administrimit gjyqësor, bazuar në të dhënat e mbledhura përmes sistemit të menaxhimit të çështjeve. Qëllimi i tyre është përmirësimi i produktivitetit të gjykatave ose ulja e ngarkesës së gjyqtarëve dhe të nëpunësve civilë gjyqësorë, aty ku është e mundur. Konstatimi i ngarkesës tej normës së lejuar apo kohëzgjatja për marrjen e një vendimi jashtë çdo afati të arsyeshëm duhet të vërë në lëvizje Këshillin për të marrë masa konkrete për eliminimin e tyre (shih komentin e nenit 89).

     

    12. Konkretisht, pika 4 e nenit 94 parashikon detyrimin e Këshillit për të nxjerrë të paktën këto rregulla që do të sigurojnë efiçencën e drejtësisë: a) afatet standarde kohore për gjykimin e llojeve të ndryshme të çështjeve gjyqësore, përfshirë, kur është e mundur, edhe afatet për fazat kryesore të procedurës, për ekzekutimin e vendimeve, duke mbajtur parasysh organizimin gjyqësor dhe normat procedurale; b) rregulla standarde që do të përdoren nga gjykatat për përcaktimin e afateve kohore, duke mbajtur parasysh kompleksitetin e çështjeve, me qëllimin për të përmirësuar në vijimësi sistemin e menaxhimit të çështjeve; c) veprimet standarde që duhet të ndërmerren në rastet kur shqyrtimi i çështjeve i tejkalon afatet; ç) rregulla standarde për monitorimin e kohëzgjatjes së pezullimeve që vijnë si rezultat i mosveprimit nga palët ose gjykatat; d) rregulla standarde për monitorimin dhe shpërndarjen e të dhënave për personelin e gjykatave dhe të gjithë përdoruesit e gjykatave; dh) udhëzues për mbajtjen e statistikave gjyqësore; e) udhëzues për një rol aktiv të gjyqtarëve në menaxhimin e çështjeve; ë) udhëzues për monitorimin e shtyrjeve të seancave gjyqësore; f) modele për vendimet gjyqësore; g) udhëzues për mënyrën e përdorimit të teknologjisë audiovizive në procesin gjyqësor; gj) udhëzues për përdorimin e teknologjisë së informacionit dhe marrjen e provave në gjykata; h) krijimi i mekanizmave për zgjidhjen e problemeve funksionale dhe shpërndarjen e ekuilibruar të ngarkesës midis gjyqtarëve dhe gjykatave.

     

    13. Këto rregulla mund t’i nëngrupojmë në rregulla që synojnë (i) përcaktimin e afateve standarde sipas kompleksitetit të çështjeve; (i) përcaktimin e masave që duhen marrë kur kalojnë afatet e caktuara; (ii) monitorimin e sjelljes së palëve kur vonesat shkaktohen prej tyre; (iii) orientimin e gjyqtarëve në mbajtjen e statistikave; modelet për vendimet gjyqësore, përdorimin e teknologjisë së informacionit, ndarjen e ekuilibruar të ngarkesës etj. Siç shihet nga ky nëngrupim, Këshilli duhet ta orientojë punën e gjykatës në atë mënyrë që të adresojë problematikën që vjen: (i) nga vetë gjykata (përfshi gjyqtarë ose administratë gjyqësore) në mos-menaxhimin e duhur dhe efektiv të çështjeve gjyqësore, ose (ii) nga palët në gjykim, duke marrë masa që i detyrojnë ata të sillen sipas rregullave të vendosura për këtë qëllim, ose (iii) nga pamundësia e gjyqtarëve për të përdorur metodat më të reja dhe efikase të teknologjisë së informacionit ose dije të tjera të natyrës teorike ose praktike që ndihmojnë në një vendimmarrje efiçente. Të gjitha këto duhet të adresohen në mënyrë specifike nga Këshilli, sipas rastit, duke dhënë udhëzimet konkrete.

     

    14. Në fakt, këto masa synojnë parandalimin e vonesave të paarsyeshme në dhënien e drejtësisë, duke i shoqëruar dhe me ngritjen pranë Këshillit të mekanizmave të monitorimit të vazhdueshëm nga komisioni i posaçëm për planifikimin strategjik, administrimin dhe buxhetin (neni 62, pika 3 shkronja “a”), i asistuar nga njësi mbështetëse pranë tij, që do të bëjnë të mundur adresimin në kohë të çdo pengese dhe vështirësie në ofrimin cilësor dhe në kohë të shërbimit nga gjykatat. Kjo ka qenë dhe një nga arsyet që ligjvënësi ka parashikuar KLGJ-në me kohë të plotë, me qëllim që t’i dedikohet tërësisht menaxhimit dhe mbarëvajtjes së punës në gjyqësor.

     

    Në lidhje me cilësinë e drejtësisë 

    15. Së fundmi, pika 5 e nenit 94 parashikon rregullat standarde për cilësinë e drejtësisë, të cilat përfshijnë, ndër të tjera, të paktën këto rregullime që lidhen me: a) zhvillimin e vrojtimeve për vlerësimin e shërbimeve të gjykatave nga përdoruesit e tyre; b) zhvillimin, testimin dhe përdorimin e treguesve për cilësinë e shërbimeve gjyqësore; c) masat për përmirësimin e cilësisë së punës së ekspertëve gjyqësorë; ç) masat për përmirësimin e qasjes në drejtësi. Ky aspekt ka të bëjë më shumë me perceptimin e publikut për marrjen e shërbimit nga gjykatat. Për këtë arsye, edhe rregullat që i caktohen Këshillit për të miratuar në këtë kontekst janë të lidhura me testime dhe vrojtime për cilësinë e shërbimit, apo me cilësinë e ekspertëve gjyqësorë, si dhe me aspekte të tjera të aksesit në drejtësi. Në fakt, monitorimi dhe adresimi i problemeve që lidhen me këtë aspekt nuk është i lehtë, nisur nga niveli deri diku i lartë i subjektivizmit në vlerësim. Gjithashtu, është fakt i njohur se cilësia e dhënies së drejtësisë është e vështirë të matet me tregues të saktë, pasi në mjaft raste lidhet me pasjen ose jo sukses në zgjidhjen e çështjes nga palët. Megjithatë, ka tregues të matjes së aksesit në gjykata (sipas shkronjës “ç” pika 5) apo të cilësisë së shërbimeve që ofron administrata e gjykatës (informimit për datat dhe orët e seancave, marrjen e kopjeve të vendimeve ose vërtetimeve të tjera gjyqësore etj.).

     

    16. Në një kuptim të gjerë, aksesi në drejtësi përfshin të gjithë elementët e nevojshëm që i mundësojnë qytetarëve t’i drejtohen gjykatave për të zgjidhur konfliktet e tyre dhe të kërkojnë që të drejtat e tyre të respektohen. Elementë të tillë përfshijnë: (i) ekzistencën e një kuadri ligjor që garanton të drejta të barabarta për të gjithë, në përputhje me standardet ndërkombëtare të të drejtave të njeriut, (ii) ndërgjegjësim dhe edukim ligjor, (iii) prania dhe mundësia për ta shfrytëzuar ndihmën ligjore, (iv) mekanizmat për zgjidhjen alternative të konflikteve në mënyrë efektive dhe të pavarur, si dhe (v) prania e mekanizmave të paanshëm dhe efiçentë për ekzekutimin e vendimeve gjyqësore. Në këtë kontekst, aksesi në drejtësi duhet të garantojë dhe ekzistencën e institucioneve përgjegjëse për të mundësuar aksesin e qytetarëve në drejtësi. Për këtë qëllim, aksesi në drejtësi duhet të vlerësohet mbi bazë të studimeve, mbledhjes së të dhënave, ecurisë dhe progresit të sistemit të drejtësisë në funksion të garantimit të kësaj të drejte. Disa nga indikatorët janë “matja e performancës institucionale nëse është ose jo në përputhje me normat ndërkombëtare, sondazhe që përfshijnë përdoruesit e sistemit, etj.[3] Në këtë kontekst edhe jurisprudenca e Gjykatës Kushtetuese ka përcaktuar se roli dhe funksionimi i administratës gjyqësore nuk mund të ndahet nga funksioni i dhënies së drejtësisë dhe përbën një element të rëndësishëm të pavarësisë organizative të pushtetit gjyqësor.[4]

     

    [1] Ky rregullim ishte edhe ne ligjin nr.109/2013 Për administratën gjyqësore.

    [2] Shih për më tepër raportin e OSBE-së “Drejt drejtësisë” http://www.osce.org/sq/albania/100389?download=true (2013) fq. 33.

    [3] Shih për më tepër raportin e përgatitur nga UN dhe Council of Europe “A Framework for Measuring Access to Justice Including Specific Challenges Facing Women” in: https://rm.coe.int/1680593e83.

    [4] Shih vendimet nr. nr.10, datë 06.03.2014; nr.46, datë 29.06.2015 të Gjykatës Kushtetuese.

  • Konteksti historik
    17. Konteksti historik në të cilin është miratuar dispozita – por në fakt në tërësi ligji - është ai i reformës së thellë kushtetuese e ligjore të sistemit të drejtësisë të vitit 2016. Dispozita që komentohet është zbërthim i drejtpërdrejtë i nenit 147 dhe 147/a të Kushtetutës. Vlen të përmendet se reforma në drejtësi (në kuadrin e të cilës u miratua ligji për organet e qeverisjes të sistemit të drejtësisë) u parapari nga dy dokumente të rëndësishëm strategjikë: (i) Dokumenti Analitik i Sistemit të Drejtësisë^[1]; dhe (ii) Strategjia e Reformës në Drejtësi^[2]. Këta dokumente të rëndësishëm që u miratuan nga Komisioni i Posaçëm Ad Hoc për Reformën në Drejtësi përcaktuan problemet e sistemit dhe drejtimet që do të ndiqte reforma për t’i adresuar ato. Në fushën e qeverisjes së sistemit gjyqësor, dhe më konkretisht në lidhje me mënyrën e funksionimit të Këshillit të Lartë të Drejtësisë/KLD (organi pararendës i KLGJ), si organi kryesor i vetëqeverisjes së gjyqësorit, Dokumenti Analitik identifikoi, midis të tjerave, se KLD-ja nuk ka kompetenca për të rregulluar çështje që lidhen me administrimin e gjykatave, këtë e ka Ministri i Drejtësisë, kompetenca e të cilit me gjyqësorin ishte udhëheqja dhe kontrolli mbi veprimtarinë e administratës gjyqësore. Kompetencat e MD në raport me gjyqësorin janë vlerësuar si problematike për shkak të premisave për influence të papërshtatshme në gjyqësor.^[3]

     

    18. Para miratimit të Ligjit për Qeverisjen, ligji nr.9877, datë 18.02.2008 “Për organizimin e pushtetit gjyqësor në Republikën e Shqipërisë” (ligji nr.9877/2008) parashikonte se shërbimet ndihmëse në gjykatë kryhen nga sekretaria gjyqësore, degët dhe sektorët e administratës, të ekonomisë, financës, informatizimit, regjistrimit dhe ruajtjes së dokumenteve (neni 39). Disa nga këto shërbime të administratës gjyqësore kryenin edhe veprimtari të natyrës procedurale penale, civile ose administrative, të cilat janë pjesë e pandarë e një procesi të rregullt ligjor dhe luajnë një rol të rëndësishëm mbështetës për gjykatën dhe gjyqtarin në dhënien e drejtësisë. Sipas atij ligji, ministri i Drejtësisë kishte kompetencë: të caktonte numrin e ndihmësve ligjorë për çdo gjykatë (neni 6), kategorizimin e nivelit të pagës në varësi të asaj të gjyqtarit (neni 6/2), parashikimin e një procedure të veçantë për përzgjedhjen e tyre (nenet 6/1 dhe 6/4), përcaktimin e kritereve ligjore për emërim, si dhe të shkaqeve për shkarkimin e tyre (neni 6/1, pika 4, dhe neni 6/3) etj. Parashikimi i së drejtës së Ministrit të Drejtësisë për përcaktimin e kritereve dhe procedurave të organizimit të testimit dhe të rregullave për organizimin dhe funksionimin e komisionit ad hoc nuk është gjetur si antikushtetuese nga Gjykata Kushtetuese, pasi sipas rregullimit kushtetues para 2016, Ministri i Drejtësisë, si përfaqësues i pushtetit ekzekutiv në marrëdhëniet me pushtetin gjyqësor, mbështet, bashkëpunon dhe bashkërendon veprimtarinë me organet e pushtetit gjyqësor dhe me prokurorinë. Në kuadër të këtij funksioni ai ushtron kompetenca që kanë të bëjnë, mes të tjerash, me hartimin dhe ndjekjen e politikave, përgatitjen e akteve ligjore dhe nënligjore, si dhe ushtrimin e shërbimeve të nevojshme lidhur me sistemin gjyqësor, si dhe kujdeset për organizimin dhe funksionimin e këtyre shërbimeve, në përgjithësi, dhe veprimtarinë e administratës gjyqësore, në veçanti.[4]

     

    [1] Vendimi nr. 14, datë 30.07.2015 i Komisionit Parlamentar për Reformën në Drejtësi

    [2] Vendimi nr. 15, datë 30.07.2015 i Komisionit Parlamentar për Reformën në Drejtësi

    [3] Komisioni Europian për Demokraci Nëpërmjet Ligjit, “Opinion Përfundimtar mbi Projekt-Amendamentet Kushtetuese të Rishikuara mbi Gjyqësorin (datë 15 janar 2016) të Shqipërisë,” Nr. 824/2015, datë 14 mars 2016 (CDL-AD(2016)009): http://www.venice.coe.int/webforms/documents/default.aspx?pdffile=CDL-AD(2016)009-e.

    [4] Shih vendimin nr.46, datë 29.06.2015 të Gjykatës Kushtetuese, pg.24-25.

  • Legjislacioni ndërkombëtar
    19. E drejta ndërkombëtare e detyrueshme për Republikën e Shqipërisë lidhur me detyrimin për të respektuar të drejtën për t’iu drejtuar gjykatës në mënyrë efektive është e parashikuar në mjaft akte ndërkombëtare, megjithatë si pikë referimi mbetet KEDNJ-ja dhe jurisprudenca e GJEDNJ-së.
• Standarde ndërkombëtare/ Referenca ndërkombëtare/ Shembuj nga praktikat më të mira
  20. Si standarde mund të përmenden rekomandimet për krijimin e një organi të pavarur me kompetenca të gjera në fushën e administrimit të gjyqësorit. Shtetet mbajnë përgjegjësi për vonesat që u atribuohen autoriteteve administrative dhe gjyqësore – një detyrë që kryhet pavarësisht kostove apo burimeve.^[1] Shtetet duhet të garantojnë shërbime gjyqësore efikase për të siguruar administrimin e duhur të drejtësisë. Në rastin Muti kundër Italisë, GJEDNJ-ja deklaroi se Shtetet kanë për detyrë “t’i organizojnë sistemet e tyre ligjore në mënyrë të tillë që t’u lejojnë gjykatave të respektojnë kushtet e nenit 6, paragrafi 1, përfshi edhe gjykimin brenda një afati kohor të arsyeshëm”.^[2] Në rastin Gjonboçari e të tjerë kundër Shqipërisë, GJEDNJ-ja fajësoi Shtetin për mosdhënien e një vendimi të formës së prerë dhe për kohëzgjatjen e procedurës gjyqësore, duke deklaruar se duhet të kishte qenë detyrë e gjykatave shqiptare të identifikonin procedurat gjyqësore të lidhura me këtë çështje, dhe aty ku ta gjykonin të nevojshme, t’i bashkonin, t’i pezullonin ose të refuzonin hapjen e mëtejshme të procedurave të reja gjyqësore për të njëjtën çështje. Sipas kësaj Gjykate, një menaxhim më i mirë i procedurave gjyqësore të lidhura me këtë çështje, të zhvilluara paralelisht, do të kishte kontribuar pozitivisht për një sqarim të shpejtë të titullit të palës ankuese. Gjykata vëzhgoi se sistemi ligjor shqiptar nuk kishte siguruar një zgjidhje të veçantë, që mund të përdorej nga palët ankuese për të korrigjuar kohën e tejzgjatur të procedurave gjyqësore.^[3] Në këtë mënyrë, ngarkesa e madhe me çështje gjyqësore dhe numri i kufizuar i gjyqtarëve mund t’i justifikojë vonesat vetëm nëse këto rrethana janë të veçanta, të përkohshme, dhe nuk janë institucionale. Në raste të tilla duhen marrë menjëherë disa masa si, caktimi i gjyqtarëve shtesë apo më tepër staf administrativ për të zgjidhur problemin.^[4] Vonesat si rezultat i një grumbullimi afatgjatë të çështjeve të prapambetura në gjykata, kombinuar me mosmarrjen e masave nga Shteti për të korrigjuar situata të tilla, janë konsideruar shkelje të KEDNJ-së.^[5] Në një sërë rastesh, GJEDNJ-ja ka fajësuar Shtetet për vonesat në gjykatat civile dhe administrative, ndërmjet të tjerave, gjatë kryerjes së detyrave rutinë të regjistrimit, zhvillimit të seancave gjyqësore apo paraqitjes së provave nga Shteti.

   

  21. Me interes të veçantë janë dokumentet e Komisionit të Venecias dhe sidomos ato rekomandime që janë bërë konkretisht në lidhje me proceset e hartimit të dispozitave kushtetuese për të pasur një organ të pavarur për të vendosur mbi të gjitha çështjet që lidhen me administrimin e pushtetit gjyqësor. Si element i pavarësisë njihet edhe nxjerrja e akteve administrative me efekt detyrues. Kështu, në opinionin e tij final mbi projekt-dispozitat kushtetuese, në paragrafin 20 të dokumentit, Komisioni i Venecias u shpreh si më poshtë: 

  Komisioni i Venecias vlerëson se funksionimi i duhur i KLGJ-së dhe KLP-së mund të kërkojë krijimin e nënkomisioneve (shih Opinionin e Ndërmjetëm, pg.56); kjo mundësi duhet të paktën të përmendet në nivel kushtetues, ndërsa përbërja e këtyre nënkomisioneve mund të parashikohet në ligj.”^[6]

   

  22. Ndërsa në opinionin e ndërmjetëm, Komisioni i Venecias mbështeti idenë e për t’i dhënë KLGJ-së të gjitha funksionet thelbësore për menaxhimin e çështjeve që lidhen me gjyqësori, duke krijuar edhe nënstrukturat e tjera të nevojshme për kryerjen e këtyre funksioneve.^[7]

   

  [1] D.J. Harris M. O’Boyle & Warbick, Law of the European Convention on Human Rights, Oxford University Press, 2. Edition (2009), fq. 280-282.

  [2] Shih vendimet për çështjet Muti kundër Italisë, 23 mars 1994, paragrafi 15; Süßmann kundër Gjermanisë, 16 shtator 1996, paragrafi 55-56; Boddaert kundër Belgjikës, 12 tetor 1992, paragrafi 39 (ku thuhet se gjykatat vendase kanë për detyrë t’i trajtojnë në mënyrën e duhur çështjet që paraqiten para tyre); Nogolica kundër Kroacisë, 7 dhjetor 2006, paragrafi 27.

  [3] Gjonbocari e të tjerë kundër Shqipërisë, 23 tetor 2007, paragrafi 66, 67 dhe 77.

  [4] Bucholz kundër Gjermanisë, 6 maj 1981, paragrafi 51; Horvat kundër Kroacisë, 26 korrik 2001, paragrafi 59

  [5] Zimmerman dhe Steiner kundër Zvicrës, 13 korrik 1983, paragrafi 27-32; Guincho kundër Portugalisë, 10 korrik 1984, paragrafi 40-41.

  [6] Komisioni Europian për Demokraci Nëpërmjet Ligjit, “Opinion Përfundimtar mbi Projekt-Amendamentet Kushtetuese të Rishikuara mbi Gjyqësorin (datë 15 janar 2016) të Shqipërisë,” Nr. 824/2015, datë 14 mars 2016 (CDL-AD(2016)009): http://www.venice.coe.int/webforms/documents/default.aspx?pdffile=CDL-AD(2016)009-e.

  [7] Shih Interim Opinion on the Draft Constitutional Amendments on the Judiciary in Albania, pg.56 http://www.venice.coe.int/webforms/documents/default.aspx?pdffile=CDL-AD(2015)045-e.

• Materiale legjislative
  23. Materialet legjislative kryesore janë: (i) raporti që shoqëron projekt ligjin për Organet e Qeverisjes së Sistemit të Drejtësisë^[1]; dhe (ii) procesverbalet e mbledhjeve të Komisionit të Posaçëm Parlamentar, të datave 14, 19 dhe 20 shtator 2016, në të cilat u shqyrtua projektligji në fjalë.^[2]

   

  [1] Shih http://www.reformanedrejtesi.al/sites/default/files/290616relacion-qeverisja-e-gjyqesorit.pdf

  [2] Shih http://www.reformanedrejtesi.al/procesverbale.

• Dispozita të lidhura
  • Nenet 147 dhe 147/a të Kushtetutës;
  • Nenet 62, 79, 89, 90, 91, 94, të ligjit nr.115/2016.
• Akte nënligjore
  Asnjë koment
• Vendime
  Asnjë koment
• Bibliografia
  24. Materiale relevante në lidhje me nevojën për ristrukturimin e organeve qeverisëse si dhe zgjidhjet e propozuara janë Dokumenti Analitik dhe Dokumenti Strategjik i Reformës në Sistemin e Drejtësisë, të miratuara nga Komisioni i Posaçëm Parlamentar.^[1]

   

  [1] Shih http://reformanedrejtesi.al/dokumenti-analitik dhe http://reformanedrejtesi.al/dokumenti-strategjik-dhe-plani-i-veprimit.

• Arkiva
  25. Ligji Nr. 109/2013 “Për administratën gjyqësore”.