Përmbajtja

• Koment
  • Qëllimi

    1. Neni 15 i Kodit të Drejtësisë Penale për të Mitur (KDPM) përmban një parim me rëndësi për sistemin e drejtësisë penale për të mitur: atë të kufizimit ose heqjes së lirisë si masë e fundit. I vendosur në Kreun II, neni 15 sjell efekte në gjithë përmbajtjen e KDPM. Këtë efekt të normave të këtij kreu e nënvizon neni 8 i cili përcakton shtrirjen e parimeve të drejtësisë penale për të mitur. Legjislatori e sheh parimin e vendosur në nenin 15 të lidhur në mënyrë interaktive me parimet të tjera. Veçanërisht lidhja më direkte është me parimin e interesit më të lartë të fëmijës siç parashikohet në nenin 10, atë të zhvillimit harmonik sipas nenit 12 dhe parimin e përparësisë së masave alternative të shmangies sipas nenit 14 të KDPM. Njëherazi, ky parim është i lidhur me të drejtat dhe garancitë e tjera penale për të miturit. Kufizimi i lirisë si masë e fundit garantohet edhe nga legjislacioni ndërkombëtar dhe kryesisht nga Konventa për të Drejtat e Fëmijës [në vijim KDF] në nenin 34 (b)[1] të saj, por jo vetëm. Përmes këtij neni qëllimi i legjislatorit është të tërheq vëmendjen e çdo organi kompetet që të marrë në konsideratë këtë parim në të gjithë vendimet, aktet dhe veprimet gjatë zbatimit të KDPM.

    2. Neni 15 në mënyrë telegrafike flet për format e kufizimit ose heqjes së lirisë, pa bërë shpjegimin e tyre, duke nënvizuar se këto duhet të jenë masa e fundit. Këtu renditen arrestimi, ndalimi dhe burgimi i të miturit. Për t’i dhënë një kuptim sa më të qartë legjislatori përdor shprehje që lidhen me elemente sasiorë të tillë si: si ‘masë e butë’, ‘masë e fundit’, ‘kohë sa më e shkurtër’ dhe ‘rishikim i rregullt periodik’. Të gjitha këto shprehje kanë rëndësi dhe peshë të veçantë në synimet e nenit 15.

    3. Qëllimi i nenit 15 është të vendosë qysh në pjesën parimore rregulla të qarta e të prera lidhur me kufizimin ose heqjen e lirisë për të miturit në konflikt me ligjin dhe t’i hapë rrugën trajtimit më të detajuar të tyre, përkatësisht në krerët IX mbi ‘masat e sigurimit’ dhe XI mbi ‘qëllimin dhe llojet e dënimit’.

     

    [1] Sipas nenit 37 (b): Asnjë fëmije të mos i mohohet liria në mënyrë të paligjshme ose arbitrare. Arrestimi, ndalimi ose burgimi i një fëmije duhet të jetë në përputhje me ligjin dhe të përdoret vetëm si një masë e fundit dhe për një kohë sa më të shkurtër.

  • Objekti

    4. Sikurse parimet e tjera të KDPM, edhe parimi i vendosur në nenin 15 është në vetvete një rregull me natyrë materiale me rëndësi të veçantë dhe efekt procedurial. Kjo lexohet qartë në të tri paragrafët e nenit 15. Kështu, për shembull, paragrafi 2 në mënyrë të drejtpërdrejtë i referohet legjislacionit procedurial penal që nënkupton KPP dhe e lidh përdorimin e dispozitave të KPP në masën e parashikuar në nenin 5 të KDPM. Kjo del edhe një herë e qartë përderisa legjislatori rikujton duke nënvizuar shprehjen ‘për aq sa nuk parashikohet ndryshe në këtë kod’.

    5. Gjithashtu, paragrafi 2 i jep nenit një strukturë referuese qoftë brenda pjesëve të KDPM, kreu IX dhe XI që cituam, qoftë KPP. Struktura e nenit 15 ka intonacione detyruese të forta. Struktura e këtij neni lejon organet kompetente të kuptojnë, karakterin absolut dhe njëherazi variabël të parimit. Për këtë të fundit është detyrë e tyre të ndjekin përcaktimet e pikës 3.

  • Komente për çështje të ndryshme të dispozitës

    6. Shprehja ‘masë më të butë’ e përdorur në pikën 1 të nenit 15 synon nga njëra anë të ndalojë zbatimin e kufizimit ose të heqjes së lirisë dhe, nga ana tjetër, të lërë një hapësirë të gjerë diskrecionale për organet kompetente që të shohin gjithë masat e tjera të cilat në antitezë me arrestin, ndalimin ose heqjen e lirisë janë më të buta. Në këtë mënyrë legjislatori sjell me një formë të shprehuri të veçantë ose të nënkuptuar se, për të miturin, psikikën dhe fizikun e tij, nevojat e tij të veçanta, zhvillimin dhe rehabilitimin, kufizimi ose heqja e lirisë hyjnë tek ‘masat e ashpra’ dhe si të tilla jo të përshtatshme për të. Brenda paragrafit të parë ka edhe një fjalë kyç tjetër që është qëllimi. Pra, nëse i njëjti qëllim realizohet, atëhere në vend të arrestimit, ndalimit ose burgimit zbatohet ‘një masë më e butë’. Është detyrë e organit kompetent që në raport me arritjen e qëllimit të njëjtë ose jo të bëjë këtë analizë dhe të marrë masën e duhur. Për shembull, është përgjegjësia e organeve të policisë të evidentojnë moshën e të miturit në momentin e ndalimit dhe me të bërë këtë, të drejta dhe garanci që lidhen me moshën e mitur duhet të zbatohen. Vendimi fillestar i policisë për ta ndaluar ose liruar të miturin është sigurisht shumë i rëndësishëm për shkak të impaktit të drejtpërdrejtë që ka mbi të miturin. Ky vendim fillestar i policisë vë, gjithashtu, në lëvizje faktorë të tjerë vendimmarrës të sistemit të drejtësisë për të miturit.

    7. Legjislatori nuk ka dhënë shpjegime të detajuara për kuptimin e ‘masë e butë’ në përmbajtjen e këtij neni. Megjithatë, në lidhje me paraburgimin ose arrestimin, kapitulli IX i KDPM vendos "Masat e sigurisë" përpara "Masave parandaluese" çka tregon qëllimin e ligjvënësit. Kjo do të thotë se gjykata, së pari, do të përpiqet të caktojë masat e sigurisë ndaj të miturit si "masë më e butë" dhe, vetëm atëherë dhe vetëm në rastet e parashikuara në këtë Kod mund të caktojë masa "më të rënda", si ndalimi ose arrestimi. Duhet të përmendet gjithashtu, që KDPM në nenin 86 parashikon kriteret për vendosjen e arrestit ndaj të miturit, duke u lidhur me nenin 228 të KPP. Në të njëjtën kohë, parashikon disa kritere plotësuese që duhet të përmbushen para se të zbatohet paraburgimi ose arresti ndaj të miturit. Kjo tregon se paraburgimi, ndalimi ose arrestimi gjatë fazës së hetimit mund të vendoset ndaj të miturit vetëm si masë më e fundit.

    8. Sikurse u shpjegua, organi kompetent ka për detyrë që në rast zbatimi të masave të tilla të kufizimit dhe heqjes së lirisë si arrestimi, ndalimi ose burgimi ndaj një të mituri, të zbatojë me rigorozitet dhe prioritet parashikimet e këtij kodi siç gjenden në Kreun IX pa lënë mënjanë Kreun VIII. Sa i përket KPP me rëndësi janë nenet 229 paragrafi 3, 230 paragrafi 4; 255 paragrafi 3 dhe 4. Në rastin e dënimit me burg, ky dënim ndaj të miturit mund të zbatohet vetëm në rastet e parashikuara nga neni 97 i KDPM.

    9. Parashikimi i pikës 2 të nenit 15 është i kushtëzuar nga përmbajtja e pikës 3. Shprehja ‘masë e fundit’ lehtëson vendimmarrjen dhe analizën e organit kompetent. Është detyrë e tyre që përmes një liste kontrolli të masave eventuale, ta lënë kufizimin ose heqjen e lirisë si alternativën e fundit. “E fundit” do të thotë që zbatohet vetëm nëse do të bënim një analogji me një fushë tjetër, asnjë ‘masë’ tjetër nuk ka efekte për rastin konkret. Pra është si të thuash mjeti i fundit me të cilin mund të arrihet qëllimi. Shprehja ‘masë e fundit’ në këtë kontekst gjendet edhe në nene të tjera. Kështu, për shembull, neni 71 pika 3 e KDPM nënvizon se edhe kur i mituri nuk përmbush detyrimet që burojnë prej masës së shmangies nga ndjekja penale kjo nuk përbën vepër penale dhe nuk sjell automatikisht kufizimin ose heqjen e lirisë së të miturit. Edhe në këtë rast, heqja e lirisë, konsiderohet nga organet kompetente si masa e fundit. Po kështu, sikurse është përmendur, neni 86 KDPM e klasifikon si të fundit masë arrestin me burg për të miturit dhe nga ana tjetër vendos disa kritere në rast zbatimi të saj duke e lehtësuar organin kompetent dhe disiplinuar veprimtarinë matëse të tij. Neni 94 KDPM nga ana tjetër rithekson se dënimi me burgim është mjeti i fundit dhe referon organet kompetente në një hulumtim profesional të masave të shmangies, të parashikuara në kreun VII.

    10. Shprehja ‘për një kohë sa më të shkurtër’ është gjithashtu një detyrim që shoqëron rastet e kufizimit ose heqjes së lirisë edhe në rastet kur gjykata vendos me vendimin e saj masën e dënimit me heqje lirie. Kuptimi i kësaj shprehjeje duhet lidhur me masën konkrete.

    11. Detyrimi ‘për rishikim të rregullt periodik’ të vendimit të kufizimit ose heqjes së lirisë nga gjykata është mjeti efektiv për të verifikuar nga ana e autoritetit kompetent të arritjes së qëllimit dhe njëherazi të mundësimit të zbatimit të kriterit ‘kohë e shkurtër’ të komentuar më sipër. Duke e vendosur këtë parashikim në dispozitat e përgjithshme, legjislatori nxit marrjen e masave për rishikim periodik të çdo vendimmarrjeje që kufizon dhe heq lirinë duke respektuar rregullat proceduriale në fuqi. Kështu për shembull, një rast ilustrues është neni 132 i KDPM në të cilin parashikohet mundësia e rishikimit të vendimit dhe aplikimit të lirimit me kusht. Gjithashtu, sipas nenint 87 të KDPM gjykata ka një detyrim qoftë me nismën e vet për të vendosur në vijimësi, zëvendësimin ose revokimin e masës së arrestit, çdo muaj. Ky detyrim i gjykatës ndryshon nga sa parashikon neni 246 paragrafi 6 i KPP, i cili parashikon rishikimin periodik në një kohë sa më të shkurtër, duke parashikuar periudhën më të shkurtër për rishikimin e masës së arrestit në rast se një masë e tillë është vendosur ndaj të miturit. Në rast se i mituri është gjykuar dhe dënuar me burgim, në dritën e këtij neni, të miturit të dënuar mund t'i jepet lirim me kusht. Në këtë drejtim, rishikimi periodik i mundësisë për lirim me kusht është paraparë në nenin 132 të KDPM, i cili parashikon mundësinë për të shqyrtuar vendimin e burgimit çdo tre muaj dhe për të aplikuar lirimin me kusht. Në këtë mënyrë burgosja ndaj fëmijës reduktohet në kohën më të shkurtër të nevojshme.

  • Konteksti historik

    12. Në Relacionin Për Projektligjin “Kodi i Drejtësisë Penale për të Miturit në Republikën e Shqipërisë”[1] është evidentuar rëndësia që ka ky parim. Gjithashtu në këtë relacion përcillen gjithë instrumentet ndërkombëtarë me impakt në drejtësinë penale për të miturit.

    13. Në dokumentin mbi Analizën e Sistemit të Drejtësisë, Grupi i Ekspertëve të Nivelit të Lartë pranë Komisionit të Posaçëm Parlamentar për Reformën në Sistemin e Drejtësisë ka vërejtur një sërë mangësish të sistemit të drejtësisë penale lidhur me të miturit autorë, viktima ose dëshmitarë. Në të është nënvizuar se ka mungesa të rregullimit ligjor dhe të detajimit të të drejtave dhe garancive procedurale të të dëmtuarit, në përputhje me standardet minimale të BE-së.

    14. Si përfundim, mund të thuhet se me KDPM dhe parimet e përfshira në të mbi drejtësinë penale për të miturit ka një përqasje adekuate me standardet ndërkombëtare në zbatim të interesit më të lartë të fëmijës në konflikt me ligjin, viktimë dhe/ose dëshmitar.

     

    [1] shih dokumentin në: https://www.parlament.al/wp-content/uploads/RSH-Resized.pdf.

  • Legjislacioni ndërkombëtar

    15. Konventa mbi të Drejtat e Fëmijës e OKB-së, 20 nëntor 1989, neni 37 nënvizon ndër të tjera se “(b) Asnjë fëmije të mos i mohohet liria në mënyrë të paligjshme ose arbitrare. Arrestimi, ndalimi ose burgimi i një fëmije duhet të jetë në përputhje me ligjin dhe të përdoret vetëm si një masë e fundit dhe për një kohë sa më të shkurtër[1].”

    16. Rregullat e Kombeve të bashkuara për mbrojtjen e të rinjve të cilëve u është hequr liria (Rregullat e Havanës) në tërësinë e tyre i referohen mbrojtjes së të miturve të cilëve u është hequr liria: jepet kuptimi i heqjes së lirisë (II.11.b); kushtet dhe rrethanat e heqjes së lirisë (II.12/13/14); rregullat e zbatueshme në mënyrë të veçantë për të miturit nën arrest ose në pritje të gjykimit (III); heqja e lirisë për të miturit duhet të jetë masa e fundit, për një kohë sa më të shkurtër dhe të kufizohet vetëm në raste të jashtëzakonshme. Aplikimi i lirimit para kohe me kusht (I/2); privimi ose kufizimi i lirisë duhet të bëhet për një shkak objektiv juridik etj.

    17. Asambleja e Përgjithshme e OKB-së, Rregullat e Pekinit “Rregullat për standardet minimale të Administrimit të Drejtësisë për të Miturit” rezoluta 40/33, 29 nëntor 1985[2], rregulli 13 nënvizon se “13. Paraburgimi në pritje të gjykimit 13.1 Paraburgimi në pritje të gjykimit do të përdoret vetëm si masë e mjetit të fundit dhe për periudhën më të shkurtër të mundshme.

    18. Parlamenti dhe Këshilli Evropian, Direktiva 2016/800/EU “Mbi masat mbrojtëse procedurale për fëmijët të dyshuar apo akuzar në procedurën penale”[3], 11 maj 2016, paragrafi 45 i preambulës nënvizon se “(45) Fëmijët janë në një pozicion veçanërisht vulnerabël kur ata janë të privuar nga liria. Prandaj, duhet të ndërmerren përpjekje të veçanta për të shmangur privimin nga liria dhe në veçanti ndalimin e fëmijëve në çdo fazë të procedurës përpara vendosjes përfundimtare nga një gjykatë lidhur me çështjen nëse fëmija në fjalë ka kryer veprën penale, duke pasur parasysh rreziqet e mundshme, zhvillimin e tyre fizik, mendor dhe social, dhe për shkak se heqja e lirisë mund të çojë në vështirësi në riintegrimin e tyre në shoqëri. ...; neni 10 nënvizon se. 2. Shtetet anëtare duhet të sigurojnë që privimi nga liria, në veçanti ndalimi, t'u jepet fëmijëve vetëm si masë e fundit. ...”

     

    [1] shih dokumentin në: https://www.unicef.org/tfyrmacedonia/CRC_albanian_language_version(3).pdf vizituar për herë të fundit më date 27 Shtator 2017

    [2] shih dokumentin në http://www.ohchr.org/Documents/ProfessionalInterest/beijingrules.pdf  vizituar për herë të fundit më datë 27 shtator 2017

    [3]shih në: http://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/PDF/?uri=CELEX:32016L0800&from=EN vizituar për herë të fundit më datë 27 shtator 2017.

• Standarde ndërkombëtare/ Referenca ndërkombëtare/ Shembuj nga praktikat më të mira

  Raporte, opinione, rekomandime dhe deklarata 

  19. Human Rights Committee General Comment No. 35, Article 9 (Liberty and security of person), 16 December 2014 18. Paragrafi 47 [1]

   

  20. Komiteti për të Drejtat e Fëmijës pranë OKB-së, Komenti i Përgjithshëm nr .10 “Të drejtat e fëmijëve në drejtësinë penale” në paragrafin 78- 80 nënvizon se “ 78. Neni 37 i KDF-së përmban parimet kryesore për  aplikimin e privimit nga liria, të drejtat procedurale të çdo fëmije të privuar nga liria dhe dispozita në lidhje me trajtimin dhe kushtet për fëmijët e privuar nga liria. Parimet bazë 79. Parimet kryesore për përdorimin e privimit nga liria janë: (a) arrestimi, paraburgimi ose burgimi i një fëmije duhet të jetë në përputhje me ligjin dhe do të përdoret vetëm si masë e mjetit të fundit dhe për një kohë sa më të shkurtër të përshtatshme; ... .. 80. ....Një paketë efektive alternativash duhet të jetë në dispozicion  (shih kapitullin IV, seksioni B më sipër), për shtetet palë që të realizojnë detyrimin e tyre sipas nenit 37 (b) të KDF-së për të përdorur privimin e lirisë vetëm si masë e fundit.[2].

   

  21. Komiteti për të Drejtat e Fëmijës pranë OKB-së, Komenti i Përgjithshëm nr. 5 (2003)[3]:

   

  22. Komiteti i Ministrave, Këshilli i Evropës, Rekomandimi CM/Rec(2008)11 “Mbi Rregullat Evropiane për shkelësit e mitur objekt të denimeve dhe masave penale”, 5 nëntor 2008 në pjesën I, A pika 10 nënvizon se “10. Heqja e lirisë së një të mituri duhet të jepet si masë e fundit dhe do të imponohet dhe zbatohet për periudhën më të shkurtër të mundshme. Masa të posaçme duhet të merren për të parandaluar paraburgimin.”[4]

   

  23. Komiteti i Ministrave, Këshilli i Evropës “Rregullat e mbi Drejtësinë Miqësore për të Miturit dhe Memorandumi Shpjegues”, 17 nëntor 2010 ndër të tjera nënvizon se : “19. Çdo formë e heqjes së lirisë së fëmijëve duhet të jepet si masë e fundit dhe të jetë për periudhën më të shkurtër të përshtatshme.”[5]

   

  24. Resoluta nr. 2010 (2014) e Asamblesë Parlamentare të Këshillit të Evropës: Child-friendly juvenile justice: from rhetoric to reality.[6]

   

  25. Komiteti i Ministrave i Këshillit të Evropës Rekomandimi nrCM/Rec(2008)11 për shtetet anëtare, Mbi Rregullat Evropiane për shkelësit e mitur që i nënshtrohen sanksioneve ose masave.[7]

   

  Vendime të Gjykatës Evropiane për të Drejtat e Njeriut 

  26. GJEDNJ, në disa vendime kundër Francës e ka gjetur shkelje të KEDNJ për ndalimin administrativ të fëmijëve (ECRE, 15 korrik 2016). Më 12 korrik 2016, Gjykata Evropiane e të Drejtave të Njeriut vendosi kundër Francës në rastet e A.B. dhe të tjerët kundër Francës, R.M. dhe M.M. kundër Francës, A.M. dhe të tjerët kundër Francës, R.K. kundër Francës. Rastet kishin të bënin me çështjen e paraburgimit administrativ të fëmijëve që shoqërojnë prindërit e tyre në kuadrin e një procedure deportimi. Gjykata konsideroi se, duke pasur parasysh moshën e fëmijëve, kohëzgjatjen dhe kushtet e paraburgimit të tyre administrativ, autoritetet franceze i kishin nënshtruar këta fëmijë në një trajtim çnjerëzor dhe degradues, duke shkelur nenin 3 të Konventës Evropiane për të Drejtat e Njeriut (KEDNJ). Në katër nga rastet, Gjykata gjeti se vendosja e familjeve në paraburgim administrativ nuk ishte masë e mjetit të fundit dhe se autoritetet vendase nuk arritën të shqyrtonin të gjitha alternativat e tjera të mundshme. Si rezultat, Gjykata konstatoi shkelje të së drejtës për liri dhe siguri (neni 5 paragrafi 1 i KEDNJ) dhe të drejtës për një rishikim të shpejtë të ligjshmërisë së paraburgimit (neni 5 paragrafi 4). Në dy nga rastet, Gjykata gjithashtu gjeti se kishte pasur një ndërhyrje joproporcionale me të drejtën për respektimin e jetës familjare (neni 8 i KEDNJ).

   

  27. GJEDNJ, çështja Bouamar v. Belgium ka të bëjë me vendosjen e një fëmije në një burg për paraburgimin në nëntë raste për periudha prej rreth 15 ditësh. Aplikanti ishte adoleshent që konsiderohet të ketë pasur një personalitet të shqetësuar dhe sjellje të dhunshme. Qeveria belge pohoi se ai ishte vendosur në paraburgim për qëllime të mbikëqyrjes arsimore. GJEDNJ vuri në dukje se vendosjet e përkohshme në një burg të paraburgimit nuk janë në vetvete në kundërshtim me nenin 5 (1) (d), për sa kohë që autoritetet ndjekin qëllimin e vendosjes së të miturit nën mbikëqyrjen arsimore. Megjithatë, GJEDNJ konstatoi se në rastin e aplikantit autoritetet nuk arritën të tregonin se kishin qëllimin ose mundësinë për ta vendosur atë në një institucion ku ai mund të përfitonte nga mbikëqyrja arsimore. Rrjedhimisht, GJEDNJ konstatoi një shkelje të nenit 5 (1) (d) të KEDNJ-së.

   

  28. GJEDNJ, çështja D.G. v. Ireland ka të bëjë me vendosjen e një fëmije të dhunshëm në një qendër ndalimi. GJEDNJ konstatoi se është e lejueshme që autoritetet vendase të vendosin të mitur në mjediset e paraburgimit në mënyrë të përkohshme derisa të gjendet një strehim i përshtatshëm, për aq kohë sa kjo të ndodhë shpejt. Në rastin e aplikantit, kërkesa e shpejtësisë nuk u përmbush pasi ai u vendos vetëm në një strehim të përshtatshëm më shumë se gjashtë muaj pas lirimit të tij nga paraburgimi. Prandaj, GJEDNJ ka gjetur shkelje të nenit 5 (1) (d) të KEDNJ-së.

   

  [1] Shih në: http://tbinternet.ohchr.org/_layouts/treatybodyexternal/TBSearch.aspx?Lang=en&TreatyID=8&DocTypeID=11

  [2] shih në: http://www2.ohchr.org/english/bodies/crc/docs/CRC.C.GC.10.pdf vizituar për herë të fundit më datë 27 shtator 2017

  [3] shih në: http://www.refworld.org/docid/4538834f11.html

  [4] Shih nn: https://www.unicef.org/tdad/councilofeuropejjrec08(1).pdf vizituar për herë të fundit më datë 27 shtator 2017.

  [5] Shih në: https://rm.coe.int/16804b2cf3 vizituar për herë të fundit më datë 25 shtator 2017.

  [6] Shih në: http://semantic-pace.net/tools/UwyUERGLnhzbA==&xsltparams=ZmlsZWlkPTIxMDkw Vizituar për herë të fundit më 03.09. 2017

  [7] shih në: https://search.coe.int/cm/Pages/result_details.aspx?ObjectID=09000016805d2716 Versioni në gjuhën angleze vizituar për herë të fundit më 03.09. 2017. 

• Materiale legjislative

  Analizë e Sistemit të Drejtësisë në Shqipëri, Qershor 2015, hartuar nga Grupi i Ekspertëve të Nivelit të Lartë pranë Komisionit të Posaçëm Parlamentar për Reformën në Sistemin e Drejtësisë[1], vizituar për herë të fundit më 12.10.2017; 

  Relacioni për projektligjin “Për kodin e drejtësisë penale për të miturit në Republikën e Shqipërisë”[2], vizituar për herë të fundit më 12.10.2017.

  Në komentet mbi Raportin Fillestar të Shqipërisë, Komiteti për të Drejtat e Fëmijës "... vë në dukje progresin e raportuar nga Shteti palë në shqyrtimin kryesor të interesave më të lartë të fëmijës. Megjithatë, Komiteti shpreh keqardhje që përcaktimi i asaj që përbën "interesin më të lartë" duket të jetë vendimi i të rriturve që përfshijnë vetëm pak konsultime me fëmijët edhe kur ata janë në gjendje të shprehin mendimet dhe interesat e tyre "(CRC / C / 15 / Add.249, paragrafi 26).

   

  [1] http://www.reformanedrejtesi.al/sites/default/files/dokumenti_shqip_0.pdf

  [2] https://www.parlament.al/wp-content/uploads/2017/01/RELACION-KIODI-I-DREJTESISE-PER-TE-MITURIT-NE-RSH-Resized.pdf

• Dispozita të lidhura

  Kushtetuta: 

  Neni 54 

  KDPM

  Neni 3 pika 4 dhe 9

  Neni 82

  KPP

  Neni 228

  Neni 229

  Neni 230

  Neni 232 

  KP

  Neni 66

  Neni 71

• Akte nënligjore
  Asnjë koment
• Vendime
  Asnjë koment
• Bibliografia

  Studim: “Drejtësia për të mitur në Shqipëri një analizë e sistemit të administrimit të drejtësisë për të mitur dhe gjendjes së të miturve në konflikt me ligjin në Shqipëri”, mundësuar nga UNICEF, me mbështetjen e Komisionit Europian dhe Sida[1].

   

  [1] http://www.crca.al/sites/default/files/publications/Drejtesia%20per%20te%20mitur.pdf vizituar për herë të fundit më datë 16 shtator 2017. 

• Arkiva

  Ligje

  KPP (përpara ndryshimeve me ligjin nr. 35/2017, date¨ 30.3.2017)

  Neni 228

  Neni 229

  Neni 230 

  KP përpara ndryshimeve

  Nenet 58-64

  neni 69