Përmbajtja

• Koment
  • Qëllimi
    1. Dispozita ka si qëllim të rregullojë kontradiktoritetin në përfundim të hetimeve paraprake, në mënyrë që personi nën hetim, mbrojtja e tij dhe viktima e veprës penale të kenë mundësi të njihen me aktet e hetimeve dhe të paraqesin pretendimet e tyre. Gjithashtu, norma synon që t’i sigurojë të hetuarit lehtësitë dhe kohën e mjaftueshme për t’u mbrojtur, me qëllim sigurimin e parimit të “barazisë së armëve” në ballafaqimin e ardhshëm të palëve para gjyqtarit të seancës paraprake.
  • Objekti
    2. Norma e parashikuar nga neni 327 rregullon raportin mes policisë gjyqësore dhe prokurorit në përfundim të hetimeve, por sidomos të drejtat dhe detyrimet mes protagonistëve të procesit: prokurorit, personit nën hetim, mbrojtjes së tij dhe viktimës.
  • Komente për çështje të ndryshme të dispozitës
    3. Relacioni shpjegues i policisë gjyqësore. Prokurori është titullar i hetimeve paraprake dhe ka të drejtë të kryejë çdo veprim hetimor që ai e çmon të nevojshëm[1] në funksion të ushtrimit të ndjekjes penale. Si rregull, hetimet kryhen nga policia gjyqësore, me urdhër ose me delegim të prokurorit.[2] Për këtë arsye, në përfundim të hetimeve paraprake, oficeri i policisë gjyqësore i ngarkuar me kryerjen e hetimeve, duhet t’i paraqesë prokurorit një relacion shpjegues. Relacioni përmban përshkrimin e faktit penal, provat që janë mbledhur gjatë hetimeve (si në drejtim të provueshmërisë së faktit, ashtu edhe për fajësinë e të hetuarit) dhe mbyllet me një sugjerim mbi mënyrën e përfundimit të hetimeve. Me fjalë të tjera, policia gjyqësore sugjeron që prokurori të formulojë kërkesë për gjykimin e çështjes ose për pushimin e saj, si dhe të vendosë pezullimin, në rastet e parashikuara nga ligji.[3] Prokurori është i lirë të vlerësojë faktet dhe provat dhe, natyrisht, mund të vendosë ndryshe ngasa sugjeron policia gjyqësore.

     

    4. Njoftimi i përfundimit të hetimeve. Pasi njihet me relacionin e policisë gjyqësore dhe çmon se hetimet janë të plota, kur vlerëson se çështja duhet të dërgohet në gjyq, prokurori formulon një akt për përfundimin e hetimeve paraprake dhe ua njofton atë personit nën hetim, mbrojtësit dhe viktimës. Në rastin e mungesës fizike të viktimës, akti u njoftohet trashëgimtarëve të saj, por vetëm kur identiteti dhe vendbanimi i tyre rezultojnë nga aktet e procedimit. Ky formulim mbështetet në logjikën e shmangies së vështrirësive që mund të paraqiten në praktikë, në rastet kur trashëgimtarët e viktimës dhe radha e tyre nuk dihen dhe ata nuk paraqesin interes për t’u përfshirë si palë në procedurën e hetimit. Në shumicën e rasteve, kur trashëgimtarët e viktimës provojnë legjitimimin si trashëgimtarë, shprehin interes për hetimet, organi që procedon u kërkon të deklarojnë vendbanimin e adresën, me qëllim njoftimin e akteve të procedimit, sipas procedurës që parasheh neni 327. Kur trashëgimtari i viktimës është i mitur, akti i njoftohet përfaqësuesit ligjor ose kujdestarit.[4] Kjo e drejtë buron edhe nga nenet 24, 16 dhe 34 të ligjit Nr.37/2017 “Kodi i Drejtësisë Penale për të Mitur.” Bashkë me njoftimin, prokurori depoziton në sekretari, për të interesuarit, kopje të akteve të hetimeve paraprake. Pasi hetimet përfundojnë, aktet nuk mbrohen më nga sekreti hetimor,[5] përveç rasteve që parashikon paragrafi 3 i nenit 279 të Kodit të Proçedurës Penale. Akti i mësipërm duhet t’u njoftohet të pandehurit, mbrojtjes dhe viktimës, të paktën dhjetë ditë para përfundimit të afatit të hetimeve paraprake, në mënyrë që të hetuarit t’i garantohet afati i caktuar nga ligji, për të formuluar kërkesa dhe për të përgatitur mbrojtjen (shih paragrafin 4 të nenit 327). Natyrisht, kjo kohë i vlen edhe viktimës për të parashtruar para prokurorit pretendimet e saj lidhur me zgjidhjen e çështjes.[6] Ligji nuk vendos detyrimin e kryerjes së procedurës së mësipërme në rastet kur prokurori vlerëson se çështja duhet të pushohet. Në këto raste prokurori detyrohet të njoftojë të interesuarit, duke u dërguar kopje të vendimit për pushimin e hetimeve[7] ose kopje të kërkesës për pushimin e akuzës ose çështjes.[8] Pas njoftimit, është e drejta e palëve të kërkojnë të njihen me aktet dhe të marrin kopje të tyre.

     

    5. Përmbajtja e njoftimit. Akti për përfundimin e hetimeve paraprake përmban: 

    i- përshkrimin e përmbledhur të faktit penal, objekt i hetimeve të kryera;

    ii- kohën dhe vendin e kryerjes së veprës;

    iii- cilësimin juridik të faktit penal;

    iv- njoftimin se aktet e hetimeve paraprake ndodhen të depozituara në sekretari;

    v- të drejtën e të pandehurit, mbrojtësit dhe viktimës për t’u njohur me to dhe për të marrë kopje.

    Akti për përfundimin e hetimeve synon të sigurojë, në radhë të parë, të drejtat e të hetuarit, por edhe të viktimës së veprës penale.

     

    6. Të drejtat e mbrojtjes. Gjykata e Strasburgut thekson se informimi i plotë dhe i saktë për faktin penal dhe cilësimin e tij juridik, është element thelbësor i procesit të rregullt.[9] Ai është, para së gjithash, materializim i së drejtës të mbrojtjes në procesin penal. Me marrjen dijeni për përfundimin e hetimeve, i hetuari ka në dispozicion dhjetë ditë afat për t’u mbrojtur. Për të realizuar mbrojtjen e tij, personi nën hetim ka të drejtë:

    të paraqesë memorie e dokumente;

    të kërkojë plotësimin e hetimeve duke sugjeruar kryerjen e veprimeve të tjera hetimore;

    të ofrohet për të dhënë deklarimet që i çmon të nevojshme[10] për të realizuar të drejtën e mbrojtjes;

    të kërkojë që të merret në pyetje.[11]

    E drejta për të kërkuar marrjen e provave të reja dhe plotësimin e hetimeve, si për shëmbull, pyetjen e dëshmitarëve, nuk është një e drejtë absolute; ajo lihet në çmimin e organit që procedon.[12] Por, kur kërkesa është e argumentuar, ajo mund të refuzohet vetëm për arsye të rëndësishme.[13] Pra, prokurori nuk është i detyruar të pranojë të gjitha kërkesat e mbrojtjes, por në rast refuzimi ai duhet të japë vendim të arsyetuar.[14] Ligji parashikon vetëm një rast kur kërkesa e mbrojtjes nuk mund të refuzohet: kur i hetuari kërkon që të merret në pyetje. Ky rregull siguron të rindërtojë kontradiktoritetin e munguar në fazën e hetimeve paraprake, duke i dhënë mundësi mbrojtjes të parashtrojë versionin e saj lidhur me faktin penal dhe të kundërshtojë provat e fajësisë. Norma ka karakter garantues, teksa i njeh të pandehurit të drejtën për t’u marrë në pyetje, kur ai e kërkon kryerjen e këtij akti. Gjithashtu, depozitimi paraprak i akteve që përmban fashikulli i hetimeve dhe mundësia e palëve të interesuara për t’u njohur me to, e ndihmon realisht të hetuarin gjatë procesit të marrjes në pyetje. Akti i njoftimit të përfundimit të hetimeve është i rëndësishëm edhe për viktimën. Ndonëse neni 327 nuk parashikon shprehimisht të drejtën e viktimës për të propozuar kryerjen e hetimeve plotësuese, këtë të drejtë viktima e gëzon në bazë të normës së përgjithshme që siguron të drejtat e saj në proces.[15]

     

    7. Afati për përfundimin e hetimeve shtesë. Kur prokurori e pranon kërkesën e mbrojtjes për të kryer hetime shtesë, ato duhet të përfundojnë brenda tridhjetë ditëve. Prokurori, në mbështetje të parimeve të ligjshmërisë dhe objektivitetit, ka detyrimin të marrë dhe të shqyrtojë edhe prova në favor të të hetuarit.[16] Kur afati i hetimeve ka përfunduar, prokurori vendos zgjatjen e tij. Në të njëjtën mënyrë veprohet edhe kur është e pamundur që hetimet të përfundojnë brenda tridhjetë ditëve; në këtë rast, prokurori ka të drejtë ta zgjasë afatin vetëm një herë dhe jo më shumë se dy muaj. Ky kufizim është logjik: përfundimi i hetimeve njoftohet kur hetimet praktikisht kanë përfunduar. Provat e marra pas përfundimit të afatit nuk mund të përdoren për të fajësuar të pandehurin.[17] Ligji normon që zgjatjet e afatit, të marra për të përmbyllur procedurën e përfundimit të hetimeve paraprake, nuk mund të kalojnë afatin tërësor të parashikuar nga Kodi.[18] Kur gjatë hetimeve të kryera rishtazi, me kërkesë të mbrojtjes, prokurori siguron të dhëna ose prova të reja, me të cilat mbrojtja nuk është njohur në aktin e përfundimit të hetimeve, njoftimi që parashikon paragrafi 2 i nenit 327 duhet të ripërsëritet.[19] Ky akt i jep mundësi mbrojtjes të njihet me provat e reja dhe të ushtrojë të drejtën e saj, sikundër parashtruam më sipër.

     

    8. Qëllimi i aktit. Akti për përfundimin e hetimeve paraprake ka si qëllim, së pari, të njoftojë të hetuarin për hetimet e kryera në ngarkim të tij (kur ai nuk është njohur me këtë fakt si rrjedhojë e ndonjë akti të mëparshëm, për shëmbull, ekzekutimi i një mase sigurimi), t’i japë mundësi mbrojtjes që të kërkojë kryerjen e hetimeve plotësuese dhe të paraqitë prova, për ta bindur prokurorin se ideja e tij për dërgimin e çështjes në gjyq është e gabuar. Afati 10-ditor në dispozicion të mbrojtjes mund të shërbejë edhe si kohë reflektimi, që mbrojtja të ketë mundësi të zgjedhë një alternativë tjetër, p.sh., të propozojë arritjen e një marrëveshjeje për pranimin e fajësisë dhe caktimin e dënimit[20]. Pra, akti në fjalë është një mundësi për të ushtruar konkretisht të drejtën e mbrojtjes[21], ndërsa prokurori ende nuk ka formuluar aktin që i hap rrugën dërgimit të çështjes në gjyq.

     

    9. Pasojat procedurale. Njoftimi për përfundimin e hetimeve ka rëndësi procedurale, sepse kur nuk respektohen dispozitat e paragrafëve 2, 3 dhe 4 të nenit 327, akti është i absolutisht pavlefshëm[22] dhe kjo pavlefshmëri i përcillet edhe aktit pasardhës të dërgimit të çështjes në gjyq.[23] Gjithashtu, nga data e njoftimit fillon të ecë afati 10-ditor në dispozicion të mbrojtjes dhe viktimës.

     

    10. Ushtrimi i ndjekjes penale. Kur edhe pas shqyrtimit të pretendimeve të mbrojtjes dhe kryerjes së akteve të kërkuara prej saj, prokurori nuk e ndryshon mendimin e tij për dërgimin e çështjes në gjyq, ai ngre akuzë[24] dhe formulon kërkesën për gjykimin e çështjes.[25] Akti i akuzës dhe kërkesa për gjykim u njoftohen të pandehurit dhe viktimës, si dhe trashëgimtarëve të saj, kur janë kushtet që parashikon paragrafi 2 i nenit 327 i Kodit të Proçedurës Penale. Kodi ynë, duke parashikuar mundësinë e ndryshimit të akuzës gjatë hetimeve paraprake,[26] praktikisht, lejon që akuza të ngrihet edhe para përfundimit të tyre. Por, shtesat e ndryshimet e nenit 327, të cilat krijojnë mundësi që mbrojtja të ndikojë, me anën e nismave të ndërmarra prej saj, në ndryshimin e mendimit paraprak të prokurorit për dërgimin e çështjes në gjyq, orientojnë drejt një zgjidhjeje tjetër: është më mirë që akuza të formulohet pas përfundimit të hetimeve, pasi të jenë dëgjuar pretendimet e mbrojtjes dhe pasi të jenë marrë provat e kërkuara prej saj. Në këtë moment, prokurori, në respekt të parimit të kontradiktoritetit, bën një vlerësim të provave në tërësi dhe merr vendimin përkatës, pa qenë nevoja që të ngrejë akuzë dhe mandej të procedojë me aktin e ndryshimit ose plotësimit të saj.[27]

     

    11. Standarti i provave të mjaftueshme. Prokurori i kërkon gjykatës dërgimin e çështjes në gjyq kur çmon se “ka prova të mjaftueshme në mbështetje të akuzës”.[28] Pra, në përfundim të hetimeve, prokurori vlerëson nëse provat e grumbulluara gjatë hetimeve janë të mjaftueshme për të provuar se fakti penal ka ndodhur dhe se ai është kryer nga i pandehuri, duke mbajtur parasysh edhe perspektivën e mbrojtjes me sukses të akuzës para gjykatës.[29]

     

    12. Llogaritja e afateve. Me kërkesën për dërgimin e çështjes në gjyq përmbyllet faza e hetimeve dhe aktet i dërgohen gjyqtarit të seancës paraprake. Ky çast ka rëndësi procedurale për efekt të llogaritjes së afatit të hetimeve paraprake dhe të kohëzgjatjes së paraburgimit[30]: praktika gjyqësore pas hyrjes në fuqi të ndryshimeve pranon që, në pikëpamje të afateve, seanca paraprake vazhdon të jetë pjesë e fazës së hetimeve, ndaj afatet duhet të llogariten brenda afateve të përgjithshme të hetimeve paraprake.

     

    13. Alternativat e tjera të vendimmarrjes në përfundim të hetimeve. Kur plotësohet standarti i provave të mjaftueshme në mbështetje të akuzës, përveç mundësisë për dërgimin e çështjes në gjyq, kur përmbushen kushte të caktuara nga ligji, prokurori ka mundësi të zgjedhë edhe njërën nga alternativat e mëposhtme: 

    • të kërkojë gjykimin e drejtpërdrejtë të të pandehurit, në dy rastet e parashikuara nga paragrafët 1 dhe 3 të nenit 400 të Kodit të Proçedurës Penale;
    • të formulojë urdhër penal dënimi dhe t’i kërkojë gjykatës miratimin e tij, kur plotësohen kushtet që parashikon paragrafi 1 i nenit 406/a të Kodit të Proçedurës Penale;
    • të nënshkruajë me palën mbrojtëse marrëveshje për pranimin e fajësisë dhe caktimin e dënimit, në kushtet e parashikuara nga paragrafi 1 i nenit 406/dh të Kodit të Proçedurës Penale dhe t’i kërkojë gjykatës miratimin e saj. Në rastet e gjykimit të drejtpërdrejtë dhe të procedimit me urdhër penal dënimi, njoftimi për përfundimin e hetimeve, sipas nenit 327 të Kodit, nuk kryhet. Këto janë procedime të posaçme, që nisen nga interesi për efektivitet dhe shpejtësi të procedimit. Në çdo rast, pretendimet mund të ngrihen dhe garancitë e procesit te rregullt ligjor sigurohen, përkatësisht, gjatë shqyrtimit gjyqësor të çështjes ose duke kundërshtuar vendimin e gjykatës për miratimin e urdhërit penal.[31] Në rastin kur marrëveshja për pranimin e fajësisë dhe caktimin e dënimit arrihet gjatë hetimeve paraprake, kuptohet që procedura në fjalë nuk ka kuptim që të kryhet.

     

    14. Pushimi i akuzës/çështjes. Kur standarti i provave të mjaftueshme në mbështetje të akuzës nuk arrihet, prokurori vendos, sipas rastit, pushimin e çështjes[32] ose i paraqet gjykatës kërkesë për pushimin e saj.[33] Pushimi mund të jetë i plotë: por, mund të ndodhë që një ose disa akuza, për një ose më shumë të pandehur, të pushohen, kurse çështja, për akuzat e tjera ose të pandehurit e tjerë, të dërgohet në gjyq. Në rastin e krimeve, kërkesa për pushimin e akuzës shqyrtohet së bashku me kërkesën për dërgimin e çështjes në gjyq.[34] Sikundër përmendëm më sipër (shih § C.2), ligji nuk vendos detyrimin e kryerjes së procedurës së njoftimit për përfundimin e hetimeve, në rastet kur prokurori vlerëson se çështja duhet të pushohet: mjafton të njoftohen i pandehuri, mbrojtja dhe viktima, duke u dërguar kopje të vendimit për pushimin e hetimeve[35] ose kopje të kërkesës për pushimin e akuzës ose çështjes.[36] Pas njoftimit, është e drejta e palëve të kërkojnë të njihen me aktet dhe të marrin kopje të tyre.

     

    [1] Neni 24 paragrafi 1 i Kodit të Proçedurës Penale;

    [2] Neni 30 paragrafi 2 i Kodit të Proçedurës Penale;

    [3] Neni 326 i Kodit të Proçedurës Penale;

    [4] Neni 58 paragrafi 3 i Kodit të Proçedurës Penale

    [5] Neni 279 i Kodit të Proçedurës Penale

    [6] Neni 58 paragrafi 1, shkronja dh) i Kodit të Proçedurës Penale

    [7] Neni 328 paragrafi 2 i Kodit të Proçedurës Penale

    [8] Neni 329/a, paragrafi 4 i Kodit të Proçedurës Penale

    [9] Shih Pelissier dhe Sassi kundër Francës, § 52; Sejdoviç kundër Italisë, § 90.

    [10] Neni 296 paragrafi 3 dhe neni 307 i Kodit të Proçedurës Penale;

    [11] Neni 296 paragrafi 1 dhe neni 308 i Kodit të Proçedurës Penale;

    [12] Shih S.N. kundër Suedisë, § 44; Accardi dhe të tjerë kundër Italisë.

    [13] Shih Topic kundër Kroacisë, § 42.

    [14] Neni 110 paragrafi 2 i i Kodit të Proçedurës Penale;

    [15] Neni 58 paragrafi 1, shkronja dh) i i Kodit të Proçedurës Penale;

    [16] Neni 8/a, paragrafi 2 i Kodit të Proçedurës Penale;

    [17] Neni 324 paragrafi 4 i Kodit të Proçedurës Penale;

    [18] Nenet 323 dhe 324 të Kodit të Proçedurës Penale;

    [19] Spangher G., La pratica del processo penale, E-pub, Volume II, CEDAM 2014, faqe 176.

    [20] Nenet 406/d e vijuese të Kodit të Proçedurës Penale

    [21] Gaito A., Procedura penale, E-pub., Guide giuridiche Ipsoa, Wolters Kluwer 2015, faqe 387.

    [22] Neni 128/a, paragrafi 1, shkronja c) i Kodit të Proçedurës Penale;

    [23] Neni 331 paragrafi 2 i Kodit të Proçedurës Penale;

    [24] Neni 34 i Kodit të Proçedurës Penale;

    [25] Neni 331 i Kodit të Proçedurës Penale;

    [26] Neni 34 paragrafi 1, paragrafi 2 i Kodit të Proçedurës Penale;

    [27] Ibidem

    [28] Neni 332/dh, paragrafi 1, shkronja a) i Kodit të Proçedurës Penale;

    [29] Për deklarimin e të pandehurit fajtor kërkohet një standart më i lartë të provuari: “fajësia përtej çdo dyshimi të arsyeshëm” se i pandehuri mund të jetë i pafajshëm – neni 390 paragrafi 1 i Kodit të Proçedurës Penale;

    [30] Neni 263 i Kodit të Proçedurës Penale;

    [31] Neni 406/ç, paragrafi 1 i Kodit të Proçedurës Penale;

    [32] Neni 328 i Kodit të Proçedurës Penale;

    [33] Neni 329/a i Kodit të Proçedurës Penale;

    [34] Neni 329/a, paragrafi 2 i Kodit të Proçedurës Penale;

    [35] Neni 328 paragrafi 2 i Kodit të Proçedurës Penale;

    [36] Neni 329/a, paragrafi 4 i Kodit të Proçedurës Penale;

  • Konteksti historik
    15. Tek neni 327 i KPP nuk ka pësuar ndryshime vetëm paragrafi 1, kurse dispozita në tërësi është ndryshuar në thelb, duke theksuar garancitë e mbrojtjes. Ligjvënësi ka dashur që faza e hetimeve paraprake, ku aktet mbrohen nga sekreti, të përmbyllet duke siguruar një proces kontradiktor, i cili do të garantonte të drejtat e mbrojtjes dhe do t’i ndihmonte palët në debatin para gjyqtarit të seancës paraprake.

     

    16. Dispozita e ndryshuar mjaftohej duke përmendur alternativat e prokurorit në përfundim të hetimeve, pasi sigurohej se i pandehuri dhe mbrojtësi ishin njohur me aktet, por nuk parashikonte norma që të garantonin të drejtën e mbrojtjes në përfundim të hetimeve. Në praktikën hetimore, oficeri i policisë gjyqësore zakonisht mbante një akt formal për përfundimin e hetimeve, ku përmendej që i pandehuri ishte njohur me aktet dhe provat dhe shënoheshin pretendimet e mundshme të tij. Pas kësaj duhej të përpilonte relacionin shpjegues dhe t’i paraqiste aktet prokurorit, i cili vendoste pushimin ose dërgimin e çështjes në gjyq.
  • Legjislacioni ndërkombëtar
    17. Direktiva 2012/29/UE e 25 tetorit 2012 e Parlamentit Evropian dhe e Këshillit të BE “Për normat minimale lidhur me të drejtat, mbështetjen dhe mbrojtjen e viktimave të kriminalitetit …”;

    http://eur-lex.europa.eu/legal-content/FR/TXT/?uri=OJ:L:2012:315:TOC (vizita e fundit, 18.8.2017);

    Direktiva 2012/13/UE, datë 22.5.2012 e Parlamentit Evropian dhe e Këshillit të BE “Për të drejtën e informimit në kuadrin e procedurës penale”;

    http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:L:2012:142:0001:0010:fr:PDF (vizita e fundit, 17.8.2017).

    Konventa e OKB-së për të drejtat e fëmijës (neni 12§2); http://www.ohchr.org/FR/ProfessionalInterest/Pages/CRC.aspx (vizita e fundit, 17.8.2017).

    Ndryshimet e normës që përcakton neni 327 i KPP duket se janë në harmoni me direktivat e sipërcituara, pasi ato realizojnë garancitë e pjesëmarrjes së viktimës në procesin penal: informimit për të drejtat procedurale, i shtohet detyrimi i organit procedues për ta njohur viktimës edhe me akuzën që do të ngrihet dhe me dokumentacionin e akteve dhe provave të siguruara gjatë hetimeve. Këtyre detyrimeve, sikurse kemi përmendur, i përkon e drejta e viktimës për të paraqitur kërkesa dhe për të kërkuar marrjen e provave të reja. Normat e reja garantojnë edhe të drejtat e viktimës së mitur, e cila gëzon të drejtën e përfaqësimit nga mbrojtësi ose përfaqësuesi ligjor i saj.

• Standarde ndërkombëtare/ Referenca ndërkombëtare/ Shembuj nga praktikat më të mira

  Vendime të Gjykatës Evropiane për të Drejtat e Njeriut 

  18. Gjykata Evropiane e të Drejtave të Njeriut e konsideron barazinë e armëve mes akuzës dhe mbrojtjes si element të procesit të rregullt ligjor, të mbrojtur posaçërisht nga neni 6 i saj. Ky parim cënohet kur pala e akuzuar nuk njihet me provat e akuzës dhe nuk i jepet mundësia që t’i kundërshtojë ato. Aksesi i kufizuar në aktet e fashikullit e cënon barazinë e mjeteve të mbrojtjes në raport me akuzën (Matyjek kundër Polonisë, §65). Rregullat e procesit kontradiktor kërkojnë që autoritetet e ndjekjes penale ta njohin mbrojtjen me provat e administruara gjatë hetimeve, si ato në mbështetje të akuzës, ashtu edhe ato në favor të mbrojtjes (Rowe dhe Davis kundër Mbretërisë së Bashkuar [DHM], §60).

   

  19. Por e drejta e aksesit në aktet e fashikullit nuk është absolute. Ka raste kur mund të jetë e domosdoshme që prova të caktuara t’i fshihen mbrojtjes, atëhere kur duhet të mbrohen të drejta themelore të një personi tjetër ose kur duhet të mbrohet një interes publik i rëndësishëm, por ato nuk mund t’i fshihen gjykatës. Kjo e fundit duhet të vigjëlojë që procesi i vendimmarrjes të kënaqë kërkesat e kontradiktoritetit dhe barazisë së armëve dhe të mbrohen interesat e të akuzuarit (shih Natunen kundër Finlandës, §§ 40-41; Dowsett kundër Mbretërisë së Bashkuar, §§ 42-43; Mirilashvili kundër Rusisë, §§ 203-209).

   

  20. Paragrafi b) i nenit 6 §3 të KEDNJ-së i njeh çdo personi të hetuar të drejtën e një afati të përshtatshëm për të përgatitur mbrojtjen, i cili vlerësohet vartësisht nga rrethanat e çështjes (Gregacevic kundër Kroacisë, § 51). Mbrojtjes duhet t’i jepet koha e mjaftueshme për të paraqitur kërkesa (Miminoshvili kundër Rusisë, § 141), posaçërisht kur akuza ka siguruar prova të reja, të panjohura më parë prej saj (G.B. kundër Francës, §§ 60-62). Ndër lehtësitë për t’u mbrojtur përfshihet edhe e drejta e njohjes me rezultatet e hetimeve (Huseyn dhe të tjerë kundër Azerbaixhanit, §175; OAO Neftyanaya Kompaniya Yukos kundër Rusisë, § 538) që, sikundër përmendëm më lart, nuk është një e drejtë absolute.

   

  21. Ndryshimet dhe shtesat e nenit 327 të KPP duket se shkojnë në përputhje me parimet e barazisë së armëve, procesit kontradiktor dhe sigurojnë lehtësitë e nevojshme për mbrojtjen e personit. Mbrojtja ka të drejtë të njihet me të gjitha aktet e fashkullit në përfundim të hetimeve, të propozojë marrjen e provave të reja, si dhe ta paraqesë memorie e kërkesa. Ligji i jep një kohë të mjaftueshme prej 10 ditësh, në mënyrë që të njihet me aktet dhe të orientohet lidhur me kërkesat që duhet të paraqesë në vijim të procedurës.
• Materiale legjislative
  Asnjë koment
• Dispozita të lidhura

  Kushtetuta: neni 31;

  Konventa Evropiane për Mbrojtjen e të Drejtave të Njeriut dhe Lirive Themelore: neni 6 §3, shkronja “a” (e drejta për proces të rregullt ligjor);

  Kodi i Procedurës Penale: nenet 8/a, paragrafi 2, 24 paragrafi 1, 30 paragrafi 2, 34, 58 paragrafi 1, shkronja dh), 58.3, 110 paragrafi 2, 263, 279paragrafi 3, 296 paragrafi 1 dhe paragrafi 3, 307, 308, 323, 324, 326, 328, 329, 329/a, paragrafi 4, 331 paragrafi 2, 332/dh, paragrafi 1, shkronja a), 390 paragrafi 1, 400, 406/a, 406/ç, paragrafi 1, 406/d e vijuese, 406/dh.

• Akte nënligjore
  Asnjë koment
• Vendime

  Vendime të Gjykatës Evropiane për të Drejtat e Njeriut

  Accardi dhe të tjerë kundër Italisë, aplikimi n^o30598/02, http://hudoc.echr.coe.int/fre?i=001-68135 (vizita e fundit, 13.8.2017);

  Dowsett kundër Mbretërisë së Bashkuar, aplikimi n^o 39482/98, vendim i datës 24 shtator 2003, http://hudoc.echr.coe.int/eng?i=001-65732 (vizita e fundit, 14.8.2017);G.B. kundër Francës, aplikimi n^o 44069/69, vendim i datës 2 tetor 2001, http://hudoc.echr.coe.int/fre?i=001-64244 (vizita e fundit, 17.12.2017);

  Gregacevic kundër Kroacisë, aplikimi n^o 58331/09, vendim i datës 10 korrik 2012, http://hudoc.echr.coe.int/eng?i=001-112090 (vizita e fundit, 14.8.2017);

  Huseyn dhe të tjerë kundër Azerbaixhanit, aplikimet n^o 35485/05, 45553/05, 35680/05 dhe 36085/05, vendim i datës 26 korrik 2011, http://hudoc.echr.coe.int/eng?i=001-105823 (vizita e fundit, 17.8.2017);

  Matyjek kundër Polonisë, aplikimi n^o 38184/03, vendim i datës 24 prill 2007, http://hudoc.echr.coe.int/fre?i=001-80270 (vizita e fundit, 17.12.2017);

  Miminoshvili kundër Rusisë, aplikimi n^o 20197/03, vendim i datës 28 qershor 2011, http://hudoc.echr.coe.int/eng?i=001-105355 (vizita e fundit, 11.8.2017);

  Mirilashvili kundër Rusisë, aplikimi n^o 6293/04, vendim i datës 11 dhjetor 2008, http://hudoc.echr.coe.int/eng?i=001-90099 (vizita e fundit, 10.8.2017);

  Natunen kundër Finlandës, aplikimi n^o 21022/04, vendim i datës 31 mars 2009 http://hudoc.echr.coe.int/eng?i=001-91932 (vizita e fundit, 12.8.2017);

  OAO Neftyanaya Kompaniya Yukos kundër Rusisë, aplikimi n^o 14902/04, vendim i datës 20 shtator 2011, http://hudoc.echr.coe.int/eng?i=001-106308 (vizita e fundit, 12.8.2017);

  Pélissier et Sassi kundër Francës, aplikimi n^o 25444/94, Dhoma e Madhe, vendim i datës 25 mars 1999, http://hudoc.echr.coe.int/eng?i=001-62795 (vizita e fundit, 13.8.2017);

  Rowe dhe Davis kundër Mbretërisë së Bashkuar, aplikimi n^o 28901/95, vendim i datës 16 shkurt 2000, Dhoma e Madhe, http://hudoc.echr.coe.int/fre?i=001-62973 (vizita e fundit, 17.12.2017);

  S.N. kundër Suedisë, aplikimi n^o 34209/96, vendim i datës 2 korrik 2002, http://hudoc.echr.coe.int/eng?i=001-65120 (vizita e fundit, 11.8.2017);

  Sejdovic kundër Italisë, aplikimi n^o 56581/00, Dhoma e Madhe, vendim i datës 1 mars 2006, http://hudoc.echr.coe.int/eng?i=001-72622 (vizita e fundit, 10.8.2017);

  Topic kundër Kroacisë, aplikimi n^o 51355/10, vendim i datës 10 tetor 2013, http://hudoc.echr.coe.int/eng?i=001-126638 (vizita e fundit, 12.8.2017).

• Bibliografia

  Alfredo Gaito, Procedura penale, Itinera, E-pub., Guide giuridiche Ipsoa, Wolters Kluwer, 2015, faqe 386-397;

  Giorgio Spangher, La pratica del processo penale, Volume II, CEDAM 2014, faqe 175-178;

  Paolo Tonini, Manuale di procedura penale, 8° edizione, Giuffrè Editore, 2007, faqe 431-432;

  Roberto E. Kostoris (a cura di), Manuale di procedura penale europea, Terza edizione, Giuffrè editore, 2017, faqe 138-140.

• Arkiva
  Asnjë koment